BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w05 1/11 map. 4 ​-​ 7
  • Ov, Kudi Muntu Ukutwisha Chakin Kamu Kuswimp Mangand?

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Ov, Kudi Muntu Ukutwisha Chakin Kamu Kuswimp Mangand?
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2005
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • Usu wa Kuswimp
  • Yikangeshina Kuswimp
  • Ov, Mulong wak Ulikidinay Mwikadil Winou?
  • Yesu Kristu Ukulet Kuswimp kwa Chikupu
  • “Kangal Wavuramenany Kusal Yom Yiwamp”
  • Risu Rutong ra Nzamb Piur pa Divu?
    Chom ik Chakin Kamu Chifundishinay Bibil?
  • Rusangu Ruwamp Mulong Wa Atuzwendj
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2011
  • Chisu Chitongijok cha Nzamb Mulong wa Antu?
    Chom ik Chitufundishinay Bibil?
  • “Ov, Nzamb Katentaminap?”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
Tal Yom Yivud
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2005
w05 1/11 map. 4 ​-​ 7

Ov, Kudi Muntu Ukutwisha Chakin Kamu Kuswimp Mangand?

“Atuzwendj atulejin anch, cha kusambish asotil, chisambu ni zoong —ni kupwa chad lel yisu ya kuwapish mwom wau. Asotil yitenchik yitentamina ya ngand ni ya mangand mawonsu chakwel usu wau kangal waya mu mem mulong wa usu upandakena wa ngand jikweta mapit ni yapu ya mapit nakash.”

MWAMU mwashimuninay ntakel wa ditenchik dimwing dia mangand mawonsu dikata kupan ukwash, ruchingej ni yisotinau atuzwendj. Chakin kamu, mazu mend makutwish kurumburil kamu nawamp maswir ma antu awonsu akwachikina nich yishiken ya mar ma mangand ni kuburen kutentam. Awonsu asotil kamu nakash mangand mamwing makweta chisambu chakin ni zoong. Ov, mangand mud minam makez kwikalaku kamu chakin? Ov, kudi muntu ukweta chakin kamu usu ni ukaliweny wa kuswimp mangand minam mikela kal makad kutentam?

Usu wa Kuswimp

Antu avud apakisha kal. Chilakej, Florence Nightingale, mband mwin Angleterre wa mu chitot cha mivu cha 19, wipana amwinend mulong wa kuyok ayej mutapu umwing winangina ni wa riy. Pa chirung chend—kurutu mon ya kujip nich atupwapu akata kulet mayej ni kwok mayej yikalaku—kwokan ku rupital kwadingap mud mutapu tukumena ilel. Buku umwing ulondil anch, “amingang, adinga antu amwing akad kwilej nakash, ikisina, ni ijikena nakash mulong wa kunawolang kwau maar ni masandj.” Ov, Florence Nightingale watwisha kuswimp mangand ma amingang? Ndiy watwisha. Chawiy chimwing, mu kubangin kwa mutapu ni mutapu, antu avud akata kuyitongin akwau atwishin kal mu mitambu kushalijan ya mwom—mu ukaliweny wa kufund ni kutang, mu kwilej mashikol majim, mu umwingang, mu kutung yikumbu, mu maprogram ma yakudia, anch kujimbulaku yilakej yikemp kusu. Mud chibudikin, mulad wa mwom wa mamiliyon ma antu adia mu uzwazu wawapaku kal.

Pakwez, tukutwishap kuvuramen uyakin winou ukash: Yitot ya mamiliyon ma antu achimen mar mulong wa njit, chisum, mayej, kamungun, ni yishiken yikwau ya mar. Dirijek dia kupan ukwash dia Irland dilondil anch: “Uzwendj, ukat kujip antu 30 000 dichuku ni dichuku.” Ap ubindj, upakishinau kukangesh in kusot yikarumun avud mu kusut kwa yitot ya mivu, uchidi netu ni katat. Mukand umwing (Disposable People—New Slavery in the Global Economy) ulondil anch: “Ilel kudi atubindj avud kupandakanamu antu iyau mu Afrik pa chisu cha winsak wa atubindj.”

Ov, chom ik chiyikangeshina antu asadila usu wa kulet yikarumun yiwanyidina ni ya chikupu? Ov, chidi kwau kusu mulong wa usu upandakena wa ampich ni wa in dikand, bil anch kudi chom chikwau kand?

Yikangeshina Kuswimp

Kwambatan nich Dizu dia Nzamb, chikangesh chijim ku usu win wawonsu wa muntu wa kusot kulet mangand matentamina chakin udi Satan Djabul. Kambuy Yohan utulejin anch “ngand ya kabuj yidi mu chikas cha Satan.” (1 Yohan 5:19) Chakin kamu, djat ni katat, Satan “ndiy kamu mwin kuyipumbol antu a mangand mawonsu.” (Kujingunik 12:9, Manswik Masu) Djat ni pakezau kudioshil usu wend uyimp, kukez ching kwikal antu afila mulong wa uyimp ni kuburen kutentam. Chom ik chaleta mwikadil winou wa ushon?

Anvajetu a kusambish, Adam ni Eve, ayinkisha divu diatenchikau chakwel dikala paradis uwanyidina mulong wa dijuku diawonsu dia muntu—ngand yimwing yadinga “yiwamp kamu.” (Disambishil 1:31) Chom ik chakarumuna yom? Satan ndiy wayikarumuna. Ndiy watadika mbil ya Nzamb ya kutenchik yijil mu mutapu ufanyidinau kushakam amakundj nau amband. Ndiy waleta chitongijok anch, mutapu wa kuyikel wa Nzamb, wadingap utentamina. Wayibachika Adam ni Eve kutond spiritu wa want ipau chakwel niyawiy atwisha kwikwatin mipak ayinau piur pa chadinga chiwamp ni chadinga chiyimp. (Disambishil 3:1-6) Chinech chikala chikangesh cha kaad ku usu wa muntu wa kusot kulet mangand matentamina—chitil ni kuburen kuwanyin.—Rom 5:12.

Ov, Mulong wak Ulikidinay Mwikadil Winou?

Amwing akutwish kwipul anch: ‘Ov, mulong wak Nzamb walikidinay chitil ni kuburen kuwanyin kukula? Ov, mulong wak walikay kusadil dikand diend diakad mimbu chakwel kuyijip antombuj ni kusambishiril yom?’ Chinech chimeken mud mutapu uswapela wa kupwish mulong. Pakwez, kusadil kwa dikand kulangwishin yipul yijim. Ov, chidiap chakin anch kusadil kuyimp kwa dikand udi umwing wa milong yijim ya kwinan kwinaninau atuzwendj nau ayimana mar adia mu mangand? Ov, chinech chikatap kulangwish yipul yijim mu manangu ma antu akweta michim yitentamina pamenau ntanyish ukat kusadil usu mulong wa kumushesh mar muntu win mwawonsu ulikina yitongijok yend?

Mulong wa kuyinkish kashinsh antu akweta michim yitentamina anch Ndiy kadiap ntanyish ukata kusadil nayimp dikand diend, Nzamb watonda kumulik Satan ni antu antombuj chakwel abwambwila ku yijil ni yijidik ya Nzamb—mu kachirung kakemp kusu ka chisu. Chisu chela kumekesh anch mutapu wa kuyikel wa Nzamb wawiy kusu utentamina. Chela kumekesh anch yijil yin yawonsu yitutekidinay yidi mulong wa kuwap kwetu. Chakin kamu, yibudikin yiyimp ya wintombuj pantaliken nich winyikel wa Nzamb yamekeshin kal anch chinech chidi chakin. Ni yamekeshin kal anch Nzamb uyingin kwend kusadil dikand diend dijim mulong wa kuyishesh antu ayimp awonsu pa chisu chikutonday kusal mwamu. Chinech chikusadik piswimp ap kamu.—Disambishil 18:23-32; Kuvurik Yijil 32:4; Kuseng 37:9, 10, 38.

Kushik ni pakusadilay Nzamb, tuchidi mu mupit wa ditenchik diakad kutentam, ‘tukat kukimuk ni kwakam mu kusansan pamwing.’ (Rom 8:22) Yikalap nchik yitukutwisha kusal mulong wa kuswimp yom, tukutwishap kumushesh Satan, ap kusu kudiosh kamu chikupu chishin cha kuburen kuwanyin chidia muj wa mar minam mawonsu mitumena. Chitukasikedin kamu nakash kupwish yibudikin ya chitil twaswana kud Adam.—Kuseng 49:7-9.

Yesu Kristu Ukulet Kuswimp kwa Chikupu

Ov, chinech chirumburikin anch mwikadil winou ukwetap ruchingej? Chakin anch bwat. Muntu umwing ukweta usu nakash kumupandakanamu muntu mukwau ukutwisha kufa, ndiy winkinau kal chisend cha kulet kuswimp kwa chikupu. Ov, muntu winou nany? Udi Yesu Kristu. Amujimbwil mu Bibil anch Mwin kutakel wa Nzamb mulong wa dipandish dia antu.—Midimu 5:31.

Uchichingedin katat “muten utondinau” wa Nzamb chakwel kusal. (Kujingunik 11:18) Chom ik chikezay kusal? Ndiy ukez “kuchirish yom yawonsu yalondilay Nzamb mu kan ka aprofet [end] atumbila adingaku pakuru.” (Midimu 3:21) Chilakej, Yesu ukez “[kumukamunin] chimana mar pakudilay, ni kazwazu wakad mwin kumukwash. . . . Ukukamunin mipim yau ku kupengam ni kubwambul.” (Kuseng 72:12-16) Kusutil kudiay Yesu Kristu, Nzamb ukat kushilamu “kukatwish njit ni kwisudiel kwa mangand.” (Kuseng 46:9) Ndiy ukat kushilamu anch: “Kwikil muntu ap kusu umwing ushicha [mwi ngand yend yitokishinau] ukeza [kalond anch] ‘Niyedil.’” Mputames, kajikamatu, chibid—awonsu akwachikina nich mayej ni misong—akez kayichirishin ukash wa mujimbu uwanyidina. (Isay 33:24; 35:5, 6; Kujingunik 21:3, 4) Ap antu afa mu yitot ya mivu yasuta kal akez ni yawiy kutaninamu. Ndiy ushidilamu kuyisangul antu afa mulong wa kuburen kutentam ni mar.—Yohan 5:28, 29.

