Mwaht akan Mwahuwongehr en Dondol
1. Doadoahk kesempwal dahieu me tepehr wiawi?
1 Mwurin Sises eh ketin kalohk ong lihen Sameriao, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail sarada oh kilengwohng mwetuwel kan, wahrail kan mahier oh mwahuwongehr en dondol.” (Sohn 4:35, 36) Ni karasaras, dondol en aramas me pahn mwekidki rongamwahwo tepehr oh Sises kak kilang doadoahk wet eh pahn wiawi nin sampah pwon. Sang nanleng, Sises kin ketin pidada doadoahk wet. (Mad. 28:19, 20) Dahme kasalehda me doadoahk wet wie lalaudla ni eh kerenlahngehr eh pahn imwisekla?
2. Dahme kin kasalehda me doadoahk en dondol nan sampah pwon kin wie lalaudla?
2 Doadoahk en Dondol nan Sampah Pwon: Erein pahr en kalohk en 2009, sounkalohk nin sampah pwon tohtohkihla persent 3.2. Nan sahpw akan me doadoahk en kalohk kin keinapwdi, sounkalohk kan tohtohkihla persent 14. Uwen irail akan me kin onop Paipel nan ehuehu sounpwong daulih 7,619,000 oh e laudsang uwen irail sounkalohk kan. Oh meh 500,000 tohtohsang irail me onop Paipel nan pahr neklahro. Ni en doadoahk wet eh wia lalaudla nan wasa tohto teikan, pekipek ong misineri kan me iang Sukuhl en Kilead wie lalaudla. Wasahn kalohk me aramas kin lokaiahki lokaia teikan kin kapwarehda wa laud nan sahpw tohto. E sansal me Siohwa kin ketin kamwadangihala doadoahk wet ni eh kereniongehr pahn imwisekla. (Ais. 60:22) Ke kin ahneki madamadau pwung ong mwaht en omw wasahn kalohk?
3. Dahme ekei kin kakete medewehki arail wasahn kalohk?
3 Dondol nan Omw Wasahn Kalohk: Ekei kakete nda: “Ei wasahn kalohk sohte nohn mwahu.” Mehlel me mwomwen ekei wasahn kalohk sohte kin nohn wa mwahu duwehte mahs de duwehte wasahn kalohk teikan. Met kin kahrehda ekei Sounkadehde kan en medewe me pali laud en aramas akan me pahn mwekidki rongamwahwo nekier oh ihte rikirikpenehn irail me luwehdi me anahn en wiawi. Ahpw mehlel ih duwen en met?
4. Ia madamadau pwung me kitail en ahneki duwen atail kalohk oh dahme kahrehda?
4 Sangete nin tepio lel ni imwi, doadoahk en dondol iei ahnsoun doadoahk laud. Tehk duwen karuwaru en mahsen pwukat en Sises: “Rahket me inenen laud, a tohndoadoahk kan me malaulau. Kumwail eri kapakap oh peki rehn Kaunen rahket pwe en ketin kadarodo tohndoadoahk tohto pwe re en iang doadoahk.” (Mad. 9:37, 38) Siohwa me iei Kaunen rahk wet me pwukoahki iahd oh ia wasa eh pahn wa. (Sohn 6:44; 1 Kor. 3:6-8) Ia atail pwukoa? Paipel mahsanih: “Padokedi nimenseng oh pil nin soutik.” (Ekl. 11:4-6) Ei, ni ahnsou me dondol wet kereniongehr pahn nek, kaidehn ahnsoun kommoaldi de wawaila!
5. Dahme kahrehda kitail anahne pousehlahte kalohk ni ngoang nan wasahn kalohk me mwomwen sohte kin pweida?
5 Nantihongete Dolung: Mehnda ma kitail kin kalapw kalohk nan atail wasahn kalohk oh mwomwen me aramas sohte kin mwekidki, mie kahrepe mwahu kitail en doadoahk ni ngoang oh ni karuwaru. (Mad. 28:20; Luk 9:2; Wiewia 20:20) Wekidekla laud kan nin sampah kin kahrehiong aramas akan en wekidala arail madamadau oh uhd medewe mwahu duwen ahnsou kohkohdo. Ni en me pwulopwul kan ar kin laudla, irail kakete pehm me re men ahneki mour me nsenamwahu oh meleilei. Atail ngoang pil kakete kamwakid meteikan. Ei, irail akan me sohte kin rong mahs kakete rong ni ahnsou wet. Pil irail akan me kin pilada en dehr rong anahne rong rohng wet.—Esek. 2:4, 5; 3:19.
6. Ma atail wasahn kalohk kin apwal, dahme pahn sewese kitail en kolokolete atail ngoang?
6 Ma atail wasahn kalohk kin apwal, dahme pahn sewese kitail en kolokolete atail ngoang? Mwein kitail kak kapataiong atail doadoahk en ihmw lel ihmw soangen wiepen kalohk teikan me duwehte kalohk nan wasahn pesines de kalohk nan telepwon. De kitail kak wia soangsoangen wiepen padahk me pahn kapw ong tohnihmw. Kitail kak pil wekidala atail koasoandi kan en kalohk oh iang kalohk ni soutik de ahnsou teikan me aramas pahn mi nan imwarail. Mwein kitail kak sukuhlki ehu lokaia tohrohr pwe kitail en kak kalaudehla atail kalohki rongamwahwo. Kitail pil kak kalaudehla atail kalohk sang ni atail iang doadoahk en pioneer. De kitail kak keseula nan wasa kan me malaulau sounkalohk kan. Ma kitail ahneki madamadau pwung ong doadoahk wet, kitail pahn nantihong en wia uwen atail kak koaros nan doadoahk kesempwal wet.
7. Lao lel iahd me kitail anahne pousehlahte wia doadoahk wet?
7 E sohte laud en soun mwetuwel kan ar ahnsoun rikpene wahn sapwarail kan kahrehda irail sohte kin kommoaldi de wawaila lao arail doadoahk kin nek. Dondol en aramas akan me pahn mwekidki rongamwahwo pil anahne wiawi ni karuwaru. Lao lel iahd me kitail anahne pousehlahte wia doadoahk wet? Erein kaimwiseklahn koasoandi wet oh lao lel imwio. (Mad. 24:14; 28:20) Duwehte sapwellimen Siohwa Sounkalohk me keieu koahiek, kitail men kanekehla doadoahk wet me Koht likih oh ketikihong kitail. (Sohn 4:34) Eri, kitail en pousehlahte wia atail doadoahk en kalohk ni ngoang, peren oh madamadau pwung lao lel ni imwi. (Mad. 24:13) Doadoahk en dondol saikinte imwisekla!
[Blurb nan Pali 2]
Sangete nin tepio lel ni imwi, doadoahk en dondol iei ahnsoun doadoahk laud