Kimbany Yisu Yawonsu Chisambu
“Chifanyidin etu kukimb yisu yawonsu mutapu wa kulet chisambu.”—ROM 14:19.
1, 2. Ov, mulong wak Atuman a Yehova akwet chisambu pakach pau?
MU MANGAND ma katat, chikasiken kutan chisambu chakin. Ap pakach pa antu adia mu chisak cha ul umwing ni alondina rudim rumwing akat kwiyauril mu milong ya relijon, ya politik, ni ya chisak. Kumutambu ukwau, antu a Yehova ading mu uumwing ap anch adiokil “ku mangand mawonsu, ni ku michid yawonsu, ni ku antu awonsu, ni ku jindim jawonsu.”—Kuj. 7:9.
2 Mwikadil wa chisambu udinga pakach petu chidiap chisu chivud chom chiyezidina kwau mudi chakukashimwish. Mwikadil winou udiaku chakusambish mulong “tukwet chisambu pakach petwetu nend Nzamb” mu kutek ritiy retu mu Mwanend, wamwanga mash mend mulong wa kudiosh yitil yetu. (Rom 5:1; Efes 1:7) Chikwau kand, Nzamb wakin ukat kupan spiritu utumbila kudi atushalapol end ashinshamena, ni mu dibuj dia spiritu winou mudi chisambu. (Gal. 5:22) Diyingish dikwau diletina uumwing wetu wa chisambu didi anch ‘tudiap a mangand.’ (Yoh. 15:19) Pa ndond pa kwandam mu milong ya chipolitik, tulikin kamu kwandam mu milong ya mangand. Mulong ‘twachilin kal jimpak jetu ja misamun chakwel jikala jinkasu,’ tulikining kwiyandjik mwi njit ja yisak ni ja michid.—Isay 2:4.
3. Ov, chisambu tukutwisha kusanger chom ik, ni chom ik tukeza kwisambin mu mutu wa mulong winou?
3 Chisambu tukutwisha kusanger pakach petu chipandaken nakash kwipuk kusu kuyisal akadivar netu uyimp. Ap anch mu chikumangen cha Atuman a Yehova mutudia mukutwish kwikal antu adiokila ku yisak ya tubil ni yaku kushalijan, tukat ‘kukatijan muntu ni mukwau.’ (Yoh. 15:17) Chisambu chetu chitukwashin ‘kusal nawamp kudi antu awonsu, pakwez kupandakan kudi anamakwetu in ritiy.’ (Gal. 6:10) Paradis wetu wa muspiritu wa chisambu udi chom chimwing tufanyidin kulam ni kukwat nich usey. Shinshikinany amboku mutapu tukutwisha kukimb chisambu mu chikumangen.
Pitukata Kurumbok
4. Ov, chom ik tukutwisha kusal mulong wa kukimb chisambu anch twamurumbukin muntu kanang?
4 Mwin kwilej Jakob wafunda anch: “Etu awonsu tukat kurumbok mu mitapu yivud. Anch muntu kand kal arumbukangap pakulond, ndiy muntu uwanyidina, ukutwisha kulam mujimbu wend wawonsu.” (Jak. 3:2) Chawiy lel, kupwitijan ni kuburen kwovijan pakach pa ambay akaritiy kukutwish kwikalaku. (Fil. 4:2, 3) Pakwez, chitwishikin kupwish milong pakach pa antu pakad kuyipish chisambu cha chikumangen. Chilakej, shinshikin chiyul tufanyidina kusadil anch twaman anch tukwet mulong ni muntu kanang.—Tang Mateu 5:23, 24.
