INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • g23 núm. 1 págs. 6-8
  • Océano

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • Océano
  • Rijcharipaichi 2023
  • Subtitulocuna
  • Cai temamandallata parlajuj información
  • Oceanocunaca peligropimi can
  • Ñucanchi planetaca causai tiachun rurashcami can
  • ¿Imata ayudai ushan?
  • Esperanzata charingapaj razonguna. Bibliaca ¿imatata nin?
  • Cai temacunami tian
    Rijcharipaichi 2023
  • Cai Rijcharipaichi revistapica caicunatami ricupashcanchi
    Rijcharipaichi 2023
  • Callari shimicuna
    Rijcharipaichi 2023
Rijcharipaichi 2023
g23 núm. 1 págs. 6-8
Shuj personaca juyailla pescadocunapa, coralcunapa, mar ucupi tiaj plantacunapa ladopimi nadajun.

Georgette Douwma/Stone via Getty Images

ÑUCANCHI PLANETAHUANGA ¿IMASHI PASANGA?

OCÉANO

OCEANOCUNA tiaimandami huaquin micunacunatapash charinchi. Shinallata oceanocunapimi jambicunata rurangapaj ashtaca cosascunaca tian. Ashtahuanbash oceanocunamandami cai planetapica ashtaca oxígeno tian. Shinallata gentecuna shitashca mapa aireta o dióxido de carbonotami chupan. Oceanocunaca na chaitalla ruranllu. Climacunapash ali cachunmi ayudan.

Oceanocunaca peligropimi can

Climapi cambiocunaca arrecifes de coral nishcacunata, mariscocunata y yacupi tiashca shuj shuj causaicunatapashmi peligropi churan. Yacupi tiajcunamanda yacupi causajcunamanda 25 porcientoca arrecifes de coralcunamandami causashpa cati ushan. Cientificocunaca cazi tucui cai arrecifecunaca 30 huatacuna jipaca tucuringa ninmi.

Animalcunata estudiajcuna nishcashnaca, cada huatami ashtaca millón marpi causaj animalcuna plasticocunata micuimanda huañun. Shinallata, marpi causaj pajarocunamandaca 90 por cientomi plasticocunata micushca.

Naciones Unidasmanda secretario general António Guterresca nircami: “Oceanocunapica nunca na preocuparishcanchichu. Chaimandami cunanbica ‘emergencia oceánica’ nishcata yalinajunchi” nishpa.

Ñucanchi planetaca causai tiachun rurashcami can

Oceanocunapash chaipi causaj animalcunapash limpio, sano causachunmi rurashca can. Chaipaca oceanocunataca na contaminanachu canchi. Shuj libropi nishcashnaca: “Fabricacunapa culpamanda marpa shuj parte huaglishca cajpipash, cutin ali cachun arreglajpica chaipi causaica cutinmi tiai ushan” (Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation). Huaquin ejemplocunata ricupashun:

  • Oceanocunapica fitoplancton nishca uchilla jamzi jurugucunami tian. Chai jurugucunami dióxido de carbonota chupan y alichin. Dióxido de carbonomandami calentamiento globalca mirashpa catin. Cai alpapi quirucuna, plantacuna dióxido de carbonota tandachishca tantotallatami fitoplanctonlla tandachin.

  • Yacupi causaj microbiocunami huañushca pescadocunata micushpa oceanocuna ama mapayashpa catichun ayudan. Cutin cai microbiocunataca yacupi causaj shuj animalcunami micun. Oceanocunamanda parlaj Smithsonian Institution nishcashnaca, “cai ciclo tiashcamandami yacupi tiaj tucui animalcuna beneficiarin, oceanocunapash limpio cashpa catin”.

  • Yacupi causaj ashtaca animalcunaca paicunapa sistema digestivota utilizashpami ácido yacucunataca, alcalinas yacuman tigrachin. Chaimi coralcuna, mariscocuna, shuj animalcunapash sano cachun ayudan.

    ¿YACHARCANGUICHU?

    Yacu ucupi jihuacunaca océano ali cachunmi ayudan

    Mar olacuna playaman chayajujtami ricuchin. Yacu ucupi plantacuna animalcunami ricurin. Mar ucupi plantacunaca mar olacuna ama jatunbacha cachun, ama ucha richunmi ayudan. Shinallata tucui ima asentarishcatami tandachin. Pescadocuna, yacu ucupi causaj shuj animalcuna yacu ucupi tiaj plantacunapimi micunata tarin. Mar manñamanga ashtahuan limpio yacumi chayan. Mar olacunapash tranquilomi can.

    Yacu ucupi jihuacunaca tucui ima asentarishcata chasquishpami mar ucupi tucui ali cachun ayudan. Chaimandami coralcunapash na yapa ungun. Shinallata, yacu ucupi jihuacuna ama jatunbacha olascuna tiachun ayudajpimi playacunapipash na yapa llaquicuna tian.

¿Imata ayudai ushan?

Dibujocuna: 1. Shuj jarica paipa huasiman chayashpami comprasta rurana bolsomanda comprascunata llujchijun. 2. Shuj huarmica cutin cutin utilizai ushashca botellapimi grifomanda yacuta jundachijun.

Cutin utilizai ushanalla bolsacunata, botellacunata utilizashpaca, oceanocunapi ama yapa plástico cosascuna tiachunmi ayudanchi.

Oceanocunaman basuracuna na chayajpica limpianaca nunca na minishtirinmanllu. Oceanocunata estudiajcunaca plástico cosascunata shuj viajella utilizajunapa randica, cutin utilizai ushashca shuj cosascunatami utilizana canguichi ninmi.

Chaitallaca na ruranachu canchi. Chairallami oceanocunata cuidaj shuj organizacionga, shuj huatapilla 8 mil 300 tonelada basuracunata 112 playacunapi tandachirca. Oceanocunapi cada huata tiashca tucuilla basuracunahuan ricujpica, cai tandachishca basuraca ashagullami can.

Oceanocunamanda parlashpaca National Geographic revistaca, “ácido yacucunaca pundashna cutin limpio yacumanga na tigrangachu” ninmi. Shinallata “gentecuna aceitehuan, gashuan, carbonhuan oceanocunata ashtacata contaminajpimi yacupi causaj animalcuna, plantacunaca oceanocunata limpio charitaca na ushan. Shinapash aceitemanda, gasmanda, carbonmandami mundopica culqui tian” ninmi.

Esperanzata charingapaj razonguna. Bibliaca ¿imatata nin?

“Cai pachaca, can carashca alicunahuan jundami. Ricui, cai jatun mama cuchapipash, na cuentai ushanalla animalcunami causan. Uchilla animalcunapash, jatun animalcunapashmi chaipi causan” (Salmo 104:​24, 25).

Tucuita ruraj Taita Diosca oceanocunataca paicunallata limpio chari ushachunmi rurarca. Pensaripai: Tucuita ruraj Taita Dios mar ucuta, mar ucupi tucui ima tiashcata alipacha rijsishpaca ¿nacha oceanocuna contaminashca cajpipash pundashna cutin limpiota rurai ushanman? “Taita Diosca ñucanchi planetataca alichisha ninmi” temata cai revistapa página 15​pi ricupangui.

ASHTAHUAN YACHANGAPAJ

Piloto shuti ballenami nadajun.

Blue Planet Archive/Doug Perrine

Oceanocunata na contaminashpa jatun barcocunapa cascocunata limpiangapaca ñami shuj alipacha ayuda tian. Internetpi jw.org paginaman yaicushpa “La piel del calderón o ballena piloto” temata liipangui.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj