“Ov, Mukach Mwen Mudi Muntu Ukweta Manangu?”
“Ov, mukach mwen mudi muntu ukweta manangu ni ronganyin? Chifanyidin amekesh yom yiney ku mwom wend uwamp, ni ku yisalijok yend yiwamp yidiokila ku kwitudish ni manangu.”—YAK. 3:13, MM.
1, 2. Chom ik chitwishikina kulond piur pa antu avud itongidina anch akwet manangu?
OV, NANY utongidina wa pakach petu ukweta manangu? Pamwing ap anvaj ey, ikundj umwing ipal, ap mulej umwing wa shikol? Chitongijok chey piur pa nany muka manangu chikutwish kwikal chibachikinau nich yishankur yey ni mikadil yey. Pakwez, atushalapol a Nzamb abangidin cha kusambish pa chitongijok chend.
2 Kadiap awonsu amenau kudi mangand mudi in manangu adia chakin kamu in manangu ku mes kwa Nzamb. Chilakej, Yob wayileja amakundj imana ayinau mudi alondil mazu ma manangu, pakwez wapwisha nich kulond anch: “[Kinimenap] muntu ap kusu umwing ukweta manangu pakach pen!” (Yob 17:10) Kudi antu amwing adjibwila kwa ronganyin ra Nzamb, kambuy Paul wayifundina anch: “Patongijokau manangu anch tudi in ronganyin, awiy ikala ayisup.” (Rome 1:22) Ni kusutil kudiay muprofet Isay, Yehova amwinend walonda nich kushindakeshin anch: “Riyind kudi en ukata kutongany anch, ukwetany manangu.”—Is. 5:21.
3, 4. Chom ik chiswiridikina, chakwel muntu ikal chakin kamu mwin manangu?
3 Chakin kamu, tuswiridin kwijik chikata kumwikadish muntu chakin kamu mwin manangu ni kupwa itiyika kudi Nzamb. Jinswir 9:10 jitwinkishin njingunin yiney palondilay anch: “Kumwov [Yehova] wom diawiy disambishil dia manangu! Kumwijik ndiy Utumbila rawiy ronganyin.” Mwin manangu ufanyidin kumwov Nzamb wom ufanyidina ni kulimish yijil yend. Pakwez, kudi yom yivud yiswiridikina kupandakanamu kwau kwitiyij kwikalaku kwa Nzamb ni yijil yend. Mwin kwilej Yakob ulangwishin yitongijok yetu pa mulong winou. (Tang Yakob 3:13.) Shinshikin dizu: “Mwom wend uwamp umekesha midimu yend mu kwitudish.” Manangu makin mafanyidin kumeken mu yiusadila ni yiulondila pichuku ni pichuku.
4 Mu manangu makin mudi kusadil dirumburish ditentamina ni kusadil ronganyin ni chovu mwi njil yiwamp. Yisal ik yikumekesha anch tukwet manangu minam? Yakob ujimbwil yom kanang yikutwisha kumekan patok mu yisal ya antu akweta manangu.a Chom ik chalonday chikutwisha kutukwash kwikal nich urund uwamp ni ambay netu in ritiy, pamwing ni antu adia pol pa chikumangen?
Yisal Yimekeshina Manangu Makin
5. Ov, mutapu ik ushichingay muntu ukweta manangu chakin kamu?
5 Chidi cha usey kuchirikin anch Yakob wakasina manangu pamwing ni chaku chiwamp. Mulong kumwov Yehova wom kudi musul wa manangu, muntu ukweta manangu usadil usu wa kushakam kwambatan nich jinjil ni yijil ya Nzamb. Kitwavadikap nich manangu ma wi-Nzamb. Pakwez, tukutwish kumatan kusutil ku kwilej ni kutongijokin Bibil. Yom yiney yikutukwash tusala yitukasikeshidinay Efes 5:1 anch: “Londulany mu chilik cha Nzamb.” Mu chilik tushicha kwambatan nich untu wa Yehova, chawiy kand tukumekesh manangu mu yisal yetu. Jinjil ja Yehova jipandakenamu kulemp kujimb jinjil ja muntu. (Is. 55:8, 9) Komb pitwimburijina mutapu wa Yehova wa kusal yom, in kututal akez kuman anch kudi chom chimwing chishalijadina kudi etu.
6. Ov, mulong wak kwitudish kudi uman wa wi-Nzamb, ni mu ngikadil yiney mudi kand ik?
6 Yakob ulejen anch njil yimwing ya kwikadil mudi Yehova yidi kwikal nich “kwitudish ni manangu.” Ap mu kwitudish mudi kwikal muwamp, pa chisu chawiy chimwing mwin Kristu ukutwish kwikal muntu muwamp, kukutwisha kumukwash asala mu mutapu wisikena. Ap anch ukwet usu ukash, Nzamb witudishin, ni kitwovilingap wom wa kumushejin. Mwan a Nzamb wamekesha kwitudish kwa Tatukwend chawiy chatwishay kulond anch: “Ezany kudi am, en awonsu uziyilanya mulong wa yisend yikasikena ya mitapu ni mitapu, chad am nikez kukwambulany. Itwikany mpand yam, wingiyiyang am, chad mwamu mipim yen yikwiswedish, mulong am nishimpishin muchim ni kwitudish.”—Mat. 11:28, 29, MM; Filip. 2:5-8.
7. Ov, mulong wak tufanyidin kumutal Moses mudi chilakej chiwamp cha kwitudish?
7 Bibil uyijimbwil antu adinga ijikena nakash mulong wa kwitudish, ap anch kwikepish. Moses wadinga umwing wau. Wadinga nich chisend chijim, pakwez amulejen mudi “muntu mwin kwitudish nakash kupandakan antu awonsu ading pa mangand.” (Kuch. 11:29; 12:3) Ni vurikany usu wamwinkishau Moses kudi Yehova chakwel awanyish rusot Rend. Yehova wasangera nakash kuyisadil antu in kwitudish mulong wa kuwanyish rutong rend.
8. Chitwishikin nchik antu akayitil amekesha “kwitudish ni manangu”?
8 Chakin kamu, chitwishikin kudi antu akayitil kumekesh “kwitudish ni manangu.” Ov, chidi nchik ku mutambu wetu? Mutapu ik tukutwisha kuya kurutu mu kumekesh ngikadil yiney? Kwitudish kudi chikunku cha dibuj dia mwiku utumbila wa Yehova. (Gal. 5:22, 23) Tukutwish kumwilembil atwinkisha spiritu wend ni kusal usu ukash mulong wa kumekesh dibuj diau, nich kuchingejin anch rusot ra Nzamb rikutukwash tuya kurutu mu kumekesh kwitudish. Tukutan chibachikin chikash cha kusal mwamu ni kashinsh kadingay nich nfund a kuseng anch: “[Nzamb ukuyilej] itudishila njil yend.”—Kus. 25:9.
9, 10. Usu ik utuswiridina chakwel tumekesh kwitudish kwa wi-Nzamb, ni mulong wak?
9 Chikalap nchik mwamu, chitin usu wakin chakwel kuya kurutu ku mutambu winou. Mulong wa chinshakur chetu, amwing a pakach petu kakutwishap ikal in kwitudish. Chikwau, antu atwombilamu akutwish akasikeshin chitongijok chimwing chiyimp, end alond anch chimufanyidin muntu “ara tutaku mu kurish.” Pakwez, chidi chakin kamu cha manangu? Anch kasu kakemp kak mu chikumbu chey, ov, ukukajimish nich many bil anch ni mem? Kwichil many pa kasu kukuyipish nakash yom, pakwez kukajimish ni mem kukez kulet chibudikin chichingejidinau. Chawiy chimwing, Bibil utuyudil anch: “Kwakul kwa kalimish kukat kudiosh ujim, pakwez dizu dikash dikat kuswejish ujim.” (Jinsw. 15:1, 18) Chisu cha kaad chikulanka ujim, chikala mukach ap pol pa chikumangen, ov, tukutwish kukimb mutapu tukutwisha kumekesh manangu makin kusutil ku kwakul nich kwitudish?—2 Tim. 2:24.
10 Mudi muchisambidinau kwiur oku, antu avud akwachikina nich spiritu wa mangand kadingap antu awamp, in chisambu, ni itudishina. Pakwez, tumen antu avud adi ayimp ni in chisum. Yakob wadinga uchij chom chinech, ni waleta yibabesh chakwel anch antu adia mu chikumangen ipuka kukwachik nich spiritu winou. Chom ik chikwau tukutwisha kwilejin ku chiyul chaletay?
Ngikadil ya Antu Akad Manangu
11. Ngikadil ik yipwitijadina nich manangu ma Nzamb?
11 Yakob wafunda zwang kamu piur pa ngikadil yipwitijadina nich manangu ma wi-Nzamb. (Tang Yakob 3:14.) Mukau ni kwisotijodil mu michim yidi ngikadil ya mbij, yidiap ya antu amwifukwidila Nzamb. Shinshikin yibudikin yidingaku anch yitongijok ya mbij ya yikel. Yirund musamban ya “In Kristu” yiyikedil yikunku ya Egliz wa Saint-Sépulcre (Nzay Yitumbila) udi mu Yerusalem, utongidinau anch amutungidin pa ndond pafilay Yesu. Kwovijan kwau kwadinga kwa matend chisu chawonsu. Mu muvu wa 2006, magazin Time wisambina mwikadil wa pasak “patendau chirung chilemp amimpel, . . . ni abulijana nich miend ya tusu yadingau nich mu makas.” Chawiy kwadinga kuburen kuchingejijan kujim umwing ni mukwau chawiy lel ayinkisha Amizilima anfungul a egliz.
12. Anch manangu maburedin, kukwikal chibudikin ik?
12 Chirung chinech chawonsu chilemp cha kupwitijan kichadingap chifanyidin kwikal mu chikumangen cha Ukristu wakin. Ap mwamu, pa yisu yimwing kuburen kuwanyin kwayishikija amwing amekesh chibud mulong wa yitongijok yau. Chom chinech chanshikija ku kutend ni ku kubulijan. Kambuy Paul wachimana mu chikumangen cha Korint, chawiy chafunday anch: “Anch pakach pen padi mukau ni kuchirilijan ov kiudianyip in mangand, kiukat kwendilanyip mu yaku ya antu?” (1 Kor. 3:3) Mwikadil winou wa ushon wadingaku mu kachisu mu chikumangen chinech mu mivu chitot ya kusambish. Chawiy lel, tufanyidin kubabal anch spiritu winou kangal andam mu chikumangen ilel.
13, 14. Let yilakej yimekeshina mutapu spiritu wa mbij ukutwish kumekan.
13 Mutapu ik usambishininga spiritu winou? Ukutwish kusambish pakemp-pakemp. Chilakej, patunginau Chot cha Want, kukutwish kwikal yitongijok kushalijan piur pa mutapu ufanyidinau kusal yom. Mukadivar umwing ukutwish kwov kuyip anch alik yitongijok yend, ukutwish pamwing kunyinyit piur pa mipak yikwatinau. Ukutwish ap kulik mudimu ukwau ku mudimu winou! Muntu usadila mwamu ukutwish wavuramen anch kuwanyish mudimu ukwatina ku chikumangen chisu ni chisu kwengamidin pa spiritu wa chisambu wa chikumangen kupandakanamu pa nkeu jikusadilau. Spiritu wa kwitudish ndiy ukuyukishay Yehova, kudiap kutembijan.—1 Tim. 6:4, 5.
