Irairen Kristian Akan Ong Kasamwo Aramas Akan Nan Sampah Saminimin Wet
“Eri, kitail Kristian akan anahne en kasamwo aramas pwukat, pwe kitail en wiahki ehu ni arail doadoahk en me mehlelo.”—3 SOHN 8.
1. Kisakis kaselel dah kei me Sounkapikadao ketikihong aramas akan?
“ERI, I dehdehkiher me aramas emen uhdahn pahn kapakaparan pein ih, pwehki ihte kansenamwahu en eh mour iei en mwengemwenge oh niminim oh kapakaparan pein ih. E pahn kak en wiewia met nindokon eh pahn wie doadoahk nan eh mour me Koht ketikihong nan sampah wet.” (Eklesiasdes 8:15) Sang ni mahsen pwukat, mehn Ipru en mahs mennet kin padahkiong kitail me Siohwa Koht perenkihda kilang sapwellime aramas akan en peren oh nsenamwahu oh eh pil kin ketikihong kitail sawas pwen sewese kitail en ahneki peren wet. Sang ni poadopoad en aramas, e sansal me aramas koaros nin sampah pwon kin ahneki ehu ineng, iei en peren oh ahneki ahnsou mwahu de kaperen ieu.
2. (a) Iaduwen aramas akan kin mwamwahleki dahme Siohwa kupwureki irail en wia? (b) Oh met imwikihla dah?
2 Nan rahnpwukat, kitail kin mih nan irair ehu me aramas tohto kin lemeleme me rapahkihda ahnsou kaperen kan de mehn kamweit kan me pahn kaparenda irail iei mehkot me keieu kesempwal nan arail mour. Pali moron aramas kin “roporop ong pein irail, . . . oh re pahn inengieng pein arail peren laudsang kupwur en Koht,” nin duwen Paipel kohpadahr. (2 Timoty 3:1-4) Ahpw ni mehlel, met kaidehn kupwuren Siohwa Koht. Ni ahnsou emen pahn rapahki kaperen kan ninduwen ah mehn akadei, de ni ahnsou emen pahn roporop ong pein eh ineng kan, sohte pahn mie nsenamwahu mehlel, oh soahng koaros me pahn rasehng ‘pwakipwakih kisinieng.’ (Eklesiasdes 1:14; 2:11) Pwehki met, sampah wet kin direkihla soahngen aramas me sangat de nsensuwed, me kin imwikihla tohto kahpwal akan nan sampah wet. (Lepin Padahk 18:1) Aramas akan kin sohlahr liki aramas teikan oh pwehki met irail sohte kin miniminpene; katohrorpeseng nanpwungen wehi kan kin wiawi oh pil keinek kan, aramas akan oh me pid mwohni kan.
3. Iaduwen kitail kak diarada peren mehlel oh nsenamwahu?
3 Soahng koaros pahn mwahula ma aramas akan pahn alasang Siohwa—en kadek, kadek sapan, kasamwo aramas akan! E kasansalehda poahsoanpen peren mehlel; kaidehn en song en kansenamwahuwih pein atail ineng akan. Ahpw, met iei mehn kapir ehu: “Kihkihwei me kaperen sang ale.” (Wiewia 20:35) Pwen diarada peren mehlel oh nsenamwahu, kitail anahne powehdi mehn karompwa kan oh liaktohrohr akan. Oh kitail anahne kerenpene irail kan me kin iang kitail en papah Siohwa. E kesempwal kitail en kapwaiada kaweid wet: “Eri, kitail Kristian akan en sewese aramas pwukat, pwe kitail en wiahki ehu ni arail doadoahk en me mehlelo.” (3 Sohn 8) Kasamwo aramas me warong akan, ni wen me pein atail irair kan pahn mweidong, kin imwikihla mwahu ni pali riau—irail me pahn kihkihwei oh pil ale pahn paiekihda. Eri, ihs irail akan me warong, kitail en ‘kasamwo’?
“Apwali Sopwoupwou kan oh Liohdi kan”
4. Wukidekla dahieu me pid peneinei, kitail pil kin kilang nanpwungen sapwellimen Siohwa aramas akan nan rahnpwukat?
4 Peneinei kan me kehlail oh pwopwoud kan me kin nsenamwahu kin wia malaulaula nan rahnpwukat. Mweidpeseng en pwopwoud kan kin tohtohla oh nohno kan me sohte pwoupwoud pil tohtohla nin sampah pwon oh met kin kawukihla peneinei en mahs. Ihme kahrehda ni ahnsou keren, tohto aramas akan mwohn irail iangala Sounkadehdehn Siohwa kan kin kohsang peneinei me ohlahr. Irail kin mweidpeseng de katohrohrpeseng, de irail kin kohsang peneinei kan me ihte mie pahpa men de nohno men en apwalih irail. Nin duwen Sises kohpadahr, padahk mehlel pil kak imwikihla peneinei kan en saminimin.—Madiu 10:34-37; Luk 12:51-53.
5. Dahme Sises mahsanih pahn kak wia utupen kangoang ong irail aramas akan me kin kohsang peneinei saminimin kan?
5 E kin kaperenda mongiongatail ni ahnsou kitail kin kilang aramas kapw kan en kolokol teng pwoson mehlel, oh kitail kin kalapw sewese irail ki mahsen en Sises: “Ei, mehlel! Eri, I men kumwail en ese pwe mehmen me pahn mweidala imwe, de rie kan, de ine de seme de nah seri kan, de sapwe, pwehki ngehi oh pil rongamwahu, e pahn ale me laudsang nan mouren dih wet. E pahn kak epwiki ni imwe, ni rie kan, ni nah kan, nin sapwe pil ni kamakam akan. A nan mour me pahn kohdo, e pahn ale mour soutuk.”—Mark 10:29, 30.
6. Iaduwen kitail kak wiahkin irail me “sepwoupwou kan oh liohdi kan nanpwungatail” nin duwen ‘rie kan, ine kan, oh seri kan’?
6 Ahpw, ihs ‘rie kan oh ine kan oh seri kan’? Ni ahnsou kitail kin kilang aramas tohto me iang tohwehda Kingdom Hall, aramas epwuki kei de tohtosang, me kin likweri pein nanpwungarail brother oh sister kan, met sohte pahn kahrehong aramas men en lemehda me met iei rie kan de ine kan, oh nah kan. Medemedewe met: “Seims katamankin kitail me atail kaudok en pwung mwohn Siohwa, kitail anahne apwalih me sepwoupwou kan oh liohdi kan nan ar apwal akan, oh dehr saminkihla tiahk suwed kan en sampah wet.’ (Seims 1:27) Met wehwehki, kitail en dehr mweidong irairen sampah wet (duwehte irairen aklapalap pwehki kitail aramas kapwehpwe men) en kahrehong kitail en dehr apwalihada “sepwoupwou kan oh liohdi kan”. Ahpw, kitail sang pein kitail en mwekid mahs en kasamwo irail.
7. (a) Ia kahrepe kitail en kasamwo “seupwoupwou kan oh liohdi kan”? (b) Ihs me pil kak kasansalehda kadek en Kristian me pid kasamwo aramas teikan?
7 En kasamwo “sepwoupwou kan oh liohdi kan” sohte ihte kin wehwehki en sewese irail ni wasa me sohte itar me pid mwohni kan. Peneinei kan me emen pahpa de nohno de peneinei kan me saminimin pwehki pelien lamalam riau nan ahr peneinei kan, sohte kin wehwehki me irail apwaliki mwohni. Ahpw, werekpene me kin kakehle emen, irairen peneinei ehu, werekiong aramas akan me pwulopwul oh mah, oh pil kihkihwei mehkan me pid pali ngehn—met kenen iei irair kan en mour me kesempwal. Ihme, kitail en tamanda, kaidehn wia tohto mwenge me kesempwal, ahpw limpoak oh ehupene me kin keieu kesempwal, oh pil ia uwen kaselel, ekei pak, “seupwoupwou kan oh liohdi kan” pil kak kasamwo iengarail Kristian akan!—Pil kilang 1 Nanmwarki 17:8-16.
Mie Mehn Keiru kan Nanpwungatail?
8. Wekidekla dahieu me wiawi nan mwomwohdiso kan en Sounkadehdehn Siohwa kan?
8 Kitail kin memour nan ahnsou ehu me aramas tohto kin keseula nan ehu sahpw tohrohr. “Tohto sang aramas rar 100 nin sampah pwon kin kousoan nan wehi kan me kaidehn ahr, oh aramas rar 23 me kilipilipla ehu sahpw tohrohr nan pein ahr wehi,” World Press Review. Pwehki wiewia wet kin wiawi nan sahpw tohto, keieu nan kanihmw laud kan, mahs mwomwohdiso kan en sapwellimen Siohwa aramas akan me wiahkihda aramas akan me kin kohsang ehu te keneik de wehi, ahpw ni ahnsowet mwomwohdiso kan kin wiahkihda aramas akan me kin kohsang keinek de wehi tohto. Ele mwein, met pil mehlel nan sahpw me kitail kin koasoanla. Eri, iaduwen kitail pahn kilangwong “mehn keiru” pwukat, nin duwen sampah wet kin kahdanekihla irail, me ahr lokaia kan oh tiahk kan me kin weksang pein atail?
9. Kitail kak lelong sapwung dahieu me pid duwen pein atail lamalam ong iaduwen kitail kin kilangwong “mehn keiru kan” me kin pedolong nan mwomwohdiso?
9 Ei, kitail en dehr mweidong irairen masak de kailongki mehn keiru kan en mweidala kitail en ahneki soahgnen pepehm me kitail warong pwais kaselel en esehla padahk mehlel laudsang irail aramas akan me kohsang ehu sahpw tohrohr de sahpw en pakan kan; kitail en pil dehr lemehda me aramas kapw pwukat kin isanekihla Kingdom Hall de mehkan me Society kin naineki. Wahnpoaron Pohl anahne katamanda mehn Suhs me wiahla Kristian ni tepin centuri, me kin kolokolte soahngen lamalam, me sohte aramas me warong; ahpw sapwellimen Koht kadek, kitail koaros kak kamourala. (Rom 3:9-12, 23, 24) Kitail anahne perenda me sapwellimen Koht kadek kan kin kohwong aramas tohto, ahpw mahs irail sohte kak rong duwen rongamwahu. (1 Timoty 2:4) Iaduwen kitail kak kasalehda me atail limpoak ong irail me mehlel?
10. Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin ni mehlel nsenohkin “mehn keiru kan” me mih nanpwungatail?
10 Kitail kak kapwaiada kaweid en Pohl: “Eri, kumwail kasamwo nan mohngiongimwail riamwail Kristian kan ong ni lingan en Koht, nin duwen Krais eh ketin kasamwokumwailehr nan kupwure.” (Rom 15:7) En pohnese me aramas akan me kin kohsang sahpw teikan me semwehmwe, eri, kitail anahne kasalehda kadek oh nsenohkin irail ni ia wen me kitail kak. Kitail anahne kasamwo irail duwehte kitail kin “nsenohki riatail mehn Israel kan,” oh “poahkohng irail duwehte kitail kin poakohng pein kitail.” (Lipai 19:34) Ele mwein met kaidehn mehkot mengei en kapwaiada, ahpw kitail pahn kak pweida ma kitail pahn tamanda kaweid wet: “Kumwail en dehr kahlemengih wiewia kan en sampah wet, ahpw mweidohng Koht en ketin kawiliakapwala loalamwail kan unsek. Eri kumwail ahpw pahn esehda dahme kupwur en Koht-dahme mwahu, oh dahme e kin ketin kupwurperenki, oh dahme unsek.”—Rom 12:2.
En Kihkihong Me Sarawi kan
11, 12. Koasondi tohrohr dahieu me kohwong sapwellimen Siohwa ladu kan nan (a) wehin Israel en mahs (b) tepin centuri?
11 Irail kan me warong kitail en kasamwo irail, iei irail Kristian mah kan me kin doadoahk laud ong kakehle kitail ni pali ngehn. Siohwa wiahda koasondi tohrohr kan ong samworo kan oh mehn Lipai kan nan Israel en mahs. (Nempe 18:25-29) Pil nan tepin pahr, Kristian akan kin ale kangoang en apwaliahda mwahu irail kan me kin ahneki pwais tohrohr kan. Pwuhken 3 Sohn 5-8 kin kasansalehda soangen limpoak me Kristian en mahs kin ahneki.
12 Wahnpoaron Sohn kin kesempwaliki kadek me Gaius kasalehda ong irail brother kan me kin mwemweit rehn mwomwohdiso kan. Brother pwukat—ianghaki Demetrius, me wahda kisinlikou en Sohn—Gaius sohte ese irail mahs. Ahpw e kasamwo irail koaros pwehki “irail tapihada seiloangki doadoahk en Koht.” Sohn kawehwehda met: “Eri, kitail Kristian kan en sewese aramas pwukat, pwe kitail en wiahki ehu ni arail doadoahk en me mehlelo.”—3 Sohn 1, 7, 8.
13. Ihs nanpwungatail me warong kitail en keieu ‘kasamwo’?
13 Rahnwet, nan sapwellimen Siohwa pwihn, tohto me kin nantiong doadoahk laud pwehki riarail brother kan. Met kin pidada irail kan me kin seiloak (traveling overseers) me kin ni wihk koaros kohla ni mwomwohdiso kan oh kakehle irail ni pali ngehn; misineri kan, me kin mweselsang ahr peneinei kan oh koampoakparail akan pwen kalohk nan sahpw doh kan me kaidehn sahpwarail; oh irail kan me kin doadoahk nan Bethel oh branch offices, me kin pein toukihda ahr sawas kan en utungada doadoahk en kalohk; oh irail kan me kin iang doadoahk en pioneer, me kin doadoahngki pali laud en arail ahnsou nan doadoahk en kalohk. Aramas pwukat koaros kin doadoahk laud, kaidehn pwehki en wiahda ahd ong pein irail, ahpw pwehki limpoak ong riarail Kristian kan oh ong Siohwa. Irail me warong, kitail en kahlemengih oh kasamwo irail.
14. (a) Ia wehwehn met, me kitail kin wiahla Kristian mwahu kei ni ahnsou kitail kin kasamwo irail me lelepek kan? (b) Dahme kahrehda Sises mahsanih me Meri pilada “mehkot mwahu”?
14 Ni ahnsou kitail “kasamwo aramas pwukat,” wahnpoaron Sohn kasansalehda, me kitail “en wiahki ehu ni arail doadoahk en me mehlelo.” Ni ahl wet kitail kin wiahla Kristian mwahu kei. Pwehki doadoahk en Kristian kin pid ong wia mwahu ong iengatail pwoson kan. (Lepin Padahk 3:27, 28; 1 Sohn 3:18) Pil mie kating kan ni ahl tohrohr. Ni ahnsou Meri oh Marda kasamwolong Sises nan imwara, Marda kin kasamwo Sises ni eh kaunopada “mehkoaros” ong Sises. Ahpw Meri pil kasamwo Sises ni ahl tohrohr ehu. E “mwohndiongete mpen aluweluwen Sises ko oh mwomwohdete wasao, rongorong sapwellime mahsen kan,” oh Sises kapinga Meri pwehki e piladahr “mehkot mwahu.” (Luk 10:38-42) Koasoakoasoiapene kan rehn irail kan me ekspiriens laud iei me mehkot kesempwal ahnsou irail kin mweimweitla rehtail.—Rom 1:11, 12.
Ahnsou Tohrohr kan
15. Mehnia ahnsou tohrohr kan kak wia ahnsou peren kan ong sapwellimen Siohwa aramas akan?
15 Edetehn Kristian mehlel akan sohte kin iang tiahk kan de holiday kan, mie ahnsou kan me re kin pokonpene oh perenkihda arail koasoakoasoiapene. Karasepe ieu, Sises iang kamadipw en kapwopwoud nan Cana oh pil kapataiong peren en kamadipwo sang ni eh wiahda keieun manaman. (Sohn 2:1-11) Duwehte kitail nan rahnpwukat, Sapwellimen Siohwa aramas akan kin wia kamadipw en kapwopwoud, oh wia kamadipw wet ni ahl me konehng. Ahpw, dahme me konehng?
16. Kaweid dahieu kitail ahneki me pid ong tiahk konehng kan ong ahnsou tohrohr pwukat?
16 Sang atail onop en Paipel, kitail sukuhliki soahngen tiahk en Kristian me konehng, oh kitail kin kapwaida met ahnsou koaros. (Rom 13:12-14; Kalesia 5:19-21; Episos 5:3-5) Kamadipw kan, mehnda ma e pid ong kapwopwoud kan de soh, kitail sohte ahneki saledek en kasehla atail koasondi kan en Kristian de wia mehkot me kitail sohte kin wia; oh pil kitail sohte anahne idawehnla tiahk kan nan sahpw me kitail kin koasonla. Tohto tiahk en sahpw akan kin poahsonda pohn kaudok likamw de lamalam en ketieni, oh tiahk teikan kin pid ong tiahk me ni sansal kin uhweng koasondi en Kristian mehlel akan.—1 Piter 4:3, 4.
17. (a) Dahme kasalehda me kamadipw en kapwopwoud nan Cana me soandi mwahu oh mie aramas kei me kin apwaliahda kamadipwo? (b) Dahme kasalehda me Sises pwungkier kamadipwo?
17 Sang ni atail wadawad pwuhken Sohn 2:1-11, e sansal en kilang me kamadipw wet me pweilaud oh pil tohto aramas kin iang towehda. Ahpw, Sises oh sapwellime sounpadahk kan pil ale “luhk” en iang towehda kamadipw wet; edetehn ekei irail me peneineiki pwopwoudo me pahn kapwopwoud, irail sohte ihte iang kamadipwo ma sohte luhk kohwong irail. Kitail pil tehk me mie irail “ladu ko” oh pil “kaunen kamadipwo,” me kin apwalih kamadipwo. Met kenen koaros kin kasansalehda me kamwadipwo kin soandi mwahu oh mie aramas kei me kin apwaliahda kamadipwo mwahu. Iren Paipel kan kin kaimwesekihla kamadipwo ni eh koasoi duwen Sises “ketin kasalehda sapwellime lingan.” Sises pahn pilada en kasalehda sapwellime lingan ma kamadipw wet me diren aramas sakaula oh nohn katairong? Uhdahn soh.
18. Dahme kitail pahn keieu medemedewe ni ahnsou kitail pahn wia kamadipw kan de kasamwo mehteikan?
18 Eri, iaduwen ahnsou tohrohr kan de kamadipw kan me kitail pahn wiahda? Kitail anahne tamanda me kahrepen kasamwo mehteikan pwehki kitail koaros kak “wiahki ehu ni doadoahk en me mehlelo.” Eri, e sohte itar en nda me kamadipw iei kamadipw en “Sounkadehde kan”. Kitail kak kihda peidek ehu, Kamadipw wet pahn wia kadehde mwahu ong ihs kitail de dahme kitail kin kamehlele? Kitail en dehr kilangwong soahngen kamadipw pwukat duwen ahnsou kan en alasang sampah suwed wet “poakohng sampah, mehkan me aramas kin kilang oh ahnehda, oh mehkoaros me mih nin sampah.” (1 Sohn 2:15, 16) Ahpw, soangen kamadipw pwukat pahn anahne kasansalehda atail pwukoa nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, oh kitail en tehk me dahme kitail kin wia kin wahdohng kaping oh wahu ong Siohwa.—Madiu 5:16; 1 Korint 10:31-33.
‘En Kasamwo Aramas Ahpw Sohte Kaulimala’
19. Dahme kahrehda kitail anahne “kasamwo mehteikan oh sohte kaulimala”?
19 Nin duwen irairen sampah wet pahn susuwedla, oh aramas akan pahn kailokpene, kitail anahne wia ia uwen me kitail kak en kakehlailda kerenpene nanpwungen Kristian mehlel akan. (Kolose 3:14) Piter kangoange kitail en “nantiong en limpoakpene.” Oh e pil kapataiong: “Kumwail ritingadahng emenemen kumwail koaros imwamwail kan, sohte mwahn kin kaulimala.” (1 Piter 4:7-9) Kitail men nantiong en kasamwo riatail brother kan oh kasalehda kadek oh men sewese irail? De kitail kin kaulimala ni ahnsou ehu pahn pwarada en kasalehda kadek ong mehteikan? Ma kitail kin wia met, kitail kin kihsang peren me kitail kak ahneki oh pil katiasang kating en peren ong wiewia mehkot mwahu.—Lepin Padahk 3:27; Wiewia 20:35.
20. Kapai dah kan kin awihawih mwohtail ma kitail pahn kasamwo mehteikan nan sampah liseliping wet?
20 En wiahki ehu ni doadoahk rehn iengatail Kristian akan, kasalehda kadek oh kasamwo pein emen emen kitail, pahn imwikihla kapai kan tohto. (Madiu 10:40-42) Siohwa kin inoukihong aramas pwukat me e pahn “ketin apwalih irail. Re sohlahr pahn kin men mwengehda de men nimpilda.” En mih pahn sapwellimen Siohwa ihmwlikou kin wehwehki, aramas pwukat pahn paiekihda sapwellime epwel oh kadek. (Kaudiahl 7:15, 16; Aiseia 25:6) Ei, en paiekihda sapwellimen Siohwa kadek kohkohlahte pahn wiawi ni ahnsou keren.—Melkahka 27:4; 61:3, 4.
Komw Kak Kawehweh?
◻ Dahme kitail en dehr manokehla ma kitail men ahneki peren mehlel oh nsenamwahu?
◻ Ihs irail “seupwoupwou kan oh liohdi kan,” oh iaduwen kitail kak “apwalih” irail?
◻ Iaduwen kitail pahn kilangwong “mehn keiru kan” me mih nanpwungatail?
◻ Ihs me warong kitail en kasamwo irail nan rahnpwukat?
◻ Iaduwen ahnsou tohrohr akan pahn kak kasansalehda ngehnen kasamwo aramas teikan?
[Kilel kan nan pali 26, 27]
Ahnsou kaperen kan, kitail kak kasamwo mehn keiru kan, seri kan me sohte ahr pahpa kan, irail kan me iang doadoahk ong Siohwa full-time, oh aramas teikan