Ov, Kwilej Shikol ni Kwikal ni Nfalang Kukutwish Kulet Mwom Wakin?
Antu avud akat kutong anch antu ilejina nakash ni adia ampich awiy akweta musangar. Atongining anch kwilej iniversite kukutwish kumukwash muntu kwikal nsalamudimu muwamp, muntu ukweta usey mu dijuku, ni mwan a ngand muwamp. Akat kutong kand anch kwilej shikol yilemp kukumukwash muntu kutan mudimu wa nfalang jivud, ni anch antu akweta nfalang jivud akwikal ni musangar.
MUPAK UKWATINAU ANTU AVUD
Shinshikin yom yalonday Zhang Chen udia mu Chine. Ulondin anch: “Natongang anch nading nifanyidin kwilej iniversite mulong wa kwipuk uzwendj, ni anch kwikal ni mudimu wa nfalang jivud kwafanyina kwinletin musangar ni mwom uwamp.”
Mulong wa kwikal ni mwom uwamp, antu avud ipanin kwilejin ku ma iniversite ma ntumb nakash, pamwing ap mu jingand jindj. Wawiy mutapu wadiau kusal antu avud djat ni pashikina chipupu cha COVID-19 chayikangeshina antu kwendangan pa manangand mawonsu. Rapor wa Organisation de coopération et de développement économiques wa muvu wa 2012 ulondin anch: “Pakach pa antu ilejina ku iniversite mu jingand jindj, avud adiokil mu Aziy.”
Yisu yivud anvaj akat kwipond nakash chakwel anau aya kwilejin mu jingand jindj. Qixiang, udia mu Taiwan ulondin anch: “Anvajam ading kwau atuzwendj, pakwez atutuma etu anau awonsu anying kuya kwilejin ku shikol yimwing ya mu États-Unis.” Mulong wa kuyifutin an ku shikol mud yiney, dijuku diau diafanyina kwandam mu dibaz dijim nakash mud mutapu chasadikang mu majuku makwau.
YISU YIBUDIKIN YIKATA KWIKALAKU?
Antu avud ipana kwilej mashikol ma piur ni kukimb dipit katanap yom yading yichingejinau
Kwilej shikol kukutwish kuwapish mwom mu mutapu kanang, pakwez kukatap chisu chawonsu kuyishikij antu ilejina kutan yom yading yichingejinau. Chilakej, kupwa kwa kusal mivu yivud mu kwipond ni kwandam mu dibaz dijim, antu amwing akutwish kukangany kutan mudimu wading usotinau. Mu rapor umwing (Business Times de Singapour) Rachel Mui ulondin anch: “Antu avud nakash ilejina ku iniversite kamenap mudimu wa kusal.” Jianjie wa mu Taiwan ukweta diplom dia piur nakash dia ku iniversite, ulondin anch: “Antu avud kakwetap mutapu wa kuman mudimu wilejau ku shikol ni akat kasal midimu yakad kukwatijan ni shikol yilejau.”
Antu akata kwikal ni mutapu wa kusal mudimu wilejau ku shikol akat kujingunin anch mwom wau ukatap kwikal mud mwading muchingejinau. Kupwa kwa kupwish iniversite mu Royaume-Uni, Niran wa mwi ngand ya Thaïlande watana mudimu wa shikol yilejay. Ulondin anch: “Shikol nileja yankwasha kwikal ni mudimu wa nfalang jivud mud munading nichingejina. Pakwez, chading chingitin kusal mudimu nakash ni mu asaa avud mulong wa kutambul difut dined. Dinsudien, akepisha antu ku mudimu, niyam andiosha pa mudimu. Nashikena kujingunin anch kwikil mudimu ukutwisha kulet mwom uwamp.”
Ap antu adia ampich ap amekena mud akwet mwom uwamp niyau akat kurish ni milong mu majuku, akat kuyel, ni akat kwiyakamish mulong wa nfalang. Katsutoshi wa mu Japon ulondin anch: “Nading ni nfalang jivud, pakwez nading niyakamishin mulong wa antu ading angovidina mukau ni kwimpompat.” Lam, ushicha mu Vietnam ulondin anch: “Nimen antu avud asadina usu wa kukimb midimu ya nfalang jivud mulong wa kwikal ni musangar, pakwez mu uyakin, kukat kwikal yibudikin yikwau mud—kwikal mu ubaj, mayej, ni kwiyakamish nakash.”
Mud Franklin, antu avud ashikedin kal kulond anch kud yom yivud yifanyidina kusal mu mwom kusutamu kwau kwilej mashikol ma piur ni kukimb mapit. Pa ndond pa kushinshikin pa yom yikwetau, antu avud akat kukimb mutapu wa kwikal ni mwom uwamp mu machuku ma kurutu kusutin kusal usu wa kwikal antu awamp ni kuyisadin antu akwau yom yiwamp. Ov, kusal mwamu kukutwish kulet mwom wa musangar mu machuku ma kurutu? Mutu wa mulong ulondwilaku ukwakul ku chipul chinech.