Yesu Kristu kakezap kulet kuswimp kwa chikunku, ap kwa kachisu kakemp. Ukez kunongish kamu yom yawonsu yikangeshina kwikalaku kwa mangand matentamina. Ndiy ukez kudiosh chitil ni kuburen kuwanyin ni kumushesh Satan Djabul ni awonsu akata kulondul njil yend ya wintombuj. (Kujingunik 19:19, 20; 20:1-3, 10) Kwinan ni mar yilikidinay Nzamb mu kachisu kakemp ‘yikez kwikalakup kand kapamp ka kaad.’ (Nahum 1:9) Chinech chawiy chadingay nich Yesu mu manangu patulejay kulembil anch Want wa Nzamb weza ni rusot rend risadika “pansh mudi mwiur.”—Mateu 6:10.

Pakwez, ukutwish kulond anch, ‘ov, Yesu amwinend kalondap anch tukez kwikal “nau atuzwendj machuku mawonsu”? Ov, chinech chirumburikinap anch kukez kwikal machuku mawonsu kuburen kutentam ni uzwendj?’ (Mateu 26:11) Mwaning, Yesu walonda anch kukez kwikal machuku mawonsu atuzwendj. Pakwez, yalondinay mazu minam ni kushilamu kwa Dizu dia Nzamb yimekeshin anch ndiy wasota kulond anch kukez kwikal machuku mawonsu atuzwendj mu chirung chin chawonsu chikwikalaku ditenchik dined dia yom. Ndiy wading wij anch kwikil muntu ap umwing ukutwisha kudiosh mangand ma uzwendj ni makad kutentam. Ndiy wading wij kand anch ukez kuswimp yom yiney yawonsu. Ukulet katat kamu ak ditenchik dia yom dimwing disu—“maur masu ni ngand yisu” mwawiy mar, mayej, uzwendj, ni rufu yikezap kwikalaku.—2 Pita 3:13; Kujingunik 21:1.

“Kangal Wavuramenany Kusal Yom Yiwamp”

Ov, chinech chirumburikin anch chidi kwau chamwamu kusal yawonsu tukutwisha kusal mulong wa kuyikwash antu akwau? Chakin anch bwat. Bibil utukasikeshin kuyikwash antu akwau parishinau nich yoziu ni mikadil yikash. Mwant Salomon wafunda anch: “Sal kuwap kudi awiy aswiridina kuwap, anch chidi mu usu wey wa kuchisal.” (Jinswir 3:27) Kambuy Paul ukasikeshin anch: “Kangal wavuramenany kusal nawamp ni kukwashijan.”—Hebereu 13:16, MM.

Yesu Kristu amwinend watukasikesha kusal yawonsu tukutwisha kusal mulong wa kuyikwash antu akwau. Walejana chilakej cha mwin Samaria washika kudiay ikundj wabulau ni kwiy yom. Yesu walonda anch, ikundj mwin Samaria, ‘wamwovila riy nakash’ wasadila yadingay nich wamukas yitat yamutapolau ikundj wabulau ni kumukwash kupand ku yibul yamuchintau. (Luka 10:29-37) Mwin Samaria winou mwin riy kaswimpap mangand, pakwez waswimpa kamu nakash mwom wa muntu mukwau. Tukutwish kusal chilik chimwing.

Pakwez, Yesu Kristu ukutwish kusal yivud kupandakanamu kuyikwash antu. Ndiy ukutwish chakin kamu kuswimp yom yawonsu, ni mwamu mukusalay piswimp ap kamu. Pa chisu chikusalay, afila ilel mulong wa mikadil yakad kutentam akez katwish kuwapish mwom wau ni kusanger chisambu chakin ni zoong.—Kuseng 4:8; 37:10, 11.

Chawiy lel, pituchingedina kushik kwa chisu chinech, kangal twidjidjek ap pakemp kusal yawonsu tukutwisha kusal, muspiritu ni ku mujimbu, chakwel “kusal yom yiwamp” kud antu awonsu amena mar mulong wa mangand makad kutentam.—Galatia 6:10.

[Chipich chidia pa paj wa 5]

Florence Nightingale wasala yikarumun yakin mu mangand ma amingang

[Dizu dirumburila]

Nich Mbil ya National Library of Medicine

[Chipich chidia pa paj wa 7]

In kwilej a Kristu akat kuyisadil antu akwau yom yiwamp

[Chipich Dizu dirumburila pa paj wa 4]

The Star, Johannesburg, S.A.

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan