YACHAI 30
Diosmanta mana yachasha nijcunaman huillashunchij
“Tucuicunahuanmi paicuna ima shina cajpipish, paicuna shina tucurcani. Pipish quishpirichunmi chashna tucurcani” (1 CORINTIOS 9:22).
CANTO 82 Luz shina achijyachishunchij
CAITAMI YACHASHUNa
1. ¿Cunan punllacunapica ima cambiocunataj tiyashca?
ÑAUPA punllacunapica casi tucui gentecunami shuj religionta charircacuna. Pero cunan punllacunapica achca gentecunaca Diosmanta yachanata ña mana munancunachu. Huaquin llajtacunapicarin achca gentecunaca shuj religiontapish mana charincunachub (Mateo 24:12).
2. Gentecunaca ¿imamantataj religioncunapi mana crincuna?
2 Huaquincunaca ¿imamantataj religioncunapi ña mana crincuna?c Paicunaca alli causaita charinallapi, paicunapaj problemacunallapimi ocuparincuna (Lucas 8:14). Cutin shujtajcunaca Dios tiyashcataca mana crincunachu. Maijancunaca Diospimi crincuna. Pero paicunaca, “yachaj gentecuna, cientificocunaca ima religiontapish mana charincunachu, ñaupa gentecunallami religionta charircacuna” nishpami yuyancuna. Televisionpi, Internetpi, profesorcuna, amigocunapish monocunamantami shamunchij nishcatami crincuna. Paicunaca Yaya Diospi imamanta crina cashcata mana yachashcamantami evolucionpi crincuna. Cutin shujtajcunaca religionta pushajcunaca charijyana munaillatami charin nishpami paicunapi ña mana confiancuna. Shujtaj llajtacunapicarin gobiernocunaca shuj religionta charichunca mana saquincunachu.
3. ¿Cai yachaipica imatataj yachashun?
3 Jesusca: “Tucui cai pachata richij, ñuca yachacujcunata ruraichij” nispami mandarca (Mateo 28:19). Religioncunapi mana crijcunamanca Diospi crichun, Jesuspaj discipulocuna tucuchunca ¿ima shinataj huillana canchij? Paicunaman alli huillangapajca mai llajtamanta shamushcatami yachanaraj canchij. Por ejemplo, Europa ladopi causajcunaca Bibliamanta, Dios tucuita rurashcataca asha ashami yachancuna. Pero Asia ladopi causajcunaca Bibliamantaca casi imata mana yachancunachu. Dios tucuita rurashcatapish mana crincunachu. Gentecuna maimanta cajpipish, imata crijpipish Diosta rijsichunmi ayudana canchij. Cai yachaipimi paicunaman ima shina huillanata yachashun.
MASHCASHPA CATISHUNCHIJ
4. Alli shungu gentecunataca ¿imamantataj mashcashpa catina canchij?
4 Mashcashpa catishunchij. Jehová Diospaj ayudahuanmi alli shungu gentecunata tarishun (Hechos 13:48; 1 Timoteo 2:3, 4). Por ejemplo, achca huauqui panicunaca Jehová Diosta manaraj sirvishpaca ima religionta mana charircacunachu. Maijancunaca shuj religionta mana charishpapish allita rurashpami causajcuna carca. Shinallataj paicunaca panda religioncuna llullacunata yachachicujta ricushpami pꞌiñarijcuna carca. Cutin shujtajcunaca mana allita rurashpami causajcuna carca. Pero Jehová Diosta rijsishpaca mana allicunata ruranatami saquircacuna.
Bibliapi mana crijcunaman alli yuyashpa huillashunchij. (Párrafos 5 y 6-ta ricui).d
5. ¿Gentecuna ñucanchijta uyachunca imatataj rurana canchij?
5 Alli yuyashpa cꞌuyaihuan parlashunchij. Cꞌuyaita ricuchijpi, alli yuyashpa imatapish nijpica ñucanchijtami uyasha ningacuna. Pero, paicuna mana uyasha nijpica mana obliganachu canchij. Por ejemplo, huaquincunaca mana rijsishcacunahuanca religionmantaca mana parlanata munancunachu. Cutin shujtajcunaca, Diosmanta imatapish tapujpica mana allimi sintirincuna. Maijancunacarin testigo de Jehovacunahuan Bibliamanta parlacushcata ricuchunca mana munancunachu. Ima shina cajpipish paicunapaj yuyaicunatami respetana canchij (2 Timoteo 2:24).
6. a) ¿Apóstol Pabloca ima shinataj huillaj carca? b) ¿Ima shinataj apóstol Pablopaj ejemplota catina canchij?
