BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w07 1/12 p. 16 ​-​ p. 19 par. 8
  • Manans Majim ma Buku wa Agay ni Zakariy

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Manans Majim ma Buku wa Agay ni Zakariy
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2007
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • “SHINSHIKANY MUCHIM WEN PA JINJIL JEN”
  • (Agay 1:1–2:23)
  • “KICHIDIAP KU USU WEY, PAKWEZ KU MWIKU WAM”
  • (Zakariy 1:1–14:21)
  • Atukasikeshin ku Chisal cha Mushiku
  • Ikasikeshany!
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2006
  • “Am Nidi Nen”
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2006
  • Ov, Umen Yom Yamanay Zakariy?
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova (Cha Kwilej)—2022
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2007
w07 1/12 p. 16 ​-​ p. 19 par. 8

Dizu dia Yehova Didi Diom

Manans Majim ma Buku wa Agay ni Zakariy

UDI muvu wa 520 K.C.C. Pasutil kal mivu dikum ni musamban kudiokal pachirikau in Yuda kudiokal mu uswik mu Babilon, ateka mufulandal wa tempel wa Yehova mu Yerusalem. Pakwez ni katat, tempel kandikal apwa, ni ayilikisha kal kumutung. Chawiy chisu Yehova chamulangwishay muprofet Agay ni kupwa kwa angond aad wamulangwish kand muprofet Zakariy alonda dizu Diend.

Agay ni Zakariy adinga nich diloz dimwing: Kuyibachik antu achirikina mudimu wa kutunguril tempel. Usu wa aprofet inay wapandakana, ni tempel wapwa kutung kupwa kwa mivu yitan kusu. Yalonday Agay ni Zakariy ayifunda mu mikand ya Bibil yipidilau majin mau. Buku wa Agay ni Zakariy wapwa mu muvu wa 520 K.C.C. ni mukwau mu muvu wa 518 K.C.C. mudi mutapu walondulijanau. Mudi aprofet inay, niyetu tukwet mudimu watwinkishau kudi Nzamb, ufanyidina kupwa kurutu nsudiel ya ditenchik dined dia yom dishika. Udi mudimu wa kulejan Want ni wa kwikadish in kwilej. Tutalany kakat dikasikesh ik tukutwisha kutan mu buku wa Agay ni wa Zakariy.

“SHINSHIKANY MUCHIM WEN PA JINJIL JEN”

(Agay 1:1–2:23)

Mu machuku 112, Agay wapana uruu unying ukasikeshina. Wa kusambish: “‘Shinshikany muchim wen pa jinjil jen. Katat yangany ku mikandu, ukasendany mabay ma kutungiril nich Chikumbu cha Yehova. Mwamu nikusangar piukwingifukwilanya mudi muchifanyidina.’” (Agay 1:7, 8, NW) Antu itiyija kamu. Uruu wa kaad udi ni kushilamu: “Am [Yehova] nikez kizwish sens chikumbu chinech nich uyaj.”—Agay 2:7.

Kukwatijan nich uruu wa kasatu, kudiburil kwau kutungiril tempel kwayikadisha ‘antu ni mudimu wawonsu wa makas mau’ wijondila ku mes kwa Yehova. Pakwez, kudiosh pa dichuku diasambisha mudimu wa kutunguril, Yehova ‘wayiyukisha.’ Kukwatijan nich uruu wa kanying, Yehova ukez “kawish mant ni kupwish usu wau” ni ukumutek Mwant Zorobabel mudi “mwin kutakel.”—Agay 2:14, 19, 22, 23.

Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:

Agay 1:6—Dizu “ukwetany maar ma nviny ma kuna, pakwez kimakupwishanyap impu” dirumburikin? Dizu dined disambidin kwau kusu kuburen kukash kwa nviny. Mulong wa kuburen kwa chiyukish cha Yehova, kwelap kwikal nviny uwanyidina—chakin kamu kwikil nviny ukutwisha kulewishan.

Agay 2:6, 7, 21, 22—Nany ap chom ik chikata kunyikesh, ni kudi chibudikin ik? Yehova ukat ‘kuyinyikesh michid yawonsu’ kusutil ku kulejan mu mangand mawonsu uruu wa Want. Mudimu wa kulejan ukwet kand chibudikin cha kulet “mapit” mu chikumbu cha Yehova, mawiy machizwishina nich uyaj. Pa chisu, “Yehova wa yisak ya amasalay” ukez kunyikesh “kand mangand kapamp kakwau,” chawiy chikeza kusal anch ditenchik dia katat diyimp dia yom akez kudinongish shitit.—Hebreu 12:26, 27.

Agay 2:9—Mu mitapu ik mwela ‘uyaj wa chikumbu chisu kupandakanamu uyaj wa chikumbu chikur’? Chom chinech chisadikin mu mitapu yisatu: uvud wa mivu wasala tempel, muntu walejanamu, ni antu ezamu mulong wa kumwifukwil Yehova. Ap anch uyaj wa tempel wa Salomon wasala mivu 420, kusambishin mu muvu wa 1027 K.C.C. djat mu muvu wa 607 K.C.C., ‘chikumbu chisu’ achisadila mivu 580, kudiosh pachipwishilau mu muvu wa 515 K.C.C. djat mu muvu wa 70 mu C.C. Chikwau, Mesia—Yesu Kristu—walejana mu ‘chikumbu chisu,’ ni antu avud ezamu kupandakanamu antu eza mu ‘chikumbu cha pasak’ mulong wa kumwifukwil Nzamb.—Midimu 2:1-11.

Malejan Kudi Etu:

Agay 1:2-4. Kuupompat mudimu wetu wa kulejan kufanyidinap kutusala tulik kusambil bil “kusurib want” chakwel tukimba bil yisakin yetu ayinetu.—Mateu 6:33.

Agay 1:5, 7. Tuwapidil ‘kushinshikin jinjil ja muchim wetu’ ni kumekesh mutapu usadila yibudikin ya yitusadila mu mwom wetu pa urund wetu ni Nzamb.

Agay 1:6, 9-11; 2:14-17. In Yuda adinga pa chirung cha Agay asala nich mushiku ukash mu kwikimbin yisakin yau ayinau pakwez kadingap ni kutaninamu mu midimu yau. Adiburila tempel, chawiy chashadishau chiyukish cha Yehova. Tufanyidin kubangin bil yisakin ya mu spiritu ni kumusadil Nzamb mudimu nich muchim wetu wawonsu, nich kuvurik anch twikalap nchik nich yom ya ku mujimbu yivud ap yikemp, ‘chiyukish cha Yehova chawiy chikata kupitishanang.’—Jinswir 10:22.

Agay 2:15, 18. Yehova wayikasikesha in Yuda ashinshikina bil michim yau kudiosh pa dichuku dinidia kuya ni kurutu, kichidiap kudiburil kwau kukur, pakwez pa mudimu wa kutunguril. Niyetu tufanyidin kusal usu wa kutal ya kurutu mudi mutumwifukwidila Nzamb wetu.

“KICHIDIAP KU USU WEY, PAKWEZ KU MWIKU WAM”

(Zakariy 1:1–14:21)

Zakariy usambishin mudimu wend wa uprofet nich kuyit in Yuda ‘achirika kudi Yehova.’ (Zakariy 1:3) Yishimushimu chinan yilondwilaku yilejen anch chikas cha Nzamb chidi pa mudimu winou wa kutunguril tempel. (Tal mushet “Yishimushimu Chinan ya Chifanikesh ya Zakariy.”) Mudimu wa kutunguril ukupwa, ‘kichidiap ku usu wa amasalay, pakwez ku mwiku wa Yehova.’ (Zakariy 4:6) Muntu upidilau anch ikundj ujimbwilau anch Musil “ndiy ukez katungiril Chikumbu cha [Yehova]” ni “ukez kikal nich katumb ka mwant. Ndiy ukez kiman ku mutambu wa ditand diend.”—Zakariy 6:12, 13.

In Bethel ayituma antu kuyipul in kupesh piur pa kusal misambu ya kuvurik kusheshik kwa Yerusalem. Yehova umulejin Zakariy anch chidil chasalau tupamp tunying ni kujil yakudia mulong wa kuvurik riyind rashikena pa Yerusalem kukez kukarumuk “kwikal misambu ya musangar ujim.” (Zakariy 7:2; 8:19) Mu yirumburish yaad yilondwilaku mudi mazu ma kuyirumburish nich akamichid ni aprofet a makasu, uprofet piur pa Mesia, ni uruu wa kuchirishiu kwa antu a Nzamb.—Zakariy 9:1; 12:1.

Yakul ku Yipul Yipwilau Piur pa Bibil:

Zakariy 2:1—Ov, mulong wak kwadinga muntu wadinga ni kwilik Yerusalem nich mwoj? Chakin kamu, chisal chinech chamekesha kutung kwa jimbumbu ja kuking nich musumb. Mwangel wamuleja muntu winou anch Yerusalem ukujimb ni Yehova umulamin.—Zakariy 2:3-5.

