BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w05 1/11 map. 12 ​-​ 16
  • Babalany Kukudish Muchim wa Kwibaz

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Babalany Kukudish Muchim wa Kwibaz
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2005
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • Chisal cha Nzamb Pantaliken ni in Chibud
  • ‘Muchim Wey Wibaza’
  • Lam Muchim Wey ku Chibud
  • Tal Kushalijan Kudia Pakach pa Antu
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2018
  • Ukutwish Kurish Nend Satan—ni Kumuwin!
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2015
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2005
w05 1/11 map. 12 ​-​ 16

Babalany Kukudish Muchim wa Kwibaz

“Nzamb ukat kuyipompat in kwibaz.”—YAKOB 4:6, MM.

1. Let chilakej cha yovil ya kwibaz kufanyidina.

OV, CHINSHIP kanang chakwikadishap kal ni muchim wa kwibaz? Avud pakach petu ova kal chovil chinech cha musangar. Ngikadil yetu ya kwibazaku mu chilik kanang yidiap yiyimp bwat. Chilakej, chisu chitanginau ambay a uruw in Kristu rapor wa shikol piur pa chaku chiwamp ni mudimu wa mushiku wa mwanau mband, yifu yau yipayining nich musangar mulong wa yom yisadilay mwanau. Kambuy Paul nau ambay nend ibaza mulong wa chikumangen chisu chakwashau kwimik, mulong akadivar ajijamana ku mar nich kushishaman.—1 Tesalonik 1:1, 6; 2:19, 20; 2 Tesalonik 1:1, 4.

2. Ov, mulong wak chisu chivud yovil ya kwibaz yidingap yiwamp?

2 Ku yilakej yidia kwiur oku, tukutwish kuman anch kwibaz kukutwish kwikal nich chitongijok cha musangar udiokila ku chisal ap chom kanang tukweta. Pakwez, chisu ni chisu, kwibaz kukat kumekesh kwitutul kwakad kufanyin, chovil cha kwikal uyipandakenamu akwau mulong wa ukaliweny ukwetay muntu, chifu chend, dipit dikwetay, ap reng. Akat kukumekesh chisu chivud mu ngikadil ya kwitutul, mu mutapu umwing wa chibud. Kwibaz kwa mutapu winou kwawiy kutufanyidina etu in Kristu kwipuk. Ov, mulong wak? Chidi mulong tukwet chibachikin cha chivadik cha choy chitwaswana kudiay nshakur wetu Adam. (Disambishil 8:21) Mud chibudikin, michim yetu yikutwish kutwandjik swa mu yovil ya kwibaz mulong wa mayingishin mayimp. Chilakej, in Kristu afanyidin kwiyep yovil ya kwibazin ulombu wa chikit, dipit, shikol yilejau, ukaliweny wa chivadik, ap kusal mudimu uwamp mu kwilikej ni wa antu akwau. Kwibaz kudiokilinga ku yom yiney kudi kuyimp ni Yehova kakatap kukusanger.—Jeremiy 9:23; Midimu 10:34, 35; 1 Korint 4:7; Galatia 5:26; 6:3, 4.

3. Chibud chom ik, ni chom ik chalonday Yesu piur pa chibud?

3 Kudi diyingish dikwau dia kudjibwil kulemp kwibaz kwakad kufanyin. Anch twalikin kwibaz kwakad kufanyin kwakul mu muchim wetu, kukutwish kukul mu mutapu umwing wa kwibaz uyimp upidilau anch chibud. Chibud chom ik? Kuwejin pa yovil ya kwikal uyipandakenamu antu akwau, muntu mwin chibud ukat kuyiman akwau mud antu amwamu, ap mud antu a pansh nakash. (Luka 18:9; Yohan 7:47-49) Yesu wajimbula “kwijimbish [chibud]” pamwing nich yom yikwau yiyimp yikata kubudik “mu muchim” ni yikata “kumuyipish muntu.” (Marko 7:20-23) In Kristu akutwish kwijik mutapu chidia cha usey nakash kwipuk kukudish muchim wa chibud.

4. Kushinshikin yilakej ya chibud yidia mu Bibil kukutukwash mutapu ik?

4 Akutwish kukukwash kwiyep chibud kusutil ku kushinshikin jinsangu jimwing jidia mu Bibil ja antu adinga nich chibud. Chawiy lel ukujingunin kamu nawamp yovil ya kwibaz kwakad kufanyin yikutwisha kwikal mudi ey ap yikutwisha kukul chisu kanang. Chinech chikez kukukwash kudjibwil kulemp yitongijok ap yovil yikutwisha kushikij ku kwikal ni muchim wa kwibaz. Mud chibudikin, ukezap kukwachik nayimp pakezay Nzamb kusal kulondwish nich dibabesh diend: “Nikez kayidiosh antu awonsu, in kwibaz ni in kwitutul adia mukach mwen, chad en kiukez kambwambwilanyap am ku mukandu wam utumbila.”—Sofoniy 3:11.

Chisal cha Nzamb Pantaliken ni in Chibud

5, 6. Mutapu ik wamekeshay Farao chibud, ni kwikala chibudikin ik?

5 Ukutwish kand kuman chitongijok cha Yehova piur pa kwibaz mu mutapu wayisadilay anyikel in usu mud Farao. Pakad kwidjidjek Farao wadinga nich muchim wa kwibaz. Chadingay wimen amwinend mud nzamb ufanyidinau kwifukwil, wayipipesha atubindj end, in Isarel. Tushinshikinany chakul chend pamwitau anch ayinkisha in Isarel mbil ya kuya mwi mpay chakwel ‘akamusadila Yehova musambu.’ “[Yehova] udi nany unikutwisha am kwitiy dizu diend, ing niyilikishaku in Isarel kuya?” mwamu chadinga chakul cha Farao mwin chibud.—Kubudik 5:1, 2.

6 Kwinyim kwa Farao kuman yipupu musamban, Yehova wamuleja Moses amwipula nyikel wa Idjibit anch: “Ni katat uyipompatin antwam nich chibud wakad kuyilikishaku kuya?” (Kubudik 9:17, NW) Katat Moses wijikisha chipupu cha sambwad—ruval mukash wa mayal wa kushesh ngand. Payilikishayaku in Isarel kupwa kwa chipupu cha dikum, Farao wakarumuna kand yitongijok yend ni wayilondula. Kupwa, Farao ni amasalay end ajiya mu Karung Usuz. Tonginany bil chatongau chisu chasankanijana mem pa mitu yau! Ov, chisu chadinga chibudikin cha chibud cha Farao? Kalal wa amasalay end walonda anch: “El tuchinany kurutu kwa in Isarel, mulong [Yehova] uyirishidin kuyipompat in Idjibit!”—Kubudik 14:25.

7. Ov, mutapu ik wamekeshau ant in Babilon chibud?

7 Yehova wayikwatisha anyikel akwau adinga in chibud usany. Umwing wau wadinga Senakerib, mwant wa in Asiri. (Isay 36:1-4, 20; 37:36-38) Kwisudiel, in Babilon akwata Asiri, pakwez ant in chibud aad in Babilon niyawiy ayikwatisha usany. Vurik musambu wasalay Mwant Belishasar pa musambu winou ndiy ni antwend amakurump mu want anina nviny mu jimpas ni manung yasendau mu tempel wa Yehova akat kuyishiman anzamb in Babilon. Kukashimuk, miny ya chikas cha muntu yamekan ni kufund uruu pa rubumb. Pamwitau kurumburil mifund ya chishimushimu, muprofet Daniel wamuvurisha Belishasar anch: “Nzamb Upandakena Piur pa yawonsu wamuswanisha tatukwey Nebukadinezar kwikal mwant . . . Pakwez mulong wibaza . . . , amumwanga mu ditand dia want, washadisha ndond yend ya katumb. . . . Pakwez ey, mwanend ikundj [Belishasar], kiwishikumwishap amwiney ap anch wijikap nchik yom yiney yawonsu.” (Daniel 5:3, 18, 20, 22) Uchuku wa dichuku dinidia kamu, amasalay a in Mediy ni Peris akwata Babilon, ni amujipa Belishasar.—Daniel 5:30, 31.

8. Yehova wayisala nchik antu kushalijan in chibud?

8 Tong kand, amakundj akwau in chibud ayipipeja antu a Yehova: Mwin Filistin ukazamina Goliyat, Nswan Mulapu mwin Peris Haman, ni Mwant Herod Agripa, muntu wayikela mwi ngand ya Yudea. Mulong wa chibud chau, amakundj inay asatu afa rufu ra usany mu chikas cha Nzamb. (1 Samwel 17:42-51; Ester 3:5, 6; 7:10; Midimu 12:1-3, 21-23) Mutapu wayisalay Yehova amakundj inay in chibud ukasikeshin uyakin ulondila anch: “Kwibaz kukat kusambeliku chad lel kusheshik, ni muchim wa kwibaz ukat kulet kuwa.” (Jinswir 16:18) Chakin anch, kwikil kwidjidjek kukutwisha kwikalaku mulong “Nzamb ukat kuyipompat in kwibaz.”—Yakob 4:6.

9. Mutapu ik wimekeshau ant in Tir kwikal in matungu?

9 Chinyim nau anyikel in chibud a in Idjibit, in Asiri, ni in Babilon, mwant wa Tir wimekesha pa chisu chimwing kwikal ukwash kud antu a Nzamb. Pa chirung cha winyikel wa mwant David ni Salomon, wayinkisha antu akweta nkeu ja manangu ni yom ya mudimu mulong wa kutung yikumbu ya want ni tempel wa Nzamb. (2 Samwel 5:11; 2 Jinsangu 2:11-16) Cha ushon, kwinyim, in Tir ayikarumukina kand antu a Yehova. Ov, mulong wak wasalau mwamu?—Kuseng 83:3-7; Jowel 3:4-6; Amos 1:9, 10.

‘Muchim Wey Wibaza’

10, 11. (a) Ov, nany ufanyidinau kwilikej ni ant in Tir? (b) Chom ik chakarumuna manangu ma in Tir pantaliken nau in Isarel?

10 Yehova wamupepila muprofet wend Ezekiel kusaul ni kufish nich dijuku dia want dia in Tir. Uruu winou kudiay “mwant wa Tir” ukwet mazu mafanyidina kamu ku dijuku dia want dia in Tir ni kud kand mwin matungu wa kusambish, Satan, walika ‘kwiman dang mu uyakin.’ (Ezekiel 28:12; Yohan 8:44) Satan wadinga kwisambishil chitang cha muspiritu chishinshamena mu dirijek dia an a mwiur a Yehova. Yehova Nzamb wapana chijingidij kusutil kudiay Ezekiel piur pa musul wa chom chayipisha dijuku dia want dia in Tir ni Satan:

11 “Ey wading ushich mu Eden, mu chir cha Nzamb. Ey wading udjit mayal ma usey ukash ma mitapu ni mitapu . . . Am nakutekilay muruu wa mwiur mulong wa kukulam ey . . . Yaku yey yading yitentamin ku diokal pa dichuku dia kuvalau djat ni pa dichuku diwasambisha kusal yitil. Ey wading ukwatiken ni kwisak. Yom yiney yakutwala ey ku chisum ni ku yitil. Chawiy am [nikez kukushesh ey] muruu wa mwiur . . . Ey wibaza mulong wa kutatuk kwey, chad katumb key kakwikadisha ey mudi chisup.” (Ezekiel 28:13-17) Mwaning, chibud chayibachika ant in Tir kwikal nich chisum pantaliken nau antu a Yehova. Tir wadinga musumb wa kusambish wa winsak ni wikala mpich nakash ni wijikana nakash mulong wa yom yend ya ufun. (Isay 23:8, 9) Ant in Tir itutula nakash ayinau, ni asambisha kuyimesh antu a Nzamb mar.

12. Chom ik chamushikija Satan ku kwikal mwin matungu, ni wadandamena kusal chom ik?

12 Chawiy chimwing kand, chitang cha muspiritu chakarumuka chikal Satan chadinga nich manangu maswiridikina mulong wa kuwanyish mudimu wachinkishau kud Nzamb. Pa ndond pa kwikal mwin kujikitish, ndiy ‘witutula nich kwibaz’ ni wasambisha kupipej mutapu wa kuyikel wa Nzamb. (1 Timote 3:6) Witongina nakash amwinend chawiy chasambishay kovil difukwil dia Adam ni Eve ris. Rusot riner riyimp rapama ni wavala chitil. (Yakob 1:14, 15) Satan wamudimba Eve ni wadia dibuj dia mutond win kamu wayijidikau kud Nzamb. Kupwa, Satan wamusadila Eve chakwel kumubachik Adam kudia dibuj diayijidikau. (Disambishil 3:1-6) Chawiy antu aad a kusambish adjibwila kulemp mbil ya Nzamb ya kuyiyikel ni, chakin kamu, ikala in kumwifukwil Satan. Chibud chend chapwilap pinipa bwat. Ndiy wapakishin kuyidimb yitang yawonsu yikweta manangu yidia mwiur ni pa divu, pamwing ni Yesu Kristu, chakwel kuyishikij ku kumwifukwil ni kudjibwil kulemp ukaleng wa Yehova.—Mateu 4:8-10; Kujingunik 12:3, 4, 9.  

13. Chibud chasongishin kal dibuj ik?

13 Ukutwish kujingunin anch chibud chasambisha nend Satan; wawiy muj ujim wa chitil, mar, ni kwijond kudia mu mangand nlel. Mud ‘nzamb wa mangand minam,’ Satan udandamedin kuvudish yitongijok yakad kufanyin ya kwibaz ni chibud. (2 Korint 4:4) Ndiy wij anch chisu chend chidi chiswimp, chawiy chasinay njit pantaliken nau in Kristu akin. Rutong rend ridi ra kuyipumbul kudiokal kud Nzamb, ikala in kwikat ayinau, in kwibaz, ni chibud. Bibil wasambela kulejan anch ngikadil yiney ya choy yikez kupalangan mu “machuku ma kwisudiel.”—2 Timote 3:1, 2, note; Kujingunik 12:12, 17.

14. Yehova ukat kuyisadil yitang yend yikweta manangu kwambatan nich mbil ik?

14 Ku mutambu wend, Yesu Kristu wasaula nich kuhamuk yibudikin yiyimp yadiokala ku chibud cha Satan. Piswimp tupamp tusatu ni kurutu kwa akankuny in kutentam ku mes kwau ayinau, Yesu walejana mbil yikatay kusadil Yehova mu kuyisadil antu: ‘mwawonsu ukwizambula akez kamushikumwish, ni ukwishikumwisha akez kamuzambul.’—Luka 14:11; 18:14; Mateu 23:12.

Lam Muchim Wey ku Chibud

15, 16. Chom ik chamusala Hagar ikala nich chibud?

15 Ukutwish kushinshikin anch mu yilakej ya chibud yisambidinau kwiur oku yidi ching ya amakundj akweta ntumb. Ov, chinech chimekeshin anch antu akad ntumb kakwetap yovil ya chibud? Bwat kwau. Tushinshikin bil mulong washikena mu chikumbu cha Aburaham. Nshakur kadingap ni mwan ikundj wa kwikal nswan wend, ni mukajend, Sara, wadinga wasuta kal mivu ya kuval. Chadinga chaku cha ikundj udia mu mwikadil mud wa Aburaham kwat mband wa kaad mulong wa kuval an. Nzamb witiyija uruw winiwa mulong kichadingap chisu chend cha kutenchikiril kand mbil yend ya kusambish piur pa uruw mukach mwa in kumwifukwil end.—Mateu 19:3-9.  

16 Chamushindilau kud mukajend, Aburaham witiyija kuval nswan wa kurutu kusutil kudiay mwilomb wa Sara, mwin Idjibit Hagar. Mud mband wa kaad wa Aburaham, Hagar wimisha divumu. Wafanyina kwikal nich musangar nakash mulong wa mwikadil wend wa kalimish. Pakwez, walikina muchim wend kwikal nich chibud. Bibil ushimunin anch: “Chamanay anch nimish kal divumu, wasambisha kumupipej nsalejend [Sara].” Ngikadil yiney yaleta matat mu chikumbu cha Aburaham chad Sara wamwopata Hagar. Pakwez, mulong winou aupwisha. Mwangel wa Nzamb wamuyula Hagar anch: “Chirik kudi nsalejey, yang ukikepish amwiney kwishin kwend.” (Disambishil 16:4, 9) Chakin, Hagar watesha chiyul chinech, watenchika yitongijok yend pantaliken nend Sara, ni wikala nshakur wa tutikit.

17, 18. Ov, mulong wak tuswiridin etu awonsu kudimukin chibud?

17 Chilakej cha Hagar chimekeshin anch, ang mwikadil wa muntu waswimp wikal uwamp, kutwishikin kwikala chibud. Dilejan didi anch ap anch mwin Kristu wamekesh muchim uwamp mu mudimu wa Nzamb ukutwish kwikal nich chibud anch wapit mapit ap anch wikal nich ulabu. Chitongijok chinech chikutwish kand kwikalaku anch antu akwau amubaz mulong wa kutwish kwend mu yom yisadilay, manangu mend, ap ukaliweny wend. Mwaning, mwin Kristu ufanyidin kudimuk mulong wa kudiosh chibud mu muchim wend. Chinech chidi chakin kamu nakash anch washiken ku kutwish mu yom yisadilay ap anch watambul chisend chijim.

18 Diyingish dijim nakash dia kwiyepin chibud chidi chitongijok cha Nzamb pa ngikadil yiney. Dizu diend dilondil anch: “Mes makwishimek ni muchim wa kwibaz [chibud] yawiy mwend wa kasu wa ayimp, yidi kwau yitil.” (Jinswir 21:4) Cha musangar, Bibil uyiyudil pakampwil in Kristu “[adia] ampich a mangand minam” kangal “itonga nakash piur,” ap “kwibaz.” (1 Timote 6:17, note; Kuvurik Yijil 8:11-17) In Kristu akad kwikal ampich afanyidin kwipuk kwikal nich “dis diyimp [dia ris],” ni afanyidin kuvurik anch chibud chikutwish kukul mu muntu win mwawonsu—mpich ap kazwendj.—Marko 7:21-23; Yakob 4:5.

19. Mutapu ik washeshay Ozias rusangu rend riwamp?

19 Kwibaz pamwing nich yaku yikwau yiyimp yikutwish kushesh urund uwamp ni Yehova. Shinshikinany, mud chilakej, chikunku cha kusambish cha want wa Mwant Ozias: “Ndiy wasala yom yitentamina ku mes kwa [Yehova] . . . Wipana mu kumusurab Nzamb . . . ; Padingay ni kumusurab Nzamb, Nzamb wamuyukisha kupandakan.” (2 Jinsangu 26:4, 5) Pakwez, cha ushon, Mwant Ozias washesha rusangu rend riwamp, mulong “muchim wend wibaza kwa kujiy.” Witongina nakash amwinend ni wandam mu tempel mulong wa kwosh diseng dia malash. Pamuyulau kudi in kupesh chakwel alika kusal chisal chinech cha kwikangin, “Ozias wajimana nakash.” Mud chibudikin, Yehova wamwasa mak, ni wafa wakad kwitiyik kud Nzamb.—2 Jinsangu 26:16-21.

20. (a) Mutapu ik wela kusheshik rusangu riwamp ra Mwant Ezekias? (b) Chom ik tukushinshikina mu mutu wa mulong wambakedinap?

20 Ukutwish kuman kushalijan nich chilakej cha Mwant Ezekias. Dichuku dimwing, rusangu riwamp ra mwant winou rela kusheshik mulong “wibaza mu muchim wend.” Cha musangar, “Ezekias wishikumwisha kamu swa, walik kwibaz mu muchim wend” ni witiyika kand kud Nzamb. (2 Jinsangu 32:25, 26) Shinshikin anch kok kwibaz kwa Ezekias kwadinga kwishikumwish. Inge, kwishikumwish kudi chinyim cha kwibaz. Chawiy lel, mu mutu wa mulong wambakedinap, tukushinshikin mutapu tukutwisha kukudish ni kulam kwishikumwish kwa win Kristu.

21. Chom ik chichingejinau in Kristu ishikumwishina?

21 Kangal twavuramen, dibuj diawonsu diyimp dikata kusongish kwibaz. Mulong “Nzamb ukat kuyipompat in kwibaz,” el tukwatany mupak wa kudjibwil kulemp kwibaz kwakad kufanyin. Pitwikasikeshina kwikal in Kristu ishikumwishina, tukutwish kuchingejin kupand ku dichuku dijim dia Nzamb, pakezau kuyidiosh in kwibaz ni dibuj diau pa divu. Chad lel “Muntu mwawonsu mwin kwibaz akez kamushikumwish, ni kwibaz kwend kukez kapwa. Chad [Yehova] ndiy kusu ukez katumbishau dichuku dinidia.”—Isay 2:17.

Manans ma Kutongijokin

• Ukutwish kumurumburil nchik muntu mwin chibud?

• Wisu musul wa chibud?

• Chom ik chikutwisha kumubachik muntu ku kwikal nich chibud?

• Ov, mulong wak tufanyidin kudimukin chibud?

[Chipich chidia pa paj wa 15]

Chibud cha Farao chamushikija ku usany

[Chipich chidia pa paj wa 16]

Ezekias wishikumwisha amwinend ni witiyika kand kud Nzamb

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan