Ov, Disanguk Didi Diakin Kudi Ey?
“Kukez kikal disanguk.” —MIDIMU 24:15.
1. Ov, mulong wak chikasikena kwiyep rufu?
“MU MANGAND minam chitwishikinap kwiyep rufu ni yitad.” Mazu minam, mafundau mu muvu wa 1789 kudiay Benjamin Franklin, nyikel wa Amerik, mashala kal ba mu manangu. Pakwez, antu avud ayimp iyining ni kalandiningap yitad yau yawonsu. Pakwez rufu rikasiken kuriyep. Chakin kamu, tukutwishap ayinetu kuchin rufu. Rikat kutulondul etu awonsu. Sheol—nzay ya antu awonsu—yikwet nzal yikash, yikat kuyidia akatish netu. (Jinswir 27:20) Pakwez tushinshikinany chitongijok chimwing chongojina.
2, 3. (a) Ov, mulong wak chikasikenap kwiyep rufu mudi mwijau antu avud? (b) Yom ik tukushinshikina mu mutu wa mulong winou?
2 Dizu dia Yehova ditwinkishin ruchingej rakin ra disanguk, ruchingej ra kuchirik kand ku mwom. Ruchingej riner ridiap chilat chamwamu, ni kwikil chom ap chimwing mu mangand chikutwisha kumukangesh Yehova kuwanyish ruchingej riner. Pakwez, ilel antu avud atongining anch, chitwishikinap kwiyep rufu. Ov, mulong wak? Chidi mulong, “chisak chipandikena kujimb” cha antu chakad kutwish kuchind chikez kupand ku “mar makash,” madia piswimp ap kamu. (Kuburik 7:9, 10, 14) Akez kushakam nich ruchingej ra mwom wa chikupu. Chawiy lel, chiyikasikedinap kwiyep rufu. Chikwau kand, wa kwisudiel “ukez kusheshay udi rufu.”—1 Korint 15:26.
3 Tuswiridin kutesh anch disanguk didi diakin mudi mwovay Paul, walonda anch: “Kukez kikal disanguk ni kudi ayingila ni kudi afila nich.” (Midimu 24:15) Tushinshikinany katat yipul yisatu piur pa disanguk. Cha kusambish, chom ik chisadila anch ruchingej riner rikala rakin? Cha kaad, ov, mutapu ik ukutwisha kutan rongoj mu ruchingej ra disanguk? Cha kasatu, mutapu ik ukutwisha ruchingej riner kwikal nich usu pa mwom wey wa katat?
Disanguk—Ruchingej Rakin
4. Ov, disanguk didi nchik dimwing dia yom ya usey ya rutong ra Yehova?
4 Kudi yom yivud yisadila anch disanguk dikala diakin. Cha kusambish, disanguk didi dimwing dia yom ya usey ya rutong ra Yehova. Vurik anch, Satan ukat kuyisadish antu yitil, ni kuyishikij ku chibudikin chiyimp, cha rufu. Chawiy, Yesu walonda piur pa Satan anch: “Ndiy wadinga mpongarik kwisambishil.” (Yohan 8:44) Pakwez, Yehova washilamu anch ‘mukajend,’ ap anch dirijek diend dia mwiur difanikeshinau ni mband, dikez kuval “mbut” yikeza kumuchany “nnak mukuru” ku mutu, kumuchany kwin kamu Satan ni kumunongish. (Disambishil 3:1-6, 15; Kuburik 12:9, 10; 20:10) Yehova chadingay ni kujingunish rutong rend pakemp-pakemp piur pa Mbut ya Umesia, cheza kwovikan anch Mbut yikez kusal yom yivud kupandakanamu kusu kumushesh Satan. Dizu dia Nzamb dilondil anch: “Pa chinech Mwan a Nzamb weza, chakwel ndiy ukutwish kushesh mudimu wa Satan.” (1 Yohan 3:8) Rufu ridiokila ku chitil chitwaswana kudi Adam chidi chom chijim mu midimu ya Satan, yitongidinay Yehova kupwish, ap kuyishesh, kusutil kudiay Yesu Kristu. Pa chinech, yakupesh ya difut dia Yesu ni disanguk yidi ya usey ujim.—Midimu 2:22-24; Rom 6:23.
5. Disanguk dikez kutumbish dijin dia Yehova mutapu ik?
5 Yehova ukwet mupak wa kutumbish dijin diend ditumbila. Satan walonda ya makasu pa dijin dia Yehova ni udandamedin kumapalangesh. Wayileja Adam ni Eve makasu anch ‘chakin kamu kakufap’ anch adia ya dibuj diayijidikau kudi Nzamb. (Disambishil 2:16, 17; 3:4) Kudiosh pinipa, Satan ukat kulond makasu ma chilik chimwing, mudi mafundish ma makasu ma kwel anch mupim kiukatap kufa pa kufa kwa mujimbu. Pakwez, kusutil ku disanguk, Yehova ukez kusaul makasu minam mawonsu. Ukez kulejan chikupu anch ndiy kusu Kalam ni Mwin Kuchirish wa mwom.
6, 7. Mutapu ik wovilingay Yehova piur pa kuyisangul antu, ni mutapu ik twija yovil yend yiney?
6 Yehova usotil nakash kuwanyish disanguk. Bibil ulejen patok yovil ya Yehova pa mulong winou. Chilakej, shinshikin mazu ma Yob, ikundj ushinshamena, mafundau ku usu wa spiritu: “Ov, anch muntu wafa kal, ukutwish kwikal kand mwom? Machuku mawonsu ma mudimu wam nikez kachingej, djat ni pinikeza kapizurikin. Ukez katazuk, niyam nikez kakwakul. Ukez kaswir kwiman kand, yam kamu mudimu wa makas mey.” (Yob 14:14, 15) Mazu minam marumburikin ik?
7 Yob wading wij anch kwinyim kwa rufu rend, kurutu kwend kudi chisu cha kuchingel mu tul twa rufu. Ndiy wamana chisu chinech mudi cha ‘mudimu wa uswik,’ chisu cha uyong cha kuchingel djat pakweza dipandish. Kudi ndiy, dipandish dined diadinga diakin. Yob wading wij anch dipandish diend dikwez. Ov, mulong wak? Mulong ndiy wijika yovil ya Yehova. Yehova ‘usotil kamu nakash’ kumuman kakwau kashalapol wend ushinshamena. Inge, Nzamb usotil nakash kuyichirish antu awonsu atentamina ku mwom. Yehova ukez kuyinkish kand antu akwau mutapu wa kushakam chikupu mu Paradis pa divu. (Luka 23:43; Yohan 5:28, 29) Mulong Nzamb usotil kuwanyish rutong riner, ov, nany ukutwisha kumukangesh?
8. Ov, Yehova waleta nchik “chijingidij” mulong wa ruchingej retu ra machuku ma kurutu?
8 Disanguk dia Yesu didi chizu cha machuku metu ma kurutu. Pasalay Paul diskur mu Aten, ndiy walonda anch: “[Nzamb watonda] kal dichuku dia kurumburish mangand mu kutentam kudi muntu wijikishay, chawiy kand ndiy wapana kal chijikish kudi antu awonsu mwamulangwishay mu kufa.” (Midimu 17:31) Antu amwing pakach pa antu amutesha Paul, amusipa pamuteshau ukat kulond ya disanguk. Pakwez, antu akemp kusu itiyija. Pamwing ap chitongijok cha ruchingej riner ritekidinau chizu chayikwata ku michim yau. Pamusangulau Yesu kudi Yehova, Ndiy wasala chilay chijim nakash cha yilay yawonsu. Yehova wamudiosha Mwanend ku rufu wamwikadish mwom mudi spiritu mwin dikand. (1 Pita 3:18) Yesu wasangulau wikala muntu mujim kupandakanamu chadingay kurutu kwa kuvadik kwend ikala muntu. Wakad kufang ni wa kaad mu dikand umulondwila Yehova, katat Yesu udi piswimp ni kusal midimu yijim yikumwinkishau kudi Tatukwend. Yesu udi chom cha mudimu chisadidilay Yehova mulong wa kuyisangul antu akwau awonsu—amwing akusangukin ku mwom wa mwiur ni akwau akutambul mwom pa divu. Yesu amwinend walonda anch: “Yam disanguk ni mwom.” (Yohan 5:25; 11:25) Pamusangulay Mwanend, Yehova wapana chizu cha ruchingej kudi antu awonsu.
9. Ov, Bibil ulejen nchik uyakin wa disanguk?
9 Atuman avud imena ayinau disanguk ni adifunda mu Dizu dia Nzamb. Rusangu rifundilau mu Bibil rilejen antu chinan asangulau ikal kand aom pansh. Yilay yiney kiyasadikinap ku ujindj pakwez patok, chisu chivud ku mes kwa atuman avud. Yesu wamusangula Lazar, muntu wafa pading pasutil kal machuku manying, kurutu kwa antu adinga ni kudil—chakin padinga anamakwend, arund nend, ni amutej nend. Uman winou wamekesha anch Yesu amutuma kudi Nzamb wadinga wa usu nakash mu chilik cha kwel anch ap akankuny a Yesu katwishap kutadik anch chom chinech chasadika. Pakwez, awiy akasa mpung ya kumujip Yesu ni Lazar kumwing! (Yohan 11:17-44, 53; 12:9-11) Inge, tukutwish kuchingejin anch disanguk didi diakin. Nzamb wasala anch afunda jinsangu ja asangulau pasak mulong wa kutwongoj ni kutung ritiy retu.
Tutanany Rongoj
mu Ruchingej ra Disanguk
10. Chom ik chikutukwasha kutan rongoj mu jinsangu ja disanguk jidia mu Bibil?
10 Ov, uswiridin rongoj anch wafish? Musul umwing wa rongoj rakin udi mu jinsangu ja disanguk jidia mu Bibil. Kutang jinsangu jinej, kujitongijokin, ni kuman mu mangand yishiken yiney kukutwish kwikadish ruchingej ra disanguk rakin nakash kudi ey. (Rom 15:4) Jinsangu jinej jidiap ngany ja chamwamu. Chakin kamu yasadika kudi antu a kashinsh mudi etu, adingaku pa chirung chimwing ni mwi ndond yakin. Tushinshikinany katat mu wiswimp disanguk dimwing—dia kusambish difundilau mu Bibil.
11, 12. (a) Riyind ik ramushikena mufir wa ku Zarefat, ni mutapu ik wasalay? (b) Rumburil usu wamwinkishau Eliya kudiay Yehova mulong wa kumusadil mufir.
11 Tongin bil mulong winou. Mu ambing kanang, muprofet Eliya washikena kwa mufir wa ku Zarefat, washakama mu kapalakany ka piur ka chikumbu chend. Chading chisu cha mar makash. Kwadinga chang chikash ni kamungun mwi ngand. Antu avud adinga ni kufang. Yehova wamusadila Eliya mulong asala chilay cha kulepish chisu chakwel amufuta mufir mwin kwikepish mulong wa ritiy rend. Ndiy ni nsangarum wend adinga mu kamungun kakash nakash, kwayishadila yakudia ya nsudiel, Nzamb pamwinkay Eliya usu wa kusal chilay cha kuwejinaku ung ni many mulong wa mwom wau. Katat, riyind rikwau ramutana. Mayej ma kukashimwish mamukwata mwanend, ni kukashimuk wakatuk mupim. Mufir wanenganana nakash! Chadinga bil chikash kudi ndiy kushakam pakad ikundj wa kumukwash, pakwez katat mwanend kapokal wafa kal. Mu kudil kwend, wasambisha kumufish nich Eliya ni Nzamb wend, Yehova! Ov, muprofet wela kusal chom ik?
12 Eliya kamupupap mufir mulong wa kuyifish nich cha makasu. Pakwez, wamwela anch: “Ngikisha mwaney kunoku.” Kwinyim kwa kuya nend nsangarum mufu mu kapalikany ka piur, Eliya walembila kakwau ni kakwau chakwel nsangarum asanguka. Kukashimuk, Yehova witiyij! Tongin bil musangar wikala pa mpal ya Eliya pamumanay nsangarum wasambish kupim. Nkapwil ja nsangarum jaburik, ni mes mend masambish kulay ni mwom. Eliya washirik ni nsangarum wamuletinay makwend wamwel anch: “Tal, mwaney udi mwom.” Chikasiken kurumburil musangar wovay. Mufir walonda anch: “Chakin kamu, katat, nitiyij kal anch udi muntu wa Nzamb ni dizu dia Yehova didia mu kan key didi diakin.” (1 Ant 17:8-24, Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau) Kumwitiyij kwend Yehova ni ntimesh wend kwikala kukash kupandakanamu mukwadinga.
13. Ov, mulong wak rusangu ra Eliya ra kumusangul mwan a mufir ritwongojin?
13 Chakin kamu kutongijokin pa rusangu riner kukukwongoj nakash. Choviken patok anch Yehova ukwet usu wa kumuwin mukankuny netu rufu! Tongin bil dichuku dikeza kuvulijan musangar wa mufir winou pakezau kusanguk antu avud! Musangar ukez kwikal kand ujim mwiur mudi musangeray Yehova pa kumutakel Mwanend chakwel ayisangula antu mu mangand mawonsu. (Yohan 5:28, 29) Ov, rufu rajipinap kal mukatish ney? Chidi cha musangar mudi ik kwijik anch Yehova ukutwish ni ukez kuyichirish afu ku mwom!
Ruchingej Rey ni Mwom Wey wa Katat
14. Ruchingej ra disanguk rikwet usu ik pa mwom wey?
14 Ruchingej ra disanguk rikwet usu ik pa mwom wey wa katat? Ukutwish kutan usu udiokila ku ruchingej riner piudia mu mar, mu yikokujol, kuzengol, ap mu yak. Satan usotil anch ey wova wom wa rufu mu chilik cha kwel anch ujirila kujijaman kwey mulong wa kushilamu kwa makasu kwa diking. Vurik anch Satan wamwela Yehova anch: “Yom yawonsu yikwetay muntu ukuyipan mulong wa kuchidij mwom wend!” (Yob 2:4) Palonday mazu minam, Satan utudimbin etu awonsu, pamwing niyey. Ov, chidi chakin anch ukulik kumusadil Nzamb anch wikal mu chak? Kusutil ku kutongijokin pa ruchingej ra disanguk, ukutwish kukasikesh dang mupak wey wa kudandamen kusal rusot ra Tatukwey wa mwiur.
15. Mazu ma Yesu mafundilau mu Mateu 10:28 makutwish kutwongoj mutapu ik pitudia mu chak?
15 Yesu walonda anch: “Kangal wovany wom wa in kujip mujimbu, pakwez kakutwiship kujip mupim; pakwez chakin, mwovany wom ndiy ukutwisha kushesh ni mupim ni mujimbu mu Gehen.” (Mateu 10:28) Kitufanyidinap kumwov Satan wom ap atubwebu end. Chakin, amwing akutwish kwikal nich usu wa kutusal uyimp, pamwing ap kutujip. Pakwez, ubaj upandikenamu kuyip ukutwishau udi kwau wa kachisu kakemp. Yehova ukutwish ni ukez kupwish kusheshik kwin kwawonsu kuyisadilau atushalapol end ashinshamena, ni kuyisangul kumwing. Ching Yehova kusu ndiy ufanyidina kwakam kwetu, wom wetu ukurikina ni kalimish kajim. Ndiy umwing kusu ukweta usu wa kushesh mwom ni ruchingej ra mwom wa kurutu, ukushesh mujimbu ni mupim pamwing mu Gehen. Cha musangar chidi anch Yehova kakatinap ang chom chinech chikushikena. (2 Pita 3:9) Etu atushalapol a Nzamb tukutwish kwikal nich kashinsh chisu chawonsu anch tudi mu diking, mulong wa ruchingej ra disanguk. Mwom wa chikupu utuchingedin kurutu kwetu anch twikal ashinshamena, ni kwikil chikutwishay Satan ni atubwebu end kusal pa mulong winou.—Kuseng 118:6; Hebreu 13:6.
16. Ronganyin retu ra disanguk rikwet usu ik pa mutapu twitekidina yom ya usey?
16 Anch ruchingej ra disanguk ridi rakin kudi etu, rikutwish kutenchik manangu metu piur pa mwom. Twij anch ‘twikala aom, ap anch twafap nchik, tudi a Yehova.’ (Rom 14:7, 8) Pa chisu cha kwitekin yom ya usey pa ndond ya kusambish, tufanyidin kusadil chiyul cha Paul anch: “Kangal wilikejany mu chaku cha mangand minam, pakwez karumukany ku manangu masu, chakwel en wijikangany wiwapila ni yirijekina ni yiwanyidina ku rusot ra Nzamb.” (Rom 12:2) Antu avud akwet impu yikash ya kusot kuwanyish maku, ris, rusot rin rawawonsu. Mulong amen anch mwom wiswipin nakash, ameken anch kakwetap ruchingej ap rimwing mu yisadilau mulong wa kwisangaresh, ni anch ameken mudi in kwifukwil, chakin kamu difukwil diau diambatenap kwau nich “rusot ra Nzamb” riwanyidina.
17, 18. (a) Dizu dia Yehova dilejen nchik kwiswip kwa mwom wa antu, pakwez chom ik chitusotidinay Nzamb? (b) Ov, mulong wak utukasikeshinau kumushiman Yehova pichuku-pichuku?
17 Chakin kamu, mwom udi wiswimp. ‘ukat kusut mau, niyetu twatwik langam,’ pamwing ap mu mivu 70 ap 80. (Kuseng 90:10) Antu ezining ni asutining mudi masuku, mudi mwiku, mudi mwizuzwimb. (Kuseng 103:15; 144:3, 4) Pakwez Nzamb katenchikap anch tusala tumakum twa mivu, tunanap ni twaka ronganyin ni uman kanang, ni kusutish makum makwau ma mivu mu mar, mayej kupwa kufa. Yehova wayitanga antu ni wayinkisha impu ya kushakam chikupu. Bibil ulondil anch: ‘Chitong cha mwom wa chikupu wachiteka mu muchim wau.’ (Mulej 3:11) Ov, Nzamb ukwet chisum, atwinkisha maku mudi minam ni asala anch chikasikana kumawanyish? Bwat, mulong “Nzamb udi rukat.” (1 Yohan 4:8) Nzamb ukez kusadil disanguk mulong wa kuyinkish antu afa kal mwom wa chikupu.
18 Mulong wa ruchingej ra disanguk, tukutwish kwikal nich machuku ma kurutu ma diking. Tufanyidinap kwikal nich michim ya kadu-duku, in kurish ching kusot kuwanyish mbil yetu katat kamu. Kitufanyidinap kusadil mangand minam mafila “mudi mumadia katat omu.” (1 Korint 7:29-31, MM; 1 Yohan 2:17) Kitudiap mudi antu akad ruchingej rakin, tukwet chipan chinech chamushena cha kwijik anch ang twashal ashinshamena kudi Yehova Nzamb, tukez kumushiman ni kusanger mwom chikupu. Chawiy lel, tumutumbishany Yehova pichuku-pichuku, mulong ndiy usadila anch ruchingej ra disanguk rikala rakin!
Ov, Ukwakul Nchik?
• Mutapu ik twiyovila mulong wa disanguk?
• Yom ik yikadishina ruchingej ra disanguk rakin?
• Mutapu ik ukutwisha kutan rongoj mu ruchingej ra disanguk?
• Ruchingej ra disanguk rikwet usu ik pa mwom wey?
[Chipich chidia pa paj wa 20]
Yob wading wij anch Yehova usotil kuyisangul antu atentamina
[Chipich chidia pa paj wa 23]
“Tal, mwaney udi mwom”