14 Chilakej chikwau chikutwish kwikal anch amakurump mu chikumangen atal anch mukurump umwing, ap anch wasala kal mivu yivud, katat chimeken patok anch kawanyishinap yitinay Bibil. Pamenau anch mukadivar winou amwinkisha chiyul kanang chijikena mu machuku ma kwinyim pakwez ukangeny kuchisadil, kalam wa munyimuku witiyij ni winung nich kufundin biro mukand anch amudiosha pa mulong wa amakurump. Ukuman nchik? Ov, ukwitiyij mupak witiyijinau amakurump awonsu ni chiyul cha Bibil nich spiritu wa kwikepish ni kwitudish ni kukwat mupak wa kuwanyish yitinay Bibil chakwel anch eza asadil kand? Ap anch ukukudish rukuny ni mukau mu chilik cha kulik kwitiyij chisend chadingay nich pasak? Ov, mulong wak ufanyidinay mukadivar kusal mudi mukurump uwanyishina yitinau, anch chakin kamu kayiwanyishinap? Chikez kwikal cha manangu mudi ik kumekesh kwikepish ni chovu!
15. Ov, mulong wak utongin anch chiyul chipidilau chidia mu Yakob 3:15, 16 chidi cha usey ujim nakash?
15 Chakin, kudi njil jivud mukutwisha kumeken ngikadil mudi yiney. Pakwez kwikalap nchik mwikadil ap wisu, tufanyidin kusal usu wa kwiyep ngikadil yiney. (Tang Yakob 3:15, 16.) Mwin kwilej Yakob wayitazuka ngikadil yiney mudi chiyul cha “pansh” mulong yidi ya mbij, yakad wi-Nzamb. Yidi ya ‘winnam’ mulong yidi yibudikin ya yitongijok ya mbij, yidi mudi ngikadil ya yitang yakad manangu. Ngikadil yiney yidi ya “Satan” mulong yimekeshin patok ngikadil ya mukankuny wa muspiritu wa Nzamb. Chifanyidinap ap pakemp win mwin Kristu amekesh ngikadil mudi yiney!
16. Yitenchik ik yitufanyidina kusal, ni mutapu ik tukutwisha kutwish mu kusal mwamu?
16 Chid ni chid cha chikumangen chikusal nawamp chishinshikina ni chisala usu wa kubwit ngikadil yiney. Mudi alej mu chikumangen, atulam afanyidin kwijik maswir mau ma kwibwit ngikadil yiney. Chiswapelap kutwish kuyibwit mulong wa kuburen kuwanyin kwetu ni mulong wa chipwichik cha mangand minam. Kusal mwamu tukutwish kukufanikesh nich kukandam ku mukandu usidina. Pakad chom cha kukwataku, tukutwish kwetu kusiribuk pansh. Pakwez, nich kulondul chiyul chidia mu Bibil, pamwing nich ukwash wa chikumangen cha Nzamb cha pa mangand mawonsu, tukutwish kuya kurutu.—Kus. 73:23, 24.
Ngikadil Yisotiningau in Manangu Kumekesh
17. Ov, mutapu ik ukusalay muntu mwin manangu parishinay nich uyimp?
17 Tang Yakob 3:17, MM. Tukutwish kutaninamu ku kushinshikin ngikadil yimwing yidiokilinga ku kusadil “manangu madiokila mwiur.” Kwikal zwang kudi kwikal wishitwila ni wakad kwijond mu yisal ni mu manangu metu. Tuswiridin kudjibwil kwa yom yiyimp kapamp kamwing. Kusal mwamu kufanyidin kwikal chisal chiyezidina kwach. Pamwing ap wamumanap kal dokiter usadidil chom cha mudimu wabul nich pa mujir wa kwinshin kwa dinungin diey. Kapamp kamwing mwend wey wipwit. Yisadikin kapamp kamwing; ukwetap chisu cha kutong. Chikwikal chilik chimwing patwozinau tusala uyimp. Kwishitul kwetu ni kom kijidishinau nich Bibil kafanyidin kusal swa kudjibwil kwa yom yiyimp. (Rome 12:9) Bibil ukwet yilakej ya antu asala mwamu, mudi Yosef ni Yesu.—Dis. 39:7-9; Mat. 4:8-10.
