Junio
Lunes 1 de junio
Imatapash ñuca shutipi mañajpica Jehová Diosca carangallami nishpa (Juan 15:16).
Chaita uyashpaca apostolcunaca ninandami cushijushcanga. Jesús huañuna punlla ña chayamunataca apostolcunaca nara ali intindircachu. Jesusca paicunataca ayudashpami catigrijurca. Apostolcuna Diospa Reinomanda villachishpa catichunmi paicunapa mañashcacunata uyashpa Jehová Diosca ayudagrijurca. Tiempo jipallami Jehová Dios paicunapa mañashcacunata uyashcata apostolcunaca cuenta japirca (Hech. 4:29, 31). Cunanbipashmi Jehová Diosca ñucanchi mañashcacunata uyan. Na shaijushpa villachinami Jesushuan ali amigo cashpa catichun ayudanga. Villachinapi imapash jarcaicunata mishashpa villachishpa catichun Jehová Dios ayudanataca seguromi capanchi (Filip. 4:13, NM). Jehová Dios ñucanchi mañashcacunata uyajta yachashpaca cushillami sintirinchi. Shinallata Jesús ñucanchipa ali amigo cajta yachashpaca tucui shunguhuanmi agradicinchi. Caicunami villachishpa catichun animan (Sant. 1:17). w18.05 pág. 14 párrs. 17, 18
Martes 2 de junio
Caishujmanda chaishujmanda aliguta yarichirishpami causana canchi. [Jehová Diospa, NM] punllaca ñami chayamujun (Heb. 10:25).
Jesusta ali catijcunaca picha huatacuna jipami, Jehová Dios nishcashna Jerusalén llacta llaquichi tucugrijujta ricugrinajurca. Chaipimi Jesuspa nishcacuna pactarijta ricushpa, Jerusalén llactamanda llujshishpa rina carca (Hech. 2:19, 20; Luc. 21:20-22). Jehová Dios nishcashnami huata 70pi Jerusalén llactataca romanocuna llaquichirca. Cunan punllacunapi ima pasajujta ricushpami, Jehová Diospa punlla ñalla chayamunata cripanchi. Jehová Diospa punlla chayamujpica “manllanayai jatun llaquimi tianga” (Joel 2:11). Sofonías 1:14pi shimicunapashmi cunanbica pactarijun. Chai textopica ninmi: “Mandaj Dios shamuna jatun punllami ña chayamujun, ñallapachami chayamunga” nishpa. Chaimi ‘caishujhuan, chaishujhuan ashtahuan juyarishpa, imata cashpapash alita ruranacunata yarichirina’ capanchi (Heb. 10:24). Shinaca huauquipanicunamanda ashtahuan preocuparishpami paicunata animana capanchi. w18.04 pág. 21 párrs. 1, 2
Miércoles 3 de junio
Na manllashpa, na shaijunachu cangui. Canda Mandaj Taita Dios ñucaca, can maita rijpipash, canhuanmi casha (Jos. 1:9).
Jehová Dios carasha nishca alpacunaman israelitacunata nara pushajpillatami Josuemanga cunan punllapa textopa shimicunatami Jehová Diosca nirca. Por ejemplo, Jehová Diosca alimi yacharca israelitacuna Babilonia llactaman prezo apai tucushpaca animachun minishtishcata. Chaimi cashna nirca: “Na manllanachu canguichi, ñucami cangunahuan cani. Na shaijunachu canguichi, ñucami cangunaman ushaita cuj Taita Dios cani. Imatapash cashcatapacha ruraj, ñuca ali lado maquihuanmi, cangunapaj tucui causaipi ayudajushalla, imatapash carajushalla” nishpa (Is. 41:10). Punda siglopi Jesusta catijcunaca Jehová Dios ayudanataca tucui shunguhuanmi crirca. Ñucanchipash chaitallatami crinchi (2 Cor. 1:3, 4). Jehová Diosca paipa churi Jesustapashmi animarca. Jesús bautizarishca jipaca jahua cielomandami cashna nij uyarirca: “Caimi, ñuca juyashca Churigu. Paimandami ninanda cushijuni” nishpa (Mat. 3:17). Chai shimicunaca Jesustaca ninandami animashcanga. w18.04 pág. 16 párrs. 3-5
Jueves 4 de junio
Ashtahuangarin alita, nalita yachaita cuj yurapi fucushcataca ama micunguichu (Gén. 2:17).
Ashtaca gentecunaca pensanmi, Jehová Diosca paicuna munashcashna na causachun saquishpami, Adanmanbash Evamanbash chai mandashcata cushca nishpa. Shinapash chai yuyaica na ciertochu can. Ñucanchillata imata ruranata agllai ushashpapash, ima ali cajta, ima nali cajta decidina derechotaca na charinchichu. Adanbash, Evapash Taita Diosta cazunata o na cazunataca paicunallatami decidi usharca. Shinapash Jehová Diosllami gentecunapa ima ali cajta, ima nali cajta decidina derechotaca charin. ‘Alita, nalita yachaita cuj yuraca’ chaitallatami ricuchijurca (Gén. 2:9). Shinaca ¿imamandata Adanda, Evataca ‘alita, nalita yachaita’ cuj yuramandaca na micunachu canguichi nishpa Jehová Diosca mandarca? Libre causaita charingapaj paipa mandashcacunata cazuna cashcatami Jehová Diosca yachachingapaj munarca. Shinaca Diablo nishcashnachu ¿Adanbash, Evapash libre causaita chari usharca? Na. Adanbash, Evapash paicunapa munaitalla ruraimandami libre causanatapash chingachirca. w18.04 págs. 5, 6 párrs. 10, 11
Viernes 5 de junio
Paicunata ninan llaqui japijpica, tucuipimi paipash ninanda llaquirijurca (Is. 63:9).