6 Bibliamanta, Diosmanta, religionmanta ñucanchijhuan mana parlasha nijpica ¿imatataj rurana canchij? Apóstol Pablopaj ejemplotami catina canchij. Paica judiocunaman huillacushpaca Diospaj Shimimantami paicunamanca yachachirca. Pero Areópago nishca huasipi griegocunaman huillacushpaca, “Diospaj Shimipica caitami, chaitami nin” nishpaca mana huillarcachu (Hechos 17:2, 3, 22-31). ¿Ima shinataj apóstol Pablopaj ejemplota catina canchij? Bibliamanta mana yachasha nijcunaman huillacushpaca “Bibliapica caitami, chaitami nin” nishpaca mana huillanachu canchij. Shinallataj huaquincunaca ñucanchijhuan Bibliata liyicujta shujtajcuna ricuchunca manachari munangacuna. Chashna cajpica Bibliapi ricuchinapaj randica tabletpi o celularpimi shuj versota ricuchi tucunchij.
7. 1 Corintios 9:20 al 23-pi nishcacunataca ¿ima shinataj pajtachina canchij?
7 Alli uyajcuna cashunchij. Gentecuna imamanta chꞌican chꞌican yuyaicunata charishcatami intindina canchij (Proverbios 20:5). Pablopaj ejemplopi cutin yuyashun. Paica judío cashcamantami Jehová Diosta, paipaj mandashcacunata alli rijsirca. Pero shujtaj llajtacunapi causajcunaca chaitaca mana yacharcacunachu. Chaimantami paicunaman huillashpaca alli yuyashpa Diospaj Shimimanta yachachirca. Ñucanchijpish alli huillangapajca gentecuna ima shina yuyashcatami alli intindina canchij. Chaipajca publicacioncunapimi mashcana canchij. Alli huillaj huauqui panicunapish ayudachunmi mañana canchij (1 Corintios 9:20-23-ta liyipai).
8. ¿Bibliamanta parlai callaringapajca imatataj rurana canchij?
8 Diosmanta yachasha nijcunatami mashcana canchij (Mateo 10:11). Caita rurangapajca paicuna imata nishcatami alli uyana canchij. Inglaterrapi causaj shuj huauquica: “¿Cusa huarmi cushilla causangapaj, huahuacunata alli huiñachingapaj, llaquicunata chꞌimbapurangapajca imatataj rurana canchij?” nishpami tapuicunata ruran. Cai tapuicunata gentecuna contestashca huashaca paipaj telefonopimi shuj versota ricuchin. Pero, “Bibliapimi caita nin” ninapaj randica, “dos mil huatacuna huashaman quillcashca yuyaitami ricuchisha nini” ninmi.
ALLI YACHACHISHUNCHIJ
9. ¿Diosmanta mana yachasha nijcunamanca ima shinataj huillana canchij?
9 Diosmanta mana yachasha nijcunahuanca paicuna munashca yuyaicunamantami parlana canchij. Maijancunaca cai Allpapi, jahua pachapi imalla tiyashcacunamantami parlanata munancuna. Chaimantami cashna nishpa huillai tucunchij: “Cientificocunaca cai Allpapi imalla tiyashcacunata ricushpami mushuj aparatocunata rurancuna. Por ejemplo, microfonocunata rurangapajca animalitocunapaj rinrincunatami estudiancuna. Shinallataj camaracunata rurangapajca animalitocunapaj ñahuicunatami estudiancuna. Shinashpaca cai Allpapi tucui imalla tiyashcacunataca ¿pitaj rurarca? ¿Paicunapaj munaimantachu ricurishcanga?”. Chai huashaca caitapishmi nina canchij: “Cientificocunaca animalitocunapaj ñahuicunata, rinrincunata estudiacushpaca ¿manachu animalitocunata rurajmantapish yachacuncuna? Ñaupa punllacunapimi shuj runaca: ‘Rinrinta rurajca ¿maitataj mana uyangari? Ñahuita rurajca ¿maitataj mana ricungari? Runacunaman yachaita cujca ¿maitataj imata mana yachangari?’ nirca. Cai runa layallatajmi huaquin cientificocunaca ¿maijanshi tucuita rurashcanga? nishpa yuyancuna” (Salmo 94:9, 10). Caita nishca qꞌuipaca ¿Es la vida obra de un Creador? folletomantami parlan nishca videotami ricuchi tucunchij. Mana cashpaca ¿Es la vida obra de un Creador? folletotami cui tucunchij.
10. ¿Diosmanta mana yachasha nijcunahuanca ima shinataj parlashpa callarina canchij?
10 Achca gentecunami shamuj punllacunapi alli causai tiyachun munancuna. Pero maijancunaca cai Allpa tucuchishca canata yuyashpami manchaihuan causancuna. Noruega llajtapi causaj superintendenteca: “Gentecunaca Diosmantaca mana tanto parlasha nincunachu. Pero muyundij Allpapi imalla tucucushcata parlanatami munancuna. Chaimantami paicunata saludashca huashaca cashna nishpa tapuni: ‘¿Shamuj punllacunapica alli causaitachu charishun? ¿Politicocuna, cientificocunaca alaja causaitachu cui tucuncuna?’ Cai tapuicunata paicuna cutichishca qꞌuipaca paraisomanta parlaj versotami ricuchini. Yaya Dios cai Allpata mana tucuchinata yachashpa, cai Allpallapitaj huiñaita causanata yachashpaca cushillami sintirincuna” ninmi (Salmo 37:29; Eclesiastés 1:4).
11. a) ¿Imamantataj cada uno ima shina cashcata ricushpa huillana canchij? b) ¿Romanos 1:14 al 16-pica apóstol Pabloca imatataj yachachirca?
11 Tucuicunami chꞌican chꞌican yuyaicunata charinchij. Chaimantami cada uno ima shina cashcata ricushpa huillana canchij. Maijan gentecunaca Diosmanta uyanatami munancuna. Pero shujtajcunaca manaraj Diosmanta parlashpa shujtaj cosascunata parlachunmi munancuna. Chashna cajpipish tucuicunamanmi huillana canchij (Romanos 1:14-16-ta liyipai). Jehová Diosllatajmi alli shungu gentecunaman huillachun ayudanga (1 Corintios 3:6, 7).
ASIA LADOMANTA GENTECUNAMAN HUILLASHUNCHIJ
Huaquin llajtacunamanta shamujcunaca Diosmantaca mana tanto yachancunachu. Paicunamanmi huauqui panicunaca Bibliamanta yachachincuna. (Párrafos 12 y 13-ta ricui).
12. ¿Asia ladomanta gentecunamanca ima shinataj huillana canchij?
12 Asia ladomanta gentecunaca chꞌican chꞌicanmi can. Maijancunataca paicunapaj llajtapi shuj religionpi participachunca mana saquincunachu. Shujtajcunaca Dios tiyashcata o mana tiyashcataca mana nunca yuyashcacunachu. Chaimantami, ¿Diosmanta yachasha ninguichu? nijpica chai rato yachai callarincuna. Pero huaquincunapajca Bibliamanta mana nunca uyashcamantami mushuj yuyaicunata intindinaca sinchi can. ¿Paicunaman huillangapajca imatataj rurana canchij? Manaraj Bibliamanta parlashpaca paicunapaj causaimantami parlana canchij. Chai huashami Bibliapi tiyaj consejocuna ñucanchijta ima shina ayudashcata parlai tucunchij.
13. ¿Gentecuna Bibliamanta yachana munaita charichunca imatataj rurana canchij? (Página 1-pi tiyaj fotota ricui).
13 Bibliapi tiyaj consejocuna valishca cashcata ricushpami maijancunaca ashtahuan yachanata munancuna (Eclesiastés 7:12). Nueva York llajtapi causaj shuj panimanta parlashun. Cai panica chino shimipimi huillan. Paica: “Gentecuna parlajpica allimi uyani. Cunanlla cai llajtaman chayamushcata yachashpaca, ‘¿imanalla cangui? ¿Ñachu trabajota japircangui? ¿Gentecunaca allichu tratacun?’ nishpami tapuni. Paicunamanta sustarishcata ricushpami Bibliamanta yachanata munancuna. Shinallataj huaquinpica ‘tucuicuna alli apanacungapajca ¿imatataj rurana canchij?’ ninimi. Chai huashaca ‘¿Bibliapi shuj versota ricuchi tucunichu?’ nishpami tapuni. Cai versopica: ‘Pꞌiñanacuita callarichijca, jatun yacuta cacharij shinami. Pꞌiñanacui manaraj callarijpi anchuringui’ ninmi. Chai versota liyishca qꞌuipami: ¿Cai versota pajtachishpaca shujtajcunahuanca allichu apanacui tucushun? nishpa tapuni” ninmi (Proverbios 17:14). Cashna tapuicunata rurashpami maijancunataj Diosmanta ashtahuan yachasha nishcata yachashun.
14. Asia ladopi causaj shuj huauquica ¿ima shinataj Diospi manataj crijcunaman huillan?
14 Diospi manataj crinchijchu nijpica ¿imatataj rurana canchij? Asia ladopi causaj shuj huauquimanta parlashun. Paica achca huatacunatami Diosmanta mana yachasha nijcunaman huillashca. Cai huauquica: “Asiapi causajcunaca achca dioscunatami adorancuna. Pero huaquincunaca chai yanga dioscunataca mana adorancunachu. Chaimantami paicunaca Diospica mana crinichu nincuna. Paicuna chashna nijpica, ñucapish runacuna rurashca dioscunapi mana crinichu ninimi. Chai huashaca Jeremías 16:20-tami liyini. Chaipica: ‘¿Pitaj pai quiquinpaj shuj diostatajca rurai tucungari? Paicuna rurashcacunaca, mana dioscunatajchu’ ninmi. Cai versota liyishca qꞌuipaca: ‘Mana tucui dioscunachu yanga dioscuna can. Shujllami causaj Dios can. Chai Diosca ¿maijanshi canga?’ nishpami tapuni. Paicuna ima nishcata uyashca huashaca, Isaías 41:23-tami liyini. Chaipica: ‘Cancuna diostaj cashcata ñucanchij yachangapajca qꞌuipa punllacuna imalla tucuna cashcata huillaichigari’ ninmi. Ña tucuchingapajca, shamuj punllacunapi ima tucunata Jehová Dios huillashcatami Bibliapi ricuchini” ninmi.
15. ¿Asia ladopi causaj shujtaj huauquimantaca imatataj yachai tucunchij?
15 Cunanca Asia ladopi causaj shujtaj huauquimanta parlashun. Gentecunata visitanaman cutin tigrashpaca ¿imatataj ruran? Paica: “Ñucaca Bibliapi tiyaj consejocunatami ricuchini. Shinallataj maijan profeciacuna ña pajtarishcatami huillani. Cai Allpapi, jahua pachapi imalla tiyashcacunamantapishmi parlani. Chai huashaca tucuita ruraj Diospi imamanta crina cashcatami ricuchini. Paicuna, tal vez shuj Diosmi tiyanga nijpica Bibliapimi Jehová Diosmanta yachachi callarini” ninmi.
16. a) Hebreos 11:6-pi nishca shinaca ñucanchijhuan yachacujcunaca ¿imamantataj Diospi, Bibliapi crina can? b) ¿Bibliamanta yachacujcuna Diospi, Bibliapi crichunca imatataj rurana canchij?
16 Diospi mana crijcunaman Bibliamanta yachachicushpaca Dios tiyashcata crichunmi ayudana canchij (Hebreos 11:6-ta liyipai). Shinallataj imalla yachachishcacunatami cutin cutin yuyachina canchij. Biblia yachachishcacunapi imamanta crina cashcatami yachachina canchij. Chaipajca, huaquin profeciacuna ima shina pajtarishcatami ricuchina canchij. Cienciamanta, historiamanta parlashpapish Biblia mana pandarij cashcata, chaipi tiyaj consejocunapish alli cashcatami yachachina canchij.
17. ¿Gentecunamanca imamantataj cꞌuyaita ricuchina canchij?
17 Achca gentecunaca manaraj bautizarishpaca ima religiontapish mana charijcunachu carca. Pero cai gentecunaca Jehová Diostami cꞌuyai callarishcacuna. Chaimanta tucui gentecunaman cꞌuyaita ricuchishunchij. Paicuna imata parlajpipish uyanata yachashunchij. Ima shina yuyashcatapish alli intindishunchij. Chashna rurajpimi paicunapish Diosta cꞌuyai callaringacuna (1 Corintios 13:1).
CANTO 76 Cushicushpa huillashunchij
a Cunan punllacunapica achca gentecunami Diosmanta mana yachasha nincuna. Cai yachaipimi paicunaman ima shina huillanata yachashun. Shinallataj Jehová Diospi, paipaj Shimipi crichun ima shina ayudanatami yachashun.
b Cai llajtacunapimi achca gentecunaca shuj religionta mana charincuna: Albania, Alemania, Australia, Austria, Azerbaiyán, Canadá, China, Corea del Sur, Dinamarca, España, Francia, Hong Kong, Irlanda, Israel, Japón, Noruega, Países Bajos, Reino Unido, República Checa, Suecia, Suiza, Vietnam.
c ALLI INTINDISHUNCHIJ: Maijancunaca Diospi mana crishcamantami ima religiontapish mana charincuna.
d FOTOCUNAMANTA. Hospitalpi trabajaj shuj huauquimi paipaj compañeroman huillacun. Qꞌuipaca paipaj compañeroca jw.org paginatami ricucun.