Kujingunin Musul wa Uyimp!
MU MIVU chitot ya kusambish, in Yuda avud adinga ni kuchingel kushik kwa Mesia washilaumu. (Yohan 6:14) Yesu pezay panap pansh, ndiy waleta rongoj ni chitokish pa dizu dia Nzamb. Ndiy wayoka ayej, wayidisha afila nzal, wadutisha rinkind, ni wavumbula kand afu. (Mateu 8:26; 14:14-21; 15:30, 31; Marko 5:38-43) Ndiy walonda kand ya mazu ma Yehova ni ruchingej ra kushilamu kwa mwom wa chikupu. (Yohan 3:34) Kusutil ku yalonday ni kusal, Yesu wamekesha kamu nawamp anch wadinga Mesia, muntu ukeza kuyikol antu ku chitil ni yibudikin yawonsu yiyimp.
Choviken anch, amakurump a relijon wa in Yuda awiy ading afanyidina kwikal a kusambish kumwak Yesu, kumutesh, ni kumuziyil nich musangar. Pakwez, awiy kasalap kwau mwamu. Awiy amukisa, amuzengol, ni kukas mpung ya kumujip!—Marko 14:1; 15:1-3, 10-15.
Yesu wayinga kwend kuyifish nich amakundj inay. (Mateu 23:33-35) Pakwez, ndiy walejana anch kwadinga muntu kanang wading ufanyidina kwikal nich chisend cha kuyip kwadinga mu michim yau. Ndiy wayela anch: “En udiany ayen a tatukwen Satan, ni maku ma tatukwen mawiy rusot usadilanya en. Ndiy wading mpongarik kwisambishil, kakwimanangip mu uyakin, mulong mwi ndiy mwikiling yakin. Pakulonday ya makasu ndiy ukat kulond yend amwinend; mulong ndiy udi mukamakasu, ni samakasu mwin.” (Yohan 8:44) Ap anch Yesu wading wij anch antu akutwish kusal yom yiyimp, ndiy walejana musul win kamu wa uyimp—Satan Djabul.
Palonday anch Satan “kakwimanangip mu uyakin,” Yesu walejana anch chitang chinech cha mu spiritu chadinga pasak kashalapol ushinshamena wa Nzamb pakwez wadiokala mwi njil yitentamina. Mulong wak Satan wamutombukina Yehova? Mulong wakudisha yitongijok ya kwikal muntu mujim nakash mu chilik cha kwov ris rikash mulong wa difukwil dimufanyidina kusu Nzamb.a—Mateu 4:8, 9.
Kubwambul kwa Satan kwamekena mu chir cha Eden pamudimbay Eve kudia dibuj diamujidikau. Palonday makasu ma kusambish mezau kal kulond ni kumutwambil Yehova, Satan wisala amwinend “samakasu.” Chikwau kand, chayishikijay Adam ni Eve ku kubwambwil, ndiy wasala anch chitil chiyiyikela, ni kuyishikij ku rufu rau ni ra an akezau kuval. Satan wiyikadisha “mpongarik”— chakin, mpongarik mujim kamu wa chisu chawonsu!—Disambishil 3:1-6; Rom 5:12.
Usu uyimp wa Satan ukwatin kand ap mwi ndond ya aspiritu, mwayibachikay angel akwau kumulondul mu kubwambwil. (2 Pita 2:4) Mudi Satan, aspiritu inay ayimp akat kuyibangin antu mu mutapu uyimp. Pakwez, ku mutambu wau adinga ni chitongijok cha kusal masandj mayimp, chom cheza kwikal nich ubaj ni yibudikin yiyimp nakash.
Uyimp Wizwil pa Divu
Bibil utulejin anch: “Chasambishau amakundj kuvulijan . . . ni an amband avadioka kudi awiy, an amakundj a Nzamb ayimana an amband au antu anch akwet yifu ya ufun. Chad an amakundj a Nzamb ayatola an amband au antu akatau.” (Disambishil 6:1, 2) Ov, ‘an amakundj inay a Nzamb wakin’ adinga anany? Ading yitang ya mu spiritu, kadingap antu bwat. (Yob 1:6; 2:1) Mutapu ik twija? Chidi mulong kwatijan pakach pa antu kwading ni kusadikang mu mivu piswimp 1 500 ni kwadingap kuswir kwa kwisambin cha pakampwil milong ya uruw. Chawiy lel rusangu riner chirisambidina kwijikijan kwa masandj kwa ‘an amakundj a Nzamb wakin’ adjala mijimbu ya untu ni ‘kwatol an amband au antu,’ rusangu risambidin patok chom chimwing chading kand kal chisadikangap ap pakemp.
Kuburen kusadik kwa chom chinech kumekedin ku mulad wa an avadioka ku kwatijan kwinoku kwa angel nau an amband au antu. Chiyipidilau anch Anefilim, awiy adinga an a antu nau angel eza kwikal ayitabu amakundj. Adinga kand in chisum nakash. Chakin, dizu “Nefilim” dirumburikin “In Kuwishan,” ap “antu akata kuyiwish antu akwau.” In chisum inay ayisambidin mudi “in usu a chirung cha kusambish.”—Disambishil 6:4.
Anefilim nau atatukwau apandakesha kand uyimp. Disambishil 6:11 ulondil anch: “Ngand yayipa nakash kurutu kwa Nzamb yizulijana nich chisum chikash.” Inge, antu ikala ni chaku cha kusal nich chisum mudi mwadingau ni kusal antu asu eza pakach pau.
Mutapu ik watwishau Anefilim nau atatukwau kwikal nich usu ukash winou uyimp pa antu? Chidi kusutil ku kusangaresh yitongijok ya chitil ya michim ya antu ni maku mau. Yading nich chibudikin ik? “Antu alondula maku ma pansh ni yaku yijondila.” Kupwa, Yehova washesha mangand nich Mabeb, wamupandisha kusu Nowa ni dijuku diend. (Disambishil 6:5, 12-22) Pakwez, angel inay adjala mijimbu ya untu, achirika mwi ndond ya aspiritu ni ashadisha kwitiyik. Chidiau ayilembil adia mwishin, awiy adandamedin kumupompat Nzamb ni dijuku diend dishinshamena dia angel. Chimeken anch kudiosh kamu pinipa, Nzamb wayikanda kal aspiritu inay kudjal kand mijimbu ya antu. (Yud 6) Chikalap nchik mwamu, achikwet usu nakash mu milong ya antu.
Muyimp Amujingunin Kamu Patok!
Kujimb kwa usu uyimp wa Satan akulejen kamu mu 1 Yohan 5:19, ulondila anch: “Ngand ya kabuj yidi mu chikas cha Satan.” Djabul ukat kuyibachik antu mu rinkind wa riyind riyila ni kwiwejinaku. Chakin, usotin kamu nakash kuyisal nayimp. Mulong wak? Mulong ndiy nau ayilembil end ayopata kal mwiur patekau Want wa Nzamb mu 1914. Piur pa kuyopat kwayopatau, Bibil walonda anch: “Riyind kudi a mangand . . . , mulong Satan washirik kal pansh kudi en, ukwet ujim nakash, wij kal chakwel anch kwamushal kal chisu chikemp kusu.” (Kuburik 12:7-12) Mutapu ik usadidinay Satan usu wend padi antu ilel?
Satan usadining mwamu cha kusambish kusutil ku kukasikesh mwikadil wa manangu ukata kuyitakel antu mu mutapu ukatau kutong ni kusal. Chidi chakin anch Efes 2:2 umutazukin kamu nawamp Djabul anch “mwant wa usu wa chipepil, [spiritu ap mwikadil uyiyikedila] ndiy ukata kusal mudimu katat mu an a in kubwambul.” Pa ndond pa kukasikesh wom wa Nzamb ni yom yiwamp, “chipepil” chinech cha ayilembil chikasikeshin kumubwambwil Nzamb ni yijil yend. Chawiy lel Satan nau ayilembil end akasikeshin ni kupandakesh uyimp usadilau antu.
“Lam Muchim Wey”
Mutapu umwing ukata kumekan “chipepil” chinech udi chipupu cha pornografi (yipich, yifwatul yilejena yom ya masandj), chom chikata kulangwish maku ma usund ni kumekesh yaku yiyimp mudi yidi yisangareshina. (1 Tesalonik 4:3-5) Kulal ni mband ku usu, kusanger kuyimesh antu akwau mar, chisak cha antu akata kulal nau amband ku usu, kulal ni nnam, ni kulal nau anikanch mulong wa kuyiyipish yidi yimwing ya jinsangu jikatau kumekesh mu yom ya pornografi. Ap mu milad yimekena mudi yakad uyimp, pornografi ukat kumuyipishang muntu umutadina ap kumutang, ukat kumwikadish muntu muswik, wakad kutwish kulik, ukat kukarumun in kumutal kwikal antu asotininga nakash kutal yom ya masandj.b Udi uyimp umwing uyipishina urund pakach pa antu ni urund wa muntu nend Nzamb. Pornografi umekeshining manangu mijondila ma ayilembil amukasikeshidina—ambwambol akweta maku ma masandj masambisha pa mangand ma kurutu kwa Mabeb ma pa chirung cha Nowa.
Chawiy chalondilay Salomon, ikundj mwin manangu anch: “Kupandikan yom yawonsu, lam muchim wey, mulong mwawiy mudia misul ya mwom.” (Jinswir 4:23) Mu mazu mafanyidina, kulam muchim wey ku mupit wa pornografi kukutwish kurumburik kuswimp yiutadina pa telivizion ap kujim ordinater pikumekena yipich yiyimp. Chidi cha usey kusal mwamu kapamp kamwing nich kutakaman! Itongina amwiney mudi isalay usotina kwiyep disash dimwasinau pa muchim. Satan ukat kwasin pa muchim wey wa chifanikesh—ndond ya yitongijok yey ni maku mey—ni usotil kuyiyipish.
Ufanyidin kand kuchidij muchim wey ku rukat ra chisum, mulong Djabul wij anch ‘Yehova uyikisil antu akatila chisum.’ (Kuseng 11:5) Satan kasotilap anch ey ukarumuka wikala muntu ukata kumwangang mash chakwel wikala mukankuny wa Nzamb; usotil kusu kukudish mudi ey rukat ra chisum. Chidiap chamwamu anch chisum, yip, yizwil too mu yom ya kusamburishin jinsangu. Anefilim afa kal ni kadiakwap kand, pakwez yaku yau ni ngikadil yau yichidi kwaku! Ov, kutond kwey kwa kwipuwangesh kumekeshin anch urishin nich mipit ya Satan?—2 Korint 2:11.
Mutapu wa Kurish Nich Usu Uyimp wa Satan
Usu wa uyimp ukutwish kumekan mudi ukasiken nakash. Bibil ulejen anch antu ikasikeshina kumusangaresh Nzamb ‘arishin . . . ni mizwizwimb yiyimp,’ kuwejin kwi njit jirishinau nich mulong wa kuburen kwau kuwanyin. Chakwel kuwin mwi njit jinej ni kwikal itiyikina kudi Nzamb, tufanyidin kwisakin yitenchik yivud yikwatinay Nzamb.—Efes 6:12; Rom 7:21-25.
Mu yitenchik yiney mudi spiritu utumbila wa Nzamb, usu upandakena kamu nakash mu mangand. Kambuy Paul wayifundina in Kristu a mu mivu chitot ya kusambish anch: “Pakwez etu kitwatambulap chiyul cha mangand, pakwez ching [s]piritu udiokila kudi Nzamb, chakwel etu tukwijik yom yatwinkau kudi Nzamb mu ranaken rend.” (1 Korint 2:12) Antu atakedilau kudi spiritu wa Nzamb asadining usu wa kukat yikatilay Nzamb ni kukis yikisinay. (Amos 5:15) Mutapu ik tukutwisha kutambul spiritu utumbila? Cha kusambish chidi kusutil ku malembil, dilejan dia Bibil—Bibil win amufunda ku ukwash wa spiritu utumbila—ni urund uwamp nau antu amukatina chakin Nzamb.—Luka 11:13; 2 Timote 3:16; Hebreu 10:24, 25.
Anch wisakin yitenchik yiney ya Nzamb, ukat kusambish kudjal “yom ya njit yawonsu ya Nzamb,” diking dimwing kusu dia kashinsh “kurutu kwa yoziu ya Satan.” (Efes 6:11-18) Kusadil yitenchik yiney yawonsu kudi kamu kwa kuswakej nakash. Mulong wak?
Nsudiel ya Uyimp Yidi Piswimp!
Nfund-a-kuseng walonda anch: “Anch ayimp akujimbip nchik mudi masuku, anch in kusal kuyip asapukip nchik, chidi kusu mulong wa kuyijiyish chikupu.” (Kuseng 92:7) Inge, mudi muchadinga pa chirung cha Nowa, kuvulijan kwa uyimp kumekeshin anch dirumburish dia Nzamb sot dishika, chidiap kusu padi antu ayimp pakwez padi Satan nau ayilembil end, akezau kudjibwil mu dibuku diakad musul wakad mujikit wa kusal mudi disambishil dia kusheshik kwau kusotina kwez. (2 Timote 3:1-5; Kuburik 20:1-3, 7-10) Ov, nany ukuwanyisha dirumburish dined? Yesu Kristu ndiy ukuwanyisha, mulong tutangin piur pend anch: “Pa chinech Mwan a Nzamb weza, chakwel ndiy ukutwish kushesh mudimu wa Satan.”—1 Yohan 3:8.
Ov, usotil nakash nsudiel ya uyimp? Anch usotil nsudiel ya uyimp, ukutwish lel kutan rongoj mu kushilamu kudia mu Bibil. Kwikil buku mukwau ulejena kamu patok musul wa uyimp—Satan—ni kwikil buku mukwau umekeshina mutapu ukezau kumushesh Satan ni midimu yend yawonsu yiyimp. Tukukasikeshin kwak ronganyin ra Bibil chakwel wichidija ku usu uyimp wa Satan katat ni kuchidij ruchingej ra kushakam mu mangand makad yom yiyimp.—Kuseng 37:9, 10.
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Dijin dia kusambish dia mwangel wikala Satan dijikenap bwat. Mazu “Satan” ni “Djabul” marumburikin “Mukankuny” ni “Mukamakasu.” Mu chilik kanang, mwikadil wa Satan ufaniken ni wa mwant wa pasak wa Tir. (Ezekiel 28:12-19) Awonsu asambisha kamu nawamp wakad kurumbuk mu jinjil jau pakwez awila mu mupit wa kwitutul.
b Tal mitu ya milong “Pornografi—Ukwet Ubaj Bil anch Bwat?” mu Réveillez-vous ! wa Kafunfut 22, 2003, wapalangeshau kudi Atuman a Yehova.
[Kamushet/Chipich chidia pa paj wa 6]
Ngany Jimedina pa Yom Yimwing Yakin
Yishimu piur pa yitang yidia mutambu nzamb oku muntu, ayifuvu, ni mabeb yidi mu yishimu yikur ndond yawonsu mu mangand. Chilakej, rusangu ra in Babilon risambidina nkumbu ya Gilgamesh rijimbwil mabeb, wat, ni antu apanda. Adinga ni kurumburil anch Gilgamesh wadinga muntu umwing mwin masandj, mwin chisum, oku muntu oku nzamb. Yishimu ya in Azitek yisambidin mangand mamwing makur mwadingau ni kushakam ayifuvu ni mabeb majim. Ringany ra in Norvège risambidin kubambel kwa ayifuvu ni ikundj mwin manangu upidilau anch Bergelmir watunga wat ujim nakash ni wipandisha amwinend ni mukajend. Uman wawonsu winou wa jingany jinej umekeshin patok uman wa Bibil ulondila anch antu awonsu adiokala kudi antu apanda ku mabeb mashesha mangand mayimp ma pasak.
[Chipich chidia pa paj wa 6]
Masalet ma kam pafundinau rusangu ra Gilgamesh
[Dizu dirumburila]
The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)
[Chipich chidia pa paj wa 5]
Yaku ya Anefilim yimeken mu antu ilel
[Chipich chidia pa paj wa 7]
Ronganyin rakin ritukasikeshin mulong wa kurish nich usu wa yom yiyimp