Jehová Diosca paipa sirvijcuna llaquicunapi cajta ricushpaca llaquirishpallaca na quedanllu. Ashtahuangarin ayudangapami imagutapash uchalla ruran. Por ejemplo, israelitacuna Egipto llactapi esclavocuna cajpimi, Jehová Diosca paicuna ninanda sufrinajujta ricurca. Chaimi Jehová Diosca paitapacha llaquichijpishna sintirirca. Moisesmanga cashna nirca: “Ñuca agllashca gentecuna, Egiptopi llaquita apanajujtaca alimi ricurcani; [...] paicuna caparinajujtapash uyarcanimi. Paicunapaj ninan llaquicunataca, ñucami yachani. Chaimandami paicunataca, Egiptopi causajcunapaj maquimanda cacharichingapaj urai shamurcani” nishpa (Éx. 3:7, 8). Jehová Diosca israelitacunata llaquimandami Egipto llactamanda salvarca. Shinallata ashtaca huatacuna jipaca Taita Dios carasha nishca alpagupi israelitacuna cajpimi shuj llactamanda contracunaca llaquichirca. Shina pasajpica ¿imashinata Jehová Diosca sintirirca? Bibliapica ninmi: “Mandaj Diosca ninandapacha llaquirirca” nishpa. Shinapash Jehová Diosca paita sirvijcuna imashina sintirijta ali intindishpami, contracunamanda quishpichingapaj juezcunata churarca (Juec. 2:16, 18). w19.03 pág. 15 párr. 5
Sábado 6 de junio
¿Shuj mamaca, pai ungushca huahuataca cungangachu? Chai mama cungajpipash, candaca ima horallapash ñucaca na cungashachu (Is. 49:15).
Chai punda leypica ¿imatata mandarca? Israelitacunataca mandarcami Jehová Diostalla sirvishpa, shuj yanga dioscunataca na sirvinachu canguichi nishpa (Éx. 20:3-6). Chai mandashcata cazushpaca israelitacunallatami cushilla causai ushana carca. Shina rurashpaca tucui shunguhuan Jehovata sirvijushcatami ricuchina carca. Shuj llactamanda yanga dioscunata sirvishpaca paicunallatami nali causan carca. Cutin Jehovapa mandashcacunata cazuj, alita ruraj israelitacunataca ninandami bendiciarca (1 Rey. 10:4-9). Jehová Diosta sirvinchi nishpapash huaquingunaca Jehovapa mandashcacunata na tucui shunguhuan cazuimandami huauquipanicunata llaquichishpa causan. Shina gentecuna tiashcamandaca Jehová Diosca na culpata charinllu. Ashtahuangarin shina llaqui apanajujtaca Jehová Diosca alimi yachan. Shuj mamaca paipa huahua sufrijujtaca alimi intindin. Shinallatami Jehová Diosca ñucanchicunata yangamanda llaquichijujtaca ali yachan. Na ali trataj gentecuna na arripintirijpica Jehová Diosca shuj punlla paicunataca llaquichingami. w19.02 págs. 22, 23 párrs. 13-15
Domingo 7 de junio
Ama ñuca munashcata rurapaichu, cambaj munaita pactachipai (Luc. 22:42).
Jesús Huañushcata Yarina Tandanajuipa prepararingapaca huaquin semanacuna faltajpillatami Jesusmanda, pai huañushpa humilde cashcata ricuchishcatapash tandanajuicunapica yachajupanchi. Ashtahuanbash llaquicunata charishpapash Jehovapa munaita pactachingapami munashun. Paipa huañuna punlla ashalla faltajpica Jesusca ¿imashinata na manllaj cashcata ricuchirca? Jesusca paipa contracuna paimanda burlarinata, llaquinaita macanata, paita huañuchinatapash alimi yacharca (Mat. 20:17-19, NM ). Jesusca huañuna cashcata yachashpapash na manllarcachu. Getsemaní shuti pushtupi Jesusca paipa catijcunataca cashnami nirca: “Ricuichi, ñucata japichij runaca, ñami chayamujun. Jatarishpa, ucha jacuchi” nishpa (Mat. 26:36, 46). Ashtaca nali gentecuna Jesusta prezo japingapaj rijpica Jesusca na manllashpami pi cashcata villarca. Shinallata apostolcuna richun saquipaichi nishpami soldadocunataca Jesusca mañarca (Juan 18:3-8). Shinami Jesusca na manllaj cashcata ricuchirca. Cunan punllacunapipash ungidocunapash, shuj llamagucunapash Jesushna na manllaj cangapami ninanda esforzarin. ¿Imashinata na manllaj cashcata ricuchipanchi? w19.01 pág. 27 párrs. 7, 8
Lunes 8 de junio
Na jariyashpa causanatapash mascaichiyari (Sof. 2:3).
Shuj cuadroguta pintangapaca ashtaca colorcunata charinami minishtirin. ¿Imamandata shuj cuadrogumanda parlapanchi? Humilde canaca chai juyailla cuadrogu cuendami can. Shinaca humilde cangapaca shuj cualidadcunatapash charinami minishtirin. Chaipaca cazuna, na manllaj canami minishtirin. Shinaca Jehová Diosta cushichingapaj munashpaca chai cualidadcunata charinaca minishtirishcapachami can. Humilde gentecunallami Jehovapa mandashcacunataca cazushpa causan. Ñucanchicuna na ñapash fiñarishpa causachunmi Jehová Diosca munan (Mat. 5:5; Gál. 5:23). Jehovapa mandashcata cazujpica Diabloca ninandami culiran. Na ñapash fiñarijcuna, humilde cajpimi cai mundomanda gentecunaca ñucanchitaca na ricunayachin (Juan 15:18, 19). Chaimandami ñucanchicunaca na manllajcuna cana capanchi. Diabloca jariyashca caimandami ñapash fiñarishpa, Jehovatapash na cazun. Shinallatami jariyashca gentecunapash can. Diabloca humilde gentecunataca na ricunayachinllu. Humilde gentecunaca paicunapa ruraicunahuanmi Diablo llulla, nali cashcata ricuchin. Diablo imacunahuanbash llaquichingapaj munajpipash humilde gentecunaca Jehovata sirvishpami catin (Job 2:3-5). w19.02 págs. 8, 9 párrs. 3-5
Martes 9 de junio
Na manllanachu cangui, ñucami canba Taita Dios cani (Is. 41:10).
Babilonia llactamanda gentecuna manllaihuan cajtaca Jehová Diosca alimi yacharca. ¿Imamandata chai gentecunaca manllaihuan carca? Medopersia llactamanda soldadocuna Babilonia llactata llaquichinata yachashpami ninanda manllanajurca. Medopersia llactamanda soldadocunata utilizashpami, israelitacuna prezu apai tucushcacunata ama prezu cachun Jehová Diosca ayudagrijurca (Is. 41:2-4). Babilonia llactamanda gentecunapash, shuj llactamanda gentecunapashmi paipa contracuna llaquichingapaj shamunajujta yachaj chayarca. Chaimi paicunata salvachun yashpa yanga dioscunata rurai callarirca. Shinallata paicunaca “shinlli tucuichi” nishpami ninajurca (Is. 41:5-7). Shinapash israelitacuna ama manllachunmi Jehová Diosca paicunataca cashna nirca: “Israelcunalla, [shuj llactacunashnaca na canguichichu]. Cangunaca ñucata servijcunami canguichi” nishpa. Cashnami cutin nirca: ‘Canba Taita Diosmi cani’ nishpa (Is. 41:8-10). Israelitacunata na cungashcata yachachun, paipa llacta cashcata ricuchingapami Jehová Diosca ‘canba Taita Diosmi cani’ nirca. Chai llactamanda llujshichunbashmi ayudasha nirca. Shina nishpami israelitacunataca Jehová Diosca shinllichirca (Is. 46:3, 4). w19.01 pág. 4 párr. 8
Miércoles 10 de junio
Jahua pachamandapash, cashna rimajmi uyarimurca: Canga, ñuca juyashca Churigumi cangui. Canmandami ninanda cushijuni (Mar. 1:11).
Marcos 1:9-11pica, Jehová Dios quimsa viajeta jahua cielomanda parlashcaca caimi punda viaje can. Jehová Diosca nircami: “Canga, ñuca juyashca Churigumi cangui. Canmandami ninanda cushijuni” nishpa. Jesús chai shimicunata uyashpaca, Jehová Dios paita juyashcata, paipi ninanda confiashcatami ricurca. Chaimi paica ninanda cushijushcanga. Jehová Dios shina nishpaca Jesús paipa churi cashcata, paita juyashcata, paimanda ninanda cushijushcatami ricuchijurca. “Canga, ñuca [...] Churigumi cangui”. Jehová Dios cai shimicunata nishpaca Jesusta ninanda juyashcatami ricuchirca. Jesús jahua cielopi cashpaca shuj espiritumi carca. Chaimandami shuj angelcunashnallata Jehovapa churi carca. Shinapash Jesús cai alpapi bautizarishpaca Jehová Diospa espiritu santohuan agllai tucurca. Shinami Jehová Diospa agllashca churi tucurca. Chai punllamandapachami Jesusca Jahua cielopi Rey, Sumo Sacerdote cangapaj Jehová Diosmanda agllai tucushca carca (Luc. 1:31-33; Heb. 1:8, 9; 2:17). Chaimandami Jesús bautizarijpica Jehová Diosca cashna nirca: “Canga, ñuca [...] Churigumi cangui” nishpa (Luc. 3:22). w19.03 pág. 8 párrs. 3, 4
Jueves 11 de junio
Ima yachaipash Mandaj Diostaca na mishai ushanllu (Prov. 21:30).
Diablomi Adanda, Evataca nalicunata nishpa umachirca. Chaimandami cunangaman shuj gentecunapash nali consejocunata shujcunaman cun. Diabloca Adanda, Evataca nircami, canguna munashcashna causaichilla. Shina causashpaca cangunaca cushillami causanguichi nishpa (Gén. 3:1-6). Adanda, Evata shina nishpaca Diabloca paipilla pensarijushcatami ricuchirca. Adanbash, Evapash paipa huahuacunapash Jehová Diosta cazunapa randica Diabloca paita adorachunmi munarca. Diabloca gentecunamandaca nimata na rurarcachu. Cutin Jehová Diosca shuj juyailla alpaguta, cusahuarmi pacta causanata, jucha illaj, sano causanatami Adanmanbash, Evamanbash curca. Shinapash Adanbash, Evapash Jehová Diostaca na cazurcachu. Shina ruraimandami Jehovapa amigo canatapash saquirca. Cunanga caipi pensaripashun, shuj sisaguta cuchujpica anguyashpami huañun. Shinallatami Adanbash Evapash mayoriashpa huañurca. Paicunapa culpamandami paicunapa huahuacunapash juchayu nacirimanda sufrishpa causan (Rom. 5:12). Cunangamanmi ashtaca gentecunaca Jehová Diosta na cazushpa, paicunapa munashcata rurashpa causan (Efes. 2:1-3). Imashinami cai punllapa textopica ninmi Jehová Diosta na cazuj gentecunaca Jehovapa ‘ima yachaitapash’ na charinllu. w18.12 pág. 16 párrs. 3, 4
Viernes 12 de junio
Ñucanchica, alipacha yachajushca runacuna yachachishcataca na villanchichu. Ashtahuangarin Diospa espíritu yachachijtami Diospa espiritumandaca aligutapacha yachachinchi (1 Cor. 2:13).
Apóstol Pabloca hebreo, griego shimicunata parlaj, estudiashca runagumi carca (Hech. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Apóstol Pabloca cai mundomanda gentecunashnaca na pensanllu carca. Chaipa randica Bibliapa consejocunata catishpami imatapash decidin carca (Hech. 17:2, 3; 1 Cor. 2:6, 7, 13). Shina ruraimandami shuj shuj llactacunapi villachishpa ashtaca gentecuna Jehovata sirvichun apóstol Pabloca ayudarca. Shinallata para siempre causana esperanzatapashmi charirca (2 Tim. 4:8). Imashinami ricupanchi, Jehovapa yuyaicunaca cai mundopi yuyaicunamandaca yali alimi can. Shinaca Jehovapa mandashcacunata cazushpaca ñucanchillatami cushilla ali causashun. Shinapash Jehová Diosca paishnalla pensachunga ñucanchitaca na obliganllu. “Aliguta cazushpa, aliguta yarishpa” sirvij esclavopash, ni ancianocunapash cashna o chashnami rurana cangui nishpaca na ninllu (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24). Cada unomi Jehová Dioshna pensangapaca esforzarina capanchi. w18.11 pág. 24 párrs. 12, 13
Sábado 13 de junio
Ima llaquipash, huacaipash illanga (Is. 35:10).
Profeta Isaiasca nircami, israelitacuna paicunapa llactaman cutin tigramushpaca tranquilo alimi causanajunga. Chaipica ni animalcuna, nali gentecunapash ñana llaquichingachu. Huahuacunapash, mayorlla gentecunapash nimata na manllashpami cushilla causanajunga nishpa (Is. 11:6-9; 35:5-10; 51:3). Ashtahuanbash chai profeciaca ninmi: “Imashnami mama cuchaca yacu jundashca tiajun, chashnallatami tucui cai pachaca, Mandaj Diosta rijsina yuyaihuan junda canga” nishpa. Profeta Isaiasca nircami, Babiloniamanda cutin tigramushca israelitacunaca nali gentecunata, animalcunatapash na manllashpami causanajunga. Chaipica ashtaca yacu tiajpimi jardín de Edenbishna alipacha fucunga nishpa (Gén. 2:10-14; Jer. 31:12). Isaías libropi profeciapica ñausacunapash ricungami, suchucunapash puringami, na uyajcunapash cutinmi uyanga nishpa. Shinapash chai shimicunaca israelitacunapa punllacunapica na pactarircachu. Shinaca chai shimicunaca shamuj punllacunapimi pactaringa. w18.12 pág. 5 párrs. 11, 12
Domingo 14 de junio
Na llullashpa villajuj shimita crishpami aliguta causajun (3 Juan 3).
Bibliapa yachachishcacunata para siempre pactachingapami munana capanchi. Shinaca Bibliapa yachachishcacunata tucui shunguhuan pactachishpa catichunga ¿imata ayudanga? Diospa Shimita yachajungapaj, liishcapi pensaringapami tiempota llujchina capanchi. Shina yachajushpaca, Bibliapa yachachishcacunata tucui shunguhuan pactachichun, ama imahuanbash cambiachunmi ayudanga. Proverbios 23:23pica ninmi: “Na llullaj shimita, ali yachaita, ali yuyaita yachachishcatapash [o disciplinatapash, NM ] randishpaca” ama saquinguichu nishpa. “Ali yachaita” charina nishpaca Bibliapa yachachishcacunata yachajushpalla quedanataca na nijunllu. Ashtahuangarin imata yachajushcatapash ñucanchi causaipi pactachinatami nijun. “Ali yuyaita” charina nishpaca ña yachajushcahuan, imata chairalla yachajushcahuan chimbapurashpa ricuna cashcatami nijun. Shinallata disciplinata chasquina nishpaca Bibliapa yachachishcacuna ñucanchi causaipi nalicunata saquichun o cambiana cashcatami ningapaj munan. Shinaca nalita saquinami cangui nijpica uchashpami cambiana capanchi. Bibliapica ninmi: [Disciplinaca, NM ] orotapash ashtahuan yalimi can nishpa (Prov. 8:10). w18.11 pág. 10 párr. 3; pág. 13 párrs. 13, 14
Lunes 15 de junio
Na llullaj shimita yachachishcata randishpaca ama jatunguichu (Prov. 23:23).
Ñucanchipaca ¿imata ashtahuan valishca can? Jehovata sirvijcunapaca Jehovahuan ali amigo canami ashtahuan valishca can. Chaitaca imahuanbash na cambianchimanllu. Bibliapa yachachishcacunatapashmi ninanda alicachipanchi. Chaimi Jehová Dioshuan ali amigo cachun ñucanchitaca ayudan (Col. 1:9, 10, NM ). Jehová Diosca alipacha yachachij Diosmi can. Bibliahuanmi paipa shuti imamanda importante cashcata, paipa cualidadcunatapash yachachin. Shinallata ñucanchita juyaimanda paipa churita ñucanchimanda huañuchun cachamushcatapashmi Jehová Diosca yachachin. Ashtahuanbash Diospa Reinopi Jesús mandajujta, paraíso alpagupi causanatapashmi yachachin . Shinallata ñucanchicuna imashina causanata, imata ruranatapashmi yachachin. Chaica Tucuita Ruraj Jehová Diosman ashtahuan quimirichun, ali causaita charichunbashmi ayudan. Chaimi chai yachachishcacunataca ninanda alicachipanchi. w18.11 pág. 3 párrs. 1, 2
Martes 16 de junio
Caishujmanda chaishujmanda na llullarishpa causana canguichi (Col. 3:9).
