Sal Chakwel Yehova Akasikesha ni Alama Uruw Wey
“Anch [Yehova] kalaminap ul, in kulam alama kwau chamwamu.”—KUS. 127:1b.
1, 2. (a) Ov, mulong wak in Isarel 24 000 akanganya kutambul yiyukish yiwamp? (b) Ov, mulong wak yom yawonsu ya pakur ey yikwet kurumburik kudi etu?
CHISU chikemp kurutu kwa in Isarel kwandam Mwi Ngand ya Kushilamu, tunan twa in Isarel twiyandjika mu “kusotan pamwing nau ayangadim a Mowab.” Mudi chibudikin, Yehova washesha antu 24 000. Tong bil—in Isarel ading piswimp ni kutambul uswan wadingau kuchingejin, pakwez akanganya uswan winou uwamp mulong awa mu yoziu.—Kuch. 25:1-5, 9.
2 Chilakej chiyimp ech achifunda “mulong wa kutubabesh nich etu. Mulong etu tudi piswimp ni disudiel dia mangand.” (1 Kor. 10:6-11) Nlel mu “machuku ma kwisudiel” nakash am, atushalapol a Nzamb adi piswimp ni kwandam mwi ngand yisu yitentamina. (2 Tim. 3:1; 2 Pita 3:13) Ap mwamu, cha ushon, atushalapol amwing a Yehova akat kuwil mu yoziu yiney. Awa mu mupit wa kwend kwa masandj ni kuman mar madiokila ku chisal chinech cha masandj. Antu amwing akutwish pamwing ap kukangany yiyukish ya chikupu.
3. Ov, mulong wak ambay a uruw akwet kuswir kwa umutakel wa Yehova ni diking diend? (Tal chipich cha kwinsambishil.)
3 Mulong kwend kwa masandj kupandiken nakash lel, amakundj ni amband akwet kuswir kwa umutakel wa Yehova ni diking diend ni usu wau mulong wa kulam uruw wau. (Tang Kuseng 127:1.) Tukushinshikin mutapu ukutwisha ambay a uruw kukasikesh uruw wau mu kulam muchim wau, kusej piswimp ni Nzamb, kudjal muntu musu, kwikal ni mambamb mawamp ma manangu, ni kuwanyish maswir ma mu uruw ma mbay umwing ni mukwau.
LAM MUCHIM WEY
4. Ov, chom ik chikata kuyishikij in Kristu amwing ku yisal yiyimp?
4 Ov, mutapu ik chitwishikina kudi mwin Kristu kuwil mu chisal cha masandj? Chisal chiyimp cha kwend kwa masandj chikat kusambish ching ni mes. Yesu warumburila anch: ‘Muntu mwawonsu ukudandamena kumutal mband ni kumwovil ris ra kulal nend, muntu mwinou wasal kal chitil cha kulal nend mu muchim wend.’ (Mat. 5:27, 28; 2 Pita 2:14) In Kristu avud awila mu chisal chiyimp chinech pa kuziyish mwikadil wau kusutil ku kutal pornografi, kutang yom ya rukat ra amakundj ni amband, ap pa kutal yom yiyimp pa internet. Antu akwau akat kwipuwangesh nich mavideo mayimp ma masandj, ma teatre, ap ma program ma televizion mayimp. Antu amwing akat kuya mu yikumbu ya kunin mar uchuku ni kutal ma video ma masandj ap kwipan many malangwishina maku.
5. Ov, mulong wak tuswiridin kulam muchim wetu?
5 Antu amwing akat kuwa mu choziu chinech mulong ayilondwil antu asadina yom yiyimp. Mu mangand minam makad kwilam ni mayila nakash kurutu mu kwend kwa masandj ma mitapu yawonsu, chidi chiswapela kudi antu awonsu ku kuwa mu kusambish kukat mu muchim wend muntu mukwau wakad kwikal mbay nend wa uruw. (Tang Jeremiy 17:9, 10.) Yesu walonda anch: “Mu muchim mwa muntu mwawiy mukata kubudik yitongijok yiyimp yikata kumutwal [muntu] ku kujipan, ni kwimik dis, ni kusal yom yikwau yiyimp.”—Mat. 15:19.
6, 7. (a) Ov, muchim uyimp ukutwish kumubachik muntu ku kusal chitil ik? (b) Ov, chifanyidin kusal ik mulong wa kwipuk kuwa?
