Kodi Musapasa Ntengo Pidatambira Imwe?
‘Ife tatambira nzimu udabuluka kuna Mulungu toera tione pyonsene pidatipasa Mulungu.’—1 AKOR. 2:12.
MUNATAWIRA TANI?
Ndi pinthu pipi pyakuti aphale na atsikana pabodzi na ife tonsene tisafunika kupipasa ntengo?
Ndi pitsandzo pipi pyadidi pya anthu adapasa ntengo unthaka wawo wauzimu?
Ndi api mabvero anu thangwi ya pinthu pidatambira imwe?
1. Ndi maonero api analongwa kazinji kene?
ANTHU azinji abva kale mafala ninga awa: ‘Munthu asasimbwa angafa.’ Mwakhala kale na mabvero anewa? Munthu angakhala na pinthu kubulukira mu uwana wace, pisaoneka kuti nkhabe kupipasa ntengo kakamwe. Mwacitsandzo, munthu adakula pabanja yakupfuma anakwanisa kuona kuti pinthu piri na iye nkhabe kudzamala. Pyenepi ndi sawasawa na aphale na atsikana akuti mwakusowa maluso, nkhabe kudziwa kuti ndi cinthu cipi cakufunika kakamwe mu umaso.
2, 3. (a) Kodi aphale na atsikana Acikristu asafunika kucita mpholemphole toera kucaliranji? (b) Ninji pinafuna kudzatiphedza toera kupasa ntengo pinthu piri na ife?
2 Khala ndimwe mphale peno ntsikana, panango muli nkati mwa pyaka 20, mphapo ndi cinthu cipi cakufunika kakamwe kwa imwe? Kwa azinji pa dziko, pinthu pyakufunika kakamwe mu umaso ndi pinthu pyampfuma—kutambira kobiri yakunjipa, kukhala na nyumba yadidi, peno kukhala na mitcini yacincino ya ntengo ukulu. Mbwenye khala tisadzudzumika na pyenepi basi, pana cinthu cakufunika kakamwe cakuti ciri kusoweka mu umaso wathu—mpfuma yauzimu. Mwakutsukwalisa, pikwi na pikwi pya anthu lero adzati kutoma kusaka pinthu pyenepi. Imwe aphale na atsikana akuti mwakuzwa na anyakubala Acikristu, musafunika kucita mpholemphole toera mukhonde kuluza ntengo wa unthaka wauzimu udatambira imwe. (Mat. 5:3) Kukhonda pasa ntengo pinthu pyauzimu kunakwanisa kubweresa kutsukwala kwakuti kunadzakhuya umaso wanu onsene.
3 Mbwenye imwe munakwanisa kucalira pyenepi. Ninji pinafuna kukuphedzani toera kupasa ntengo unthaka wanu wauzimu? Tendeni tidinge pitsandzo pingasi pya m’Bhibhlya pyakuti pinatiphedza toera kuona kuti thangwi yanji mphyandzeru kupasa ntengo unthaka wathu wauzimu. Pitsandzo pinafuna ife kudzadinga, nee pinadzaphedza aphale na atsikana basi, mbwenye pinadzaphedzambo Akristu onsene toera kupasa ntengo pinthu pyauzimu piri na iwo.
IWO NEE APASA NTENGO
4. Kodi lemba ya 1 Samwele 8:1-5 isapangizanji thangwi ya ana a Samwele?
4 M’Bhibhlya muli na mbiri za anthu angasi adatambira mpfuma ya unthaka wauzimu, mbwenye nee aupasa ntengo. Pyenepi pyacitika m’banja ya mprofeta Samwele wakuti atumikira Yahova kutomera mu uwana wace, mbakhala wakukhulupirika kwa Mulungu. (1 Sam. 12:1-5) Samwele apangiza citsandzo cadidi cakuti anace, Yoele na Abiya, akhafunika kucitowezera. Mbwenye iwo nee apasa ntengo pyenepi, mbacita pyawo pinthu pyakuipa. Bhibhlya isatipanga kuti mwakusiyana na babawo, iwo nee ‘akhalemedza cilungamo.’—Lerini 1 Samwele 8:1-5.
5, 6. Ninji pidacitika na ana a Yosiya na ndzukulu wace?
5 Pyenepi ndi sawasawa na pidacitika na ana a Mambo Yosiya. Yosiya apereka citsandzo cadidi kakamwe mu kulambira Yahova. Pidagumanwa bukhu ya Mwambo wa Mulungu mbilerwi kuna Yosiya, iye awangisira mwaphinga toera kuphatisira pitsogolero pya Yahova. Iye aphata basa toera kufudza ulambiri wa madzimunthu na pyakukhulupira mizimu mu dziko, mbawangisa anthu toera kubvera Yahova. (2 Am. 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25) Anace atambira unthaka wadidi kakamwe wauzimu! Mukupita kwa ndzidzi, anace atatu acimuna na ndzukulu wace adzakhala amambo, mbwenye nee m’bodzi wa iwo apasa ntengo pidapfundziswa iwo.
6 Yoakazi mwana wa Yosiya apita pa mbuto yace ninga mambo, mbwenye iye ‘acita pinthu pyakuipa pamaso pa Yahova.’ Iye atonga mu nthanda zitatu mbadzati kuikhwa nkaidi na Farao wa ku Ejito, Yoakazi afera nkaidi. (2 Am. 23:31-34) Buluka penepo, m’bale wace Yoakimu atonga pyaka 11. Iye nee apasambo ntengo pinthu pidapaswa iye na babace. Na thangwi ya makhaliro akuipa a Yoakimu, Yeremiya alonga mu profesiya thangwi ya iye: ‘Iye anadzayikhiswa ninga buru.’ (Yer. 22:17-19) Anango adapita pa mbuto ya Yosiya—mwanace Zedekiya na ndzukulu wace Yoakini, nee akhali adidi, pontho nee asankhula kutowezera njira zakulungama za Yosiya.—2 Am. 24:8, 9, 18, 19.
7, 8. (a) Ndi munjira ipi Salomoni abvunga unthaka wace wauzimu? (b) Ndi ntsonga ipi inapfundza ife kubulukira mu pitsandzo pya m’Bhibhlya pya ale adabvunga unthaka wawo wauzimu?
7 Salomoni akhali mambo adapfundziswa pizinji na babace, Dhavidhi. Ngakhale kuti Salomoni apfundziswa kuti mbadalambira tani Yahova, mukupita kwa ndzidzi, iye asiya kupasa ntengo unthaka wauzimu. ‘Pidakalamba Salomoni, akazace ampeusa toera kulambira alungu apezi, natenepa ntima wace nee ukhabverabve mwakukwana Yahova Mulungu wace ninga pidacita babace Dhavidhi.’ (1 Am. 11:4) Pakumalisa, Salomoni aluza uxamwali wace na Yahova.
8 Mphyakutsukwalisa kakamwe kuona kuti amuna anewa adakuzwa m’makhaliro adidi auzimu, akuti mbadakhala na mwai toera kucita pyadidi, abvunga pyawo unthaka wawo! Mbwenye si aphale na atsikana onsene tayu adacita pyenepi mu ndzidzi wa Bhibhlya na wa lero. Tendeni tidinge pitsandzo pingasi pyadidi pya aphale angasi akuti aphale na atsikana Acikristu anakwanisa kuatowezera.
IWO APASA NTENGO PIDATAMBIRA IWO
9. Kodi ana a Nowa akhazikisa tani citsandzo cadidi? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)
9 Ana a Nowa ndi citsandzo cadidi kakamwe. Babawo atambira matongero toera kumanga bote na kuikha banjace m’bote ineyi. Mwakukhonda penula ana a Nowa abvera mbacita pikhafuna Yahova. Iwo abverambo babawo. Mukupita kwa ndzidzi, iwo aphedza kumanga bote mbapita mwenemu. (Gen. 7:1, 7) Thangwi yanji acita pyenepi? Lemba ya Genesi 7:3 isalonga kuti iwo apitisa pinyama m’bote toera ‘kupulumusa mbeu yapyo pantsi pano.’ Anthu apulumuswambo. Nakuti ana a Nowa apasa ntengo pinthu pidapfundziswa iwo na babawo, iwo akhala na mwai wakucitisa kuti dzindza ya anthu ipitirize, mbakhazikisa papswa ulambiri wandimomwene pa dziko yakuceneswa.—Gen. 8:20; 9:18, 19.
10. Pikhali iwo ku Babilonya, kodi aphale anai Acihebere apasa tani ntengo undimomwene udapfundziswa iwo?
10 Mudapita pyaka madzana mangasi, aphale anai Acihebere, apangiza kuti akhadziwa kuti ndi cinthu cipi cakufunika kakamwe. Ananiya, Misaele, Azariya na Dhanyeli akhadaendeswa ku ubitcu ku Babilonya mu caka 617 M.N.W. Iwo akhali aphale akubalika na acidziwiso akuti mwakukhonda nentsa mbadakwatika na makhaliro a dziko ya Babilonya. Mbwenye iwo nee acita pyenepi. Pisaonekeratu m’macitiro awo kuti iwo akumbuka pinthu pyauzimu pidapfundziswa iwo. Unai wawo apaswa nkhombo kakamwe thangwi yakuphatisira cipfundziso cauzimu cidatambira iwo mu uwana wawo.—Lerini Danyele 1:8, 11-15, 20.
11. Kodi anango aphindula tani na unthaka wauzimu udatambira Yezu?
11 Mwa pitsandzo pyadidi pinadinga ife, citsandzo cikulu kakamwe ndi ca Yezu, Mwana wa Mulungu. Iye atambira pinthu pizinji kwa Babace, mwandimomwene Yezu akhapasa ntengo pinthu pyenepi. Kupasa kwace ntengo pinthu pidapfundziswa iye kusaoneka pakweca m’mafala adalonga iye: ‘Ndinalonga tenepa ninga mudandipfundzisira Baba.’ (Jwau 8:28) Pontho, Yezu akhafuna kuti anango aphindulembo na pire pidapfundziswa iye. Iye apanga mwinji wa anthu: ‘Pisafunika kuti ine ndipfundzisembo anthu a mizinda inango mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu, thangwi ya ipyo ine ndatumiwa.’ (Luka 4:18, 43) Yezu aphedza anyakubvesera ace toera kuona kuti ‘nee akhafunika kucita khundu ya dziko’ yakuti mwandimomwene nkhabe kupasa ntengo pinthu pyauzimu.—Jwau 15:19.
PASANI NTENGO PINTHU PIDATAMBIRA IMWE
12. (a) Kodi lemba ya 2 Timoti 3:14-17 isaphatisirwa tani kwa aphale na atsikana azinji lero? (b) Ndi mibvundzo ipi yakuti aphale na atsikana Acikristu asafunika kuidinga?
12 Ninga aphale adamala ife kudinga, imwe muli kukuzwambo na anyakubala akuti asatumikira Yahova Mulungu. Khala ndi tenepo, pinalonga Bhibhlya thangwi ya Timoti ndi pyakufunika kakamwe m’makhaliro anu. (Lerini 2 Timoti 3:14-17.) Kubulukira kwa anyakubalanu, imwe mwapfundza pya Mulungu wandimomwene, pontho kuti munacitanji toera kunkomeresa. Panango anyakubalanu atoma kale kukupfundzisani kubulukira mu uwana wanu. Mwakukhonda penula, pyenepi pisakuphedzani kukhala na ‘cidziwiso toera kupulumuka kubulukira mu kukhulupira Yezu Kristu’ na kukuphedzani kuti mukhale ‘akukhunganyika mwadidi’ toera kutumikira Mulungu. Mbwenye mbvundzo wakufunika ndi uyu: Kodi imwe munadzapasa ntengo pidatambira imwe? Mbvundzo unoyu panango unakukulumizani toera kudingika. Nyerezerani pya mibvundzo iyi: ‘Ndi api mabvero anga thangwi yakucita khundu ya nzera wa amboni akukhulupirika? Ndisaona tani thangwi yakucita khundu ya anthu akucepa kakamwe lero akuti ndi akudziwika na Mulungu? Kodi ndisapasa ntengo mwai wakupambulika wakudziwa undimomwene?’
13, 14. Kodi aphale na atsikana anango asayeserwa toera kucitanji? Mphapo, thangwi yanji mphyakusowa ndzeru kucita pyenepi? Perekani citsandzo.
13 Aphale na atsikana anango adakuzwa na anyakubala Acikristu panango nee anaona kusiyana kukulu kwa paradizu yauzimu iri na ife lero na dziko yacidima ya Sathani. Anango afika pakuyeserwa toera kuona kuti umaso uli tani kudziko. Kodi imwe mbamudathamanga kuenda kutsogolo kwa motokala wakuti ukubwera kuna imwe basi ene toera kuona khala munaphekeka peno kufa? Mwandimomwene nkhabe! Munjira ibodzi ene, nkhabe thangwi toera kuyesera pinthu pyakubvunda pya dziko ino basi ene toera kuona kuti pisapha tani.—1 Ped. 4:4.
