Endil Ku Ritiy, Kangal Ku Kuman Ni Mes!
“Tukat kwendil ku ritiy, kitukat kumanip ni mes.”—2 KORINT 5:7.
1. Chom ik chimekeshina anch kambuy Paul wendila ku ritiy, kangal kusutil ku kuman ni mes?
UDI muvu wa 55 C.C. Pasut kal mivu 20 kudiosh pitiyinay kwikal mwin Kristu, ikundj umwing upidilau anch Saul, mwin kuyizengol in Kristu. Kachingelap kusut kwa chisu kuziyisha ritiy rend mudiay Nzamb. Ap anch kamanap yom ya mwiur nich mes mend ma ku mujimbu, ndiy wajijamana mu ritiy. Payifundinay in Kristu azizidilau many, adinga nich ruchingej ra mwiur, kambuy Paul walonda anch: “Tukat kwendil ku ritiy, kitukat kumanip ni mes.”—2 Korint 5:7.
2, 3. (a) Mutapu ik tukutwisha kumekesh anch twendidil ku ritiy? (b) Chirumburikin ik kwendil ku kuman ni mes?
2 Kwendil ku ritiy kwitin ruchingej rikash mu ukaliweny wa Nzamb wa kutakel mwom wetu. Tufanyidin kwitiyij nich muchim wawonsu anch ndiy wij chakin kamu yisakin yidia ya ukwash kud etu. (Kuseng 119:66) Pitukwatina mipak mu mwom ni kuyisadil, tukat kwikamen pa “yom yitwakad etu kuman ku mes.” (Hebereu 11:1) Mu yom yiney mudi “maur masu ni ngand yisu” yashilayimu. (2 Pita 3:13) Ku mutambu ukwau, kwendil ku kuman ni mes, kurumburikin anch tulondwil ching kusu mulad wa mwom utakedilau nich yom yitumena ni mes. Chinech chidi cha ubaj mulong chikutwish kutushikij etu awonsu ku kuvuramen rusot ra Nzamb.—Kuseng 81:12; Mulej 11:9.
3 Twikalap nchik a “kachisak kakemp,” nich diladikij dia kuya mwiur, ap “amikoku akwau,” nich ruchingej ra kushakam pansh, umwing ni umwing wetu ufanyidin kulam mu muchim chiyul cha kwendil ku ritiy, kichidiap cha kuman ni mes. (Luka 12:32; Yohan 10:16) El tushinshikinany mutapu kusadil chiyul chinech chapepilau kukeza kutulam ku kwipuk kuwil mu “musangar wa chitil wa kachisu kakemp,” mu mupit wa rukat ra mapit, ni mu kuvuramen nsudiel ya ditenchik dined dia yom. Tukushinshikin kand ubaj wa kwendil ku kuman ni mes.—Hebereu 11:25.
Kudjibwil Kulemp “Kusanger mu Yitil mu Kachisu Kakemp”
4. Kutond ik kwatonday Moses, ni mulong wak?
4 Tongin bil mwom welay kwikal nich Moses, mwan ikundj wa Amuram. Chamulilau mud umwing wa an a mwant mu Idjibit wa pakur, Moses wela kwikal nich dikand, dipit, ni katumb. Moses wela kutong anch: ‘Anfundisha nawamp manangu ma katumb ma Idjibit, nikwet dikand mu mazu ni mu yisal. Anch nalamat ku chikumbu cha want, nikutwish kusadil mwaz wam chakwel kuyikwash anamakwam in Hebereu ameshinau mar!’ (Midimu 7:22) Pakwez, Moses watonda “kuman mar nau antu a Nzamb.” Ov, mulong wak? Chom ik chamubachika Moses kulik yawonsu yelau kumwinkish mu Idjibit? Bibil wakwil anch: “Ku ritiy kwawiy kwadiokilay [Moses] ku Idjibit, wakad kwov wom wa kuswej kwa mwant, mulong ndiy wakasikesha mudi muntu ukata kumuman Nzamb wakad kumekan ku mes.” (Hebereu 11:24-27) Ritiy ra Moses mu difut diakinakin dia Yehova mulong wa kutentam ramukwasha kulik chitil ni kwipuk kwipan mu musangar wa kachisu kakemp.