6 Anch maku mayimp ma masandj masambish kukul mu michim yau yiyimp, antu aad akatijadina akutwish kusambish kutan yom yikimbiningau kutan kudi ambay nau a uruw. Katat, akusambish kwitekin yisu yivud ya kutanijan, ni kumeken kwakad mulong ap kutanijan pakad kuchingejin kukutwish kwikal kwa chisu chawonsu. Mulong yitongijok yau yiyil kurutu, mikadil yau yikuyip. Kwinsudiel pakwandau nakash mwi njil ya yitil, chom chikasikena chidi mutapu wa kwimik, ap anch ij nawamp ang ayil mu kusal yom yiyimp.—Jinsw. 7:21, 22.
7 Usu wa muspiritu uyil pakemp-pakemp mu kupwa mulong wa rusot ra uyimp ni mambamb mayibachikin ku kukwatijan ku makas, ku kususijan, ku kusengan, ku masengan malangwishina nakash rukat, ni mazu makwau ma rukat, yawonsu yikutwishau kupan ching kusu kudi ambay nau a uruw. Kwinsudiel, akez “kwiyoz [ayinau] nich maku [mau] mayimp.” Chisu chikudina maku minam, makat kuval “chitil”—mu mashakamin minam, chidi kwend kwa masandj. (Jak. 1:14, 15) Chom chiyimp mudi ik! Chitwishikin kwipuk kuwa mwamu anch antu awonsu aad itiyij chakwel Yehova akasikesha kalimish kau piur pa uruw. Ov, mutapu ik?
SEJ PISWIMP NI NZAMB
8. Ov, mutapu ik ukata urund ni Yehova kulam mikadil yiwamp ya antu?
8 Tang Kuseng 97:10. Kwikal mu urund ni Nzamb chawiy chom cha usey mulong wa kulam manangu metu. Anch twilej piur pa mikadil yiwamp ya Nzamb ni twasal usu wa ‘kumwilikej Nzamb mudi anend akatish,’ tukwikal abachikinau ku kulik “yom ya usund, ap ya kwijond.” (Efes 5:1-4) Kwijik anch “Nzamb ukez kuyirumburish in kwimik dis ni in usund awonsu,” kusadil anch, ambay a uruw asala usu wau mulong wa kulimish uruw ni kwikal ashinshamena umwing ni mukwau.—Heb. 13:4.
9. (a) Ov, mutapu ik watwishay Josef kulik kuwa mu choziu cha masandj? (b) Ov, chom ik twilejina ku chilakej cha Josef?
9 Antu amwing ashinshamena kudi Nzamb aziyisha kom kau mulong wa kutanijan kwau ni ambay nau a mudimu akad kwikal atuman kupwa kwa mudimu. Yoziu yikutwish kwikalaku ap pa chisu cha mudimu. Kwi ndond ya mudimu kwadingay Josef nsand muwamp, kwawiy kwasambishau kumukat kudi mband wa mwant wend wa mudimu. Dichuku diawonsu, mband winou wadandamena kumwoz chakwel asala nend masandj. Kwinsudiel, “mband winou wamuturukina Josef mu chidjal, wamwel anch: ‘El tulala ni yamam!’” Pakwez Josef wasala usu ni wamuchina. Ov, chom ik chamukwasha Josef ku kwilam nawamp muspiritu mu yisu yiney ya yoziu? Chading mulong wa mupak wend ukash wa kulik kuyipish urund wend ni Nzamb pa kulam kushinshaman kwend ni rukat rend kudiay ndiy. Mudi chibudikin ku mupak wend, washesha mudimu wend ni amudjibula mu rukan pakad mulong, pakwez Yehova wamuyukisha. (Dis. 39:1-12; 41:38-43) Ap anch muntu udi ku mudimu ap mu milong ya panrend, mwin Kristu afanyidin kwipuk mashakamin makutwisha kumwandjik mu yoziu ni muntu wakad kwikal mbay nend wa uruw.
KUDJAL UNTU USU
10. Ov, untu usu ukulam muchim wetu mutapu ik?
10 Mulong untu usu ‘autanga kukwatijan ni rusot ra Nzamb mu kutentam ni kushinshaman kwakin,’ chidi chom cha usey chifanyidinau ambay a uruw a muspiritu kukudish. (Efes 4:24) Antu adjita untu winou usu akat “kujip” yid ya mujimbu wau “mudi usund, ni kusotijan, ni upwepu, ni maku mayimp ma mujimbu, ni ris.” (Tang Kolosay 3:5, 6.) Dizu “kujip” dimekeshin anch tufanyidin kusend mupak ukash mulong wa kura nich tutaku maku mayimp ma mujimbu. Tukez kwipuk chom chawonsu chikutwisha kutulangwish maku ma kumanijan ni muntu wakad kwikal mbay netu wa uruw. (Job 31:1) Anch twatenchik mwom wetu mudi mudia rusot ra Nzamb, twilejin ‘kukis yom yawonsu yiyimp’ ni ‘kulamat ku yom yawonsu yiwamp.’—Rom 12:2, 9.
11. Ov, mutapu ukutwisha untu usu kukasikesh uruw?
11 Untu usu “ukweta chifu chendendiy wamutanga,” Yehova amwinend. (Kol. 3:10, TMK) Chidi chiyukish kujimb mudi ik anch amakundj ni amband akasikesh mwikadil wau wa kwilam pa kwikal nich “riy, ni kudimuk, ni kwishikumwish, ni kuwap, ni kushimpish kwa muchim”! (Kol. 3:12) Akwikal kand ni musangar ujim pa kwikal mu uumwing mu uruw anch “chisambu cha Kristu [chayikel] mu michim [yau].” (Kol. 3:15) Chidi chom cha usey mudi ik anch ambay a uruw ‘akatijadin umwing ni mukwau’! Chinech chiyisangareshin ‘kusal usu’ mu “kukasikesh kulimishijan amwing ni akwau.”—Rom 12:10.
12. Ov, mikadil ik umening anch yidi ya usey mulong wa kwikal nich musangar mu uruw?
12 Pamwipulau piur pa mikadil yasala anch uruw wau wikala ni musangar, Sid walonda anch: “Rukat ridi mwikadil tukata kwikasikesh mulong wa kwikal ching nich. Ni twamana kand anch kwitudish kudi kwa usey nakash.” Mukajend, Sonja, witiyijin, ni uwejidinaku anch: “Kudimuk kudi chakin kamu kwa usey nakash. Ni tusadin kand usu wa kumekesh kwikepish, chikalap nchik anch chiswapelap.”
KWIKAL NICH MAMBAMB MAWAMP
13. Ov, chom ik chikutwisha kukasikesh uruw, ni mulong wak?
13 Mambamb mawamp madi chakin kamu chom chiwapishina mikadil mu uruw. Chiding cha ushon mudi ik anch ambay a uruw akat kwilond umwing ni mukwau mazu maburedina kalimish chisu chikwetau ujim nakash ap chisu chawonsu! Anch ambay a uruw asambish kusadin “mazu mawonsu maridila ni ujim, ni kuswej, ni jinkuny, ni kuchirilan,” mwikadil wau wa muspiritu wa kulam nich uruw ukuziy. (Efes 4:31, TMK) Piur pa kushesh uruw wau nich kupunganijan ap kulond mazu mayimp, ambay a uruw akwet kuswir kwa kukasikesh uumwing wau nich mazu ma madimukina, mawamp, ma ranaken.—Efes 4:32.
14. Ov, chom ik tufanyidina kwipuk nich manangu?
14 Bibil ulondin anch kuding “chisu chimwing cha kunenet.” (Mul. 3:7) Mazu minam marumburikinap anch tufanyidin kulik kulond, chikutwisha kwimik mambamb ma usey. Mband umwing wa mu Allemagne ulondin anch “mu mashakamin minam, kunenet kukutwisha kwamujimanish mbay ney wa uruw.” Pakwez, mband winou uwejidinaku anch: “Ap anch chidingap chiswapela pa chisu tukweta ujim, chiwapinap kusal mwamu mulong wa kov nawamp. Anch walond pakad kuchingejin ap wasal chom kanang chimwovishina mbay ney uruw ujim, ni chinech chikutwish kupandikesh kusu milong.” Kupwa, ikundj ni mband kakutwishap kupwish milong yau kusutil ku kutoy ap ku kulik kwambamb umwing ni mukwau. Chiwapin kukasikesh uruw wau pa kulik kwikal ni chaku cha kutend ap kudandamen ching kupwitijan.
15. Ov, mutapu ik ukutwisha mambamb mawamp kukasikesh uruw?
15 Uruw ukat kwikal ukash anch ambay a uruw itekin chisu cha kwambamb patok piur pa yovil ni yitongijok yau. Mutapu tulondina ukwet usey umwing ni yom tulondina. Chawiy lel, ap mu mikadil yikash, pakish kushinshikin pa yom ulondina, mutapu uyilondina ni pa mutapu utondina mazu ma kulond. Anch wasal mwamu chikwikal chiswapela kudi mbay ney wa uruw kukutesh. (Tang Kolosay 4:6.) Ikundj ni mband akutwish kukasikesh uruw wau pa kwikal nich mambamb mawamp, pa kulond “dizu diwamp dikutwisha kuyukish antu mudi muchifanyidina, ni kupan ranaken” kudi mbay nau wa uruw.—Efes 4:29, TMK.