Zakariy 6:11-13—Ov, kumudjik Yoshua Mwin Kupesh Mujim chibangul kwamwikadisha mwant ni mwin kupesh? Bwat, Yoshua kadingap wa mu dijuku dia want dia David. Kudjal kwend chibangul, kwamwikadisha mwizwizwimb wa Mesia. (Hebreu 6:20) Uprofet wisambina “Musil” wawanyina padiay Mwant ni Mwin Kupesh wa mwiur Yesu Kristu. (Yeremiy 23:5) Mudi mwadingay Yoshua nich chisend chijim mu kutunguril ni kupwish tempel, chawiy kand Yesu Kristu niyend ukwet chisend chijim cha kushikij kwinsudiel mudimu usadikina mu tempel wa mu spiritu.

Zakariy 8:1-23—Mazu dikum ma dirumburish misambidinau mu maverse minam mawanyina chisu ik? Dizu ni dizu disambishin nich dizu “Yehova wa yisak ya amasalay ulondil anch,” ni Nzamb uyishidilamu antu end chisambu. Mazu minam mamwing ma dirumburish mawanyina mu chitot cha mivu cha musamban K.C.C., pakwez mawonsu mawanyina kusambishin mu muvu wa 1919 mu C.C. ap masotil kuwanyin katat.a

Zakariy 8:3—Ov, mulong wak utazukinau Yerusalem anch “musumb wa win yakin”? Kurutu usheshika mu muvu wa 607 K.C.C., Yerusalem wadinga “musumb wa win yakin,” wizulijana aprofet ni in kupesh a makasu ni antu akad kushinshaman. (Zakariy 3:1; Yeremiy 6:13; 7:29-34) Katat mudi mutungurilau tempel ni kuyikasikesh antu chakwel amwifukwila Yehova, chading chifanyidin kulejanamu uyakin wa difukwil dishitwila, ni chawiy cha mutazukau kand Yerusalem anch “musumb wa win yakin.”

Zakariy 11:7-14—Charumburikin ik kukatul mukombu kudi Zakariy wapilau anch “Dilau” ni ukwau anch “Kwovijan”? Zakariy amumekeshin mudi muntu watumau ikal “kafung wa amikoku atwadilau kwi ndond ya kuyijipin”—antu adinga mudi amikoku adingau ni kubuu kudi antakel au. Mudi kafung, Zakariy wadinga mwizwizwimb wa Yesu Kristu, watumau kudi Nzamb kudi antu end a manswik pakwez awiy amulika. Kukatul kwa “Dilau” kwamekesha anch Nzamb ukez kujip Chijil cha manswik nau in Yuda ni ukulik kusal nau nich dilau ditapilau. Kulik “Kwovijan” kurumburik anch kukatuk kwa kuvarikan kwa uteokras wa ukadivar pakach pa Yuda ni Isarel.

Zakariy 12:11—Madil ma “Hadadrimon mwi nkurubuk ya Megido” chom ik? Mwant Yosias wa in Yuda amujipa kwi njit jarishau nenday Farao Neko wa ku Idjibit “mwi nkurubuk ya Megido,” ni amudila pa rufu rend ‘mu miminy ya mushet’ mu mivu yivud. (2 Jinsangu 35:25) Chawiy lel, ‘madil ma Hadadrimon’ makutwish kwikal kudil kwamudilau Yosias pafay.

Malejan Kudi Etu:

Zakariy 1:2-6; 7:11-14. Yehova ukat kuyisanger ni kuyichirikin antu akarumukina itiyijina dipup ni achirikina kudi ndiy nich kumwifukwil mu muchim wau wawonsu. Ku mutambu ukwau, kakatap kuyitiyij antu amutazukina eza ayikwash oku ‘alikin kuta matu, achinchikin, ni alikin kubangaku’ uruu wend.

Zakariy 4:6, 7. Kwikil chikangesh chikala chipandakena kujimb mu chilik cha kuchikangany kuchipandikan kudi spiritu wa Yehova pasadishay mudimu wa kutunguril tempel apwa nawamp. Wikalap mulong ap wisu tukutwisha kwikal nich mu mudimu wetu utumusadidila Nzamb, tukutwish kuupandakan anch twatekin ritiy retu mudiay Yehova.—Mateu 17:20.

Zakariy 4:10. Padingay mwishin mwa umutakel wa Yehova, Zorobabel ni antu end apwisha tempel kukwatijan nich yany ya piur ya Nzamb. Kushakam kwambatan nich yitwitinay Yehova kuyikasikedinap nakash antu akayitil.

Zakariy 7:8-10; 8:16, 17. Chakwel anch twitiyika kudi Yehova, tufanyidin kusadil kutentam, kusadil riy, kushimpish muchim, ni kulond uyakin umwing ni mukwau.

Zakariy 8:9-13. Yehova utuyukishin anch ‘makas metu madi makash’ mu kusal mudimu watwinkishay kusal. Mu yiyukish yiney mudi chisambu, zoong, ni kuya kurutu mu spiritu.

Zakariy 12:6. Antu adia atulam a antu a Yehova afanyidin kwikal “kasu ka mu ditikit”—in mushiku nakash.

Zakariy 13:3. Kushinshaman kwetu kudi Nzamb wakin ni ku dirijek diend kufanyidin kupandakanamu kushinshaman kudi muntu ap wisu, ikalap nchik wa pa muchim.

Zakariy 13:8, 9. In kupumbok inay alikau kudi Yehova adinga avud, yikunku yaad pa yisatu ya antu awonsu adinga mwi ngand. Ching kusu chikunku chimwing pa yisatu awiy ashitwishau mudi ni kasu. Kristendom wa pa chirung chinech, ukwet antu avud afila mukan anch in Kristu, pakwez Yehova wayilika kal. Ching kusu antu akemp, in Kristu azizidilau many, ‘awiy atazukina pa dijin dia Yehova’ ni aziyidil ayinau ku mudimu wa kuyishitwish. Awiy pamwing ni ambay nau akaritiy amekeshin yivud kupandakanamu kwikal Atuman a ku kan.

Atukasikeshin ku Chisal cha Mushiku

Yom yalejanay Agay ni Zakariy yikwet usu ik padi etu ilel? Anch twatongijokin pa mutapu uruu wau wayikasikesha in Yuda chakwel ata muchim pa mudimu wa kutunguril tempel, ov, tudiap abachikinau kusal mudimu wa kulejan Want ni wa kuyikadish in kwilej nich mushiku?

Zakariy wasambela kulond anch Mesia ukez kwezil “pa musamb a chimbur,” anch akez kumulandish kwi “nfalang makum masatu ja utad wa argent,” anch akez kumujip, ni anch “amikoku akez kapalangan djimu.” (Zakariy 9:9; 11:12; 13:7) Chikwet usu mudi ik pa ritiy retu kutongijokin pa kuwanyin kwa uprofet winou wisambidina piur pa Mesia walonday Zakariy! (Mateu 21:1-9; 26:31, 56; 27:3-10) Ruchingej retu mu Dizu dia Yehova ni mu yitenchik yend mulong wa kupand akukasikeshin.—Hebreu 4:12.

[Mazu madia kwishin kwa paj]

a Tal Chinong cha Kalam, cha Chiwong 1, 1996 paj wa 9-22, (Français).

[Kamushet kadia pa paj wa 19]

YISHIMUSHIMU CHINAN YA CHIFANIKESH YA ZAKARIY

1:8-17: Yikasikeshidin kupwish tempel ni yilejen anch Yerusalem ni misumb yikwau ya Yuda akez kuyiyukish.

1:18-21: Kushilamu kwa kuyinongish ‘misengu yinying yadinga ni kuyipalangesh in Yuda,’ charumburik anch, mant mawonsu mapompatina difukwil dia Yehova.

2:1-13: Chiletin kashinsh anch Yerusalem ukez kujimb ni anch Yehova ukez kwikal “rubumb ra kasu rimwombilamu”—charumburik diking.

3:1-10: Chishimushimu chinech chilejen anch Satan wading ni kupompat nakash mudimu wasalau wa kutung tempel ni anch Mwin Kupesh wa pa Mutu Yoshua amushitwisha.

4:1-14: Chitwinkishin kashinsh anch yikangesh yidia mudi mikandu akez kuyishikumwish ni anch Nyikel Zorobabel ukupwish kutung tempel.

5:1-4: Kuyishing in kusal uyimp alikau kupup.

5:5-11: Wasambela kwisambin kupwa kwa uyimp.

6:1-8: Mwangel ushidilamu kumulam ni kumuking.

[Chipich chidia pa paj wa 16]

Risu radinga rutong ra uruu wa Agay ni Zakariy?

[Chipich chidia pa paj wa 18]

Mutapu ik udiau antu adia atulam mudi “kasu ka mu ditikit”?

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan