“Am Nidi Nen”

“Chad Hagay wayileja antu mazu ma Yehova anch: ‘“Am nikez kikal ni yenen,” Kwinoku kwawiy kushilamu kwam.’”—HAGAY 1:13.

1. Uprofet ik wisambidina chirung chetu walejanay Yesu?

TUSHICH pa chirung chimwing cha usey nakash mu rusangu ra muntu. Mud mumekena kuwanyin kwa uprofet wa Bibil, kudiosh mu muvu wa 1914 tushich “pa dichuku dia Mwant.” (Kujingunik 1:10) Pamwing ap wij nawamp uprofet wisambidina “dichuku dia Mwant,” chawiy lel wij kamu nawamp anch Yesu wisikesha “machuku ma Mwan a muntu” mu ulabu wa Want nich “machuku ma Noa” ni “machuku ma Lot.” (Luka 17:26, 28) Chawiy Bibil ulejen anch milong yasadika mu machuku ma Noa ni ma Lot yisadidil uprofet piur pa chirung chetu. Pakwez, kudi kand uprofet ukwau tufanyidina kamu kushinshikin nakash.

2. Mudimu ik wamwinkishau Hagay ni Zakariy kud Yehova?

² El tushinshikin mwikadil wadinga pa chirung cha aprofet in Hebereu Hagay ni Zakariy. Ov, uruu ik uyitadila antu a Yehova a pa chirung chetu walejanau aprofet inay aad ashinshamena? Hagay ni Zakariy adinga ‘aruu a Yehova’ atumay Nzamb kud in Yuda kupwa kwa kuchirik kwau kudiokal mu uswik mu Babilon. Ayinkisha mudimu wa kuyinkish in Isarel kashinsh anch Nzamb ukuyikwash mu kutungiril tempel. (Hagay 1:13; Zakariy 4:8, 9) Ap anch mikand yafundau Hagay ni Zakariy yadinga yikemp, yafundau madi “mazu mawonsu ma mukand wa Nzamb madiokala ku spiritu wa Nzamb, makutwish kuyilej antu kuyibabesh ni kuyitenchik, ni kuyilej kwirijek mu kutentam.”—2 Timote 3:16.

Tufanyidin Kuta Muchim ku Uprofet Winou

3, 4. Mulong wak tufanyidina kuta muchim ku uruu udia mu Hagay ni Zakariy?

³ Chakin, uruu udia mu mukand wa Hagay ni mu mukand wa Zakariy wadinga wa ukwash kud in Yuda a pa chirung chau, ni uprofet wasambisha kuwanyin kudiosh kamu pinipa. Mutapu ik tukutwisha kwijik anch mikand yiney yaad yitutadil etu ilel unou? Hebereu 12:26-29 uchimekeshin. Kambuy Paul ujimbwil mazu madia mu Hagay 2:6 ku mukand wa Hebereu, malondila anch Nzamb ndiy ‘unyikeshina diur ni divu.’ Kunyikesh kwinoku kukez “kawish mant ni kupwish usu wau.”—Hagay 2:22.

⁴ Kupwa kwa kujimbul Hagay, Paul ulejen yikumashikena ‘mant ma michid’ ni wisambidin ulabu wa Want wakad kutwish kunyikesh ukezau katambul in Kristu azizidilau many. (Hebereu 12:28) Mazu mafunday Paul kud in Hebereu a mu mivu chitot ya kusambish ya pa chirung chetu mamekeshin anch uprofet wa Hagay ni Zakariy wading ni kwisambin chirung cha kurutu chikeza kuwanyin uprofet winou. Ilel unou pa divu pachidi in Kristu azizidilau many, adia answan a Want wa Mesia pamwing ni Yesu. Chawiy lel uprofet wa Hagay ni Zakariy ufanyidin kwikal ni dirumburik mulong wa chirung chetu.

5, 6. Yom ik yashikija ku uprofet wa Hagay ni Zakariy?

⁵ Buku wa Ezra ulejen jinsangu jasadika kurutu kwa uprofet wa Hagay ni Zakariy. Kupwa kwa in Yud kudiokal mu uswik mu Babilon mu muvu wa 537 kurutu kwa chirung chetu, Nyikel Zorobabel ni Mwin Kupesh Mujim Joshua (Jeshua) atakela mudimu wa kutek mufulandal wa tempel musu mu muvu wa 536. (Ezra 3:8-13; 5:1) Ap anch kutung kwinoku kwaleta musangar nakash, pakwez palabap ap pakemp in Yuda asambisha kwov wom. Ezra 4:4 ulondil anch akankuny, “in ngand apakisha kuyiziyish in Yuda, ni kuyiletish wom wa kutung.” Akankuny inay, nakash kamu in Samariy, ayitwambila in Yuda milong. Antu inay amushikija mwant wa in Peris ku kulikish mudimu wa kutung tempel.—Ezra 4:10-21.

⁶ Mushiku wadingau nich mulong wa mudimu wa kutung tempel wakepa kamu nakash. In Yuda ayawola ni kusal midimu yau. Pakwez, mu muvu wa 520 kurutu kwa chirung chetu, mivu 16 kupwa kwa kutek mufulandal wa tempel, Yehova wamutuma Hagay nenday Zakariy kuya ni kuyikasikesh antu mulong wa kuchirikin kand mudimu wa kutung tempel. (Hagay 1:1; Zakariy 1:1) Chayikasikeshau kud aruu a Nzamb ni chamanau kamu patok anch Yehova wadinga ni kuyikwash, in Yuda asambisha kand kutung tempel ni amupwisha mu muvu wa 515 kurutu kwa chirung chetu.—Ezra 6:14, 15.

7. Mwikadil ik wa pa chirung cha Hagay ni Zakariy ufanikena ni chirung cha katat?

⁷ Ov, yom yiney yawonsu yirumburikin ik kud etu? Tukwet mudimu wa kulejan “Rusangu Ruwamp ra Want.” (Mateu 24:14) Mudimu winou wa kulejan aukasikeshina kamu nakash kupwa kwa Njit ja kusambish ja mangand mawonsu. Mud kamu chayikolau in Yuda mu uswik wadingau mu Babilon, antu a Yehova a pa chirung cha katat ayikudil kal mu uswik wa Babilon Mujim, chisak cha mangand mawonsu cha difukwil dia makasu. In Kristu azizidilau many asadil mudimu wa kulejan nich mushiku, kufundish, ni kuyitakel antu mu difukwil diakin. Mudimu winou uchidandamedin ni katat mu mutapu umwing ujim nakash, pamwing ap niyey usadining mudimu winou wa kulejan. Katat chawiy chisu chifanyidina kusal mudimu winou wa kulejan, mulong nsudiel ya mangand minam yidi piswimp! Mudimu winou upaninay Nzamb mbil ya kuusal, ufanyidin kudandamen kushik ni pakezay Yehova kutek chikas pa milong ya antu pa chirung cha “mar mapandakena.” (Mateu 24:21) Chinech chikez kudiosh uyimp ni difukwil diakin dikez kwikal ndond yawonsu pa divu.

8. Ov, mulong wak tukutwisha kuchingej ukwash wa Nzamb mu mudimu wetu?

⁸ Mud mulejena uprofet wa Hagay ni Zakariy, tukutwish kwikal ni kashinsh anch Yehova ukutukwash ni kutuyukish pitusadila mudimu wa kulejan ni muchim wetu wawonsu. Wikalap nchik usu usadilau antu amwing mulong wa kuyimik atushalapol a Nzamb ap kulikish mudimu wau, kwikil winyikel ap umwing watwishap kal kukangesh kuya kurutu kwa mudimu wa kulejan. Tong mutapu wayukishay Yehova mudimu wa Want chakwel uya kurutu mu makum ma mivu kupwa kwa Njit ja Mangand ja kusambish djat ni ilel unou. Pakwez, kuchidi kand yivud ya kusal.

9. Mwikadil ik ukur tufanyidina kushinshikin, ni mulong wak?

⁹ Yom twilejina mu uprofet wa Hagay ni Zakariy yikutwish kutukasikesh mutapu ik kuziyil chijil cha Nzamb cha kulejan ni kufundish? El tushinshikinany malejan mamwing tukutwisha kwilejin ku mikand yiney yaad ya Bibil. Chilakej, tushinshikinany milong yikemp yikemp yadinga yitadila mudimu wa kutung tempel wafanyinau kusal in Yuda. Mud mutapu twasambelang kulond, in Yuda adiokala mu Babilon kuchirik ku Yerusalem kadandamenap kusal mudimu wau wa kutung tempel. Kupwa kwa kutek mufulandal, awiy achirika kwinyim mu mudimu wa kutung tempel. Ov, yitongijok ik yiyimp yikalau nich? Yom ik tukutwisha kwilejinaku?

Tufanyidin Kwikal ni Chitongijok Chiwamp Piur pa Yom ya ku Mujimbu

10. Yitongijok ik yiyimp yikalau nich in Yuda, ni yom ik yamekana?

¹⁰ In Yuda achirika ku Yerusalem adinga ni kulond anch: “Chisu kand kal chiwanyin.” (Hagay 1:2) Pasambishau mudimu wa kutung, kutek mufulandal mu muvu wa 536 kurutu kwa chirung chetu, kadingap ni kulond anch “chisu kand kal chiwanyin.” Pakwez awiy alika rupompat ra amutej nau ni kukangesh kwa in kuyikel kuyiziyish. In Yuda asambisha kutakej kutung kwa yikumbu yau ayinau ni mapit mau. Mulong wa kumekesh kushalijan kudia pakach pa yikumbu yau yitunginau nawamp nich mabay ma ufun ni tempel wakad kupwish kutung, Yehova wipula anch: “Ov, antwam, mulong wak en ushichany mu yikumbu yiwamp, chad chikumbu chamam chidi cha yibumbur?”—Hagay 1:4.

11. Ov, mulong wak Yehova wayiyula in Yuda a pa chirung cha Hagay?

¹¹ Mwaning, in Yuda aswimpa yitongijok yau mu milong ya kwijik chidia chakin cha usey nakash. Pa ndond pa kutek rutong ra Yehova ra kutungiril tempel pa ndond ya kusambish, antu a Nzamb ateka yisakin yau ayinau ni kuwap kwau pa ndond ya kusambish. Adiburila mudimu wa kutungiril chikumbu cha kwifukwil cha Nzamb. Yalonday Nzamb ku Hagay 1:5 yayikasikesha in Yuda ‘kushinshikin jinjil jau.’ Yehova wayileja kwikuchik ni kutongin pa yom yadingau ni kusal ni kushinshikin mutapu wadinga ukwachikinau mulong wa kulik kau kutek mudimu wa kutung tempel pa ndond ya kusambish mu mwom wau.

12, 13. Mutapu ik urumburilay Hagay 1:6 mwikadil wa in Yuda, ni mufund winou urumburikin ik?

¹² Mud mutapu ukutwisha kutong, in Yuda chatakejau yom ya chamwamu pa ndond ya kusambish, chinech chikala ni yibudikin padiay muntu ni muntu. Tal yitongijok ya Nzamb yilejenau ku Hagay 1:6: “En ukat kudimany yir yijim, pakwez ukat kwangulany yom yikemp. Ukwetany yakudia, pakwez kiukwikutanganyap. Ukwetany maar ma nviny ma kuna, pakwez kimakupwishanyap impu! Udjitany maswin, pakwez kimakuletangap marungul. Antu akat kusal midimu ya difut, pakwez kakwetap dipit diwanyidina.”

