1924 — Sen anus atras

E USA RADIU PA PREGA

Ermons na Betel tarbaja pa mas di un anu pa kumpu un stason di radiu WBBR na ilia di Staten, na sidadi di Nova York. Purmeru, e korta arvuris, dipus e kumpu un kuartu garandi pa tarbajaduris ku un kuartu separadu pa materialis. Oca kes tarbaju kaba, ermons kumsa ku tisi materialis ki pirsis pa pudi transmiti programa na radiu. Ma, e teneba manga di difikuldadis.

I seduba difisil dimas pa instala antena prinsipal di stason di radiu. Antena di 91 metru pirsisaba di ditandadu riba di dus postu di madera. Kada postu teneba 61 metru di kumprimentu. Purmeru tentativa falia. E konfia na ajuda di Jeova, i pa fin e konsigi firmantal. Calvin Prosser ku tarbajaba na projetu fala sin: “Si no firmantaba antena na kumsada, no na ngababa no kabesa i fala: ‘Jubi ke ku no fasi!’” Ermons ngaba Jeova pa tudu ke ke konsigi fasi. Ma, i tenba utru purblema pa risolvi.

Transmison di programa di radiu seduba nobu, tambi i ka seduba fasil kumpra materialis ki pirsis. Ma, ermons konsigi materialis ku usadu i ku kumpudu pa un algin ku pertu elis. En ves di kumpra un mikrofoni, e usa mikrofoni di un telefoni normal. Na un dia di noti di mis di Fevereru, ermons disidi testa tudu se materialis simplis. E pirsisaba di transmiti un programa, pa kila, ermons kanta kantikus di Renu. Un di ki ermons comadu Ernest Lowe, fala di un storia ingrasadu ku kontisi ki dia. I fala di kuma oca e staba na kanta, e risibi un ŝamada di Juis Rutherfordb ku obiba se kantiga na si radiu na Brooklyn, serka di 25 kilometru.

I fala elis: “Bo para fasi es koldadi di baruju. I sta suma si bo sta na pupa!” Ermons burguñuba, e para programa rapidu. Ma e sibiba di kuma, radiu staba pruntu pa kumsa transmiti programa.

Na 24 di Fevereru di 1924, na purmeru transmison ofisial di radiu, ermon Rutherford fala di kuma radiu na usadu pa “interesis di renu di Mesias.” I fala di kuma objetivu di radiu i “pa juda jintis ntindi Biblia, i ka mporta di kal riliẑion ke sedu, tambi pa e ntindi signifikadu di tempu ku no sta na vivi.”

Purmeru transmison kuri diritu. Povu di Jeova usa radiu WBBR pa 33 anu pa transmiti programas.

E KONDENA ŜEFIS RILIẐIOSU KU KORAẐEN

Na Juliu di 1924, studantis di Biblia fasi un kongresu na Kolumbus, Ohio. Studantis di Biblia bin di tudu parti di mundu i diskursus fasidu na Arabi, Inglis, Fransis, Almon, Gregu, Ungaru, Italianu, Lituanu, Polones, Rusu, linguas di Skandinavia ku Ukranianu. Partis di programa transmitidu na radiu. Tambi ermons pidi un jornal lokal pa e skirbi artigus kada dia aserka di programa di kongresu.

Na kinta-fera, 24 di Juliu, mas di 5 mil ermons ku irmas bai prega na sidadi nunde ku kongresu fasidu. E disa kuas 30 mil livrus i kumsa milyaris di studus di Biblia. Sintinela coma es dia di “parti mas filis di kongresu.”

Utru pontu altu di kongresu kontisi na sesta-fera, 25 di Juliu, oca ermon Rutherford lei ku koraẑen un dukumentu ku kondena ŝefis riliẑiosu. I fala di kuma pulitikus, riliẑiosus ku komersiantis garandi sta na tuji jintis aprindi bardadi aserka di Renu di Deus, ki i na bin usa pa bensua pekaduris. Tambi i kondena es omis pabia e ta apoia Liga di Nasons, i e ta fala di kuma, i meiu ku Deus ta usa pa manda na Tera. Studantis di Biblia pirsisaba di koraẑen pa prega jintis es mensaẑen.

Mas tardi, un artigu di Sintinela fala di kuma, es kongresu na Kolumbus aumenta fe des grupu di ermons ku irmas ku ta pega tesu. I da elis koraẑen di prega mesmu ku pirsigison. Leo Claus ku matiba es kongresu, fala sin: “Dipus di asembleia, no staba ku kontentamentu garandi pa konta jintis di no tiritoriu es mensaẑen.”

Na Otubru, Studantis di Biblia kumsa ku da jintis tratadu ku teneba mensaẑen ku ermon Rutherford leiba kontra ŝefis riliẑiosu. Na sidadi di Cleveland, Oklahoma, Frank Johnson kaba ntrega tratadus na tiritoriu ki disignadu 20 minutu antis di utrus publikaduris ciga. Jintis di sidadi pañaba raiba pa si pregason i e staba na buskal. Pa kila, i ka seduba suguru pa i pera nunde ke pudiba ojal. Ermon Johnson disidi sukundi na un igreẑa ku staba pertu. Suma ningin ka staba na igreẑa, i disa tratadus na Biblia di pastor i na kada kau di sinta. I disa tratadus rapidu. Suma i teneba tempu, i bai na dus utrus igreẑas, i fasi mesmu kusa.

Frank riba rapidu na kau ki dibi di kontraba ku ermons. I sukundi tras di bumba di gazolina pa i pudi oja kilis ku staba na buskal. Omis pasaba pertu del na karu, ma e ka ojal. Logu dipus ke bai, ermons ku irmas ku staba na prega pertu ciga, i e bai juntu.

Un di ermons fala sin: “Oca no staba na sai na ki zona, no pasa na tris igreẑas. I staba serka di 50 jintis ku firmaba dianti di kada igreẑa. Alguns staba na lei tratadu i utrus staba na mostral pa pastor. No sai na ora sertu, antis di purblema kumsa! Ma no gardisi Jeova no Deus ku proteẑinu i judanu sibi kuma ku no dibi di prega sin no inimigus pañanu.”

STUDANTIS DI BIBLIA PREGA KU KORAẐEN NA UTRUS TERAS

Studantis di Biblia na utrus teras prega tambi ku koraẑen. Na norti di Fransa, Józef Krett prega tarbajaduris ku bin di Polonia, ku ta koba pedras di karbon. I programadu pa fasi diskursu ku tene tema: “I ka na tarda, kilis ku muri na lantandadu.” Oca ermons ku irmas kumbida jintis di sidadi, un padri lokal fala membrus di si parokia pa e ka bai. Ma, e fasiba kontrariu. Mas di 5 mil jintis mati nkluindu ki padri! Ermon Krett fala padri pa i difindi ke ki fia nel, ma padri nega. Dipus di diskursu, ermon Krett da jintis tudu livrus ku broŝuras ki teneba, pabia e staba ku sedi di obi Palabra di Deus. — Amos 8:11.

Claude Brown bai prega bon noba na Afrika, na tera ku kunsidu gosi pa nomi di Gana. Si diskursus ku publikasons ki disa, juda pa bardadi spalia rapidu na ki tera. John Blankson, ku staba na studa pa ba ta bindi mesiñus na farmasia, mati un di diskursus di ermon Brown. I nota rapidu di kuma i oja bardadi. John fala sin: “Bardadi fasin sinti kontenti dimas. N papia del ku tudu jintis na skola.”

John aprindi di kuma Biblia ka nsina di kuma Deus fasi parti di Trindadi. Pa kila, un dia i bai igreẑa pa punta padri aserka des nsinu. Padri serkal i grital: “Abo i ka Kriston; abo i di Diabu. Sai li!”

Oca ki riba kasa, John skirbi un karta pa padri, i falal pa e kontra na un kau publiku i papia di Trindadi. Padri fala John pa i bai gabineti di pursor prinsipal di skola. Pursor puntal si skirbi pa padri.

John ruspundil: “Sin, Siñor”.

Pursor manda John pa i skirbi padri karta pa pidil diskulpa. John skirbi asin:

“Siñor, ña pursor falan pa N skirbi un karta pa pidiu diskulpa. N sta purparadu pa skirbi karta pa pidi diskulpa so si bu rikuñisi di kuma, ke ku bu ta nsina i falsu.”

Pursor paña raiba i punta: “Blankson, sera ki i es ku bu misti skirbi?”

“Sin, Siñor. I es so ku N pudi skirbi.”

“Bu na serkadu di skola. Kuma ku bu pudi papia kontra padri di igreẑa ku guvernu ta apoia, i na mesmu tempu spera kontinua tarbaja na guvernu?”

“Ma, Siñor, . . . ora ku bu na danu splikason di un lison i no ka ntindi, sera ki no ka ta fasi purguntas?”

“Sin. Bo ta fasi.”

“Ma, i kila ku kontisi. Padri staba na nsinanu Biblia i N fasil un purgunta. Si i ka konsigi ruspundi purgunta, pabia ku N obrigadu skirbil karta pa pidil diskulpa?”

Blankson ka serkadu na skola. I ka skirbi karta pa pidi diskulpa.

STUDANTIS DI BIBLIA STABA KONTENTI DI FASI MANGA DI TARBAJU

Sintinela fala sin aserka di tarbaju di pregason: “No pudi fala ku tudu konfiansa suma Davi: ‘Bu dan forsa pa gera.’ (Salmu 18:39) Es anu seduba nkoraẑanti dimas pabia no oja kuma ku Jeova judanu na si tarbaju. Si servus staba kontenti di prega bon noba.”

Na fin di ki anu, ermons fasi planu pa tene utru stason di radiu. Stason di radiu kumpudu na Chicago, Stadus Unidu di Amerika. Es nobu stason comadu di WORD, ku signifika Palabra, pabia e na prega Palabra di Deus atraves di radiu. Des bias, e na usa ekipamentus ku mas tene forsa, ku na pui pa mensaẑen di Renu obidu lunju, te mesmu na Kanada.

Na 1925, Jeova juda ermons tene nobu ntindimentu di Apokalipsi kapitulu 12. Pabia di kila, alguns para sirbi Jeova. Ma, manga delis staba kontenti di ntindi minjor kusas ku kontisi na seu i kuma ke afeta povu di Deus na Tera.