RELATAREA ANDA I VIAȚA LE PHRALENGHI
Dichlem o pachiamos zuralo le slujitorenghe le Iehovasche
DAȘTIL-PE că avel ande tumari goghi ocazii cana dean duma varecasa hai cadala sas-le zurales importanto anda tumende. Anda mande, iech ocazia sar cadaia sas cam acana 50 bărșa, cana demas duma ieche lașe amaleia ando timpo so beșleamas pașa iech iag andi Kenya. Thabarde catar o cham, pala but șiona chichi samas po drom, deamas duma anda iech filmo cai delas duma anda i religia, cana mânro amal phendea: „Ci sicavel o ciacimos andai Biblia”.
Astardem te asav anda codoia că ci pachiaiem că mânro amal sas iech jeno religioso. Cadea că pușlem-les: „So jianes tu andai Biblia?”. Vo ci sighiardea te phenel manghe vareso parpale. Tha, mai târzio, phendea manghe că leschi dei sas Martora le Iehovasche hai că prinjianelas chichiva buchia latar. Cadaia cărdea-ma te camav te jianav mai but, cadea că manglem-les te phenel manghe mai but.
Deam duma cam sea i riat. Mânro amal phendea manghe că i Biblia sicavel că o Satan rail opral i lumea. (Ioan 14:30) Daștil-pe că tumen jianen cadai buchi de but timpo, tha anda mande cado sicaimos sas nevo hai interesanto. Butivar așundem că iech Del pherdo lașimos rail opral i lumea. Tha so dichlem ji atunci pașa mande ci sicavelas cadai buchi. Chiar cana sas man numai 26 bărșa, dichlem but buchia nasul cai duchade-ma.
Mânro dad sas-lo piloto andel Forțe Aeriene andal Statele Unite. Încă de cana somas țâno jianglem că iech războio nuclearo si iech pericolo ciacio – i armata sas le naieia po butono de lansare. O războio anda Vietnam cărdea mai cale le bărșa chichi somas ca i facultatea andi California. Lem partea ca le protestea cai cherenas-le le studenți. I poliția avelas pala amende, hai amen nașleamas le iachența pe dipaș phandade hai samas tasade catar le gaze cai cherenas te thabden amare asfa. Sas ghiesa zurales phare ande save la manușa vazdenas-pe contra le autorități. Sas mudarde conducători politici, cherenas-pe protestea hai revolte. Le dumes anda so pachianas le manușa că trebulas te avel cărdo, denas-pe mai dur sar le patrina ande iech bari barval. Le manușa ci mai jianenas so te pachian sau so te cheren.
Andai Londra andi Africa Centralo
Ando bărș 1970, arachlem manghe iech buchi andi Alaska hai cărdem but love. Pala codoia, gălem andi Londra, chidem manghe iech motocicleta hai ortosardem-ma caring o sudo, bi te avel man andi goghi iech than cai camlemas te arăsav. Pala chichiva șiona, arăslem andi Africa. Po drom prinjiandem manușa cai, cadea sar me, camenas te hastran, te duriaren-pe catar lenghe pharimata.
Cadea că, pala sea so dichlem hai așundem, arăslem te pachiav că iech creatura spiritualo nasul rail opral i lumea, cadea sar phenelas i Biblia. Tha pușlem-ma cai sas o Del ande cado timpo, sostar ci cherelas chanci.
Andel șiona cai avile, arachlem o răspunso. Sa cadea, ando timpo, arăslem te prinjianav hai te aven manghe zurales cuci but manușa cai așile loialo le corcore ciace Devlesche, chiar cana nachle prin mai but pharimata.
IRLANDA DE NORD – „O THEM ANDA LE BOMBE HAI GLOANȚE”
Cana gălem parpale andi Londra, rodem la deia mânre amaleschi, hai voi dea-ma iech Biblia. Mai târzio, gălem co Amsterdam, Olanda, cai iech phral dichlea-ma că citiv andai Biblia co udud catar iech lampa pa o drom hai ajutisardea-ma te prinjianav mai but. Pala codoia, gălem co Dublin, Irlanda, hai rodem i filiala le Martorenghi le Iehovasche. Mardem co udar. Code prinjiandem le phrales Arthur Matthews, iech manuș goghiaver hai pherdo experiența. Phendem că camav te prinjianav mai mișto i Biblia, hai vo sas-lo de acord te studiil manța.
Pherdo bucuria șiutem-ma te studiisarav mai but, citisardem le lila hai le volumea phandade cai cărde-le le Martori. Hai, o mai importanto, citisardem vi i Biblia. Sas cadea de șucar! Ca le întruniri la congregațiache, dichlem că vi le țâne șiave jianenas o răspunso ca pușimata save șion-le penghe le mai goghiaver manușa de șăla bărșa: „Sostar si nasulimos? Con si o Del? So si amența cana meras?”. Sea mânre amala sas Martori. Hai cadaia sas ușoro, anda codoia că ci prinjiandemas aver varecas ando them. Von ajutisarde-ma te iubiv le Iehovas hai te camav te slujiv lesche.
Nigel, Denis hai me
Boldem-ma ando bărș 1972. Iech bărș mai târzio, astardem o pionierato hai gălem ande iech țâni congregația anda Newry, Irlanda de Nord. Lem andi chiria iech țâno chăr cărdo anda bara cai arachelas-pe pe iech plain. Pi ciarlin de pașa o chăr, hanas ciar le guruvnia, hai me repetisardem mânre teme angla lende. Falas-pe că așunen-ma atento ando timpo so hanas ciar. Ci daștinas te den-ma sfaturi, tha ajutisarde-ma te sichioav sar te dichav caring o auditorio cana încărav teme. Ando bărș 1974, somas numime pioniero specialo, hai mânro partenero sas o Nigel Pitt, saveia așilem amal sea i viața.
Ande codo timpo, andi Irlanda de Nord sas but marimata. Anda codoia phendea-pe lache „o them anda le arme hai gloanțe”. Ande fiesavo ghies sas marimata po droma, manușa cai țârdenas gloanțe hai mașini folosime sar atahimos. Le pharimata politico cărdionas sea mai bare. Tha vi le protestanți, hai vi le catolici jianenas că le Martori ci șion-pe andi politica, cadea că daisardeam te predichisaras libero hai bi te daras. Butivar, le manușa jianenas cai avenas te astaren marimata hai phenenas amenghe, cadea că ci găleamas ande codola thana.
Cu sea cadala, nachleam vi prin chichiva situații periculoso. Ande iech ghies, me hai o Denis Carrigan, cai sas vi vo pioniero, cărdeamas predicarea ande iech foro de pașă cai ci sas Martori hai cai mai samas numai iech corcoro data. Iech jiuvli doșardea-ame că sam soldați britanici tela garaimos. Daștil-pe că voi pachialas cadaia anda codoia că nici man, hai nici mânre parteneros ci sas amen accento irlandezo. Cana așundeam so phenel i jiuvli daraileam zurales. Ande codo timpo, daisardeamas te avas mudarde sau te țârden iech glonțo ande amaro pânro vi numai dacă phiradeamas-ame amalicanes le soldatența. Cana ajucărdeamas avri o autobuzo, șilale hai corcore, dichleam iech mașina că așel po than cai i cafeneaua cai i jiuvli doșardea-ame. Voi gălea avri hai dea duma le duie murșența andai mașina, hai sicavelas holiarico le vasteia caring amende. Von pașile amendar locăs hai șiute amenghe pușimata anda sar phirel o autobuzo. Cana avilea o autobuzo, dine duma le șoferoia, bi te daisaras te așunas so denas duma. Anda codoia că ando autobuzo ci mai sas chonic, pachiaiam ciaces că cherenas iech plano „te len sama” pe amende dur catar o foro. Tha ci sas cadea. Pala so deam-ame tele anda o autobuzo, pușleam le șoferos: „So camle te jianen codola murșa anda amende?”. O șofero phendea: „Me jianav con san tumen hai phendem vi lenghe. Na daran. Ci va cherela tumenghe chonic nasul”.
Ca amaro abiav (martia 1977)
Ando bărș 1976, ca iech congreso de districta anda Dublin, prinjiandem la pheia Pauline Lomax, iech pioniera specialo andai Anglia. Voi sas iech phei guli, loialo hai umilo. Voi hai laco phral, o Ray, sas-le bariarde ando ciacimos. Iech bărș mai târzio, leam-ame hai cărdeam mai dur o pionierato specialo ande Ballymena, Irlanda de Nord.
Iech timpo, slujisardeam andi buchi itineranto ando Belfast, ande Londonderry hai ande aver thana periculoso. Samas zuriarde cana dichleam o pachiamos amare phralengo hai pheiango cai mechle le buchia ande save pachianas mai anglal, le prejudecăți hai încalade i holi anda pengo ilo caște daștin te slujin le Iehovasche. Daisaras te phenas ciaces că vo lea sama pe lende hai dea-le but miștimata.
Beșleam andi Irlanda deș bărșa. Pala codoia, ando bărș 1981, samas acharde ca i 72-to clasa anda i Școala Galaad. Pala so terminisardeam-la, primisardeam iech repartiția ande Sierra Leone, Africa de Vest.
SIERRA LEONE – PACHIAMOS ANDE IECH CIORO THEM
Beșleam ande iech chăr de misionari 11 lașe phralența hai pheianța. Sas amen iech bucătăria, trin toalete, dui dușuri, iech telefono, iech mașina cai te halavas amaro hureaimos hai iech cai te șuchiaras-le. Butivar bi te ajucăras-ame lelas-pe o curento. Ando podo phirenas le bare chermușe, hai co subsolo sas pherdo sapa.
Nachav părdal iech len caște jiav ca iech congreso încărdo pașa i Guineea
Chiar cana ci sas amen le mai lașe condiții, i predicarea anelas amenghe but bucuria. Le manușa sicavenas pachiv caring i Biblia hai așunenas-ame atento. But jene studiisarde hai avile co ciacimos. Anda le manușa othar me somas „o rai Robert”, hai i Pauline, „i raini Robert”. Tha pala codoia, anda codoia că cărdemas buchi mai but ca i filiala hai gălem mai țâra andi predicarea, le manușa astarde te phenen mânra rromniache, „i raini Pauline”, hai me arăslem „o rai Pauline”. I Pauline sas-li zurales bucurime!
Ande iech campania anda i predicarea ande Sierra Leone
But anda amare phrala sas-le ciore, tha o Iehova lea sama sea o timpo te avel-len so trebul-le, poiechdata ande iech modo deosebime. (Mat. 6:33) Anav ande mânri goghi iech phei cai dea pesche palutne love cai sas-la ieche phralesche nasfalo de malarie caște chinel pesche draba. Codola sas le love savența i phei trebulas te chinel o haben anda peste hai lache șiavorre, anda codo ghies. Mai târzio, chiar ande codo ghies, bi te ajucărel-pe avilea late iech jiuvli, cai manglea-la te cherel lache bal pe lovende. Sas butivar situații sar cadala.
NIGERIA – SICHIOAS IECH NEVI CULTURA
Pala enia bărșa cai beșleam ande Sierra Leone, samas bișialde ca o Betelo anda Nigeria, iech bari filiala. Me cărdem mai dur sa codoi buchi co birovo cai cărdemas-la vi ande Sierra Leone, tha anda i Pauline cado paruimos anda i repartiția sas zurales pharo. Mai anglal voi jialas ande fiesavo șion 130 ore ande predicarea hai sas-la studii cai barionas spiritualo, tha acana cherelas buchi ca i croitoria, cai suvelas sea o ghies hureaimata. Trebuisardea lache mai but timpo caște sichiol te avel mișto ande peschi nevi repartiția. Tha, ji la urmă, hachiardea că le coaver dichenas zurales cuci i buchi cai cherelas-la. Sa cadea, voi alosardea te del peschi zor te zuriarel le coavere phralen anda o Betelo.
I cultura nigeriano sas nevi anda amende hai trebulas te sichioas but buchia neve. Anav ande mânri goghi că, iechdata, iech phral avilea andre mande ando birovo caște prinjianav iecha pheia cai atunci avilea co Betelo. Ando timpo so camlem te dav vast laia, i phei dea cianga angla mande. Cărdilem sar o bar! Pe thaneste avile ande mânri goghi dui cotora andai Biblia: Fapte 10:25, 26 hai Revelația 19:10. Pușlem-ma: „Oare te phenav lache te na cherel cadaia?”. Tha pala codoia gândisardem-ma că, dacă sas-li achardi co Betelo, jianelas le sicaimata andai Biblia.
Sas manghe lajiav sea o timpo chichi deam duma. Pala codoia, rodem te prinjianav mai but buchia hai dichlem că i phei încărdea iech obiceio purano, cai încă cărelas-pe ande anumime thana anda o them. Vi le murșa phiravenas-pe cadea. Cadea sicavenas von pachiv, ci sas iech acto de închinare. Exemplea sar cadala arachas vi andi Biblia. (1 Sam. 24:8) Somas voime că ci phendem chanci cai te cherel mânra pheia te avel lache lajiav.
Ando timpo, prinjiandem bute phralen nigerieni cai sicade iech baro pachiamos. Iech anda lende sas o Isaiah Adagbona.b Vo prinjiandea o ciacimos cana sas-lo tărno, hai mai târzio pelea nasfalo de lepră. Andi leprozia cai sas-lo bișialdo, vo sas o corcoro Martoro. Chiar cana chichiva așile lesche contra, vo ajutisardea mai but sar 30 leproși te aven co ciacimos hai cărdea iech congregația ande codoi leprozeria.
KENYA – LE PHRALEN SAS-LEN RĂBDAREA MANȚA
Andi Kenya pașa iech rinocero orfano
Ando bărș 1996, samas bișialde ca i filiala anda Kenya. Sas i iechto data cana avilem parpale ande cado them pala i vizita anda savi dem duma co începuto le articolosco. Beșleamas co Betelo. Mașcar codola cai avenas te dichen o than sas vi le maimuțe vervet. Von „ciorenas” catar le pheia cai anenas fructe. Ande iech ghies, iech phei mechlea o geamo pâtărdo, hai cana risailea andi camera, arachlea iech familia de maimuțe cai halas anda o haben cai voi mechlea-les code. I phei astardea te del cingar zurales hai înclistea po udar. Le maimuțe dine cingar vi von hai hutile po geamo.
Me hai i Pauline arăsleam ande iech congregația de swahili. Na pala but timpo, somas șiuto te încărav o studio le lilesco andi congregația (acana prinjiando sar o studio la Bibliaco andi congregația). Tha me ci demas duma mișto i șib. Prinjiandemas i șib sar iech țâno șiavorro. Demas mânri zor te phenav de mai anglal mai butivar le pușimata caște daștiv te citiv-le co studio. Dacă le răspunsuri le phralenghe sas-le vi numai iech țâra diferime catar so sas scriime ando paragrafo, ci hachiardemas-le. Sas manghe cadea de pharo! Falas-ma zurales nasul anda le phrala hai pheia! Tha mânro ilo sas-lo zuriardo cana dichlem că pherde răbdarea hai umilința von sicade că sile de acord că me somas alosardo te încărav i întrunirea.
STATELE UNITE – PACHIAMOS ANDE IECH BARVALO THEM
Slujisardeam andi Kenya mai țâra de iech bărș. Ande 1997, samas acharde andel Statele Unite, co Betelo anda Brooklyn, New York. Ande cado barvalo them, le manușa îngărenas-la mișto, vi cadaia daștil te avel iech athaimos. (Prov. 30:8, 9) Tha vi cadea, le phralen silen iech pachiamos zuralo. Von folosin pengo timpo hai so silen na caște aven mai barvale, tha caște așen pașa i lași buchi cai cherel-pe andi organizația le Iehovaschi.
Ando timpo, dichleam o pachiamos amare phralengo ande mai but situații: andi Irlanda – pachiamos ando mașcar le marimatango civilo, andi Africa – pachiamos ando mașcar le ciorâmasco hai izolarea, andel Statele Unite – pachiamos ando mașcar le barvalimatango. Chichi de but bariol o ilo le Iehovasco cana dichel manușa cai sicaven peschi iubirea anda leste ande orisave pharimata avenas!
Mânra rromniasa, i Pauline, co Betelo anda Warwick
Le bărșa nachle zurales sigo. (Iov 7:6) Acana slujisaras co sedio mondialo anda Warwick, New York, cai sam voime te cheras mai dur buchi phralența cai iubin-pe ciaces iech averes. Amaro ilo silo pherdo bucuriatar hai sam ciaces fericime că așias pașa amaro Rege, o Isus Cristos, cai va pochinela parpale na pa but timpo sea codolen loialo. (Mat. 25:34)
a Atunci, le congresea regionalo bușionas congresea de district.
b I relatarea anda i viața le phraleschi Isaiah Adagbona arachel-pe ande O Turno de veghe anda 1 aprilia 1998, p. 22-27. Vo mulea ando bărș 2010.