NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 28
LISIMU 88 Ni Tivise Tindlela Taku
Ha Yini Hi Fanela Ku Djula Switsratsriyo?
‘Wutlhazri byi le ku lava djulaka ku dzrimuxiwa.’—AMAPR. 13:10.
NKOMGOMETO
Ka nhlokomhaka leyi, hi ta dondzra hi leswi hi nga swi yentxaka akuva hi pfuneka hi ku helela hi swilayu leswi hi swi yamukelaka.
1. Hi nga teka swiboho swa wutlhazri ni ku yentxa leswaku makungu yezru ma famba ha hombe hi ndlela yini? (Amaproverbia 13:10; 15:22)
HINKWEZRU hi navela ku teka swiboho swa wutlhazri. A Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri hi byela ndlela leyi hi nga tlhaselaka ha yone ku navela koloko.—Dondzra Amaproverbia 13:10; 15:22.
2. I yini leswi Yehovha a dumbisaka ku hi yentxela swone?
2 Nakunene, lweyi hi fanelaka ku ya kwake akuva hi kuma wutlhazri ni swilayu i Papayi wezru Yehovha. Yene a hi dondzrisela ku hi pfuna, a hlaya mazritu lawa: ‘Ndzri ta ku mamulela [laya] na mahlu yanga ma ku lavisa.’ (Amaps. 32:8) Mazritu lawa ma komba leswaku Yehovha a yentxa swa ku tlula ni ku hi nyika swilayu. Yehovha a dumbisa ku hi nyika swilayu leswi vilelekaka a tlhela a hi pfuna ku swi landzra.a
3. Hi ta vona yini ka xidondzro lexi?
3 Ka xidondzro lexi, hi ta tizrisa Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba akuva dzri hi pfuna ku hlamula mune wa swivutiso: 1) Xana akuva ni pfuneka hi swilayu leswinene ni fanela ku va ni matsrhamela wani? 2) I mani lweyi a fanelaka ku ni nyika switsratsriyo leswinene? 3) Ni nga kombisisa kuyini leswaku nakunene na swi djula switsratsriyo? 4) Ha yini ni nga fanelanga ni kombela van’wana leswaku va ni tekela swiboho?
XANA AKUVA NI PFUNEKA HI SWILAYU LESWINENE NI FANELA KU VA NI MATSRHAMELA WANI?
4. Loko hi djula ku pfuneka hi switsratsriyo leswinene, he wani matsrhamela lawa hi fanelaka ku va na wone?
4 Akuva hi kota ku yamukela switsratsriyo leswinene hi fanela ku va hi titsrongahata ni ku pfumela leswaku a hi tivi hinkwaswu. Leswaku hi kota ku teka swiboho swa wutlhazri ha wuswezru, hi fanela ku pfumela leswaku a hi na mfambu ni wutivi lebyi dzringaniki. Loko hi nga titsrongahati, Yehovha a nge ti hi pfuna nakone nkama lowu hi dondzraka Zritu dzrake a hi nge ti vona xivileleko xa ku va hi tizrisa switsratsriyo leswi a hi nyikaka swone. (Mik. 6:8; 1 Pet. 5:5) Kambe loko hi titsrongahata ni ku tlhela hi pfumela leswaku a hi koti ku yentxa hinkwaswu, hi ta hantla hi yamukela swilayu leswi seketeliwiki a Bibeleni ni ku tlhela hi pfuneka ha swone.
5. I yini leswi Hosi Davhida a swi yentxiki leswi a swi ta mu yentxa a tikulisa?
5 Vona leswi u nga pfunekaka ha swone ka xikombiso xa Hosi Davhida. Nambileswi a yentxiki mintxhumu yinyingi ya ku hlamalisa a nga tikulisanga. Na a nga si va hosi a a tiviwa hi wuswikoti byake bya ku yimbelela, a kombeliwe ku va a txhaya tinsimu a tlhela a yimbelelela hosi. (1 Sam. 16:18, 19) Yehovha a hlawule Davhida leswaku a va hosi leyi a yi ta landzrela nakone a mu nyike ntamu hi ku tizrisa moya wa ku xwenga. (1 Sam. 16:11-13) Davhida a a tiviwa hi ku hlula valala vake, ku patsra na Goliyadi xihotlovila xa Mufilista. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) Loko a a li mhunu wa ku tikulisa, leswi a kotiki ku yentxa mintxhumu ya yikulu ya ku fana ni leyo a a ta va a yanakanye leswaku a ku na xivileleko xa ku yingiseta switsratsriyo swa van’wana. Kambe Davhida a a li mhunu wa ku titsrongahata.
6. Hi swi tivisa kuyini leswaku Hosi Davhida a a tiyimiselile ku yamukela switsratsriyo? (Tlhela u vona ni mufoto ka .)
6 Ntsrhaku ka ku va hosi, Davhida a hlawule vanghanu lava a va ta mu nyika switsratsriyo. (1 Makr. 27:32-34) Leswo a swi hlamalisi hikusa Davhida a a tiviwa hi ku landzra switsratsriyo leswinene. A a nga pfumeli ntsena swilayu leswi a swi ta hi ka vavanuna kambe a tlhele a yamukela ni xitsratsriyo lexi a xi ta hi ka wansati lweyi a a vitaniwa Abigayili. Abigayili a a li nsati wa Nabali ku nga wanuna lweyi a a nga na xitxhavu, a a nga tivi ku tlangela nakone a a ni makwanga. Hi ku titsrongahata Davhida a landzre xitsratsriyo xa Abigayili, xileswo a nga yentxanga xihoxo lexikulu.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.
Hi ku titsrongahata Hosi Davhida a yamukele a tlhela a tizrisa xilayu xa Abigayili (Vona yava 6)
7. Hi dondzra yini ka xikombiso xa Hosi Davhida? (Ekleziasta 4:13) (Tlhela u vona ni mifoto.)
7 Hi nga dondzra swa kukazri ka Davhida. Hi xikombiso, hi nga va ni wuswikoti bya ku yentxa swa kukazri hi ndlela leyinene kumbe ku va ni wutiyanguleli bya kukazri. Nambitanu, a hi djuli ku pimisa leswaku hi tiva hinkwaswu nakone a hi vileli switsratsriyo, ku fana na Davhida hi fanela ku lulamela ku yamukela switsratsriyo leswinene swi nge na mhaka leswaku swi ta hi ka mani. (Dondzra Ekleziasta 4:13.) Loko hi yentxa leswo, a hi nge ti wela ka swihoxo leswikulu leswi nga hi xanisaka kumbe ku xanisa van’wana.
Hi fanela ku tiyimisela ku yamukela swilayu swi nge na mhaka ni leswaku i mani lweyi a hi nyikaka swone (Vona yava 7)d
I MANI LWEYI A FANELAKA KU NI NYIKA SWITSRATSRIYO LESWINENE?
8. Ha yini Yonathani a a faneleka ku nyika Hosi Davhida swilayu leswinene?
8 Vona ntxhumu wun’wana lowu hi nga wu dondzraka ka xikombiso xa Hosi Davhida. A kombele switsratsriyo ka vhanu lava a va ni wuxaka lebyinene na Yehovha nakone vhanu lavo va tlhele va twisisa xiyimu lexi a xi mu yentxa a kombela mpfunu. Loko a djule ku tiva leswaku a nga tlhela a pfuxeta wuxaka lebyi a a li na byone na Hosi Sawulo, Davhida a yingisete xitsratsriyo xa Yonathani n’wana wa Hosi Sawulo. Ha yini Yonathani a kote ku mu nyika switsratsriyo leswinene? Hi leswaku Yonathani a a ni wuxaka lebyinene na Yehovha nakone a a mu tiva ha hombe Hosi Sawulo. (1 Sam. 20:9-13) Xana hi nga dondzra yini ka mhaka leyi?
9. I mani lweyi hi nga kombelaka swilayu kwake? Nyikela xikombiso. (Amaproverbia 13:20)
9 Loko hi vilela switsratsriyo, hi yentxa swone loko hi vutisa mhunu lweyi a nga ni wuxaka lebyinene na Yehovha ni ku tlhela a va ni mfambu ka mhaka leyi hi djulaka mpfunu ka yone.b (Dondzra Amaproverbia 13:20.) Hi xikombiso, yanakanya hi makwezru wa xinuna lweyi a ha liki mumpshwa a djulaka n’hwanyana akuva a txhata na yene. I mani lweyi a nga mu nyikaka switsratsriyo leswinene? Munghanu lweyi a kalaka a nga si na txhata a nga mu pfuna loko a tizrisa switsratsriyo hi ku ya hi minsinya ya milawu ya Bibele. Kambe makwezru lweyo wa xinuna a nga yamukela switsratsriyo leswi pfunaka ngopfu loko o vutisa vatekani lava a va tivaka ha hombe nakone va nga ni malembe manyingi na va tizrela Yehovha.
10. Hi ta kambisisa yini swoswi?
10 Hi vulavule hi matsrhamela mabidzri lawa hi fanelaka ku vana wone, ni leswaku i mani lweyi a fanelaka ku hi nyika switsratsriyo leswinene. Kutani swoswi, hi ta kambisisa leswaku hi nga swi kombisisa kuyini leswaku hakunene hi djula swilayu ni leswaku swa fanela ku va hi kombela van’wana kuva va hi tekela swiboho kumbe im-him.
NI NGA SWI KOMBISISA KUYINI LESWAKU NAKUNENE NA SWI DJULA SWITSRATSRIYO?
11-12. a) Minkama yin’wana mhunu a nga ha yentxa yini? b) I yini leswi Hosi Rehobuwamu a swi yentxiki loko swi djule ku va a teka xiboho xa lisima?
11 Minkama yin’wana swi nga ha yentxa ingiki mhunu a djula switsratsriyo kambe ku hlaya ntiyiso a va na a titekele khale xiboho, o djula ku vona ntsena leswaku a teke xiboho lexinene kumbe im-him. Kumbe ku djula ku tiva leswaku va pfumelelana ni xiboho xake kumbe im-him. Ku hlaya ntiyiso mhunu wa matsrhamela lawo a nga djuli switsratsriyo, xileswo a fanela ku dondzra ka leswi humeleliki Hosi Rehobuwamu.
12 Rehobuwamu a pfalete Hosi Solomoni swanga hosi ya Israyele. Loko Rehobuwamu a ve hosi, a vhanu a va ni mintxhumu yinyingi leyinene, kambe va titwe na va tizrisiwe ku tlula mpimu hi Hosi Solomoni. Kutani va yele Rehobuwamu va ya mu kombela leswaku a va nabyalisela ndlela leyi a va tizra ha yone. Hi loko Rehobuwamu a kombela leswaku va mu nyika nkama akuva a ta yanakanyisisa hi xiboho lexi a a ta xi teka. Ku sungula a ye kombela mpfunu ka vhanu lava a va li vakulu hi ntanga lava pfuniki Solomoni. (1 Tih. 12:2-7) Kambe Rehobuwamu a nga swi yamukelanga switsratsriyo leswi a nyikiwiki hi vavanuna lavo. Ha yini a yentxe leswo? Swi nga yentxeka kutani a a titekele xiboho xa leswi a a ta swi yentxa nakone a a yimele leswaku vavanuna lavo va mu seketela. Kambe loko a kombele mpfunu ka vanghanu vake, lava a va ha li vampshwa, va mu seketelile nakone Rehobuwamu a swi zrandzrile leswo. (1 Tih. 12:8-14) Swanga mihandzru, a tiko dzri yavanile nakone ku sukela kolanu Rehobuwamu a sungule ku va ni swikazratu hi ku landzrelelana ka swone.—1 Tih. 12:16-19.
13. Hi nga swi tivisa kuyini leswaku ha swi djula swilayu swa vambeni hakunene?
13 Hi nga dondzra yini ka xikombiso xa Rehobuwamu? Loko hi kombela switsratsriyo ka vhanu vambeni, a hi fanelanga hi swi yentxa na kutani hi titekele swiboho swezru. Hi fanela ku tiyimisela ku yingiseta switsratsriyo leswi hi nyikiwaka swone. Hi ndlela leyo, hi nga ha tivutisa leswi: ‘Xana ni kombela switsratsriyo ni gama ni nga swi landzri loko ku nga li swone leswi a ni swi yimelile?’ Vona xikombiso lexi landzrelaka.
14. I yini leswi hi fanelaka ku swi dzrimuka loko hi kombela swilayu? Nyikela xikombiso. (Tlhela u vona ni mufoto.)
14 Yanakanya hi makwezru wa kukazri lweyi a dumbisiwiki ntizro lowu wu holelaka ha hombe. Na a nga si na wu yamukela, a kombela mpfunu ka nkulu wa kukazri. Makwezru lweyo a tlhamuxela leswaku ntizro lowo wu ta sindzrisa leswaku a heta nkama wunyingi na a le kule ni ndangu wake. Nkulu lweyo a tlhamuxela makwezru lweyi leswaku a wutiyanguleli byake bya lisima ngopfu i ku hlayisa ndangu wake hi tlhelo dzra moya. (Efe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Yanakanya hi loko makwezru lweyo o kala a nga xi yamukeli xitsratsriyo lexo, kutani a famba a ya vutisa vamakwezru vambeni a bandleni ku ya tlhasela loko a kuma vamakwezru lava mu byelaka leswaku a nga wu yamukela ntizro lowo. Xana hakunene makwezru lweyi a a djula switsratsriyo kumbe a o djula ntsena lava taka pfumelelana ni xiboho xake? Hi fanela ku dzrimuka leswaku mbilu yezru ya kanganyisa. (Yer. 17:9) Hi nga ha yamukela switsratsriyo leswi kalaka swi nga hi nyonxisi kambe minkama yin’wana ku nga va swone leswi hi swi vilelaka akuva swi hi pfuna.
Xana hakakunene hi vilela switsratsriyo kumbe ho djula ntsena mhunu lweyi a taka yima na hine? (Vona yava 14)
HA YINI NI NGA FANELANGA NI KOMBELA VAN’WANA LESWAKU VA NI TEKELA SWIBOHO?
15. I yini leswi hi fanelaka ku tivonela ku va hi nga swi yentxi nakone ha yini?
15 Mun’wana ni mun’wana wezru a ni wutiyanguleli bya ku titekela swiboho. (Gal. 6:4, 5) Hi lani hi swi voniki ha kone, mhunu lweyi a tlhazrihiki na a nga si na teka swiboho a djuletela nkongomiso wa vhanu lava wupfiki ni wa Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Nambitanu, hi fanela ku tivonela leswaku hi nga kombeli van’wana va hi tekela swiboho. Van’wana va yentxa leswo hi ku kongoma hi ku va va vutisa mhunu lweyi va mu dumbaka va ku: “Loko a a li wene a u ta yentxa yini?” Kasi van’wana, na va nga yanakanyisisanga ha hombe hi mhaka ya kone va teka xiboho hi ku dzringisela van’wana.
16. I yini leswi van’we ka bandla dzra le Korinte va swi yentxiki mayelanu ni nyama leyi phahleliwiki ka swithombe nakone i mani lweyi a a fanela ku hlawula ku da kumbe ku kala a nga di a nyama liyani? (1 Vakorinte 8:7, 10:25, 26)
16 Yanakanya hi xiboho lexi vakriste va bandla dzra le Korinte a va fanela ku xi teka mayelanu ni ku da nyama leyi phahleliwiki swithombe. Pawulo a byele vakriste volavo a ku: “Mayelanu ni ku da swakuda leswi phahleliwiki swithombe, ha swi tiva leswaku a xithombe a hi xa ntxhumu ni leswaku ko va ni Xikwembu Nkulukumba mun’we ntsena.” (1 Kor. 8:4) Hi kola ka leswi Pawulo a swi hlayiki, van’we va titekele xiboho xa ku da nyama leyi a va yi xava bazara nambiloko yi phahleliwe swithombe. Kambe van’wana va teke xiboho xa ku va va nga di nyama leyo hi ku hlonipha lipfalu dzravu. (Dondzra 1 Vakorinte 8:7, 10:25, 26.) Lexo ku ve xiboho xa mhunu ha wuswake. Pawulo a nga samanga a byela Vakorinte leswaku va tekela van’wana xiboho kumbe ku dzringisela leswi van’wana va swi yentxiki. Mun’wana ni mun’wana wavu a a “ta yavanyisiwa hi Xikwembu Nkulukumba”.—Rom. 14:10-12.
17. I yini leswi nga ha yentxekaka loko hi teka swiboho hi ku dzringisela van’wana? Nyikela xikombiso. (Tlhela u vona ni mifoto.)
17 Xana wu nga yentxekisa kuyini ntxhumu lowu fanaka masikwini yezru? Loko swi ta mhakeni ya ku pfumela swiyenge leswitsrongo swa ngati, mukriste a fanela ku titekela swiboho ha wuswake.c Swi nga yentxeka swi hi kazratela ku twisisa mhaka leyi hi ku helela kambe mun’wana ni mun’wana wezru a fanela ku titekela xiboho. (Rom. 14:4) Loko hi teka xiboho hi ku dzringisela van’wana hi nga ha tsranisa lipfalu dzrezru. Hi nga dondzrisa lipfalu dzrezru hi ku dondzra Bibele ni ku tizrisa leswi hi swi dondzraka. (Heb. 5:14) Kutani hi nga kombela switsratsriyo leswi yengetelekiki loko swi te yini? Hi fanela ku yentxa leswo ntsrhaku ka loko hi hambe wusetxhi, kambe hi kuma leswaku ha ha vilela mpfunu wa ku tiva ndlela leyi minsinya ya milawu ya Bibele yi nga hi pfunaka ha yone ka xiyimu xezru.
Hi fanela ku djuletela swilayu ntsena ntsrhaku ka loko hi tihambele wusetxhi (Vona yava 17)
TAMA U KOMBELA MPFUNU
18. I yini leswi Yehovha a hi yentxeliki swone?
18 Yehovha a kombise leswaku awa hi dumba hi kuva a hi pfumelela ku va hi titekela swiboho. A hi nyika Zritu dzrake ku nga Bibele nakone a hi nyike vanghanu lava wupfiki lava nga hi pfunaka ku twisisa ndlela leyi minsinya ya milawu ya Bibele yi nga hi pfunaka ha yone. Hi ndlela leyo, Yehovha a hi hlayisa swanga Papayi wezru lweyi a nga ni lizrandzru. (Amapr. 3:21-23) Hi nga yentxa yini akuva hi kombisa leswaku ha mu tlangela?
19. Xana hi nga yentxa yini akuva hi tama hi nyonxisa Yehovha?
19 Vapswele va nyonxa ngopfu swinene loko va vona vanavu na va tama va va malandzra ya Yehovha lawa ma nga ni wutlhazri nakone va pfuna vhanu van’wana nkama lowu va kulaka. Hi lani ku fanaka, Yehovha awa nyonxa loko a hi vona hi tama hi kula hi tlhelo dzra moya, hi kombela switsratsriyo ni ku teka swiboho leswi yisaka lidzrumu mahlweni kwake.
LISIMU 127 Ni Fanela Ku Va Mhunu Muni?
a A Bibeleni, a mazritu lawa ma liki “xilayu” ni “xitsratsriyo” ma nga ha tlhamuxela ntxhumu lowu fanaka. Ka nhlokomhaka leyi ni ka leyi landzrelaka, a mazritu lawa mabidzri ma ta tizrisiwa hi tindlela ta ku siyanasiyana.
b Minkama yin’wana mukriste a nga ha kombela xilayu ka mhunu lweyi a kalaka a nga mu tizreli Yehovha mayelanu ni mintxhumu leyi fambisanaka ni mali, wudahu ni swin’wana.
c Akuva u kuma leswi yengetelekiki mayelanu ni mhaka leyi, vona buku ledzri liki: Hanya Hi Ku Nyonxa Hi La Ku Nga Helikiki! ka xidondzro 39 yinhla 5 ni xiyenge lexi liki “Handzrisisa”.
d NTLHAMUXELO WA MUFOTO LOWU NGA KA : Nkulu wa kukazri a nyikelaka xitsratsriyo ka nkulukulobye mayelanu ni ndlela leyi a vulavuliki ha yone ka ntlhanganu lowu wa ha ka ku khaluta.