5. Ov, chilakej cha Moses chitukasikeshin mutapu ik?
5 Niyetu kand tukat chisu ni chisu kurish nich maswir ma kukwat mipak yikash pa milong mud: ‘Ov, nifanyidin kulik yisal ap yaku kanang yakad kwambatan kamu nich yijil ya Bibil? Ov, nifanyidin kwitiyij mudimu umekena anch udi wa kwisakin kwa mujimbu pakwez winkangeshina kuya kurutu muspiritu?’ Chilakej cha Moses chitukasikeshin kulik kutond mutapu umwing umekeshina kuburen kwijik ya kurutu kwa mangand minam; pakwez tufanyidin kumekesh ritiy mu manangu ma kuman kulemp ‘Muntu wakad kumekan ku mes’—Yehova Nzamb. Mud Moses, el tusangerany nakash urund ni Yehova kupandakanamu chom chin chawonsu chikutwisha mangand kutwinkish.
6, 7. (a) Mutapu ik wamekeshay Esau anch wasota kwendil ku kuman ni mes? (b) Chilakej ik cha dibabesh tutanina mudiay Esau?
6 Padi kushalijan pakach pa Moses nenday Esau, mwan wenday nshakur Isak. Esau wakata musangar wa kapamp kamwing. (Disambishil 25:30-34) ‘Chalikay kulimish yom yitumbila,’ Esau walandisha wanat wend ku ‘yakudia.’ (Hebereu 12:16) Wakanganya kushinshikin mutapu ukwikala mupak wend wa kulandish wanat wend nich chibudikin chiyimp pa urund wend ni Yehova ap usu ukwikala nich chisal chend pa anend. Waburena kuman kwa muspiritu. Esau wabwika mes mend ku yakushilamu yiwamp ya Nzamb, wayimana mud yakad usey. Wendila ku kuman ni mes, kichadingap ku ritiy.
7 Esau watushila chilakej cha dibabesh ilel. (1 Korint 10:11) Chisu tukata kukwat mipak, yikalap nchik yijim ap yikemp, tufanyidinap kwikal apwitinau nich jinsangu jiyimp ja mangand ma Satan, jilondila anch ufanyidin kwikal nich yiusotila katat kamu ak. Tuwapidil kwiyipul anch: ‘Ov, yaku mud ya Esau yimeken mu mipak yinikwatina? Ov, kulondul yom yinisotila katat kurumburikin kutek panyim yisakin ya muspiritu? Ov, kutond kwam kutekin mu chak urund wam ni Nzamb ni difut diam dia kurutu? Ov, nidi chilakej cha mutapu ik kud antu akwau?’ Anch kutond kwetu kumekeshin kusanger kwa yom yitumbila, Yehova ukez kutuyukish.—Jinswir 10:22.
Ipuk Mupit wa Rukat ra Mapit
8. Dibabesh ik diatambulau in Kristu a ku Laodisey, ni mulong wak didi dia usey kud etu?
8 Mu kujingunik kudiay kambuy Yohan kwisudiel kwa mivu chitot ya kusambish, Yesu Kristu watumbishau wapana uruu ku chikumangen chadinga mu Laodisey (Laodikea), mu Aziy Mukemp. Wadinga uruu wa dibabesh piur pa rukat ra mapit. Ap chadingau ampich ku mujimbu, in Kristu a ku Laodisey adinga atuzweny muspiritu. Pa ndond pa kudandamen kwendil ku ritiy, awiy alikina mapit ma ku mujimbu mayikadish amputames muspiritu. (Kujingunik 3:14-18) Rukat ra mapit rikwet usu wa chilik chimwing ilel. Rikat kuziyish ritiy retu ni kutushikij ku kulik ‘kubambel nich kudandamen’ mulong wa mwom. (Hebereu 12:1) Anch tubabelap, “misangar ya mangand” yikutwish kufuwish mijikit ya muspiritu mu chilik cha “kuyikangesh kukul.”—Luka 8:14, MM.
9. Ov, kusanger ni kujikitish mulong wa yakudia ya muspiritu kutulamin mutapu ik?
9 Chom cha usey chakwel kwikal ni diking dia muspiritu chidi kusanger yitukweta pa ndond pa kusadil mangand minam muchifanyidina ni kupit mapit ma ku mujimbu. (1 Korint 7:31; 1 Timote 6:6-8) Pitwendidila ku ritiy, kangal ku kuman ni mes, tukat kutan musangar mu paradis wa katat wa muspiritu. Pitudila yakudia ya muspiritu, ov, tudiap abachikinau ‘kuwang nich musangar mulong wa mwikadil uwamp wa muchim’? (Isay 65:13, 14) Chikwau kand, tukat kusanger urund wetu nau antu amekeshina mabuj ma spiritu wa Nzamb. (Galatia 5:22, 23) Chidi cha usey mud ik anch tutana musangar ni kwitudish mu yom yitenchikinay Yehova muspiritu!
10. Yipul ik tufanyidina kwiyipul ayinetu?
10 Yipul yimwing yitufanyidina kwiyipul yawiy ey: ‘Yom ya ku mujimbu yikwet ndond ik mu mwom wam? Ov, nikat kusadil mapit mam mulong wa kwikal ni mwom wa musangar ap mulong wa kutwal kurutu difukwil diakin? Ov, chom ik chinletidina musangar ujim? Ov, didi dilejan dia Bibil ni urund ku yikumangan ya Ukristu bil anch kudi kuchin yisend ya Ukristu mulong wa kuyang ni kwiswedish kwisudiel kwa rubing ni rubing? Ov, nikat kusadil nsudiel ja mbing mulong wa kwiswedish pa ndond pa kusadil chisu chinech mulong wa mujikit wa chingand ni mijikit yikwau yambatena nich difukwil diakin?’ Kwendil ku ritiy kurumburikin anch tukwatiken nakash mu mudimu wa Want, nich ruchingej rijim mu yakushilamu ya Yehova.—1 Korint 15:58.
Lam Nsudiel mu Manangu
11. Ov, mutapu ik utukwashina kwendil ku ritiy kulam nsudiel mu manangu?
11 Kwendil ku ritiy kutukwashin kwipuk yitongijok ya mujimbu yilondila anch nsudiel yidi kulemp ap anch yikwezap kwau. Tudiap mud in kwidjidjek akata kukonkiril uprofet wa Bibil, pakwez tushinshikidin mutapu yinship ya mangand yiwanyishina yalejanau mu Dizu dia Nzamb piur pa machuku metu. (2 Pita 3:3, 4) Chilakej, ov, mwikadil wa manangu ni yaku ya antu avud yiletinap uman anch tushich mu “machuku ma kwisudiel”? (2 Timote 3:1-5) Nich mes ma ritiy, tumen anch yinship ya katat ya mangand yidiap kusu kwau yom yikur yichirikina bwat. Pakwez, yisadil ‘chijingidij cha kwez kwa Kristu ni cha kwisudiel ya mangand.’—Mateu 24:1-14.
12. Mutapu ik wawanyina mazu ma Yesu mafundilau ku Luka 21:20, 21 mu mivu chitot ya kusambish?
12 Tushinshikinany chinship chimwing chasadika mu mivu chitot ya kusambish ya mu Chirung Chetu ni chifanikena nich cha machuku metu. Padingay pa divu, Yesu Kristu wayibabesha in kwilejend anch: “Piukeza kamumanany Yerusalem amunyingumuk kudi in njit, chawiy ukwijikany anch kunong kwend kwashik kal. Chawiy yilikany adia mu Yudea achinyina ku mikandu, ni adia mukach mwa ul apalangana.” (Luka 21:20, 21) Mu kuwanyin kwa uprofet winou, amasalay in Rom mwishin mwa umutakel wa Cestius Gallus amunyingumuka Yerusalem mu muvu wa 66 C.C. Pakwez amasalay achirika pakad kuchingejin, chikala chijingidij ni chisu cha in Kristu adingaku ‘kuchinyin ku mikandu.’ Mu muvu wa 70 C.C., amasalay in Rom eza kand, asa njit ku musumb wa Yerusalem ni ashesha tempel wend. Joseph ulondil anch in Yuda miliyon ni kusut afa, ni akwau 97 000 ayitwala mu uswik. Dirumburish dia Nzamb diashikena pa ditenchik dined dia yom dia in Yuda. Antu endila ku ritiy ni atesha chiyul cha dibabesh cha Yesu ipandisha ku riyind riner.
13, 14. (a) Yinship ik yikusadika piswimp ap? (b) Ov, mulong wak tufanyidina kushal achila ku mes piur pa kuwanyin kwa uprofet wa Bibil?
13 Kudi chom cha mutapu winou kand chisotina kushiken mu machuku metu. Yid ya mukach mwa ONU (Uumwing wa Michid) yikez kukwatakan mu kushikij dirumburish dia Nzamb. Mud kamu mwayitondau amasalay in Rom mu mivu chitot ya kusambish kulam Pax Romana (Chisambu cha Rom), Uumwing wa Michid w’ilel ukwet chisend cha kwikal chom cha kulam nich chisambu. Ap anch amasalay in Rom apakisha kulam diking dia kachisu kakemp mu mangand mijikana pa chirung chinicha, awiy kand ashesha Yerusalem. Chawiy chimwing kand ilel, uprofet wa Bibil ulejen anch usu wa amasalay a Uumwing wa Michid ukez kuman relijon mud chom chimwing chiletina kanvundangesh ni akez kusal chakwel kumushesh Yerusalem wa katat—Kristendom—pamwing nich yikunku yishadilaku ya Babilon Mujim. (Kujingunik 17:12-17) Chakin, want wa relijon wa makasu wa mangand ma kabuj udi piswimp ni kusheshik.
14 Kusheshik kwa relijon wa makasu kukez kwikal chijingidij cha disambishil dia riyind rijim. Kwisudiel kwa riyind rijim, yid yishadilaku ya ditenchik dined diyimp dia yom akez kuyishesh. (Mateu 24:29, 30; Kujingunik 16:14, 16) Kwendil ku ritiy kutwikadishin achila ku mes piur pa kuwanyin kwa uprofet wa Bibil. Tudiap adimbinau nich kutong anch ditenchik din diawonsu disadilay muntu mud Uumwing wa Michid didi ditenchik dia Nzamb dia kulet chisambu chakin ni diking. Chawiy lel, ov, mwom wetu ufanyidinap kumekesh kwitiyij kwetu anch “Dichuku Dijim dia [Yehova] didi piswimp”?—Sofoniy 1:14.
Kwendil ku Kuman ni Mes —Kudi kwa Chak mud Ik?
15. Chikalap nchik kuman kwau chiyukish cha Nzamb, ov, muchid wa Isarel wawila mu mupit ik?
15 Yamanau in Isarel a pakur yilejen chak cha kulikin kwendil ku kuman ni mes chakwel kuziyisha ritiy ra muntu. Ap anch amana yipupu dikum yayikwatisha anzamb a makasu a in Idjibit usany ni kuman dipandish diamushena dia kwauk Karung Usuz, in Isarel abwambwila ni asala musamb a ngomb wa or ni asambisha kumwifukwil. Aburena kushimpish muchim ni aziya nakash kumuchingel Moses, ‘mulong walaba nakash kushirik ku mukandu.’ (Kubudik 32:1-4) Kuburen kushimpish muchim kwayibachika kumwifukwil kapwany wadinga umekena ku mes ma chiuntu. Kwendil kwau ku kuman ni mes kwashikija ku kuburen kalimish pantaliken ni Yehova ni kwashikija ku kusheshik kwa “amakundj piswimp tunan tusatu.” (Kubudik 32:25-29) Chidi cha ushon mud ik anch mwin kumwifukwil Yehova ilel unou wakwat mipak yimekeshina kulik kumwitiyij Yehova ni kuburen ruchingej mu ukaliweny wend wa kuwanyish yakushilamu yend!
16. Mutapu ik wakwachikau in Isarel ni kumekan kwa chifu cha pol?
16 Kumekan kwa chifu cha pol kwikala nich usu uyimp padiau in Isarel mu jinjil jikwau. Kwendil ku kuman ni mes kwayizadisha wom mulong wa akankuny nau. (Kuchind Michid 13:28, 32; Kuvurik Yijil 1:28) Kwayisala apipeja umutakel wa Moses wamwinkishau kud Nzamb ni inana piur pa mulad wa mwom wadingau nich. Kuburen kwa ritiy kwinoku kwayishikija ku kusot kwau chilembil wayikela mu Idjibit pa ndond pa yakushilamu ya rukat ya Nzamb. (Kuchind Michid 14:1-4; Kuseng 106:24) Yehova wova ushon mud ik pamanay kuburen kalimish kujim kwamekeshau antwend pantaliken nend Mwant wau wakad kumekan ni mes!
17. Chom ik chayishikija in Isarel ku kulik umutakel wa Yehova mu machuku ma Samwel?
17 Chikwau kand pa machuku ma muprofet Samwel, muchid uyukina wa Isarel wawila kand mu mupit wa kwendil ku kuman ni mes. Antu asambisha kusot mwant ukutwishau kuman ni mes. Ap anch Yehova wamekesha anch ndiy wadinga Mwant wau, chadingap chiwanyidina kudiau awiy chakwel kwendil ku ritiy. (1 Samwel 8:4-9) Mulong wa disheshik diau ayinau, alika nich usup umutakel uwanyidina wa Yehova, asota kwikal mud michid yikwau yading yiyombilamu.—1 Samwel 8:19, 20.
18. Malejan ik tukutwisha kwilej piur pa yak ya kwendil ku kuman ni mes?
18 Mud atushalapol a Yehova a katat, tukatin nakash urund wetu ni Nzamb. Tusotin kamu nakash kwilej ni kusadil mu mwom wetu malejan ma usey madiokila ku yinship ya pakur. (Rom 15:4) Pa chisu chendilau in Isarel ku kuman ni mes, awiy avuramena anch Nzamb wadinga ni kuyitakel kusutil kudiay Moses. Anch tubabelap, niyetu tukutwish kuvuramen anch Yehova Nzamb ni Moses Mujim, Yesu Kristu, akat kutakel chikumangen cha Ukristu ilel. (Kujingunik 1:12-16) Tufanyidin kubabal palemp tweza kwikal nich chitongijok cha untu piur pa chikunku cha pa divu cha dirijek dia Yehova. Kusal kwetu mwamu kukutwish kutushikij ku kwinanin spiritu ni kushadish kujikitish mulong wa antimesh a Yehova pamwing ni yakudia ya muspiritu yiletinay “kashalapol ushishamena ni kubabal.”—Mateu 24:45.
Kwat Mupak wa Kwendil ku Ritiy
19, 20. Wakwatin kal chiyul cha kusal ik, ni mulong wak?
19 Bibil ulondil anch: “Kurish kwetu kikudip kwa mbij ni mash, pakwez kudi kwa kurish ni mant ni mausu, ni ant a mangand ma mididim, tukat kurish ni mizwizwimb yiyimp ya mu jindond ja mwiur.” (Efes 6:12) Mukankuny netu wa kusambish udi Satan Djabul. Rutong rend ra kusambish ridi ra kushesh ritiy retu mudiay Yehova. Kakezap kusha mutapu ap umwing ukutwisha kutupumbul ku mupak wetu wa kumusadil Nzamb. (1 Pita 5:8) Chom ik chikeza kutuchidij ku kwikal adimbinau nich makasu ma kumekan kwa pol kwa ditenchik dia Satan? Chidi kwendil ku ritiy, kangal ku kuman ni mes! Ritiyij ni ruchingej mu yakushilamu ya Yehova yikez kutuchidij ku ‘kujiyish ritiy retu.’ (1 Timote 1:19) Mu mitapu yawonsu, el tukwatany mupak wa kudandamen kwendil ku ritiy, kuchingejin nakash mu chiyukish cha Yehova. Ni tudandamenany mu kulembil chakwel kwipuk yom yawonsu yikushikena mu machuku ma kurutu madia piswimp ap.—Luka 21:36.
20 Pitwendidila ku ritiy, kangal ku kuman ni mes, tukwet Chilakej chipandakena kuwap. Mulong Bibil ulondil anch: “Kristu kand wakumenanya en mar, wakushilanya chilik chakwel ulondulany mu ruzau rend.” (1 Pita 2:21) Mutu wa mulong ulondwilaku ukwisambin mutapu tukutwisha kudandamen kwend mud chenday Yesu.
Ov, Uchivurikin?
• Chom ik wilejidina ku chilakej cha Moses ni cha Esau piur pa kwendil ku ritiy, kangal ku kuman ni mes?
• Chom ik chidia cha usey chakwel kwipuk rukat ra mapit?
• Kwendil ku ritiy kutukwashin nchik kwipuk chitongijok cha kwel anch nsudiel yidi kulemp?
• Ov, mulong wak kwendil ku kuman ni mes kudi kwa chak?
[Chipich chidia pa paj wa 9]
Moses wendila ku ritiy
[Chipich chidia pa paj wa 10]
Ov, chisu ni chisu kwiswedish kukat kukukangesh kusal mijikit ya uteokras?
[Chipich chidia pa paj wa 12]
Kuta muchim ku Dizu dia Nzamb kutulamin mutapu ik?