¹³ In Yuda adinga mwi ngand yayinkishau kud Nzamb, pakwez yadingap ni kusong mabuj mud mwadingau ni kusot. Yehova kadingap ni kuyiyukish, mud mutapu watakelay kuyilej. (Kuvurik Yijil 28:38-48) Pakad ukwash wa Nzamb, in Yuda akuna mbut pakwez kangulap yivud, kadingap nich yakudia yifanyidina mulong wa kuwanyish maswir mau. Chaburenau chiyukish cha Nzamb, chayikasikena kudjal maswin makutwisha kuyinkish chirungul. Chimeken kamu mud nfalang jadingau ni kupit adinga ni kujitek mu mabeng mabuzikina, jakad ukwash kud in kujipit. Kulond anch “ukwetany maar ma nviny ma kuna, pakwez kimakupwishanyap impu” kurumburikin ik? Kurumburikinap anch kukwachik maruvu kumekeshin chiyukish cha Nzamb; ndiy ulikishin kukwachik. (1 Samwel 25:36; Jinswir 23:29-35) Pakwez, kulond kwinoku udi mulad ukwau wa kumekesh anch in Yuda kayiyukishap kud Nzamb. Nviny mwawonsu wadingau nich wading kwend mukemp, kadingap muvud mu chilik cha kuyipwish impu. Bibil ulondil ku Hagay 1:6 anch: “Ukwetany maar ma nviny ma kuna, pakwez kimakupwishanyap impu.”

14, 15. Dilejan ik twileja kal ku Hagay 1:6?

¹⁴ Dilejan tufanyidina kwilejin ku rusangu riner rawonsu ra in Yuda didiap dia mutapu wa kutung ap kurijek yikumbu. Mivu yivud kurutu kwa in Yuda kuya mu uswik, muprofet Amos wayipupa ampich adinga mu Isarel mulong wa “yikumbu yarijekau nich mazeu ma nzavu” ni mulong wa “kwiyonan djii mu yipwan.” (Amos 3:15; 6:4) Yikumbu yiwamp ni yom ya ufun yalabap bwat. Yom yiney yawonsu ayibuwa kud akankuny nau. Chikwau kand, pakwasuta mivu yivud, kwinyim kwa mivu 70 ya uswik mu Babilon, avud pakach pa antu a Nzamb kilejinap kusutil ku milong yasadika kurutu kwa kuya mu uswik. Ov, yom yiney yitufudishin ik? Muntu ni muntu pakach petu uwapidil kwiyipul: “Ov, mu chilik ik nitekina muchim pa chikumbu cham ni mutapu wa kuchirijek? Mutapu ik nimeninga kwilej shikol yijim chakwel kwikal ni mudimu uwamp, pakwez yikutwisha kusend chisu chivud mu mivu kanang, ni kuyipish mwom wam wa muspiritu?”—Luka 12:20, 21; 1 Timote 6:17-19.

¹⁵ Yom tutangina mu Hagay 1:6 yifanyidin kututongish anch tuswiridin yiyukish ya Nzamb mu mwom wetu. In Yuda a pasak katambulap yiyukish ya Nzamb ni amana mar. Twikalap nchik ni yom yivud ap bwat, anch Yehova katuyukishinap, chikez kutukasiken kuta urund uwamp ni Nzamb. (Mateu 25:34-40; 2 Korint 9:8-12) Pakwez, mutapu ik tukutwisha kutambul yiyukish yiney?

Yehova Utukwashin Kusutil ku Spiritu Wend

16-18. Zakariy 4:6 urumburikin yom ik kukwatijan ni mwikadil wa pasak?

