Mintlhamuxelo Ya Xibukwana Xa Ntlhanganu Wa Wutomi Ni Wutizreli Byezru
13-19 KA ABRILI
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | GENESIS 31
“Yakobe Na Labani Va Hamba Xipfumelelanu Xa Ku Zrula”
Perspicaz vol-2 p. 173 § 8
Galeed
Akuva va lulamisa timhaka a makazri kwavu hi ku zrula, Yakobe na Labani va hambe xipfumelelanu. Xileswo Yakobe a yimise zribye kutani a byela ‘vamakwavu’ akuva va hlengeleta mazribye ma va nhulu, kumbexana ma hamba ingiki i tafula akuva va dela kone swakuda swa xipfumelelanu. Ntsrhaku, Labani a txhule mbangu lowo vito a ku i ‘Yegar-sahadutha’ hi Xiharamu (Xihasiria), kambe Yakobe a wu txhule vito ledzri fanaka kambe hi Xiheberu, dzri liki ‘Galeed’. Labani a te: ‘A nhuli leyi [Heb., gal] i mboni [Heb., ʽedh] makazri kwanga na wene namunhla.’ (Gn 31:44-48) Nhulu ya mazribye (kolona dzra zribye) afa yi tizra ku nyikela wumboni ku lava khalutaka hi mbangwini lowo. Afa swi li hi la swi hlayiwaka ha kone ka ndzrimana 49 loko hi Xiheberu yi ku, ‘Mitspa [Xihondzro xa ku zrindzra]’, a tiyisekisa leswaku Yakobe na Labani va hambe xipfumelelanu xa ku zrula makazri kwavu ni mindangu yavu. (Gn 31:50-53) A minkameni ya khale, a mazribye a ma tizrisiwa akuva ma va timboni leti nga vulavuliki.—Yš 4:4-7; 24:25-27.
Perspicaz vol-3 p. 728 § 9
Xihondzro Xa Ku Zrindzra
Yakobe a yimise nhulu ya mazribye kutani a yi txhula ‘Galeed’ (leswi liki ‘Nhuli ya Wumboni’) na ‘Mitspa’ kumbe Xihondzro xa ku Zrindzra. Labani a te: ‘Yehovha a a lavise makazri kwanga na wene, loko hi fulazrelanile.’ (Gn 31:45-49) Nhulu leyo ya mazribye a yi tiyisekisa leswaku Yehovha afa a xiyisisa, akuva a tiyiseka leswaku Yakobe na Labani va ta hetisisa xipfumelelanu xavu xa ku zrula kumbe imhim.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Perspicaz vol-3 p. 693 § 8
Terafime
Vayembuli va gungule swa kukazri a Mesopotâmia ni le migangeni yimbeni ya le kusuhi na kone, leswi kombaka leswaku ku va ni swifaniso swa materafime a swi fambisana ni lweyi afa a ta yamukela pfindla dzra ndangu. Hi ku ya hi xipepezrele lexi xi kumiwiki a Nuzi, ku va ni swikwembu swa ndangu afa swi ta nyika mukon’wana mpfumelelo, hi ku ya hi swiyimu swa kone, wa ku ya hubyeni ku ya kuma mpfumelelo wa ku lwela pfindla dzra n’wingi wakwe lwa fiki. (Textos Antigos do Oriente Próximo, dzri gandlisiwiki ha J. Pritchard, 1974, pp. 219, 220, ni tlhamuxelo wa le hansi 51) Swi nga yentxeka leswaku Rakeli, na a li ni leswo miyanakanywini, a vone leswaku a nga titekela materafime, hi leswi tatana wakwe a kanganyisiki Yakobe, nuna wakwe. (dzringanisa Gn 31:14-16.) Lisima dzra materafime mayelanu ni lwa faneliwaka hi pfindla dzri tlhela dzri tlhamuxela leswaku ha yini Labani a djule ku tlheliseliwa materafime, lakakuva a za a teka vamakwavu va landzra Yakobe mpfhuka wa 7 wa masiku. (Gn 31:19-30) Nakunene, Yakobe afa a nga tivi ntxhumu nikutsrongo ka leswi Rakeli a swi yentxiki (Gn 31:32), nakone a ku kombisiwi ni kan’we leswaku a same a dzringisa ku tizrisa materafime akuva a kuma pfindla dzra vana va Labani. Yakobe afa a nga tivi ntxhumu hi swithombe. Hi wugamu, materafime wolawo inhaka ma helisiwile nkama lowu Yakobe a yimbeliki swikwembu hinkwaswu swa vamatiko leswi tisiwiki hi va ndangu wakwe, hansi ka nsinya lowukulu lowu afaka wu kumeka kusuhi ni Xikemi.—Gn 35:1-4.
Sentinela 15/03/2013 p. 21 § 8
Yehovha—I Wutsrhamu Byezru
Loko Yakobe a tlhasa a Harani, malume wakwe Labani a mu yamukele hi mavoko mabidzri, ntsrhaku a mu nyika Leya na Rakeli leswaku va va vasati vakwe. Kambe hi ku famba ka nkama, Labani a dzringete ku delela Yakobe, hi ku ntxintxa hakelo yakwe ka 10! (Gn 31:41, 42) Kambe, Yakobe a tiyiselele mintxhumu hinkwayu, na a tiyiseka leswaku Yehovha a ta ya mahlweni a mu hlayisa—nakone a mu hlayisile. Hakunene, loko Xikwembu Nkulukumba a byele Yakobe leswaku a tlhelela a Kanana, mulumuzana lweyi, kutani afa a li ni ‘mintlhambi leya ku tala, ni malandzra ya vavanuna ni ya vavasati, ni makamele ni timbongolo’. (Gn 30:43) Yakobe a khongotile a kombisa ku tlangela swinene a ku: ‘A ndzri faneli hi timpswalu taku hinkwatu, ni swinene hinkwaswu leswi u swi humexeliki nandzra waku; hikusa ndzra weli lwe Yordane, na ndzra ku va ni nhonga yanga, swoswi ndzri mintlawa mibidzri.’—Gn 32:10.
20-26 KA ABRILI
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | GENESIS 32-33
“Xana Wa Lwa Hi Nkhinkhi Akuva U Kuma Matovoko?”
Sentinela 15/08/2003 p. 25 § 3
Xana U Djula Yehovha Hi Mbilu Yaku Hinkwayu?
A Matsralweni ku ni swikombiso swinyingi swa lava tikazratiki swinene loko va djula Yehovha. Mun’wana wa vhanu volavo ku ve Yakobe, lweyi a pfinyaniki kumbe ku hipfilitana ni ntsrumi ya Xikwembu Nkulukumba leyi tindzrulutiki mhunu wa nyama, ku ko wu va mpundzru. Hi leswo ke, Yakobe a txhuliwe vito dzra Israyele (Lweyi A Pfinyaniki Ni Xikwembu Nkulukumba) hikusa a ‘pfinyane’ na Xikwembu Nkulukumba kumbe ku mu ‘sindzrisa’. Ntsrumi yi mu tovokisile hi kola ka ku tiyimisela kwakwe hi mbilu hinkwayu.—Genesis 32:24-30.
Perspicaz vol-1 p. 578 § 5
Xilema, Wulema
Wulema bya Yakobe. Khambi dzrimbeni na Yakobe a ni 97 wa malembe, a pfinyane wusiku-wusiku ni ntsrumi ya Xikwembu Nkulukumba leyi a yi tindzrulute yi va mhunu wa nyama. A kote ku khoma ntsrumi leyo yi za yi mu tovokisa. Loko va li ku lweni, ntsrumi yi mu khumbe nyenya kutani a ntsrhumbi wakwe wu suleka. Hi kola ka leswo, Yakobe afa a khuta loko a famba. (Gn 32:24-32; Hš 12:2-4) Ntsrhaku ka leswo, Yakobe a kume xidzrimuxo xa leswaku nambi leswi a ‘lwiki ni Xikwembu Nkulukumba [xizrun’wa xa Xikwembu Nkulukumba] ni vhanu a va a hlula’, hi lani a ntsrumi yi hlayiki ha kone, hi ku kongoma afa a nge na ku yi hlula ntsrumi ya Xikwembu Nkulukumba ya ntamu. Akuva Yakobe a kote ku pfinyana ni ntsrumi, ku ve ntsena hi nkongometo ni mpfumelelo wa Nkulukumba akuva swi ta voneka leswaku Yakobe afa a xi tlangela xivileleko xa tovoko dzra Xikwembu Nkulukumba.
Perspicaz vol-2 p. 450 § 8
Israyele
1. Vito ledzri Xikwembu Nkulukumba a nyikiki Yakobe loko a ni 97 wa malembe. Ku ve hi wusiku lebyi a tsremakanyiki hlaluku dzra Yabbok, na a ya tlhangana ni makwavu Esawu, lani Yakobe a sunguliki ku pfinyana ni lweyi a tihlayiki ntsrumi. Hi nkonta ya ku phikelela kwakwe ku lweni, vito dzrakwe dzri txintxiwile dzri va Israyele, swanga xikombiso xa tovoko dzra Nkulukumba. Akuva a tlangela swiyentxakalo leswo, Yakobe a txhule mbangu lowo vito dzra Peniel kumbe Penuel. (Gn 32:22-31; vona JACÓ No 1.) Mahlweninyana ka leswo, a Bethel, Xikwembu Nkulukumba a tiyisekise ku txintxiwa ka vito ledzro, kutani ku sukela kolano ku ya tlhasa ku feni kwakwe, Yakobe afa a vitaniwa Israyele. (Gn 35:10, 15; 50:2; 1Mk 1:34) Ka 2.500 wa makhambi a Bibeleni lawa ku humelelaka vito Israyele, ku va ku hlayiwa vatukulu va Yakobe swanga tiko.—Eks 5:1, 2.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Sentinela 15/06/2010 p. 22 §§ 10-11
Ku Vulavula Hi Ndlela Ya Ku Zrula Swi Yaka Wuxaka Lebyinene
Ku vulavula hi ndlela ya ku zrula ni ku vulavulisana hi ndlela leyinene swi pfuna ku sungula ni ku bekisa wuxaka lebyinene ni vhanu van’wana. Nakunene, ku yentxa leswi hi nga swi kotaka ku yampswisa wuxaka byezru ni vhanu van’wana swi nga yampswisa ndlela leyi hi vulavulaka ha yone na vone. Ku yentxela van’wana leswinene hi mbilu hinkwayu—ku kuma nkama wa ku va pfuna, ku va nyika swihiwa na swi huma mbilwini ni ku va kombisa malwandla—swi nga yentxa leswaku hi va ni ku vulavulisana hi ku ntsrhunxeka. Swi nga ha tlhela swi ‘hlengeleta makhala laya ku pfuzra’ ka mhunu yelweyo nakone swi nga ha mu yentxa a va ni wumhunu lebyinene, swi yentxa leswaku swi nabyala ku vulavula mi ntsrhunxekile mi tlhela mi lulamisa timhaka.—Ro 12:20, 21.
11 Yakobe a yi twisisile mhaka leyi. Hahla dzrakwe ku nga Esawu, afa a mu hlundzrukele ngopfu lakakuva Yakobe a tsrutsrumile hi ku txhava leswaku Esawu afa a ta mu dlaya. Ntsrhaku ka malembe manyingi, Yakobe a tlhelele ka le kwavu. Esawu a tile ku ta tlhangana na yene na a ni 400 wa vavanuna. Yakobe a khongote ka Yehovha a kombela mpfunu. Ntsrhaku ka leswo a zrumele xihiwa, swifuyu swinyingi ka Esawu. Xihiwa xolexo xi hetisise nkongometo wa xone. Loko va tlhangana, mbilu ya Esawu a yi bohlile kutani a tsrutsruma a xingazra Yakobe.—Gn 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
Perspicaz vol-1 p. 699 § 3
Xikwembu Nkulukumba, Xikwembu Nkulukumba Wa Israyele
Yakobe a txhuliwe vito dzra ku Israyele loko a kumane ni ntsrumi ya Yehovha a Peniel, nakone ntsrhaku ka ku tlhangana kwakwe ni makwavu Esawu hi ku zrula, a tsrhame Sukkoth a gama a ya tsrhama a Xekeme. A kume mbangu ka vana va Khamor kutani a yaka kone tende dzrakwe. (Gn 32:24-30; 33:1-4, 17-19) ‘A yimisi aletari kone, a dzri txhula El-Elohe-Yisrael [Xikwembu Nkulukumba, Xikwembu Nkulukumba wa Israyele]’ kumbe ‘Xikwembu Nkulukumba i Xikwembu Nkulukumba wa Israyele’. (Gn 33:20) Loko a titivisa hi vito ledzri afaka a ha ku txhuliwa dzrone ni vito dzra aletari, Yakobe afa a kombisa ku dzri yamukela ni ku kombisa ku tlangela kwakwe a vito ledzro, ni kuva Nkulukumba a mu kongomisile ni ku mu huluxa a tlhelela Tikweni dzra Xidumbiso. Zritu ledzri dzri humelela kan’we a matsralweni.
27 KA ABRILI–3 KA MAYU
WUKOSI BYI NGA BIBELENI | GENESIS 34-35
“Mihandzru Ya Ku Bava Leyi Tisiwaka Hi Xinakulobye Xa Ku Biha”
Sentinela 01/02/1997 p. 30 § 4
Xekeme—Doropa Ledzri Dzri Nga Nkoveni
Xana madjaha ya muti wolowo a ma ta xi lavisisa kuyini xin’whanyatana lexi afaka xi yendzrela muti wavu—lexi kumbexana afa xi nge na lweyi a xi heleketaka kumbe lweyi a fambaka na xone? N’wana wa djaha wa hosi ya tiko ‘a ku mu vona, a mu khoma, a yetlela naye, a mu hona’. Ha yini Dina a nghene nghozini hi kola ka ku titoloveta ni va-Kanana va mahanyela ya ku biha? Xana ku nga va leswaku afa a titwa na a navela ku va kun’we ni van’wanyana va tintanga takwe? Ku nga va leswaku afa a tiyele nhloko, ni ku titwa na a ntsrhunxekile ku fana ni vamakwavu va xinuna? Dondzra dzrungula dzra Genesis, kutani u dzringisa ku yanakanya hi nhlomulo ni tingana leti Yakobe na Leya va viki na tone hi kola ka ku yendzra ka n’wanavu wa n’whanyana, a ya Xekeme.—Genesis 34:1-31; 49:5-7; nakone vona Xihondzo xo Rindza xa 15 Ka Junyu wa 1985, tluka 31.
Zrandzra Xikwembu Nkulukumba p. 124 § 14
‘Tsrutsrumani N’wi Txhava Vumbuye!’
A matihlweni yakwe, Xekeme a tivone na a nga phazamanga ntxhumu. Leswi a naveliki Dina, e mu “khoma” ava “a mu hona”. (Dondzra Genesis 34:1-4.) Ku tlula loku ka nawu ku pfuxe hasahasa leyi tisiki khombo henhla ka Dina ni ndangu wakwe hinkwawu.—Genesis 34:7, 25-31; Ba-le-Galatia 6:7, 8.
Sentinela 01/09/2009 p. 21 §§ 1-2
Loko U Khunguvanyisiwile
Hakanyingi, lava djulaka ku dzrihisela va yentxa leswo hi nkongometo wa ku susa ku vavisa loku vangiwiki hi mhunu lwa va khunguvanyisiki. Hi xikombiso, Bibele dzri hi byela leswaku loko vana va Yakobe lwa afaka a li mu-Heberu va twe leswaku Xekeme lwa afaka a li mu-Kanana a hone makwavu Dina, va ku ‘vaviseka ngopfu-ngopfu; va hlundzruka swinene’. (Genesis 34:1-7) Akuva va tidzrihisela ka wubihi lebyi yentxeliwiki makwavu Dina, vana vabidzri va Yakobe va lukele Xekeme ni ndangu wakwe kungu. Simiyoni na Levhi va tizrise wukanganyisi akuva va nhingena mutini va dlaya vavanuna hinkwavu, ku patsra na Xekeme.—Genesis 34:13-27.
Xana ku halata ngati ku lulamise timhaka? Loko Yakobe a twa leswi yentxiwiki hi vanakwe, a va tshinye a ku: ‘N’wi ndzri kazratile a ku ndzri hamba lwe wa ku nuha ku vayaki va tiko, . . . va ta ku ndzri hlengeletanela, va ndzri dlaya; ndzri ta suva, mine ni yindlu yanga.’ (Genesis 34:30) Matsrhan’wini ya kuva va lulamisa timhaka, swiyentxo swavu swa ku dzrihisela swi ve ni ntsrhovelo lowu hambaniki, swoswi ndangu wa Yakobe a wu fanela ku tsrhama hi ku tivonela hi ku txhava ku hlaseliwa hi vayakelani vavu lava hlundzrukiki. Xikwembu Nkulukumba a lelete Yakobe leswaku a zruzra ni ndangu wakwe va ya tsrhama a Bethel akuva a sizrelela ndangu wakwe leswaku wu nga hlaseliwi.—Genesis 35:1, 5.
Djulisisa Tindzralama Ta Moya
Perspicaz vol-1 p. 6 § 9
Debora
1. Nandzra wa Rabeka. Loko Rabeka a suke kaya ka tatana wakwe, Betuwele, akuva a ya Palestina ku ya txhata na Izaki, Debora a mu heleketile. (Gn 24:59) Ntsrhaku ka malembe manyingi ya ntizro a mutini wa Izaki, Debora a tikume na a li kaya ka Yakobe, swi nga yentxeka ku ve ntsrhaku ka lifu dzra Rabeka. Ntsrakunyana kolomu ka 125 wa malembe ya mutxhatu wa Rabeka na Izaki, Debora a file kutani a lahliwa hansi ka nsinya lowukulu, a Bethel. A vito dzri txhuliwiki nsinya lowo (Allon-bakuth, leswi liki “Nsinya Lowukulu wa Xidzrilo”) dzri kombisa leswaku afa a zrandzriwa swinene ha Yakobe ni ndangu wakwe.—Gn 35:8.
Sentinela 12/2017 p. 14
Swivutiso Swa Vadondzri
Xana A Israyeleni Wa Khale, A Swi Djula Leswaku U Va Mativula Kumbe Nhondzrwa Akuva U Va Wa Lixaka Dzra Mesiya?
Minkama yimbeni a hi tlhamuxela leswaku a Israyeleni wa khale a swi djula leswaku u va mativula kumbe nhondzwa akuva u va wa lixaka dzra Mesiya. Hikusa a swi voneka swi pfumelelana ni leswi tsraliwiki ka Ba-Heberu 12:16. Ndzrimana yoleyo yi hlaya leswaku Esawu ‘a ve musandzri’ kumbe a nga kombisanga ku tlangela mintxhumu ya ku xwenga, hi leswi a ‘xavisiki wunhondzrwa byakwe [ka Yakobe] leswaku a kuma mbenga mun’we’. Leswo swi tikomba na swi hlaya leswaku loko Yakobe a kume ‘wunhondzrwa’, afa a ta va kokwana wa Mesiya.—Mt 1:2, 16; Luka 3:23, 34.
Nambitanu, loko hi kambisisa dzrungula dzra Bibele hi kuma leswaku a swi sindzrisi leswaku mhunu a va mativula leswaku a ta va kokwana wa Mesiya. Xiya wumboni lebyi landzrelaka:
N’wana wa mativula wa Yakobe (Israyele) na Leya afa ku li Rubeni. Ntsrhakunyana ka leswo, n’wana wa mativula wa Yakobe ni nsati lweyi a mu zrandzraka ngopfu, ku nga Rakeli, a ku li Yosefa. Loko Rubeni a ve ni nandzru hi kola ka xiyentxo xakwe xa ku biha, wunhondzrwa byakwe byi khalutiseliwe Yosefa. (Gn 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1Mk 5:1, 2) Nambitanu, Mesiya a nga belekiwanga a lixakeni dzra ndangu wa Rubeni kumbe wa Yosefa. Kambe a hume a ndangwini wa Yuda lweyi a nga n’wana wa wumune wa Yakobe hi nsati wakwe Leya.—Gn 49:10.