5. Ov, mutapu ik tukutwisha kukimb chisambu ap anch mutu waturumbukin?
5 Ov, chikwikal nchik anch mutu mukwau watusadil nayimp ap pakemp? Ov, tufanyidin kuchingejin anch muntu waturumbukina eza kud etu chakwel ita dilikishin? Mu 1 Korint 13:5 alondin anch: “Rukat kirukumulaminangap muntu kuyip.” Ap anch muntu waturumbukin, tufanyidin kukimb chisambu kusutil ku kulikishin ni ku kuvuramen, kusutil ku ‘kulikishin umwing ni mukwau.’ (Tang Kolosay 3:13.) Chitwishikin kupwish tumilong tukemp tukata kushiken dichuku ni dichuku mu mwom, mulong chinech chikat kulet urund wa chisambu ni ambay akaritiy ni kutwinkish chisambu mu manangu. Jinswir ja manangu jilondin anch: “Uyaj [wa muntu] . . . Udi wa kudiwol kuyip kukat kumusalau.”—Jinsw. 19:11.
6. Ov, chom ik tufanyidina kusal anch chikasiken nakash kuvuramen uyimp watusalau?
6 Ov, chikwikal nchik anch twaman anch chikasiken kuvuramen kurumbuk kukwau? Kupalangesh mulong winou kudi antu avud asotina kuutesh chidiap chom cha manangu. Kunyinyit kwa mutapu winou kukutwish kuyipish chisambu chidia mu chikumangen. Chom ik chifanyidina kusal mulong wa kupwish milong mu chisambu? Mateu 18:15 ulejen anch: “Anch mukwen mu ritiy wakurumbukin, yang kudi ndiy, umulej kurumbuk kwend. Pakwez londilany ku ujindj, en antu aad. Anch wakutesh, divar dien dia mu ritiy diachirik kal kand.” Anch Mateu 18:15-17 wisambidin piur pa chitil chikash, mu mutapu ulejenau chany mu verse wa 15, tufanyidin kumulondul nich kwitudish mu ujindj muntu waturumbukina ni kupakish kuchirish urund wa chisambu utwadinga nend.a
7. Ov, mulong wak tufanyidin kusal swaa chakwel tupwisha milong?
7 Kambuy Paul wafunda anch: “Anch wajimanany, babalany, chakwel kangal ujim wakusadikish chitil. Kangal wajingany nich ujim dichuku diakabuj. Kangal wamushilany Sakudimban chisu.” (Efes 4:26, 27) Yesu walonda anch: “Anch muntu wakufund, chad wakutwal ku dirumburish, swakal kwovijan nend mwi njil piwakad kal kushikany ku dirumburish.” (Mat. 5:25) Kimbany chisambu, kupwa salany usu wa kupwish milong swaa. Ov, mulong wak? Mulong kusal mwamu kukez kusal anch kwikala kushalijan pakach pa kufungul chitat chakad kwok, ap chikweta atupwapu. Nkangal twalikidilany amboku chibud, ris ap kukwat yom ya ku mujimbu nich usey kutukangesha kupwish kupwitijan kukutwisha kwikalaku.—Jak. 4:1-6.
Anch Kupwitijan Kudi kwa Antu Avud
8, 9. (a) Ov, kupwitijan ik mu kwa yitongijok kwadinga mu chikumangan cha mu mivu chitot ya kusambish mu Rom? (b) Ov, chiyul ik chapanay Paul kudi in Kristu in Rom piur pa kupwitijan kwau?
8 Yisu yimwing kushalijan kudia mu chikumangen kwitinap ching kusu antu aad kusu pakwez kuding pakach pa antu avud. Chawiy chasadika kudi in Kristu a ku Rom kwayifundinay kambuy Paul mukand wapepilau kudi spiritu. Kwading kupwitijan pakach pa in Yuda ni in Kristu akamichid. Mu chikumangen antu amwing ading akat kuyipipesh antu adinga nich kom kaziyina, ap adinga akat kwov wom wa kusal chom kanang. Antu inay ading akat kuyirumburish nayimp antu akwau piur pa milong ya muntu ipend. Ov, chiyul ik chapanay Paul ku chikumangen?—Rom 14:1-6.