¹⁶ Zakariy, mbay nend a muprofet Hagay, amubachika kukasikeshin njil yasadilay kamu Yehova mulong wa kuyikasikesh ni kuyiyukish antu ipanina kudiosh kamu pinipa. Chinech chimekeshin mutapu ukezay kukuyukish niyey. Tutangin anch: “‘Chidiap ku usu wa amasalay, ap ku dikand dia muntu, pakwez ku spiritu wam,’ chilondilay Yehova mwin yisak.” (Zakariy 4:6, NW) Pamwing ap wateshap kal pajimbwilau mufund winou, pakwez mufund winou wadinga urumburikina yom ik kud in Yuda a pa chirung cha Hagay ni Zakariy, ni ukwet usey ik kud etu?

¹⁷ Vurik anch mazu madiokala ku spiritu mafunday Hagay ni Zakariy madinga ni usu ushimokishina pa chirung chinicha. Yalondau aprofet inay aad yayikasikesha in Yuda ashinshamena. Hagay wasambisha kulejan uprofet mwi ngond wa musamban wa muvu wa 520 kurutu kwa chirung chetu. Zakariy ndiy wasambisha kulejan uprofet mwi ngond wa chinan wa muvu winiwa. (Zakariy 1:1) Mud mutapu ukutwisha kuman ku Hagay 2:18, asambisha kand kudikit mudimu wa kutek mufulandal wa tempel mwi ngond wa chidivu. Chawiy ayikasikesha in Yuda ading amuziyidila Yehova kusal nich ruchingej anch ukuyikwash. Mazu madia ku Zakariy 4:6 mamekeshin ukwash wa Nzamb.  

¹⁸ In Yuda pachirikau mwi ngand yau mu muvu wa 537 kurutu kwa chirung chetu, kadingap ni yisak ya amasalay. Pakwez, Yehova wayikinga ni kuyitakel mu weny wa kudiokal ku Babilon. Spiritu wa Nzamb wadinga ni kutakel milong pasambishau mudimu wa kutung tempel machuku makemp kupwa kwa kuchirik mwi ngand yau. Pasambishau kamu kusal mudimu ni muchim wau wawonsu, Yehova wela kuyiyukish nich spiritu wend utumbila.

19. Spiritu wa Nzamb wakwasha kupandakan usu ik?

¹⁹ Kusutil ku yishimushimu chinan, Zakariy witiyija chakin anch Yehova ukez kwikal nau antwend, antu akushinshamana ni pakupwila mudimu wa kutung tempel. Chishimushimu cha kanying, chidia mu mwimbu wa 3, chimekeshin anch Satan wading ni kusal usu wend wawonsu mulong wa kuyikangesh in Yuda kupwish mudimu wa kutung tempel. (Zakariy 3:1) Satan kasangarap pa kumuman Mwin Kupesh Mujim Joshua ukat kusal mudimu mulong wa kuyikwash antu ku tempel winou musu. Ap anch Djabul wasala usu wa kuyikangesh in Yuda kutung tempel, spiritu wa Yehova wasal mudimu ujim mu kudiosh yikangesh ni kuyikasikesh in Yuda kuya kurutu kushik ni papwishinau tempel.

20. Spiritu utumbila wayikwasha nchik in Yuda kusal rusot ra Nzamb chakwel kupwish tempel?

²⁰ Chamekana mud chading chikasiken kupandakan yom ya kukangesh yadinga mud mikandu, rupompat ra in kuyikel a piur atwisha kwimik mudimu wa kutung. Pakwez, Yehova washilamu anch yom yamekana “mud mikandu” akez kuyidiosh ni yikez kwikal ‘ngand yalalela.’ (Zakariy 4:7) Yehova wawanyisha kushilamu kwend! Mwant Darius wa kusambish wakimbola ni watana mukand wa Sirus wapana mbil kud in Yuda, mbil ya kutungiril tempel. Chawiy Darius, wadiosha kukangesh kwa kutung ni wapana mbil ya kusend nfalang mu chipau cha mwant chakwel kuyikwash in Yuda kusal nich mudimu. Yom yakarumuka chakin kamu! Ov, spiritu wa Nzamb wikala ni usu pa mulong winou? Tukutwish kwikal nich kashinsh anch spiritu wakwasha kamu chakin. Apwisha kutung tempel mu muvu wa 515, mu muvu wa musamban wa kuyikel kwa Darius wa kusambish.—Ezra 6:1, 15.

21. (a) Mutapu ik ‘wanyikeshay Nzamb michid yawonsu’ mulong wa kubudishamu ‘yom ya usey’? (b) Uprofet winou uwanyidin nchik ilel unou?

²¹ Ku Hagay 2:5, muprofet wayivurisha in Yuda manswik masukau ni Nzamb ku Mukandu wa Sinay ‘mukandu wawonsu piwanyikeka nakash.’ (Kubudik 19:18) Pa chirung cha Hagay ni Zakariy, Yehova wela kand kunyikesh kapamp kakwau, mud muchimekeshinau mu kulond kwa chifanakesh mu verse wa 6 ni wa 7. Milong ya winyikel wa in Peris yela kushal yirumbangena, pakwez mudimu wa kutung tempel wafanyina kuya kurutu djat ni kwinsudiel. Antu akad kwikal in Yuda, ‘yom ya usey ya akamichid awonsu.’ akez kumutumbish Nzamb pamwing nau in Yuda mwi ndond yiney ya difukwil. Mu mutapu ujim pa chirung chetu, Nzamb ‘wanyikesha michid’ kusutil ku kulejan kwa in Kristu, ni ‘yom ya usey ya akamichid awonsu.’ yeza kumwifukwil Nzamb pamwing ni atushal in Kristu azizidilau many. Chakin kamu, in Kristu azizidilau many ni amikoku akwau awonsu pamwing izwishin katat chikumbu cha Yehova nich uyaj. In kwifukwil inay akin achingejin nich ritiy chisu chikezay Yehova “kanyikesh diur ni divu” mu kurumburik kukwau. Chinech chikez kwikal mulong wa kudiosh ni kujiyish ulabu wa mant ma michid.—Hagay 2:22.

22. Mutapu ik ‘unyikeshinau’ michid, chibudikin ik chidiaku, ni yom ik yikushikena?

²² Atuvurishin piur pa kuswimp kwa mwikadil mu yom kushalijan yifanikeshinau nich “diur ni divu, mangand ni karung.” Umwing wa milong yisadila kwikala kuswimp kwinoku kukash, chidi mulong Satan nau ayilembil end ayidjibwila kal pa mangand. (Kujingunik 12:7-12) Chikwau kand, mudimu wa kulejan utakedilau in Kristu azizidilau many wanyikeshin kal chakin yom ya pa divu ya mangand minam. (Kujingunik 11:18) Oku, “chisak chipandakena kujimb” cha yom ya usey ya akamichid awonsu chinungin kal ni Isarel wa muspiritu mu kumusadil Yehova. (Kujingunik 7:9, 10) Chisak chipandakena kujimb chisadin pamwing nau in Kristu azizidilau many mu mudimu wa kulejan rusangu ruwamp anch katat kamu ak Nzamb ukez kunyikesh michid ku armagedon. Chinship chinech chikez kafungwil difukwil diakin njil ya kupalangan pa divu pawonsu.

Ov, Uvurikin?

• Chisu ik ni mu mikadil ik mwasadilay Hagay ni Zakariy?

• Mutapu ik ukutwisha kusadil yiyul yilejenay Hagay ni Zakariy?

• Mulong wak umena anch Zakariy 4:6 udi mufund ukasikeshina?

[Chipich chidia pa paj wa 8]

Yafunday Hagay ni Zakariy yitwinkishin ruchingej anch Nzamb ukutukwash

[Chipich chidia pa paj wa 10]

“Mulong wak en ushichany mu yikumbu yiwamp chad chikumbu chamam chidi cha yibumbur?”

[Chipich chidia pa paj wa 12]

Antu a Yehova asadin mudimu wa kuyikwash antu adia mud ‘yom ya usey ya akamichid awonsu’