18. Chirumburikin ik kwikal (a) muntu wa chisambu? (b) ukata kutek chisambu?
18 Manangu ma Nzamb mitin anch twikal in chisambu. Chom chinech chitwitin kwipuk chisum, ngikadil ching ya matend, ap yisal yikutwisha kushesh chisambu. Yakob udandamedin pa mulong winou palonday anch: “Mabuj ma kutentam amakunyidin mu chisambu kudi awiy akata kutek chisambu.” (Yak. 3:18) Shinshikinany dizu “kutek chisambu.” Mu chikumangen, ov, twijiken mudi in kutek chisambu bil ap anch mudi in kushesh chisambu? Ov, chisu ni chisu tukat kurish ap kupwitijan ni antu akwau, mwin kujimanang swa ap kuyovish antu akwau ujim? Ov, tukat kuyishindilang antu akwau ching itiyija chitudia, ap anch tusadil nich kwikepish mulong wa kubwit mu untu wetu ngikadil yikisinau antu akwau? Ov, twijiken anch tusadiling swa kulet chisambu, kulikishinang swa ni kuvuramen yaturumbukidinau? Kwishinshikin kwakin kukutwish kutukwash tujingunin anch tuswiridin kwitenchik mu kumekesh manangu ma Nzamb pa mulong winou.
19. Mutapu ik ukushikenay muntu ku kwikal wijikana anch udi mwin kwitudish?
19 Yakob uwejidin kwitudish parumburilay chimekeshina manangu madiokila mwiur. Ov, twijiken kwikal in kuyiziyil antu akwau anch pikil chijil cha Bibil chikwachikinaku, kwipuk kushindil swa chakwel anch alondul ching yin yinitongina am ya? Ov, tukwet ntumb ya muntu muwamp ni uswapelingau kwisamb nend? Yom yiney yilejen anch twilejin kal kwikal itudishina.
20. Chibudikin ik chikwikalaku anch twamekesh ngikadil ya wi-Nzamb yitwisambina kal ey?
20 Ngikadil ik yisangareshina yikutwisha kwikal mu chikumangen anch akadivar ni anambaz asadil usu wa kusadil nakash ngikadil ya wi-Nzamb yafunday Yakob! (Kus. 133:1-3) Kwikepish, kwikal mwin chisambu, ni kwikal witudishina umwing ni mukwau kukez chakin kamu kulet urund uwamp ni kusal chimekan anch tukwet “manangu madiokila mwiur.” Tukez kushinshikin mutapu kwilej kuyiman antu akwau mudi muyimenay Yehova kukutwish kutukwash pa mulong winou.
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Rusangu rilejen anch Yakob chakusambish wadinga nich mu manangu amakundj amakurump, ap anch “alej,” a chikumangen. (Yak. 3:1) Amakundj inay afanyidin chakin kamu kwikal yilakej mu kumekesh manangu ma Nzamb, pakwez etu awonsu tukutwish kwilejin ku chiyul chend.
Ov, Ukutwish Kurumburil?
• Chom ik chimwikadishininga mwin Kristu chakin kamu mwin manangu?
• Mutapu ik tukutwisha kuya kurutu mu kumekesh manangu ma wi-Nzamb?
• Ngikadil ik yimekeshiningau antu akad kusadilang “manangu madiokila mwiur”?
• Ngikadil ik usotina kukudish nakash-nakash?
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Kupwitijan kusambishining nchik ilel?
[Chipich chidia pa paj wa 24]
Ukat kudjibwil kwa kapamp kamwing uyimp?