Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
4-10 DE FEBRERO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ROMANOS 1-3
“Ñucanchi concienciata yachachishpa catipashunchi”
Jehová alicachishca concienciata charipashunchi
6 Jehovata na sirvij gentecunapashmi ima ali cajta, ima nali cajta cuenta japin. Bibliapica ninmi, gentecunaca ‘paicunapa shungupillatami imatapash nalicachin, na cashpaca alicachin’ nishpa (Romanos 2:14, 15). Ashtaca gentecunami shuhuana, huañuchina nali cashcataca ali yachan. Shinami na yachashpapash paicunaca, Jehová Dios carashca concienciata catinajun. Shinallata, Taita Dios imata yachachishcata catishpami ali decisiongunata agllanajun.
Jehová alicachishca concienciata charipashunchi
8 Huaquin gentecunaca pensanmi, shungu ima munashcata catishpami concienciata catinajunchi. Ali sintirishpaca, ñucanchi munashcata ruranallami canchi nishpa. Shinapash, juchayucunami capanchi. Chaimi ñucanchi shungu munaicunapash pandarishpa, ñucanchi concienciatapash umachishpa pandachinlla. Bibliapica ninmi: “Runapaj shunguca, tucui imatapash yali umachijlla, jatun nalimi. ¿Chaitaca pipash rijsingachu?” nishpa (Jeremías 17:9). Chaimandami huaquinbica, nalitara alitashna ricui callarinchi. Apóstol Pablota yaripashunchi. Jesusta nara cati callarishpaca, alitami rurajuni yashpa, concienciapi tranquilo sintirishpami, Jehovata sirvijcunataca catiriashpa llaquichirca. Shinapash jipamanga nircami, Jehová Diosca ricujuhuanmi nishpa (Hechos 23:1; 1 Corintios 4:4, NM; 2 Timoteo 1:3). Shinaca, paipa rurashcacunata Jehová Dios nalicachijta yachajushpami, apóstol Pabloca cambiana cashcata cuenta japirca. Imashinami ricupashcanchi, shuj decisionda nara agllashpallatami, “Jehová Diosca imata rurachunda munan” nishpa pensarina capanchi.
9 Pitapash juyashpaca, paita llaquichingapaca na munanchichu. Chaimandami, Jehovata juyaimandaca na paitapash llaquichingapaj munanchi. Jehovataca manllanami capanchi. Paita manllanami canchi nishpaca, paita juyaimanda imapipash na llaquichingapaj munanatami shina nin. Nehemiaspa ejemplota ricupashun. Gobernador caimandaca, charij tucungapaj aprovecharinallami carca. Shinapash ‘Taita Diosta manllaj cashcamandami’ chaitaca na rurarca (Nehemías 5:15). Nehemiasca Jehová Dios paita nalicachishpa ricunatami manllarca. Ñucanchipashmi, nalita rurashpa Jehovapa ñaupajpi nali ricurinataca manllanchi. Bibliata liishpami Jehová imata alicachijta, imata nalicachijtapash yachajui ushapanchi (nota 6ta ricupangui).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w08-S 15/6 30 párr. 5
Romanos libropa valishca yuyaicuna
3:4. Gentecunapa nishcacunahuan Diospa Shimipi nishcacunahuan shican cajpica, Bibliapa nishcacunapi confiashpami Taita Dios na llullashpa pactachijpacha cashcataca ricuchinchi. Shinallata Diospa munaita rurashpapashmi Taita Dios na llullashpa pactachij cashcataca ricuchinchi. Tucui gentecunaman Diospa Reinomanda tucui shunguhuan villachishpa, yachachishpapashmi gentecunallata Taita Dios na llullashpa pactachijpacha cashcata cuenta japichun ayudanchi.
w08-S 15/6 29 párr. 6
Romanos libropa valishca yuyaicuna
3:24, 25 ‘Cristo Jesús huañushcaca’ ¿imashinata ‘ñaupa tiempopi causashca gentecunapa juchacunataca’ perdonan? Génesis 3:15pi Mesiasmanda parlaj callari profeciaca huata 33pimi pactarirca. Cai huatapimi Jesustaca shuj racu caspipi huañuchirca (Gál. 3:13, 16). Jehová Dios imatapash rurasha nishpaca pactachinbachami, paitaca imapash na jarcai ushanllu. Chaimi cai profeciata Jehová Dios nijushpaca, paipaca cai profeciaca ña pactarishcashna carca. Jesús tucui gentecunapa juchacunamanda huañuna cashcamandami, Jehová Diosca Adanba tucui miraicunapaj juchacunataca perdonai usharca. Chaipaca Jehová cusha nishcapimi crina carca. Jesús huañushcamandami, Jesús cai Alpaman nara shamujpi punda causashca gentecunapash cutin causari ushanga (Hech. 24:15).
11-17 DE FEBRERO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ROMANOS 4-6
“Taita Diosca ñucanchita juyashcatami ricuchin”
w11-S 15/6 12 párr. 5
Taita Diosca, paipaj juyaitami ñucanchiman ricuchimujun
5 Apóstol Pabloca, callaripi ima pasashcata parlashpami cashna nirca: “Juchata ruranaca, shujlla runamandami cai pachapica callarirca. Chai juchamandami, huañuipash callarirca. Shinallatami tucuicuna juchata rurashcamandaca, huañuipash tucuicunapajman yalijun” nishpa (Rom. 5:12). Bibliapa shuj textocunapimi cai shimicunata ali intindichunga Taita Diosca ayudan. Imashinami ña yachapanchi Jehová Diosca, cai Alpapi gentecuna tiachunmi Adanda Evataca rurarca. Paicunaca Jehová Dios shinami jucha illajcuna carca. Paicunamanga cazui ushanallatami mandarca, paicuna chaita na cazushpaca huañunami carca (Gén. 2:17). Shinapash Adán y Evaca, Jehová Diostaca na cazurcachu. Shina na cazushpami Jehová Dios paicunaman Leycunata cuchun, paicunapa jatun Mandaj cachunbash na munashcata ricuchirca (Deu. 32:4, 5).
w11-S 15/6 12 párr. 6
Taita Diosca, paipaj juyaitami ñucanchiman ricuchimujun
6 Jardín de Edenbi, Jehovata na cazushca jipami, Adán y Evaca huahuacunata charirca. Chaimandami paicunapa huahuacunapash juchata, huañuita ashtaca llaquicunatapash chari callarirca. Shinapash Jehová Diosca Adanba huahuacunataca na culparcachu, Adán y Evami Jehová Diostaca na cazurca. Adanba huahuacunaca na culpata charishpapashmi, juchayucuna tucurca. Shinallata Adanba huahuacunapa tiempopica nara imapash Leycunaca escribishca tiarcachu (Gén. 2:17). Chai punllamandapacha Moisesman cushca Leycunata cungacamanmi juchapash, huañuipash mandajurca. Chai Leycunami israelitacunamanga juchayucuna cashcata cuenta japichun ayudarca (Romanos 5:13, 14, liingui). Imamanda Adanba huahuacuna juchayucuna cajta intindingapaca caipi yuyapashun. Huaquin gentecunaca mamapa vijsamandapachami talasemia o anemia mediterránea nishca ungüihuan, hemofilia nishca ungüihuanbash nacirin. Hemofilia nishca ungüita charijcunataca yahuarca shamujunllami. Cai ungüitaca Rusia llactamanda emperador Nicolás II, paipa huarmi Alejandra nishcapa churi Alejomi charirca. Shuj familia ucupica na tucui huahuacunachu, chai ungüihuanga nacirin. Shinapash na chai ungüihuan padicishpapash, yahuarpillami chai ungüitaca chari ushan. Shinapash Adanba juchahuanga na shinachu can. Juchaca na yahuarpillachu can. Tucuicunallatami juchataca ñucanchi taitamamacunamanda chasquinchi, ñucanchi huahuacunamanbash yalichinchi. Chaimi llaquicunahuanbash sufrishpa catinchi. ¿Ima horapash chaica tucuringacha?
w11-S 15/6 13 párrs. 9, 10
Taita Diosca, paipaj juyaitami ñucanchiman ricuchimujun
9 Griego shimipi “imatapash cashcatapacha rurashcatashna” nishpaca ¿imatata ningapaj munan? Bibliata shuj traducijca, cai textopi “imatapash cashcatapacha rurashcatashna” shimicunaca shuj chimbapurai cashcatami intindichirca. Paica nircami: “Cai shimicunaca shuj juiciopi cashcajpishnami can. Cai juiciopica Taita Diosmi juez shina can. Cutin tucui gentecunaca culpata charij runashnami can. Cai juiciopica Taita Dios juez cashpapashmi, culpata charij runata o tucui gentecunataca tucuita perdonashpa libre saquin” nishpa.
10 “Tucui cai pachapi causajcunapaj Juezca” ¿imashinata culpata charij runata o gentecunata perdonashpa libre saquita usharca? (Gén. 18:25). Chaita rurai ushangapaca paipa shujlla Churigutami, gentecunata juyaimanda cai Alpapi huañuchun cachamurca. Jesús cai Alpapi cashpaca ninanda llaquichijpipash, paimanda burlarijpipash, tentaciongunata churajpipash Jehová Diospa munaitaca siempremi rurarca. Paica racu caspipi huañungacamanmi siempre Jehovata cazurca (Heb. 2:10). Shinami Jesusca, Adanba tucui miraicunata juchamanda huañuimandapash salvangapaj paipa jucha illaj causaiguta curca (Mat. 20:28; Rom. 5:6-8).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w08-S 15/6 29 párr. 7
Romanos libropa valishca yuyaicuna
6:3-5 “Cristo Jesushuan shujlla tucungapaj bautizai tucushcacunaca, pai huañushcashna causangapajmi bautizarircanchi” nishpaca ¿imatata ningapaj munan? Jehová Dios ungidocunata agllashpaca paipa espíritu santohuanmi agllan. Paicuna Jesusta ayudajushcamandaca congregacionbica Jesuspa cuerposhnami tucun. Jesusca congregacionbica umashnami mandajun. Caitami ‘Cristo Jesushuan shujlla tucungapaj bautizarishca’ nin (1 Cor. 12:12, 13, 27; Col. 1:18). Jesusta catij ungidocunaca ‘Jesús huañushcashna causangapaj bautizarishcacunami’ can nishpaca Jesús shina Jehovapa munaitalla pactachingapaj causajushcata, cai Alpapi causana esperanzatapash saquina cashcatami nijun. Paicunaca Jesús shina huañuimanda, juchamanda na salvai ushashpapash paicunapa munaicunata ladoman saquishpa huañuimandami, paicunapa huañuica valishcapacha can. ‘Jesús huañushcashna causangapaj bautizarinaca’ tucui ungidocuna huañushpa, cielopi causarijpimi pactaringa.
Taita Diosta na rijsishpa huañushcacunahuanga ¿imashi pasanga?
Taita Diosta na rijsishcacuna causarijpica ¿paicuna causashpa nalicunata rurashcamandachu juzganga? Bibliapica ninmi: ‘Huañushpami jucha mandajujmandaca ña cachari tucushca canchi’ nishpa (Romanos 6:7, Mushuj Testamento Imbabura). Imashinami ricupashcanchi, Taita Diosta na rijsimanda nalita rurajcunaca huañushpami paicunapa juchacunataca pagashca. Shinaca paicuna causarijpica paicuna causashpa nalita rurashcamandaca na juzgai tucungachu.
18-24 DE FEBRERO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ROMANOS 7, 8
“¿Ninanda ricunayachishpachu chapashpa shuyanajunchi?”
w12-S 15/7 11 párr. 17
Jehová Diosmi cacharichitapacha cacharichin
17 Jehová Dios, cai Alpapi causajcunaman ali causaiguta caranamanda parlashpaca, apóstol Pabloca nircami: ‘Taita Dios, paipaj huahuacunata juyaillaguman tigrachishpa ricuchichunmi’ ‘ninanda ricunayachishpa chapanajun’ nishpa. Shinallata nircami: “Dios rurashca ima tiajcunatapash, yanga yanga ismushpa tucurinamandaca, paillata cacharichingami. Paipaj huahuacuna punchapambapi causagrichun, Taita Diosllata cacharijpimi, chaicunapash cachariringa” nishpa (Rom. 8:19-21). Cai textopi “Dios rurashca ima tiajcunatapash” nishpaca cai Alpapi causana esperanzata charij gentecunamandami parlajun. Cai Alpapi causana esperanzata charijcunami Taita Dios ‘paipa huahuacunata juyaillaguman tigrachishpa ricuchijpica’ beneficiaringa. Caica tucui ungidocuna jahua cielopi causarishpa, Jesusta cai Alpapi tiaj tucui nalicunata tucuchichun ayudajpi, “pipash na cuentai ushanalla ashtaca gentecunata” paraíso Alpaguman chayachun ayudajpimi pactaringa (Apo. 7:9, 14).
w12-S 15/3 23 párr. 11
Ñucanchi shuyajushcapi cushijupashunchi
11 Jehová Diosca ‘chapariashpa shuyachunmi’ gentecunamanga shuj ‘miraimanda’ parlarca. Cai ‘miraimi’, ‘pundamandapacha causajuj culebra’ Satanasmandaca quishpichina carca (Gén. 3:15; Apo. 12:9). Cai “miraica” Jesusmi carca (Gál. 3:16). Jesús huañushpa causarishcamandami, tucui gentecuna juchamanda huañuimandapash quishpiri ushan. ‘Taita Dios, paipaj huahuacunata juyaillaguman tigrachishpa ricuchinga’ nishca shimicunaca, Génesis 3:15pi parlajuj mirai pi cashcata ashtahuan intindichunmi ayudan. Shinapash ¿ima horata ‘Taita Diosca, paipa huahuacunata juyaillaguman tigrachishpa ricuchinga’? ‘Miraipa’ cati parte o tucui ungidocuna causarishpa, Jesusta cai Alpapi Satanaspa tucui nalicunata tucuchichun ayudajpimi chaitaca ricuchinga (Apo. 2:26, 27). Shina pasajpimi shuj llamagucuna nishcacunaca, ninan manllanai llaqui punllacunamanda salvarishpa paraíso Alpagupi causai ushanga (Apo. 7:9, 10, 14).
w12-S 15/3 23 párr. 12
Ñucanchi shuyajushcapi cushijupashunchi
12 Jesús ña mil huatacunata mandajujpica, ima horapash na cushilla causaita charishcatami ‘Taita Diospa rurashcacunaca’ o gentecunaca charinga. Jesús mandajuj tiempopipashmi Taita Diosca ‘paipa huahuacunata juyaillaguman tigrachishpa ricuchishpa’ catinga. Taita Diospa huahuacuna o ungidocunaca ña sacerdotecuna shina cashpami Jesús mandajujpica, Jesús huañushcamanda ashtaca bendiciongunata gentecunaman cushpa catinga. Diospa Reino mandajujpica cazuj gentecunaca asha ashami juchamanda, huañuimandapash cacharichi tucunga. Shinallata Taita Diosllatami ‘yanga yanga ismushpa tucurinamandapash cacharichinga’. Mil huatacuna tucuringacaman Jehovatalla tucuipi cazushpa, ultimo pruebatapash mishashpaca, para siempremi paipa shuticuna “causaita causagrinata villajuj” libropi cashcata ricunga. Shinallata cai Alpapi causajcunaca, Taita Dios ‘paipaj huahuacunatashna’ ‘paillata cacharijpimi’ libre cai ushanga (Apo. 20:7, 8, 11, 12). Juyailla causaigumi tiapanga.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w17.06-S 3 ¿YARIPANGUICHU?
¿Imamandata “quiquin munaitalla rurangapaj yaria causanaca” ‘Diospa espiritu santo munashcatalla rurangapaj yaria causanahuanga’ shican can? (Rom. 8:6, NM )
‘Quiquin munaitalla rurangapaj yaria causajcunaca’ paicunapa nali munaicunapillami yuyan, chai cosascunamandallami parlanata gushtan. Cutin ‘Diospa espiritu santo munashcatalla rurangapaj yaria causajcunaca’, Taita Dios alicachishca cosascunamanda o espiritual cosascunamandami parlanata gushtan. Shinallata Taita Dios shina yuyangapapashmi esforzarin. Jehová Diospa espiritu ayudachunbashmi saquin. Nali ‘munaitalla rurangapaj yaria causanaca’, huañuimanmi apan. Cutin ‘Diospa espíritu santo munashcatalla rurangapaj yaria causanaca’ tranquilo ali causaitami cun (w16.12, página 11-14).
w09-S 15/11 7 párr. 20
Quiquinba mañaicunaca shungupi imata charishcatami ricuchin
20 Huaquinbica Jehová Diosta mañajushpaca imata mañanatapash na atinanchichu. Chaimandami apóstol Pabloca nirca: “Diosta ali mañanatapash na yachashcamandaca, imata mañanatapash na ushashcami canchi. Shina cajpipash paipaj Espiritullatami, na rimai ushanalla shimicunahuan ñucanchimandaca, aij nishpa Diosta mañariajun. Ashtahuangarin maijan cashpapash paipaj shungupi aligutapacha yarishpa ricushpaca, paipaj Espíritu imata yarichijujtapash yachanmi” nishpa (Rom. 8:26, 27). Jehová Diosca, paipa sirvijcuna rurashca ashtaca mañaicuna Bibliapi tiachunmi saquishca. Taita Diosllata Bibliata escribichishcamandaca, paipa sirvijcuna imata ningapaj munashcataca alimi yacharca. Shinallata ñucanchicuna imashina cashcata, imashina sintirishcatapash alipachami yachan. Chaimandami ñucanchicuna imata mañanata na atinajujpica, Jehová Diosca Bibliapi escribishca mañaicunata ñucanchicuna mañanajujpishna uyashpa ayudan. Caitami apóstol Pabloca Diospa espiritu ‘aij nishpa Diosta mañariajun’ nishpaca, intindichingapaj munarca. Bibliata ashtahuan liishpami, ñucanchi causaipi imapash pasajujpica imata mañanata ña yachapashun.
25 DE FEBRERO A 3 DE MARZO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | ROMANOS 9-11
“Olivos quirumanda chimbapurai”
w11-S 15/5 23 párr. 13
¡Taita Diosca, ali yuyaitapacha charijmi can!
13 Apóstol Pabloca Olivos quirupa malquicunahuanmi, Abrahanba miraicunataca chimbapuran (Rom. 11:21). Olivos quiruca Jehová Dios Abrahán runaguhuan Rurashca Pacto pactarina cashcatami ricuchin. Olivos quirupa sapica jucha illaj Jehová Diostami ricuchin. Jehová Diosmi, Diospa Israelcunamanga causaita cun (Isa. 10:20; Rom. 11:16). Tronco caspica Jesustami ricuchin. Paimi Jehová Dios, Abrahán runaguhuan rurashca pactopa punda mirai can. Cutin tucui malquicunaca, ungidocunatami ricuchin. Ungidocunaca Jehová Dios Abrahán runaguhuan rurashca pactomanda cati miraimi can.
w11-S 15/5 24 párr. 15
¡Taita Diosca, ali yuyaitapacha charijmi can!
15 Shinaca paipa munaita pactachingapaca ¿imatata Jehová Diosca rurarca? Apóstol Pablo nishca shinaca cuchushca malquicunapa randica sachapi viñashca olivos quirupa malquicunahuanmi llutarca. Ashtahuan intindingapaca sachapi viñashca olivos quirupa malquicunatami, tarpushpa viñachishca olivos quirupi llutarca (Romanos 11:17, 18, liingui). Cai textocunapi nishca shinaca, Roma congregacionmanda huauquipanicuna, shinallata na israelcunapi viñashca huauquipanicunaca Olivos quirumanda chimbapuraipica llutai tucushca malquicunashnami carca. Shinami paicunapash Abrahán runagupa mirai purapi cai usharca. Na israelcuna o na judiocuna cashcamandaca sachapi viñashca olivos quirupa malquicunashnami carca. Chaimandami paicunaca, callarimandallataca na cai juyailla pactopica yaicui usharca. Shinapash Jehová Dios llaquishcamandami na israelcunapash o na judiocunapash, Israel espiritualcuna tucui usharca (Rom. 2:28, 29).
w11-S 15/5 25 párr. 19
¡Taita Diosca, ali yuyaitapacha charijmi can!
19 Jehová Dios munashca shinami ‘Taita Dios agllashca israelcunahuan’ ima pasanaca alipacha pactarijushca (Gál. 6:16). Apóstol Pablo nishcashnallatami “tucuilla israelcunaca quishpiringa” (Rom. 11:26). Jehová agllashca tiempopimi ‘tucuilla israelcuna’ o tucuilla ungidocuna cielopi cashpa, Jesushuan ña mandai callaringa. Paicunaca reycuna shina, sacerdotecuna shinami sirvinajunga. Jehová Diospa munai pactarichunga imapash na jarcai ushangachu.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
Alpa mangagutashna Jehová Dios formachun saquishunchi
5 Napacha cazungapaj munajpica ¿imatata Jehová Diosca ruran? ¿Fuerzachu gentecunataca ali mangagutashna ruran? Pensaripashunchi. Alpa mangata ruradorcunaca pai munashca mangata na shinai ushashpami shuj forma mangacunata ruran o chai barro alpataca shitashpa saquin. Shinapash Jehová Diosca alpa mangata ali rurador cuendami can (Deut. 32:4). Gentecunaca paicunapa culpamandallatami Jehová Dios formachunga na munan. Ashtahuangarin, cazungapaj munashcata o na cazungapaj munashcata ricushpami Jehová Diosca gentecunata forman. Gentecuna cazujpica ali mangagucunashnalla cachunmi Jehová Diosca forman. Shuj ejemplota ricupashun. Ungido huauquicunaca “llaquishpa” “alipaj” rurashca mangacunashnami can. Cutin Diosta na cazungapaj munajcunaca ‘ninanda fiñarishpa tucuchingapaj shicanyachishca alpa mangashnami’ can (Rom. 9:19-23).
it-1-S 456 párr. 4
Celoso (celo, celos)
Taita Diosta juyaimanda ruranchi nishpa. Huaquinbica Taita Diosta cushichingapaj nishpami imatapash tucui shunguhuan ruranchi. Shinapashmi Taita Diospa ñaupajpica nali ricuri ushanchi. Punda siglopi causaj judiocunaca Moisesman cushca Leycunata pactachishpaca ñami Taita Diospa munaitaca pactachinajunchi nishpa yuyan carca. Chaimandami Jehovapa ñaupajpica nali ricurinajurca. Chaita ricushpami apóstol Pabloca chai punllapi causaj judiocunataca Jehová Diospa yachachishcacunata, Jehovapa munaita ali pactachingapaj imatapacha rurana cashcata intindichirca. Jehovapa ñaupajpi cutin ali ricuringapaca, paicuna nalita ruranajushcata cuenta japishpami Taita Diosman cutin tigrana, cazuna carca. Chaipaca Cristopi feta churashpami, salvarita ushana carca (Ro 10:1-10). Tarso pueblomanda Saulo runaca, cai judiocunashnallatami carca. Paica judiocunapa costumbrecunata catishpami Taita Diostaca ali adorajuni yarca. Chaimandami ‘Taita Diospajlla tandanajuj crijcunataca, catiriashpa ninandapacha llaquichijurca’. Paica Moisesman cushca Leycunata alipachami pactachin carca. Chaimandami paitaca ‘pipash imatapash na juchachi usharca’ (Gál 1:13, 14; Flp 3:6). Shinapash judiocunapa costumbrecunata catijuimandami, Taita Diostaca na ali adorajurca. Chaimi Jehová Diosca, paipa ali shunguta ricurca. Paita llaquimandami, Jesusmanda yachachishpa, Jehová Dios munashcashnallata, ali adoranata yachachirca (1Ti 1:12, 13).