9 Paul wapana chiyul ku mitambu yawonsu yaad yadinga yikat kupwitijan. Ndiy walonda anch antu amana anch kadingap mwishin mwa chijil cha Moses kafanyidinap kuyipipesh akadivar nau. (Rom 14:2, 10) Chaku chinech chela kuyiwish mu chitil in kwitiyij adinga amen anch chidi chiyimp kuda yom yading yilikishinau mu Chijil. Paul wayileja anch: “Kangal washesh mudimu wasalay Nzamb mulong ey utongil anch, ukutwish kudia yakudia ya mitapu yawonsu. Pakwez chidi chiyimp kudia yakudia yikutwisha kumuwish mwanamakwey mwin Kristu mu chitil.” (Rom 14:14, 15, 20, 21) Chikwau kand, Paul wayiyula in Kristu adinga nich kom kaziyina anch kafanyidinap kuyifish nich mud antu akad kushinshaman antu akweta muchim ukash. (Rom 14:13) Ndiy walonda anch: “Nikat kukulejany en awonsu anch, kangal wapandakeshany kwitong ayinen chamwamu.” (Rom 12:3) Payulay mitambu yawonsu yaad yadinga yipwitijadina, Paul wafunda anch: “Chawiy chifanyidin etu kukimb yisu yawonsu mutapu wa kulet chisambu ni kukasikeshijan muntu ni mukwau mu ritiy.”—Rom 14:19.
10. Mudi yashikena mu chikumangen cha mu mivu chitot ya kusambish mu Rom, ov, chom ik chafanyidina kusal mulong wa kupwish kupwitijan nlel unou?
10 Tukutwish kwikal nich kashinsh anch chikumangen cha in Rom chitiyija chiyul cha Paul ni chakarumuna mashakamin mach. Nlel unou anch kudi kupwitijan pakach pa ambay in Kristu, ov tukutwishap kusal usu wa kupwish matend minam nich kwitudish ni kusadil chiyul chidia mu Mukand wa Nzamb? Mudi in Rom, nlel unou mitambu yawonsu yaad yipwitijadina yifanyidin kuswimp mikadil yau mulong wa ‘kushakam nich chisambu kudi muntu ni mukwau.’—Mar. 9:50.
Pitinau Ukwash
11. Ov, chom ik chifanyidinay kusal mukurump anch mwin Kristu usotin kumulej piur pa kupwitijan kwapwitijanau nich mbay nend mukaritiy?
11 Ov, chikwikal nchik anch mwin Kristu usotin kumulej mukurump umwing piur pa mulong ukwetay nich mwanamakwend ap mbay nend mukaritiy? Jinswir 21:13 ulondin anch: “Muntu ukat kujik matu ku kudil kwa kazwendj, niyend amwinend ukez kadil kwakad kumutesh.” Mukurump kafanyidinap ‘kujik matu mend.’ Pakwez, jinswir jimwing jilejen anch: “Mwawonsu ukata kulond pakusambish akat kumuman mudi uyingil, ching mukwau wez ni kumushinshik.” (Jinsw. 18:17) Mukurump ufanyidin kutesh nawamp, ufanyidin kand kwipuk kwikal kumutambu wa muntu ulejena wa kusambish mutapu wamurumbukinau. Kupwa kwa kutesh mulong, ndiy ukutwish kumwipul muntu warumbukinau anch ndiy wisambina pa mulong winou ni muntu wamurumbukina. Mukurump ukutwish kand kuchirikin malejan ma Bibil makutwishau kusadil kudi muntu warumbukinau mulong wa kutek chisambu.
12. Lejan yilakej yimekeshina ubaj wa kusal yom swaa kupwa kwa kutesh kwinan kwa muntu urumbukidinau.
12 Yilakej yisatu yidia mu Bibil yimekeshin ubaj wa kusal yom swaa kupwa kwa kutesh ku mutambu umwing kusu wa antu akata kupwitijan. Potifar witiyija jinsangu jamulejau kudi mukajend anch Josef wasota alala nend. Pajimanay, Potifar wamuteka Josef mu rukan. (Dis. 39:19, 20) Mwant David witiyija yamulejau kudi Siba, walonda anch mwant wend, Mefiboket, wading ku mutambu wa akankuny a David. Chawiy lel David wamwakula swaa anch: “Tal, yom yawonsu yakwetingay Mefiboket yikal kal yeyey.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Mwant Aritaserisis amuleja anch in Yuda ading akat kutungiril mpwembu ya Yerusalem ni asotil atombuka pantaliken ni Want wa in Peris. Mwant witiyija rapor winou wa makasu ni walejana anch afanyidin kwimik kutungiril kwawonsu mu Yerusalem. Mudi chibudikin, in Yuda imika mudimu wa Chikumbu cha Nzamb. (Esi. 4:11-13, 23, 24) Amakurump in Kristu afanyidin kulondu nich manangu chiyul cha Paul chapanay kudi Timote cha kwipuk kumurumburish muntu kurutu kwa kumutesh.—Tang 1 Timote 5:21.
13, 14. (a) Ov, yom ik yikutwisha kutukangesh etu awonsu piur pa kupwitijan kwa antu akwau? (b) Ov, chom ik chifanyidina kuyikwash amakurump chakwel ayirumburisha ambay nau akaritiy mu mutapu utentamina?
13 Ap anch chimeken anch mitambu yawonsu yaad yipwitijadina yimeken patok, chidi cha usey kujingunin anch “muntu ukata kwitong anch: ‘Nij chom,’ kand kal ijik mudi muchifanyidina kwijik.” (1 Kor. 8:2) Ov, wij chakin kamu kachom pa kachom piur pa yom yashikisha ku kupwitijan? Ov, tukutwish kutesh nawamp mikadil mwadingau antu inay? Anch chifanyidin kurumburish, chidi cha usey mudi ik anch amakurump ipuk kuyidimb kudi yom ya makasu, milad ya mafef, ap kulondol kwa antu! Nzamb wamuteka Nkalansambu, Yesu Kristu, chakwel arumburisha nich kutentam. Ndiy “kakez karumburishap kwa kutatan, ap kwa kutesh kulondol kwa antu.” (Isay 11:3, 4) Pakwez, Yesu akat kumutakel kudi spiritu wa Yehova. Chikil chimwing amakurump in Kristu afanyidin kuyitakel kudi spiritu utumbila wa Nzamb.
14 Kurutu kwa kuyirumburish ambay nau akaritiy, amakurump afanyidin kulembil mulong wa kwit ukwash wa spiritu wa Yehova ni kwimen piur pa umutakel wend kusutil ku kukimbijol mu Dizu dia Nzamb ni mu mikand ya chisak cha kashalapol wakin ukweta manangu.—Mat. 24:45.
Ov, Ukusalany Usu wen Wawonsu Mulong wa Kutek Chisambu?
15. Ov, chisu ik tufanyidin kulejan chitil chikash chitwamana?
15 Etu in Kristu atukasikeshin kukimb chisambu. Pakwez, Bibil ulondin kand anch: “Manangu madiokila mwiur madi [chakusambish] zwang, makwet chisambu.” (Jak. 3:17) Kwikal mwin chisambu kudi pa ndond yakaad kupwa kwa kwikal zwang, chirumburikin kulondul yany yidia zwang ya Nzamb ni kuziyil ku yijil yend yitentamina. Anch mwin Kristu waman anch mbay nend mukaritiy wasal kal chitil chikash ndiy ufanyidin kumukasikesh chakwel aya akalejana chitil chend kudi amakurump. (1 Kor. 6:9, 10; Jak. 5:14-16) Anch mukayitil kasadinap mwamu, mwin Kristu wamana chitil chinech ufanyidin kuchilejan. Kuburen kusal mwamu mulong wa kwidimb kusal usu wa kukimb chisambu ni mukayitil kukutwish kusal anch muntu winou ikala kumutambu wa mukayitil.—Lev. 5:1; tang Jinswir 29:24.
16. Ov, chom ik tukutwisha kwilej piur pa rusangu ra Jehu nenday Mwant Joram?
16 Rusangu rimwing risambina piur pa Jehu rilejen anch kutentam kwa Nzamb kudi pa ndond pa kusambish kurutu kwa chisambu. Nzamb wamutuma Jehu chakwel amekesha dirumburish diend piur pa chikumbu cha Mwant Ahab. Mwant muyimp Joram, mwan wa Ahab ni Jezabel, akandama mu ditemb diau eza kumusankan Jehu ni amuleja anch: “Ov, kudi chisambu?” Mutapu ik wakulay Jehu? Ndiy wakula anch: “Ov, kukwikal nchik chisambu anch kuchidi yom ya akish ni ya ulaj yivud ya makwey Jezabel?” (2 Ant 9:22) Pa chinech, Jehu wazambula nseu yend wamwas Joram pa rudung. Mudi mwasalay Jehu, amakurump kafanyidinap kuyilikidil antu asadina yitil kwa kwisotin ni pakad kukarumuk mulong wa kukimb chisambu. Akat kuyopat akayitil chakwel chikumangen chidandamena kushakam mu chisambu ni Nzamb.—1 Kor. 5:1, 2, 11-13.
17. Ov, in Kristu awonsu afanyidin kusal ik mulong wa kukimb chisambu?
17 Kupwitijan kukash pakach pa akadivar kukutwishap kwimen pa yitil yijim yitina kumwopat ap kumukand muntu. Pakwez, chidi chiwamp mud ik, kuyilikish nich rukat antu akwau. Dizu dia Nzamb dilondin anch: “Muntu ukata kulikishin kurumbuk ukat kusot rukat, pakwaz muntu ukata kuvurok milong ukat kujip urund.” (Jinsw. 17:9) Kusadil mazu minam kukutwish kutukwash etu awonsu kukimb chisambu mu chikumangen ni kulam urund uwamp nenday Yehova.—Mat. 6:14, 15.
Kukimb Chisambu Kukat Kulet Yiyukish
18, 19. Ov, yiyukish ik yidiokila ku kukimb chisambu?
18 Kukimb “mutapu wa kulet chisambu” kukat kutuletin yiyukish yivud. Tusangaredin urund wa piswimp ni Yehova mulong tukat kwimburij jinjil jend, ni tuletin umwing wa chisambu ku paradis wetu wa muspiritu. Kukimb chisambu mu chikumangen kutukwashin kand kuman mutapu tukutwisha kukimb chisambu nich antu tulejena “rusangu ruwamp ra chisambu.” (Efes 6:15) Twirijekin nawamp chakwel ‘twikala adimukina kudi antu awonsu, alej awamp ashimpishina muchim.’—2 Tim. 2:24.
19 Vurikany kand anch, “antu awamp ni antu ayimp akez kuvumbuk.” (Mid. 24:15) Pakeza kusadik yom yiney pa divu, tutikit twa antu akweta mashakamin, yaku, ni untu kushalijan akez kuyivumbul—ni inay kudiosh “ku disambishil dia mangand”! (Luka 11:50, 51) Kuyilej antu akeza kuvumbuk jinjil ja chisambu kukez kwikal chakin kamu chisend chijim kamu. Ukwikal ukwash ukash mudi ik pa chisu chinicha, diyiy tutambwil katat mudi antu akimbina chisambu!
[Dizu didia Kwishin kwa paj]
a Mulong wa kutan yiyul yidiokila mu Bibil piur pa yitil yikash mudi makasu ni wij, tal Chinong cha Kalam cha Mwinkind 15, 1999, paj wa 17-22, mu Français.
Ov, Chom ik Ukutswisha Kwilej?
• Ov, mutapu ik tukutwisha kukimb chisambu anch twamurumbukin muntu kanang?
• Ov, chom ik tufanyidina kusal mulong wa kukimb chisambu anch aturumbukina kudi muntu kanang?
• Ov, mulong wak chidap cha manangu kwikal ku mutambu wa muntu umwing pakach pa antu akata kupwitijan?
• Rumburil mulong wak chifanyidinap kukimb chisambu chikalap nchik.
[Chipich chidia pa paj wa 25]
Yehova uyikatin antu akata kuyilikish antu akwau