YACHAI 44
CANTO 138 Yuyajllacunaca valishcacunami can
Yuyajlla cashpapish cushillami causai tucunchij
‘Yuyajyashpapish alli granota pꞌucuj yura shinami canga’ (SALMO 92:14).
CAITAMI YACHASHUN
¿Yuyajlla huauqui panicunaca imamantataj cushilla causangapaj esforzarina can? ¿Cushilla causashpa catingapajca paicunaca imatataj rurana can?
1, 2. ¿Jehová Diosca paita shungumanta sirvij yuyajlla huauqui panicunataca ima shinataj ricun? (Salmo 92:12-14; página 1-pi tiyaj fotomantapish parlapai).
HUAQUIN llajtacunapica yuyajcunaca yuyajyashcamantami alli sintirincuna. Pero shujtaj llajtacunapica yuyajyacushcata ama ricuchunmi tucui paicuna pudishcata ruracuncuna. Por ejemplo, shuj yuraj ajcha ricurijpica chai ratomi chaita llujchincuna. Chaita rurashpapish yuyajyashpami catincuna. Chaimi yuyajyacushcata intindinaca maipica sinchi can.
2 ¿Jehová Diosca yuyajyacuj huauqui panicunataca ima shinataj ricun? (Proverbios 16:31). Paicunataca yuyajyajpipish alli granota pꞌucuj yuracunata shinami ricun (Salmo 92:12-14-ta liyipai). ¿Alli granota pꞌucuj yuracuna shinami can nishpaca imatataj nisha nin? Yuracuna pꞌangasapa tucuchun, mishquijllata ashnacuj sisacunata charichunca achca huatacunami pasana can. Por ejemplo, Japón llajtapica cerezo shuti yuraca 1.000 huatacunata yallimi chari tucun. Cai yuraca alaja sisacunatami charin. Cai alaja pꞌucushca yuracuna shinami yuyajlla huauqui panicunapish Jehová Diospaj ñaupajpica dimastij valishca cancuna. Jehová Diosca paicunapaj yuraj ajchallataca mana ricunchu. Ashtahuanpish cꞌuyaj, llaquij, alli shungucuna cashcatami ricun. Paicunaca llaquicunahuan cashpapish achca huatacunatami Jehová Diostaca tucui shunguhuan sirvicuncuna.
Yuracunaca achca huatacunata causashcatami sumajyashpa catincuna. Chashnallatajmi yuyajlla huauqui panicunaca achca huatacunata tucui shunguhuan Diosta sirvishpa catincuna (Párrafo 2-ta ricui).
3. ¿Jehová Diosca paipaj munaita pajtachingapajca yuyajllacuna cajpipish picunallatataj utilizarca?
3 Jehová Diosca Sara ña yuyajlla cajpimi shuj huahuata charigrishcata nirca. Chai huahuamantami shuj jatun llajta llujshina carca. Shinallataj paipaj huahua huahuacunamantami Jehová Dios cachashca Mesiaspish shamuna carca (Génesis 17:15-19). Moisespish Egipto llajtapi caj israelitacunata Jehová Dios llujchigrichun nijpica ñami yuyajlla carca (Éxodo 7:6, 7). Apóstol Juanpish ñami yuyajlla carca. Shinapish Jehová Diosca Bibliapi tiyaj cinco librocunata quillcachingapajmi paita utilizarca. Caipi ricushca shinaca Jehová Diosca paipaj munaita pajtachingapajca yuyajlla huauqui panicunatami achca cutincuna utilizashca. Chashnami Jehová Diosca yuyajlla huauqui panicunata achcata valorashcata ricuchin.a
4. ¿Jehová Diosca llaquita charij yuyajlla huauqui panicunataca ima shinataj ayudai tucun? (Proverbios 15:15; fotomantapish parlapai).
4 Ña yuyajyajpica ima ungüicunapish ratomi japinlla. Chaimantami cushilla causanaca maipica sinchi ricurin. Shuj panica: “Yuyajyanaca sinchicunapajllami can” nishpami asichirca. Shinapish ima llaquicunata charijpipish Jehová Diosca yuyajlla huauqui panicunataca cushilla causaita charichunmi ayudai tucunb (Proverbios 15:15-ta liyipai). Cai yachaipica yuyajlla huauqui panicuna cushilla causangapaj imallata rurana cashcatami yachashun. Shinallataj congregacionpi caj huauqui panicunapish paicunata ima shina ayudanatami yachashun. Shinapish puntapica yuyajyashpa cushilla causana imamanta sinchi cashcatami yachashun.
Mayorlla cusa huarmica yuyajyacushpapish cushilla sintirishpaca jatun llaquicunata mishai tucuncunami. (Párrafo 4-ta ricui).
¿CUSHILLA CAUSANACA IMAMANTATAJ SINCHI CAN?
5. ¿Yuyajlla huauqui panicunaca maipica imamantataj llaquilla sintirincuna?
5 ¿Yuyajlla huauqui panicunaca maipica imamantataj llaquilla sintirincuna? Paicunaca jovenpi shina fuerzata mana charishcamanta, paicunallataj imata mana rurai tucushcamanta, ungüicunatapish charishcamantami llaquilla sintirincuna (Eclesiastés 7:10). Ruby shuti yuyajlla panica: “Ñucataca tucui cuerpotami nanan. Cuyurinatapish ña mana valinichu. Chaimantami ima ropitacunata cambiangapajpish ñucapajca dimastij sinchi can. Artrosis ungüimantami ñuca maquicunapish huishtuyashca. Chaimantami chaquita alzashpa mediasta churanallapish, ima shujtaj uchilla cosascunata ruranapish ñucapajca dimastij sinchi ricurin” nircami. Betelpi sirvij huauqui Haroldca: “Jovenpi rurai tucushca cosascunata mana rurai tucushcamantami ñucallahuantaj pꞌiñarini. Ñucaca beisboltaca alli pugllanatami yacharcani. Chaimi ñuca amigocunaca: ‘Cai pugllaita ganangapajca Haroldman pelotata utca pasachichij’ nijcuna carca. Shinapish cunanca pelotata shitanallatapish ña mana pudinichu” nircami.
6. a) ¿Yuyajlla huauqui panicunaca imallata mana rurai tucushcamantataj llaquilla sintirincuna? b) ¿Yuyajlla huauqui panicunaca manejangapajca imallatataj yuyaipi charina can? (“¿Manejanatachu saquina cani?” nishca yachaita ricui).
6 Yuyajyashpaca ratomi ungurinchij. Ñahuicuna amsayashcamantacarin ricunatapish mana valinchijchu. Carrota manejanatapish mana pudinchijchu. Ñucanchijlla imata randinaman llujshinatapish mana valinchijchu. Chaimantachari ñucanchijca pi ayudachun o shuj huahuahuan causanaman rinata minishtinchij. Chaimi dimastij llaquilla sintirinchij. Shinapish canca Jehová Diospaj ñaupajpi, huauqui panicunapaj ñaupajpipish dimastij valishca cashcatami yuyarina cangui. Jehová Diosca can ima shina sintirishcataca allimi intindin. Shinallataj paitapish, huauqui panicunatapish tucui shunguhuan cꞌuyashcataca allimi yachan (1 Samuel 16:7).
7. ¿Llaquilla sintirishpaca imapitaj yuyana canchij?
7 Jatun llaqui punlla chayamungacama mana causanata yuyashpami maipica llaquirishun. Shinapish Jehová Dios imamanta cai millai mundota manaraj tucuchishcapimi yuyana canchij (Isaías 30:18). Jehová Diosca achca pacienciatami charin. Paica achca millón gentecuna paita rijsichun, paita sirvichunmi munan. Chaimantami cai millai mundopi causaj gentecunataca manaraj tucuchishca (2 Pedro 3:9). Shinapish ¿llaquilla sintirishpaca imapitaj yuyana canchij? Jehová Diospaj pacienciamanta tucui laya gentecuna, hasta ñucanchij familiacunapish quishpiri tucushcapimi yuyana canchij.
8. ¿Ungushca yuyajlla huauqui panicunaca imamantataj shujtajcunataca mana alli tratai tucuncuna?
8 Ungushca cashpa o ima nanaihuan cashpaca mana alli shimicunata nishpami shujtajcunata llaquichi tucunchij (Eclesiastés 7:7; Santiago 3:2). Por ejemplo, Jobpi yuyashunchij. Paica llaquicunahuan cashpami mana alli yuyashpa rimarca (Job 6:1-3). Ñucanchijcunapish yuyajlla cashcamanta o ima ungüita charishcamantami rato pꞌiñarishpa shujtajcunata llaquichi tucunchij. Shinapish yuyajlla cashpapish, ungushca cashpapish shujtajcunata alli tratangapajmi esforzarina canchij. Shujtajcunata llaquichishcata cuentata cushpacarin paicunataca perdontami mañana canchij (Mateo 5:23, 24).
¿CUSHILLA CANGAPAJCA IMATATAJ RURANA CANCHIJ?
Yuyajllacuna llaqui causaita charishpapish cushillami causai pudincuna (Párrafos 9 al 13-ta ricui).
9. ¿Shujtajcuna ayudachun mañanaca imamantataj valishca can? (Fotocunamantapish parlapai).
9 Shujtajcuna ayudachun mañashunchij (Gálatas 6:2). Pani Gretlca: “Pita mana molestasha ninichu. Chaimantami shujtajcunata ayudachun mañanaca ñucapajca sinchi can. Shinapish cunanca paicunapaj ayudata minishtishcatami cuentata cushcani. Chaipajca humilde canatami yacharcani” ninmi. Callaripica shujtajcunaman ayudata mañanaca sinchimi ricurin. Shinapish shujtajcuna ñucanchijta ayudachun saquishpaca paicunatami cushichishun (Hechos 20:35). Ñucanchijpish paicuna ñucanchijta cꞌuyashcata ricushpa, ñucanchijmanta preocuparishcata ricushpaca cushillami sintirishun.
(Párrafo 9-ta ricui).
10. ¿Agradicishcata ricuchinaca imamantataj valishca can? (Fotocunamantapish parlapai).
10 Shujtajcunata agradicishunchij (Colosenses 3:15; 1 Tesalonicenses 5:18). Shujtajcuna ñucanchijta ayudashcamantami paicunataca cꞌuyanchij. Shinapish huaquinpica ayudashcamanta paicunata agradicinatami cungarinchij. Pero cushicuihuan pagui nishpaca paicunata achcata cꞌuyashcatami ricuchishun. Betelpi yuyajlla huauqui panicunata cuidaj Leah shuti panica: “Shuj ñañaca alaja shimicunapi, ashalla shimicunapimi ñucapaj ayudata valorashcataca shuj tarjetitapi quillcashpa saquin. Ñuca ayudashcata valorashcata ricushpami achcata cushicuni. Chaimantami paicunata ashtahuan ayudashpa catingapaj esforzarini” ninmi.
(Párrafo 10-ta ricui).
11. ¿Jovenlla huauqui panicunataca ima shinataj ayudai tucunguichij? (Fotocunamantapish parlapai).
11 Shujtajcunata ayudashunchij. Shujtajcunata ayudangapaj tiempota surcushpaca ñucanchij llaquicunallapica ña mana yuyashunchu. Por ejemplo, yuyajlla huauqui panicunaca alli consejocunata yachachij valishca librocuna shinami can. Shinapish alli huaquichishca, pi mana japipaj librocuna shinaca mana canachu canchij. Chaipaj randica mana upalla saquirishpami ñucanchij imalla yachashcacunataca jovenlla huauqui panicunaman tucuita parlana canchij. Shinallataj jovenlla huauqui panicunataca paicuna Jehová Diosta sirvicushcamanta ima shina sintirishcatami tapui tucunchij. Paicuna ima shina sintirishcata parlajpica allimi uyana canchij. Chai qꞌuipaca Jehová Diosta cazuna tucuimanta yalli valishca cashcata, paita sirvishpa cushilla causai tucushcatapishmi yachachi tucunchij. Chashnami jovenlla huauqui panicunata ayudashpa, paicunata sinchiyachishpaca cushilla sintirinchij (Salmo 71:18).
(Párrafo 11-ta ricui).
12. ¿Jehová Diosca Isaías 46:4-pica paita sirvij yuyajlla huauqui panicunataca ima shinataj ayudasha nin? (Fotocunamantapish parlapai).
12 Jehová Dios ayudachun mañashunchij. Jehová Diosca mana nunca shaicurinchu, mana nunca urmarinchu. Cutin ñucanchijca ratomi shaicurinchij. Chaimantami Jehová Diosca paipaj mana tucurij poderhuan ñucanchijta ayudasha nin (Isaías 40:28). Ashtahuancarin yuyajlla huauqui panicunataca: ‘Puzujlla uma tucujpipish ñucallatajmi charirasha, cuidarasha’ ninmi (Isaías 40:29-31; Isaías 46:4-ta liyipai). Jehová Diosca pai rurasha nishcacunataca tucuitami pajtachin (Josué 23:14; Isaías 55:10, 11). Chaimantami ñucanchijta sinchiyachichun, ayudachun Jehová Diosta mañana canchij. Pai ñucanchijta cꞌuyashcamanta fuerzasta cushpa ayudajpica dimastij cushillami sintirishun.
(Párrafo 12-ta ricui).
13. 2 Corintios 4:16-18-pi nishca shinaca ¿yuyajlla cashpapish imatataj yuyarina canchij? (Fotocunamantapish parlapai).
13 Cutin tigra jovenyanapi yuyashunchij. Bibliapica cutin tigra joven tucunata, ungüicunapish ña mana ashtahuan tiyagrishcatami huillan (Job 33:25; Isaías 33:24). Cai llaquicuna ña mana tiyagrishcata yachashpami yuyajlla cashpapish tucuita cushicuihuan ahuantashun (2 Corintios 4:16-18-ta liyipai). Shinapish ¿shujtajcunaca ima shinataj ñucanchijta ayudai tucun?
(Párrafo 13-ta ricui).
YUYAJLLA HUAUQUI PANICUNATA AYUDASHUNCHIJ
14. ¿Yuyajlla huauqui panicunataca imamantataj visitana, cayana canchij?
14 Yuyajlla huauqui panicunata visitanata, cayanataca amataj saquishunchij (Hebreos 13:16). Yuyajlla huauqui panicunaca achca tiempota paicunalla pasashcamantami llaquilla sintirincuna. Huauqui Camilopi yuyashunchij. Paica: “Ñucaca huasimanta mana llujshi tucushcamantami jaulashca shuj rucu león shina sintirini. Shinallataj imata mana rurai tucushcamantami maipica llaquilla, dimastij pꞌiñarishca sintirini” ninmi. Tucuicunami ocupados pasanchij. Shinapish ñucanchij yuyajlla huauqui panicunata visitangapaj o cayangapaj tiempota surcushpaca paicunata cꞌuyashcata, paicunamantapish preocuparishcatami ricuchishun. Shinapish maipica ñucanchij yuyajlla huauqui panicunata cayasha nishpa o visitasha nishpapish ocupados cashcamantami cungarinchijlla (Filipenses 1:10). Pero ¿paicunata cayanata o visitanata ama cungaringapajca imatataj rurana canchij? Paicunata cayanata o mensajeta cachanata ama cungaringapajca ñucanchij celularpimi shuj alarmata churana canchij. Paicunata visitanaman ringapajcarin shuj punllatami agllana canchij. Y chai punlla chayajpica paicunata visitanaman rinatajmi canchij.
15. ¿Jovenlla huauqui panicunaca yuyajlla huauqui panicunahuanca imatataj tandalla rurai tucuncuna?
15 ¿Yuyajlla huauqui panicunahuanca imacunallamantataj parlai tucungui? ¿Paicunahuanca imallatataj rurai tucungui? Canca paicunahuan alli apanacungapajmi esforzarina cangui (Proverbios 17:17). Tandanacui manaraj callarijpi o tandanacui qꞌuipami paicunahuan parlai tucungui. Shinallataj pai munashca versomanta parlachun, jovenpi imata rurashpa shujtajcunata asichishcacunamanta parlachunmi mañana cangui. Mana cashpaca chai quillapaj JW Broadcasting® programata ricunamanmi invitana cangui. Paicunapaj celularta o tableta actualizashpapishmi ayudai tucungui. Mana cashpaca paicuna estudiachunmi cunanlla llujshishca publicacioncunata descargashpa ayudai tucungui. Pani Carolca caita rurachunmi animan. Paica: “Joven, can imata ruranata munashpaca yuyajlla huauqui panicunatami cambaj huasiman invitai tucungui. Por ejemplo, ñucaca yuyajlla cashpapish imallatapish randinaman rinata, paseanaman llujshinata, micunaman rinata, Jehová Diospaj rurashcacunatapish ricunaman rinatami munani” ninmi. Shinallataj 33 huatacunata charij pani Mairaca: “Ñucapaj shuj amigaca 90 huatacunatami charin. Paihuan cashpaca asinacushpa, peliculacunata ricushpami pasanchij. Maipicarin problemacunata charishpaca caishujmanta chaishujmantami consejota cunacunchij. Paihuan cushilla pasashcamantami pai mashna huatacunata charishcapica mana yuyani” ninmi.
16. ¿Imamantataj yuyajlla huauqui panicunataca doctorpajman acompañana canchij?
16 Doctorpajman acompañashunchij. Yuyajlla huauqui panicunata doctorcuna alli tratachun, alli jambichunmi paicunahuan saquirina canchij (Isaías 1:17). Doctorcuna imalla jambicunata ubyachun nishcatapish, ima shina cuidarichun nishcatapishmi anotana canchij. Yuyajlla pani Ruth ima nishcata ricushunchij. Paica: “Ñuca sololla doctorpajman rijpica paicunaca ñucataca mana atindisha nincunachu. Huaquinpicarin paicunaca: ‘Mana ungushca canguichu. Deganami shamushcangui’ nincunami. Pero turi ñañacuna ñucata acompañajpica doctorcunaca imalla ungüita charishcata, ima shinalla jambirinatami alli huillancuna. Chaimantami doctorpajman acompañangapaj tiempota surcuj turi ñañacunataca dimastij agradicini” ninmi.
17. ¿Ima shinallataj yuyajlla huauqui panicunapish huillachun ayudana canchij?
17 Paicunapish huillachun ayudashunchij. Maipica yuyajlla huauqui panicunaca mana puri tucushcamantami huasin huasin rishpa mana huillai tucuncuna. Chaimantami yuyajlla huauqui panicunataca carritopi ñucanchijhuan huillachun pushai tucunchij. Paicuna achca tiempota mana shayai tucushcamantacarin shuj sillitatami apai tucunchij. Shinallataj shuj yachacujman yachachingapaj acompañachunmi pushai tucunchij. Mana cashpaca yachacujtami yuyajlla huauqui panipaj huasiman pushashpa Bibliamanta chaipi yachachi tucunchij. Ancianocunapish yuyajlla huauqui panicunapaj huasimantami huillangapaj grupotaca llujchi tucuncuna. Chashnami yuyajlla huauqui panicunaca huillanaman llujshi tucungacuna. Chaicunata rurashpami yuyajlla huauqui panicunata cꞌuyashcata, valorashcatapish ricuchishun (Proverbios 3:27; Romanos 12:10).
18. ¿Catij yachaipica imatataj yachashun?
18 Cai yachaipica Jehová Diospish, huauqui panicunapish yuyajlla huauqui panicunata mashnata cꞌuyashcata, valorashcatami yuyarishcanchij. Yuyajyanaca sinchimi can. Shinapish Jehová Dios ayudajpimi cushilla causai tucunchij (Salmo 37:25). Shamuj punllacunapicarin jovenyashpa, alli saludta charishpami sumajta, cushilla causashun. Cutin can cambaj yuyajlla familiata cuidacushpa, mana cashpaca cambaj ungushca churita o cambaj ungushca amigota cuidacushpapish, ¿cushilla sintiringapajca imatataj rurai tucungui? Caitaca catij yachaipimi yachashun.
CANTO 30 Jehovami ñuca Yaya ñuca amigo ñuca Dios
a Yuyajllacunaca valishcami can nishca videota jw.org paginapi o JW Library® aplicacionpi ricui.
b ALLI INTINDISHUNCHIJ: Jehová Dioshuan alli apanacushpami cushilla causashun. Paica paipaj espíritu santota cushpami cushilla causachun ayudanga (Gálatas 5:22).