Chaimi Bibliapica cashna nin: Diospa “ñaupajmandaca napacha pacajui ushanllu. Ashtahuangarin paica, ima tiajtapash tucuitami, aligutapacha ricujun” nishpa (Heb. 4:13). Ananías y Safira cusahuarmimandami Bibliapica parlan. Shinapash paicunataca llullacunata nichunmi Diabloca pandachirca. Paicunaca shuj alpata jatushpami culquitaca apostolcunaman cugrirca. Paicunaca shuj huauquipanicunapa ñaupajpi ali ricuringapallami shina rurarca. Shinapash gulpi culquitami cunajupanchi nishpami paicunaca llullarca. Chaitaca Jehová Diosca alimi yacharca. Shina llullaimandami paicunaca huañurca (Hech. 5:1-10). Llullashpa causajcunamandaca ¿imatata Jehová Diosca yuyan? Diablotapash, llullashpa causaj gentecunatapash Jehová Diosca nimamanda na ricunayachinllu. Paicunaca shujcunata llaquichingapami llullacunata nin. Llullashpa causaj gentecunaca, Diabloshna na arripintirishpaca Biblia nishca shina ‘azufrehuan rupajuj nina cuchamanmi shitai’ tucunga. Chaica para siempre huañuna cashcatami nisha nin (Apoc. 20:10; 21:8; Sal. 5:6). Jehová ‘Dios, na llullaj’ Dios cajtaca alimi yachapanchi. Shinallata, Jehová Diosca “llullaitaca na ushanllu” (Núm. 23:19; Heb. 6:18). Bibliapica ninmi: Jehová Diosca ‘llullashpa parlajtaca’ ninandami millanayachin nishpa (Prov. 6:16, 17). Jehovapa amigo cangapaca paipa mandashcacunata cazushpa, na llullashpami parlana capanchi. w18.10 págs. 5, 6 párrs. 10-13
Miércoles 17 de junio
Ñuca imata nishcacunata rurangui (1 Tim. 4:15).
Pensaripashunchi ñucanchita trabajachij dueño cashna nishcanman, panda religiongunapa fiestacunata apoyangapaj culquita churanami canguichi nishpa. Shina nijpica ¿imatashi ruranchiman? ¿Nachu Jehová chaicunamanda imata pensajta cunanbillata aliguta pensarina capanchi? Ñucanchicunatapash shina pasajpica, imata ruranata o imata ninatami ali yachashun. Ñucanchicunaca yahuarta o glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas, plasma nishcacunata na churarina cashcataca alimi yachapanchi. Shinapash shamuj punllacunapi imapash llaqui apashpa o ungüimanda hospitalman rina urmajpica cunanmandallatami imata ruranataca ali ali pensarina capanchi (Hech. 15:28, 29). Huaquinbica yahuarpa chuscu partecunamanda ashata japishpami imapash jambicunata, tratamientocunata llujchin. Chaicunata chasquinata o na chasquinataca cada unomi ricuna capanchi. Chaipaca yahuarmanda Jehová Dios imata pensajtami Bibliapa textocunapi ricuna capanchi. Pensaripashunchi ¿hospitalpi cashpachu imatapash decidina capanchi? Na. Huaquinbica nanaihuan caimanda o shujcuna nijpillami imatapash uchalla decidinchiman. Chaimandami cunanmandallata chai temamanda yachajushpa imata ruranata ña decidishcalla cana capanchi. w18.11 pág. 28 párr. 5; pág. 30 párrs. 15, 16
Jueves 18 de junio
Ñucata uyashpaca, imatallapash na manllashpami causanga (Prov. 1:33).
Jehová Diosca llamata michij runagushnami ñucanchitaca juyashpa aliguta cuidan. Chaimi pipash ñucanchita llaquichingapaj munajpica Jehová Diosca llaquishpa ñucanchitaca ayudan. Chaita yachanaca cai tucurimui punllacunapi causanajushpapash tranquilo seguro sintirichunmi ayudan. Jehová Diosca paipa llactata llaquichijpipash paita sirvishpa catichun ayudan. Chaimi Ninan Manllanai Llaqui Punllacunapipash Jehová Diosca paipa sirvijcunata llaquishpa ayudanga, cuidanga. Ninan Manllanai Llaqui Punllacunaca ñallapachami chayamunga (Apoc. 7:9, 10). Shinaca jovenguna o mayorllacuna cashpa, ali saludta charishpa o ungushca cashpapash Ninan Manllanai Llaqui Punllacunapi Jehová Dios ayudanapi confiashpami nimata na manllashun. Ashtahuangarin chai punllacunapica Jesús nishca shimicunatami yarishun. Jesusca nircami: “Cangunata quishpichina punllami ñalla chayanga. Shinamandami, ashtahuan shinlli tucushpa vichai ricuna canguichi” nishpa (Luc. 21:28). Shinallata Magog llactata mandaj Gog tandanajushca ashtaca llactacuna llaquichingapaj shamujpipash na manllashunllu (Ezeq. 38:2, 14-16). ¿Imamandata shina nipanchi? Jehová Diosca punda tiempo paipa sirvijcunata salvashcashnami, Ninan Manllanai Llaqui Punllacunapipash paipa sirvijcunataca juyaimanda salvanga (Is. 26:20). w18.09 pág. 26 párrs. 15, 16
Viernes 19 de junio
Cangunaca, ñuca ricuipica ninan valishcami carcanguichi. Cangunataca juyanimi (Is. 43:4).