KUWANYISH MASWIR MA URUW
16, 17. Ov, mulong wak chidi cha usey kudi ambay a uruw kutongijokin piur pa yovil ya mukwau ni pa maswiur ma kumanijan kwa ikundj ni mband?
16 Ambay a uruw akutwish kand kukasikesh uruw wau kusutil ku kukimb bil kuyisangaresh ambay nau a uruw, ku kutek maswir ma ambay nau a uruw kurutu kwa mawawiy. (Fil. 2:3, 4) Amakundj ni amband aswiridin kuwanyish maswir mau ma mu yitongijok ni ma kumanijan kwa ikundj ni mband.—Tang 1 Korint 7:3, 4.
17 Cha ushon, ambay amwing a uruw kasotiningap kumekesh rukat rau kudi umwing ni mukwau. Ni antu amwing amening anch kumukat mbay nend wa uruw kudi kwikepish usey. Pakwez, Bibil ulondin anch: “Amakundj kand chawiy chimwing, [shakamany] nau akajen [kukwatijan nich] ronganyin.” (1 Pita 3:7, TMK) Ikundj ufanyidin kwijik anch kumanijan kwau kurumburikin yom yivud kusut kwikal kwau kwa pamwing. Mband ukweting musangar chakin kamu wa kumanijan anch ikundj ukwet rukat rakin mu yisu yikwau kulik ching kusu chisu cha kumanijan kwa ikundj ni mband. Anch awonsu amekesh rukat rakin, akuwanyish chakin kamu maswir mau ma mu yitongijok ni ma kumujimbu umwing ni mukwau.
18. Ov, mutapu ik ukutwishau amakundj ni amband kukasikesh uruw wau?
18 Ap anch chiwapinap kumanijan ni muntu wakad kwatijan nend, kuburen rukat kukutwish kwamubachik mbay wa uruw ku kumukat ni kusambish kumulondul muntu mukwau. (Jinsw. 5:18; Mul. 9:9) Chawiy chiyilejenay Bibil ambay a uruw anch: “Kangal wakokijanany kusankan pamwing, ching kusu anch wovijanany kulik kusal chimwing.” Ov, mulong wak? “Chamwamu Sakudimban ukez kukwozany mulong ukuburenany usu wa kwilam.” (1 Kor. 7:5) Chidi chom chiyimp mud ik anch ambay a uruw amulondul Satan pa kusadil ‘kuburen usu [wau] wa kwilam’ ni asambish kuyibachik awonsu aad ku kuwa mu choziu ni kwend masandj! Chinyim ni chinech, anch mbay mwawonsu wa uruw wikasikesh, kulik kukimb ching ‘kuwap kwend amwinend, pakwez wasot kuwap kwa mukwau’ ni wasal yikimbinau kudi mukwau mudi mutapu wa kulejan rukat kulik anch mudi dibaz, kumanijan kwa rukat rakin kukutwish kukasikesh uruw.—1 Kor. 10:24.
LAM URUW WEY
19. Ov, mupak ik tufanyidina kwikal nich, ni mulong wak?
19 Tudi piswimp ni kwandam mwi ngand yisu yitentamina. Chawiy lel kulondul maswir ma mujimbu kukutwish kwikal ubaj nakash kudi etu mudi mukwadinga ubaj kudi in Isarel 24 000 mwi mpay ya Mowab. Kupwa kwa kulond piur pa yom ya usany ni yom yasadika, Dizu dia Nzamb dibabeshin anch: “Chifanyidin muntu mwawonsu utongila anch: ‘Niminy dang mu ritiy,’ ababal, chamwamu ukuwa.” (1 Kor. 10:12) Mwamu, chikasikeshina mudi ik chakwel tukasikesha uruw wetu pa kwikal ashinshamena kudi Tatukwetu wa mwiur ni kudi ambay netu a uruw. (Mat. 19:5, 6) Nlel ap machuku ma kurutu, tukwet kuswir kwa “[kusal] usu wa kwikal zwang wakad kufa nich kurutu kwa Nzamb, [kwikal] nich chisambu pakach [petwetu] nend ndiy.”—2 Pita 3:13, 14.