IREN ONOP 49
KOUL 44 Kapakap en me Aktikitik Men
Pwuhken Sohp Kak Seweseiuk ni Omw Kihda Kaweid
“Sohp, komw karonge kanahieng mehkoaros me I pahn patohwan.”—SOHP 33:1.
DAHME KITAIL PAHN SUKUHLKI
Ia duwen pwuhken Sohp eh padahkihong kitail ia duwen atail kak kihda kaweid mwahu.
1-2. Kahpwal dah me kompoakepahn Sohp silimeno oh Elihu lelohng?
NI AHNSOU me sohla ahn Sohp kepwe kan koaros, aramas tohto rong dahme wiawihong. Ni kompoakepahn Sohp silimeno—Elipas, Pildad, oh Sopahr—rong dahme wiawihong Sohp, irail seiloakla Us pwehn kansenamwahwih. Ni ar kilang dahme wiawihong Sohp, irail uhdahn pwuriamweikihla.
2 Medewehla dahme wiawi. Soahng koaros me Sohp naineki oh ahneki solahr. Nah kou, kamel, oh sihpw tohto kamakamala de pirapala. Nah seri ko oh pali laud en nah lidu ko kamakamala. Oh nein Sohp seri ko koaros mehla ni ahnsou me imwarailo pwupwudi pohrail. Mwurin soahng pwukat koaros, Sohp uhdahn soumwahuda. Kilio dirkihla kens oh e kin uhdahn weirek. Ni ahnsou me Elipas, Pildad, oh Sopahr lella, Sohp mwomwohd nan pehs oh uhdahn nsensuwed. Dahme irail wia? Erein rahn isuh, irail mwohd karanih Sohp ahpw sohte koasoia mehkot mendahki irail kilang me e lokolok. (Sohp 2:12, 13) Mwuhr, mwahnakapw men me adaneki Elihu lella oh mwohd karanih ohl ako. Sohp eri tepida koasoi oh keriahla rahn me e ipwidio oh mente mehla. (Sohp 3:1-3, 11) Sohp uhdahn anahne sawas! Dahme ohl pwukat koasoia oh mwomwen arail koasoi pahn kadehdehda ma irail uhdahn wia kompoakepahn Sohp oh ma irail uhdahn nsenohki dahme wiawihong.
3. Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?
3 Siohwa ketin kaweid Moses en ntingihedi dahme ohl silimeno oh Elihu nda oh wia. Mwein ke taman me Elihu koasoia soahng kan me Siohwa ketin kupwurki en nda. Ahpw Elipas koasoia soahng kan me ngehn suwed men padahkihong en nda. (Sohp 4:12-16; 33:24, 25) Ihme kahrehda nan pwuhken Sohp, kitail kak diarada ekei kaweid kan me uhdahn mwahu oh ekei me uhdahn suwed. Kitail pahn koasoiapene ia duwen pwuhken Sohp eh kak sewese kitail ni ahnsou me kitail anahne kapwungala kompoakepatail men. Keieu, kitail pahn koasoiapene mehn kahlemeng suwed en Elipas, Pildad, oh Sopahr. Mwuhr, kitail pahn koasoiapene mehn kahlemeng mwahu en Elihu. Kitail pahn pil kilang dahme mehn Israel kan kakete sukuhlkihsang pwuhken Sohp oh dahme kitail kak sukuhlkihsang rahnwet.
IA DUWEN OHL SILIMENO AR KAWEID SOHP
4. Dahme kahrehda kompoakepahn Sohp silimeno sohte kak kansenamwahwihala? (Pil kilang kilel.)
4 Paipel mahsanih me ohl silimeno kohla rehn Sohp pwehn “kansenamwahwihala” mwurin arail rong dahme wiawihong ih. (Sohp 2:11) Ahpw irail sohte douluhl kansenamwahwihala Sohp. Dahme kahrehda? Pwehki kahrepe siluh. Keieu, irail sohte wiahda ahnsou pwehn rong mwahu Sohp oh wehwehki eh irairo. Ahpw irail medewe me Siohwa ketin kaloke Sohp pwehki e wiahda sapwung.a (Sohp 4:7; 11:14) Keriau, pali laud en dahme irail ndaiong Sohp sohte uhdahn sewese mendahki re mwomwen koasoi en loalokong. (Sohp 13:12) Re pil ndaiong Sohp soahng kan me sohte kadek oh kamedekihala ih. Karasepe, pak riau Pildad ndaiong Sohp me e koasoakoasoi mwahl. (Sohp 8:2; 18:2) Oh ekei pak, ohl ako kin uhdahn lemei. Karasepe, Sopahr nda me Sohp duwehte aramas pweipwei men. (Sohp 11:12) Kesiluh, mendahki irail sohte kihda ngilarail ni ar koasoiong Sohp, dahme irail nda oh mwomwen arail koasoi kasalehda me re sohte wauneki oh poakepoake. (Sohp 15:7-11) Ohl pwukat song en doulahte kadehdehda me Sohp dipan oh irail sohte kansenamwahwihala Sohp de kakehlahda eh pwoson.
Ni omw kihong emen kaweid, dehr kahrehiong en medewe me ke leme ke mwahusang ih. Wia uwen omw kak en sewese aramaso (Menlau kilang parakrap 4)
5. Ia imwilahn ahn Elipas, Pildad, oh Sopahr ar kaweid?
5 Ni ahnsou me Elipas, Pildad, oh Sopahr kanekehla arail koasoi, ar koasoi ko kalaudehla en Sohp nsensuwed. (Sohp 19:2) Ni arail kalaudehla ar karaunehki me e wiahda sapwung, Sohp pil men kalaudehla eh kawehwehda me e sohte wiahda sapwung. Kitail kak wehwehki dahme kahrehda e nohn kesempwal ong Sohp en kawehwehda me e pwung, oh dahme kahrehda e kalapw koasoia soahng kan me e sohte anahne koasoia. (Sohp 6:3, 26) Dahme kompoakepahn Sohp ko koasoia sohte poahsoankihda sapwellimen Siohwa madamadau oh irail sohte kadek ong Sohp. Pwehki met, Sehdan kak doadoahngkin irail pwehn kamworusihala Sohp. (Sohp 2:4, 6) Ia duwen mehn Israel kan mahso ar kakete paiekihda koasoipen Sohp, oh ia duwen atail kak paiekihda rahnwet?
6. Dahme ohl mah kan nan Israel kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng suwed en kompoakepahn Sohp ko?
6 Ia duwen mehn Israel ko ar kakete paiekihda. Ni ahnsou me Siohwa ketikihong mehn Israel ko sapwellime kosonned kan, e ketin pilada ohl mah kan pwehn kadeik sapwellime kan oh sewese irail ren peikiong sapwellime kosonned ko. (Deud. 1:15-18; 27:1) Ohl pwukat anahne rong kanaiehng mwohn arail kihda kaweid de wia kopwung. (2 Kron. 19:6) Irail pil anahne idek peidek kan ah kaidehn medewe me re ese ire mehlel kan koaros. (Deud. 19:18) Sounkaweid en Israel ko en dehr koasoi lemeiong irail kan me kohla rehrail pwehn ale sawas. Dahme kahrehda? Met kesempwal pwehki aramas ko sohte pahn men koasoia arail pepehm ma ohl mah ko sohte kadek de kanengamahiong irail. (Eks. 22:22-24) Mepwukat iei mehn kasukuhl kan me ohl mah kan nan Israel kak sukuhlkihsang koasoipen Sohp.
7. Likin ohl mah kan nan Israel, ihs me kak kihda kaweid, oh ia duwen arail kak paiekihda koasoipen Sohp? (Lepin Padahk 27:9, NW)
7 Kaidehn ohl mah kante nan Israel me kak kihda kaweid. Koaros kak sewese kompoakparail men en kamwahwihala eh nanpwungmwahu rehn Siohwa. Oh koaros kak kapwungala kompoakparail men ni ahnsou me e wiahda mehkot sapwung. (Lep. Pad. 25:12) Kompoakepah mehlel kan kin men sewese emenemen ni ahl wet. (Wadek Lepin Padahk 27:9, NW.)b Ma mehn Israel kan medewe mwomwen Elipas, Pildad, oh Sopahr ar koasoiong Sohp, irail kak sukuhlki dahme irail en dehr nda oh wia ni arail kihda kaweid.
8. Dahme kitail en dehr wia ni atail kopwung meteikan? (Pil kilang kilel kan.)
8 Ia duwen atail kak paiekihda. Nin duwen Kristian kei, kitail men sewese riatail kan ni arail lelohng kahpwal kan. Ahpw pwehn wia met, kitail en dehr duwehte kompoakepahn Sohp silimeno. Eri keieu, kitail anahne alehdi ire mehlel koaros mwohn atail kihda kaweid. Keriau, atail kaweid en poahsoankihda me mehlel sang Mahsen en Koht ah kaidehn pein atail madamadau duwehte Elipas me kin wia met pak tohto. (Sohp 4:8; 5:3, 27) Kesiluh, kitail en dehr koasoi ni lemei de sohte kadek. Taman me Elipas oh kompoakepah ko koasoia soahng kei me mehlel. Mwuhr, wahnpoaron Pohl pil doadoahngki ekei dahme Elipas koasoia. (Pil kilang Sohp 5:13 oh 1 Korint 3:19.) Ahpw pali laud en dahme Elipas, Pildad, oh Sopahr koasoia duwen Koht sohte mehlel oh kamedekihala Sohp. Kahrehda Siohwa ketin mahsanih me dahme irail nda likamw. (Sohp 42:7, 8) Ni atail kin kaweid meteikan, kitail anahne tehk mwahu me dahme kitail koasoia sohte pahn kahrehiong ren medewe me Siohwa ketin lemei de kahrehiong sapwellime ladu kan ren medewe me Siohwa sohte kak ketin poakohng irail. Met kitail pahn koasoiapene dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Elihu.
Ni omw kihda kaweid, song en wehwehki ahn aramaso irair, doadoahngki Mahsen en Koht, oh kasalehda kadek (Menlau kilang parakrap 8)
IA DUWEN ELIHU EH KAWEID SOHP
9. Menlau kawehwehda dahme kahrehda Sohp anahne sawas mwurin kompoakepah ko uhdi koasoi oh ia duwen Siohwa eh ketin sewese.
9 Sohp oh kompoakepah silimeno akamaipene ahnsou werei. Irail koasoia soahng tohto me kahrehda arail koasoi ko audehda irelaud 28 nan Paipel. Oh pali laud en dahme re koasoia kasalehda me irail uhdahn lingeringer. Kitail kak wehwehki dahme kahrehda Sohp mworuste. E anahnehte emen en kansenamwahwih oh kapwungala. Ia duwen Siohwa eh ketin sewese Sohp? E ketin doadoahngki Elihu pwehn kihong ih kaweid. Ahpw dahme kahrehda Elihu awih lao irail nek akamai ih eri koasoi? E koasoia “I me pwulopwul, a kumwail me mah, eri, I masak patohwanohng kumwail dahme I medemedewe.” (Sohp 32:6, 7) Elihu ese me me mah kan kin kalapw ahneki erpit pwehki irail mour wereisang me pwulopwul kan oh lelohng soahng tohto nan arail mour. Ahpw mwurin Elihu rongorong ni kanengamah Sohp oh kompoakepah ko, e sohla kak nennenlahte. E koasoia: “Kaidehn aramas ar kin mahla me kahrehiong ar kin kupwurokongla de kahrehiong ar pahn ese dahme pwung.” (Sohp 32:9) Dahme Elihu koasoia mwuri, oh ia duwen eh wia met?