Jehová Diosca ¿imashinata paipa sirvijcunataca shinllichin? Paicunata juyashcata yarichishpami Jehová Diosca paipa sirvijcunataca shinllichin. Israelitacunaca Jehovapa cai shimicunata uyashpaca ninandami cushijurianga. Shinaca Jehová Dios quiquinda alicachishcata, juyashcataca na cunganachu capangui. Bibliapica ninmi: ‘Ninan ushaita charij Mandaj Diosca cangunata quishpichinga. Cangunamandaca, ninandami cushijunga’ nishpa (Sof. 3:16, 17). Ima llaquita charijpipash paipa sirvijcunataca Jehová Diosca nishcami, cuidasha cushichishami nishpa. Bibliapica ninmi: Jehová Diosca ‘marcashpami pushamunga, cunguri jahuapi churashpami juyajunga. Shuj mama paipa huahuata cushichinshnami cushichinga’ nishpa (Is. 66:12, 13). Caipi pensaripashunchi, shuj mama paipa huahuaguta juyaihuan marcajpica ¿imashinata chai huahuaguca sintiringa? Chai huahuaguca cushillami sintiringa. Shinallatami Jehová Diosca paipa sirvijcunata ninanda juyashpa, alicachishpami ricun. Jehová Dios ñucanchita juyashcataca seguromi cana capanchi (Jer. 31:3). w18.09 págs. 9, 10 párrs. 6, 7
Sábado 20 de junio
¿Pita cangunapaj munai, Mandaj Diosman imagutapash carangapaj munanguichi? (1 Crón. 29:5).
Punda tiempopi Israel llactamanda gentecunaca, tauca viajetami paicunapa munai Jehová Diosta ashtahuan sirvingapaj munarca (Éx. 36:2; Neh. 11:2). Cunanbipash ñucanchi tiempohuan, culquiguhuan, cada uno imatalla rurai ushashcahuanmi ñucanchi huauquipanicunataca ayudai ushapanchi. Shina ayudashpaca ninandami cushijushun. Shinallata ashtaca bendiciongunatapashmi chasquipashun. Jehová Diospa organizacionbi sirvingapaj rishcacunaca ashtaca ali amigocunatami charin. Cunanga Margie panigumanda yachajupashun. Chai paniguca 18 huatacunatami Tandanajui Huasicunata shayachishpa trabajarca. Chai tucui huatacunataca shuj joven panicunatapashmi alipacha yachachirca. Chaicunami Jehová Diosta ashtahuan sirvishpa catichun paicunataca ayudarca (Rom. 1:12). Margie panigu shuj shuj llaquicunata charijpimi paipa ali amigacunaca paitaca cushilla shimicunata nishpa ayudarca. Ñucanchicunaca cashna tapuripashunchi ¿Tandanajui Huasicunata shayachishpa ayudashcanichu? nishpa. w18.08 págs. 23, 24 párrs. 9, 11
Domingo 21 de junio
Pipash candaca chairalla viñai cajpilla nalicachinman. Ashtahuangarin crijcuna canda catichunmi, aliguta parlaj, aliguta causaj, juyaita charij, alipacha crij, ima nalitapash na yarij cana cangui (1 Tim. 4:12).
Timoteo joven cajpipashmi apóstol Pabloca ashtaca responsabilidadcunata cushcarca. Shinallata na cunganachu capanchi, Jesusca 30 huatacuna yalita charishpami villachi callarirca. Imashinami ricupanchi, huauquipanicunataca joven cajpipash respetohuanmi tratana capanchi. Huaquin llactacunapica jovengunataca na respetohuan tratanllu. Ñucanchi llactapi gentecuna jovengunata na respetohuan tratajpica, ancianocunapash chai gentecunashna pensashpaca jovenguna siervo ministerial o anciano cangapaj Bibliapa mandashcacunata pactachinajujpipash huaquin ancianocunaca na saquinmanllu. Shinapash Bibliapica siervo ministerial o anciano cachun mashna huatacunata charina cashcataca na nijunllu (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9). w18.08 págs. 13, 14 párrs. 15, 16
Lunes 22 de junio
Yanga parlocunata aligutapacha yachajunami nishpa, llullashpa yachachijcunataca, na uyanachu cangui (1 Tim. 6:20).
Cabalta yachashparami imatapash decidina capanchi. Chaipaca ali ricushparami imatapash liina capanchi (Filip. 4:8, 9). Shinallata Internetpica napash cierto cajpitami noticiacunata o imapash cosascunata yangata churan. Huaquinbicarin celularcunapipashmi imapash mensajecunata cachan. Chaicunata ricuna o liinaca nimapa na sirvinllu. Apostatacunaca Jehová Diosta sirvinata saquichun, Bibliamanda panda yuyaicunata charichunmi munan. Apostatacuna Internetpi llujchishca informaciondaca nimamanda na liinachu capanchi. Chaicunata liishpa o ricushpaca nali decisiongunata agllashpami ñucanchi yuyaipipash, shungupipash pandarishun. Chaita intindingapaca Moiseshuan ima tucushcata ricupashunchi. Moisesca Jehová Dios carasha nishca alpacunata ricuchunmi 12 jaricunata cacharca. Chunga jaricuna tigramushpaca na cabalta nishpami mirachishpa villaj shamurca (Núm. 13:25-33). Chaita uyashpami israelitacunaca llaquirirca (Núm. 14:1-4, 6-10). Paicunaca Jehová Diospi confianapa randica, na cabalta yachashpapashmi chai 10 jaricuna nishcata crirca. w18.08 pág. 4 párrs. 4, 5
Martes 23 de junio
Na pandachi tucunachu canguichi. Nalicunahuan tandanajujpica, canguna ali causajujtapash pandachishpami chingachinga (1 Cor. 15:33, MTQI).
Ashtaca gentecunami na Testigo cashpapash ali cualidadcunata charin. Shinallata chai na Testigo gentecunaca nalicunata rurashpallaca na causanllu. Shinapash tapuripashunchi: Paicunahuan llevarinaca ¿alichu can? ¿Paicunaca Jehovata tucui shunguhuan sirvichun ayudahuanllu? ¿Chai gentecunaca imacunamandallata ashtahuan parlan? ¿Mushuj llujshishca ropamanda, diversiongunamanda, computadoramanda, celularmanda, tabletmanda, ashtahuan culquita charinamandallachu parlan? ¿Shujcunamanda huashalla parlanata, mapa nali tranciacunata parlanatachu alicachin? nishpa. Shina tapurishpami ñucanchi amigocuna Jehovata tucui shunguhuan sirvichun ayudajushcata o na ayudajushcata cuenta japishun. Shinallata Jesús nishcapi pensaripashunchi. Paica nircami: “Imata rimachumbash shungupi ninanda yarichijujpimi, shimica riman” nishpa (Mat. 12:34). Shinaca Jehovapa mandashcacunata na cazujcunahuan yapata llevarishpaca Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvitaca na ushashunllu. Chaita cuenta japishpaca paicunahuan ama yapata yalingapami esforzarina capanchi. Nali cajpicarin uchallami paicunamanda caruyana capanchi (Prov. 13:20). w18.07 pág. 18 párr. 11
Miércoles 24 de junio
Moisés runagumi, tucui cai pachapi causaj jaricunamandaca, yali ali shunguta charirca (Núm. 12:3).
Moisés runagu 80 huatacunata charijpi Jehová Diosca israelitacunata Egiptomanda llujchichunmi mandarca. Chaita pactachinaca Moisespaca shinllimi cashcanga (Éx. 3:10). Jehová Diosca na culirashpami milagrocunata rurachunbash Moisestaca ayudarca (Éx. 4:2-9, 21). Jehová Diosca tucui ushaita charishpapash paipa nishcata pactachichunga Moisestaca na obligarcachu. Chaipa randica llaquishpa juyaihuanmi Moisestaca ayudarca. Chaitami Moisespa causaimandaca yachajupanchi. Ashtahuanbash Moisesca ali shungu humilde runagumi carca. Jehová Dios llaquishpa tratashcamandami Moisesca israelitacunata alipacha pusharca. Shinallata Jehová Dios shina tratashcamandami Moisespash shujcuna imashina sintirishcata intindishpa, juyaihuan tratangapaj esforzarirca (Núm. 12:3). Shinaca cusa cashpa, taita o mama cashpa o congregacionbi anciano shina sirvijushpapash Jehová Dioshnami shujcunata llaquishpa juyaihuan, pacienciahuan tratana capanchi. Shina rurana minishtirishcapacha cashcatami Moisespa causaimandaca yachajupanchi (Col. 3:19-21; 1 Ped. 5:1-3). Shinallata Jehová Dioshna, Jesushna llaquishpa juyaihuan tratangapaj esforzarijpica shujcunapashmi ñucanchihuan parlangapaj munanga. Chaimi shujcunata ayudaitapash ushashun (Mat. 11:28, 29). w18.09 págs. 23, 24 párrs. 7-10
Jueves 25 de junio
Ricuichi, huauquipura juyarinajushpa tandanajushpa causanaca, alipacha juyaillagumari (Sal. 133:1).
Cunanbipash ñucanchi congregacionmanda huauquipanicunata ali tratashpaca mishquilla ashnajuj aceiteshnami cashun. Shina rurashpaca huauquipanicuna shujllashna tandanajushca cachunmi ayudashun. Chaimi tucui huauquipanicunahuan ali amigo cangapaj, paicunata rijsingapaj esforzarina capanchi (2 Cor. 6:11-13). Tucuicunallatami maipi causashpapash michagushna punchayachi ushapanchi. Quiquinba vecinocunata ali tratajpica paicunapashmi Bibliamanda yachajungapaj munanga. Shinaca cashna tapuripashunchi: “Ñucapa vecinocunaca ¿imatata ñucamandaca yuyan? ¿Ñucapa huasica limpio alichu can? ¿Ñuca comunidad ali ricurichun ayudajunichu? ¿Ñuca vecinocunata ayudajunichu?” nishpa. Shuj huauquipanicunahuan parlashpaca cashna tapupangui, quiquinba ali ruraicunaca ¿imashinata quiquinba vecinocunata, familiacunata, trabajopi o escuelapi cumbacunata ayudashca? nishpa. Shina tapujpica chai huauquipanicunaca ali experienciacunata charishcatami parlanga (Efes. 5:9). w18.06 pág. 24 párrs. 13, 14
Viernes 26 de junio
Maijambash cangunata huañuchishpaca, Taita Dios munashcatami pactachinchi nina punllacunami chayamujun (Juan 16:2).
Esteban runaguta huañuchishca gentecunaca, Diospa munaita pactachinajunchi yashpami shina rurashcanga. Shuj gentecunapash Diospa munaita pactachinajunchi yashpami shujcunata llaquichishca (Hech. 6:8, 12; 7:54-60). Shinallata Diospi crinchi nij gentecunaca Diospa munaita pactachinajunchi yashpapash manllanai nali ruraicunatami rurashca. Shinami paicunapa ruraicunahuanga Taita Diospa leycunata na pactachinajushcata ricuchishca (Éx. 20:13). Imashinami ricupanchi chai gentecunaca ali concienciataca na charinllu. Ali concienciata charingapaca ¿imatata rurana capanchi? Diospa Shimipi yachachishcacunapash, leycunapash “yachachingapaj, nalicuna ali purichun rimangapaj, shinallata imatapash cashcatapacha rurashpa causanatapash yachachingapajmi ali” can (2 Tim. 3:16). Shinaca ñucanchi concienciapi Taita Dios pensashcashna pensangapaj, Taita Dios munashcashna causangapaca Bibliatami ali yachajuna capanchi. Shinallata Bibliapa yachachishcacunapi pensarina, ñucanchi causaipi pactachinami ali concienciata charichun ayudanga. w18.06 págs. 15, 16 párrs. 3, 4
Sábado 27 de junio
Diospa espíritu caramushca Diospa Shimitapash, espadatashnami japina canguichi (Efes. 6:17).
Apóstol Pablo Efesios librota escribijuj tiempopica, romano soldadocunaca 50 centimetrota charij espadatami macanajungapaca utilizan carca. Chai soldadocunaca espadacunataca alipachami utilizan carca. Paicunaca espadata ali utilizangapami cada punlla yachajun carca. Apóstol Pabloca nircami, Taita Diospa Shimica shuj espadashnami can nishpa. Chaimi ñucanchipa crishcacunata shujcunaman parlangapaca Diospa Shimita ali utilizana capanchi. Shinallata ñucanchi yuyaicunata cambiangapapashmi Diospa Shimita ali utilizana capanchi (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). Satanaspash, demoniocunapash ushaita charijpipash mishai ushanchimi. Paicunaca na para siempre causangachu. Diospa Reinopi Mil Huatacunata Jesús mandajuj tiempopica Satanaspash, demoniocunapash vichashcami canga. Paicunaca nimata ñana rurai ushangachu. Mil huatacuna jipaca paicunataca para siempremi tucuchinga (Apoc. 20:1-3, 7-10). Satanás ñucanchita llaquichingapaj munashcata, paipa trampacunatapash ñami yachajupashcanchi. Jehová Diospa ayudahuanga Satanaspa trampacunataca mishai ushashunmi. w18.05 pág. 25 párr. 15; pág. 26 párrs. 19-21
Domingo 28 de junio
Culebraca, huarmitaca nircami: Na huañunguichica (Gén. 3:4).
Shuj culebrami parlahuarca nishpa Eva villajpica Adanga shuj espiritumi parlashca yariangami. Adanga culebracuna na parlajtaca alimi yacharca (Gén. 3:1-6). Chai espiritumandaca Adanbash, Evapash nimata na yacharcachu. Shinapash Adanga Taita Diosta na cazushpami chai espiritutara cazurca (1 Tim. 2:14). Chai espiritumi Adandapash, Evatapash pandachirca. Chai jipallami Jehová Diosca chai espíritu pi cashcata villarca. Chai espíritu tucuchi tucuna cashcatapashmi villarca. Shinallata Jehovata sirvijcunata chai espíritu llaquichina cashcatapashmi Jehová Diosca intindichirca (Gén. 3:15). Chai na cazuj angelpa shutitaca Jehová Diosca nunca na villarcachu. Jehová Diosca 2 mil huatacuna jipami chai nali ángel imashina cashcata ricuchingapaj Satanás nishpa Bibliapica escribichirca. Satanás shimica “Contra” ningapami munan (Job 1:6, NM ). w18.05 pág. 15 párrs. 1, 2
Lunes 29 de junio
Paicunaca, Diospa Shimita uyashcataca, tucui shunguhuan aliguta catishpami, juyailla fucuj granoshna causanajun (Luc. 8:15).
Diospa Reinomanda villachijujpi gentecuna na uyangapaj munajpica ¿nachu desanimaripashcangui? Shinaca apóstol Pablo imashina sintirishcataca alimi intindipangui. Apóstol Pabloca más o menos 30 huatacunatami villachishcanga. Paica ashtaca gentecuna Jesusta ali catijcuna tucuchunmi ayudarca (Hech. 14:21; 2 Cor. 3:2, 3). Apóstol Pabloca huaquin judiocunatallami Jesusta ali catijcuna tucuchun ayudarca. Shinapash ashtacacunami apóstol Pablotaca na uyangapaj munarca. Huaquingunacarin llaquichircami (Hech. 14:19; 17:1, 4, 5, 13). Chaimi apóstol Pabloca nirca: ‘Ninanda llaquirishpami, ñuca shungupi punllandi nanachinshna purijuni’ nishpa (Rom. 9:1-3). ¿Imamandata shina sintirirca? Apóstol Pabloca villachinata alicachimanda, gentecunata juyaimandami shina sintirirca. Judiocunamandapashmi preocuparirca. Chaimi Taita Diosmanda na uyangapaj munajta ricushpaca ninanda llaquirirca. Apóstol Pablo shinami ñucanchicunapash gentecunata juyaimanda villachinchi (Mat. 22:39; 1 Cor. 11:1). w18.05 pág. 4 párrs. 4, 5
Martes 30 de junio
Runapaj shungupi llaquilla canami, ñavita urai cumuchin. Ashtahuangarin alita rimashca shimicunaca, cushichinllami (Prov. 12:25).
Apóstol Pablo nishcashnaca tucuicunatami animana capanchi. Chaimi Roma llactapi huauquipanicunamanga cashna escribirca: “Canguna ashtahuan shinllitapacha catichun, Diospaj espíritu ñucaman imaguta caramushcatapash yarichingapajmi, cangunataca ricungapaj munani. Cangunapash, ñucapash paitallata crij cashpami, ashtahuan aliguta catingapaj, shujmanda shujmanda” animaringapaj munani nishpa (Rom. 1:11, 12). Imashinami ricupanchi apóstol Pablopashmi huaquinbica animachun minishtirca (Rom. 15:30-32). Ashtaca huauquipanicunami paicunapa munaita huashaman saquishpa tiempo completopi Jehovata sirvinajun. Soltera o soltero huauquipanicunapashmi animachun minishtin. Paicunaca ‘Jesusta crij’ jarihuan, huarmihuan cazarana mandashcata pactachingapaj munashpami nara cazarashca (1 Cor. 7:39). Catiriashpa llaquichijpipash, imapash ungüihuan cashpapashmi huaquin huauquipanicunaca Jehovata tucui shunguhuan sirvishpa catinajun. Paicunatapashmi animana capanchi (2 Tes. 1:3-5). w18.04 pág. 22 párrs. 3-5