10. Dahme Elihu wia mwohn eh kihong Sohp kaweid? (Sohp 33:6, 7)
10 Mwohn Elihu kihong Sohp kaweid, e men Sohp en meleileidi oh rong dahme e pahn nda. Ia duwen? Keieu, e anahne kameleileidi pein ih. Kitail ese met pwehki Paipel mahsanih me nin tapio Elihu lingeringerda. (Sohp 32:2-5) Eri Elihu sohte mwahn lemeiong Sohp. Ahpw e aktikitik oh koasoiong Sohp duwehte kompoakepah mehlel. Karasepe, e ndaiong Sohp: “Kita duwepenehte mwohn silangin Koht.” (Wadek Sohp 33:6, 7.) Mwuhr, Elihu kasalehda me e rong kanaiehng dahme Sohp nda. Ni mehlel, mwohn eh kaweid Sohp, e pwurupwurehng nda ekei ire kesempwal kan me Sohp nda. (Sohp 32:11; 33:8-11) Oh e pil wia soahngohte ni ahnsou me e pwurehng kaweid Sohp.—Sohp 34:5, 6, 9; 35:1-4.
11. Ia duwen Elihu eh kaweid Sohp? (Sohp 33:1)
11 Ni ahnsou me Elihu kaweid Sohp, e wia met ni ahl me kasalehda eh wauneki ohl lelepeko. Karasepe, Elihu doadoahngki eden Sohpo ahpw ohl silimeno sohte wia met. (Wadek Sohp 33:1.) Mwein Elihu taman uwen eh men koasoi ni ahnsou me Sohp oh ohl silimeno akahkamai. Eri Elihu mweidohng Sohp en koasoi erein eh kihong Sohp kaweid. (Sohp 32:4; 33:32) Elihu pil kasalehiong Sohp ni sansal dahme kahrehda ekei soahng kan me e koasoia oh wia sohte mwahu. Oh ni kadek, Elihu katamankihong Sohp duwen sapwellimen Siohwa erpit, manaman, pwung pahrek, oh limpoak loalopwoat. (Sohp 36:18, 21-26; 37:23, 24) Ahn Elihu kaweid mwahu ele kaunopada Sohp en rong kaweid teikan sang rehn Siohwa. (Sohp 38:1-3) Ia duwen mehn mahs ako ar kak paiekihda mehn kahlemeng en Elihu, oh ia duwen atail kak paiekihda rahnwet?
12. Ia duwen Siohwa eh ketin doadoahngki soukohp kan pwehn sewese sapwellime aramas akan, oh ia duwen mehn Israel ko ar kak paiekihda ahn Elihu mehn kahlemeng mwahu?
12 Ia duwen mehn Israel ko ar kak paiekihda. Siohwa kin kalapw ketin doadoahngki Soukohp kan pwehn padahki oh kopwung mehn Israel kan. Karasepe, ni mwehin Sounkopwung ko, Siohwa ketin doadoahngki lih soukohpo, Depora pwehn kaweid sapwellime aramas akan. Siohwa pil ketin doadoahngki Samuel, pil ni ahnsou me e pwulopwulte pwehn kaweid mehn Israel ko. (Sounkopwung 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20) Mwuri ni mwehin nanmwarki ko, Siohwa ketin doadoahngki soukohp kan pwehn sewese mehn Israel ko ren pousehlahte kaudokiong ih ni ahl me pwung. Oh ni aramas ko ar kin sapeikiong ih, e kin ketin poaronehla soukohp ko ren kapwungirailla. (2 Sam. 12:1-4; Wiewia 3:24) Ahn Elihu mehn kahlemeng mwahu nan pwuhken Sohp kak sewese ohl oh lih lelepek kan ren ese dahme irail en nda ni ahnsou me re anahne kapwungala meteikan oh ia duwen arail en wia met ni kadek.
13. Ia duwen Kristian kan rahnwet ar kak kangoange riarail Kristian kan?
13 Ia duwen atail kak paiekihda. Nin duwen Kristian kei, kitail pil kin padahkihong aramas akan kupwuren Koht sang ni atail kalohki dahme mi nan Paipel. Pil ehu ahl me kitail kin wia met iei sang ni atail kin doadoahngki lokaia kan me kin kansenamwahwih oh kangoange riatail Kristian kan. (1 Kor. 14:3) Elder kan en ahnsou koaros kanaiehng pwe arail koasoi en “kaloalamwahwih” riarail Kristian kan, pil ni ahnsou me emen nsensuwed de nda soahng kan me sohte konehng.—1 Des. 5:14; Sohp 6:3.
14-15. Ia duwen elder kan ar kak duwehte Elihu ni ar anahne kaweid emen?
14 Medewehla met. Elder men esehda me sister men nan eh mwomwohdisou nsensuwed. Eldero oh emen brother mwemweitla rehn sistero pwehn kangoange. Erein ara mwemweitlao, sister koasoia me mendahki e kin pousehlahte iang kalohk oh mihting, e sohte kin ahneki peren. Dahme eldero pahn wia?
15 Keieu, e pahn song en wehwehki ahn sistero irairo. Pwehn wia met, e pahn anahne idek reh peidek kan oh rong kanaiehng dahme e nda. Ele e pehm me e sohte warohng de sohte uhdahn kamehlele me Siohwa ketin poakohng ih. De mwein “pwunod en mour” kahrehiong en mworusala. (Luk 21:34) Keriau, eldero pahn song en kapingahki soahng mwahu kan me e kin wia. Met pwehki e kin ieiangete mihting oh kalohk mendahki eh nsensuwed. Oh kesiluh, ni eldero eh wehwehkihla mwahu ahn sistero irairo oh dahme kahrehda e kin nsensuwed, e pahn doadoahngki Paipel pwehn sewese kamehlelehiong me Siohwa ketin poakohng ih.—Kal. 2:20.
POUSEHLAHTE PAIEKIHDA PWUHKEN SOHP
16. Ia duwen atail kak pousehlahte paiekihda pwuhken Sohp?
16 Mie mehn kasukuhl tohto me kitail kak sukuhlkihsang pwuhken Sohp! Nan iren onop en mwoweo, kitail sukuhlki me pwuhken Sohp padahkihong kitail dahme kahrehda Koht ketin mweidohng lokolok en mie oh ia duwen atail kak dadaur pah. Oh nan iren onop wet, kitail koasoiapene ia duwen kitail koaros kak kihda kaweid mwahu sang ni atail alasang ahn Elihu mehn kahlemeng mwahu ah kaidehn ahn Elipas, Pildad, oh Sopahr. Mwein ke kak kousapahlih mehn kasukuhl kan sang pwuhken Sohp mwohn omw kaweid emen. Oh ma wereila ke sohte wadek pwuhk kaselel wet, mwein ke kak pwurehng wadek oh perenki koasoipe. Ele ke pahn diar ekei mehn kasukuhl kesempwal kan sang nan pwuhk wet.
KOUL 125 ‘Meid Pai me Kin Mahk!’
a E mwomwen me ngehn suwed men me kahrehiong Elipas en medewe me mwohn silangin Siohwa, sohte aramas emen me pwung kahrehda sohte aramas emen kak kaperenda Koht. Elipas kamehlele madamadau sapwung wet. Eri ahnsou koaros me e kin koasoiong Sohp, e kin pwurupwurehng nda met.—Sohp 4:17; 15:15, 16; 22:2.
b Lepin Padahk 27:9 (NW): “Leh oh warpwohmwahu kin kaperenda mohngiong; duwehte kompoakepah keren kan ar kin kihda kaweid mwahu.”