14 Mphale unango anacemerwa Gener akuzwa m’banja Yacikristu. Iye abatizwa na pyaka 12 pyakubalwa. Mbwenye ninga mphale, iye atunduswa na umaso wa kudziko. Iye alonga: “Ndikhafuna kuona ‘ufulu’ unapereka dziko.” Gener atoma kukhala na umaso wakugawika. Pikhali iye na pyaka 15, iye atoma kucita pinthu pyakuipa pikhacita axamwali ace. Iye akhamwa mbaphatisira malongero akuipa ninga axamwali ace. Gener akhafika panyumba namasiku, pakumala kucita masendzekero auphanga na axamwali ace mu kuphatisira mitcini ya ndzeru. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi, iye atoma kudzindikira kuti pinthu pyakutundusa pya dziko ino mwandimomwene nee pikhali pyakutsandzayisa. Ikhali njira ya umaso wakusowa basa. Iye alonga thangwi yakubwerera kwace m’mpingo: “Ndisapitiriza kuthimbana na nyatwa zizinji, mbwenye nkhombo za Yahova zisapiringana nyatwa zenezi zonsene.”
15. Tisafunika kunyerezeranji mwakukhonda tsalakana khala takuzwa na anyakubala Acikristu peno nkhabe?
15 Mbwenye m’mpingo muli na aphale na atsikana anango akuti nee akuzwa na anyakubala Acikristu. Khala ndimwe m’bodzi wawo, nyerezerani pya mwai ukulu uli na imwe lero thangwi yakudziwa na kutumikira Mulungu. Pa dziko yapantsi pana pikwi na pikwi pya anthu. Natenepa, ndi nkhombo ikulu kucita khundu ya anthu akuti Yahova aakwewera kuna iye mbaapangiza pya undimomwene wa Bhibhlya. (Jwau 6:44, 45) Mwa anthu 1.000, basi ene m’bodzi ali na cidziwiso candimomwene lero pa dziko, m’bodzi wa iwo ndimwe. Kodi pyenepi nee pisacitisa tonsene kukhala akutsandzaya, mwakukhonda tsalakana njira idapfundzira ife undimomwene? (Lerini 1 Akorinto 2:12.) Gener alonga: “Ndinganyerezera pyenepi, tsisi yanga isayamuka. Ndine ani ine toera kudziwiwa na Yahova, Mwanaciro wa kudzulu na pantsi?” (Sal. 8:4) Mulongo unango wa dziko ibodzi ene alonga: “Anyakupfundza kuxikola asadzikuza basi ene thangwi yakudziwika na mpfundzisi wawo. Mphapo ndi mwai ukulu kakamwe kudziwika na Yahova, Mpfundzisi Wankulu!”
MUNADZACITANJI?
16. Ndi cisankhulo cipi candzeru kakamwe lero kwa aphale na atsikana Acikristu?
16 Munganyerezera pya mwai ukulu uli na imwe, thangwi yanji nkhabe kuthimizira kutonga kwanu toera kukhala pakati pa anthu akucepa adacita pinthu pyadidi mu umaso wawo? Munjira ineyi, imwe munakwanisa kukhala pakati pa nzera wa atumiki akukhulupirika a Mulungu. Pyenepi mphyandzeru kakamwe kusiyapo kutowezera mwinji wa aphale na atsikana akuti, ninga anyakuledzera ali kuthamanga pabodzi na dziko ino toera kuenda kafudzwa.—2 Akor. 4:3, 4.
17-19. Ninji pinafuna kukuphedzani toera kukhala na maonero akulinganira thangwi yakukhala wakusiyana na dziko?
17 Mbwenye pyenepi nee pisabveka kuti kukhala wakusiyana na dziko ndi cinthu cakukhonda nentsa ndzidzi onsene. Mbwenye munganyerezera mwadidi, udziwisi usaphemba kuti tikhale akusiyana na dziko. Mwacitsandzo: Nyerezerani pya munthu ali pa Mapika akuthamanga. Iye asafunika kukhala wakusiyana na andzace toera kufika panafuna iye. Iye asafunika kucalira pinthu pizinji pyakuti mbapidabvunga ndzidzi wace peno kupingiza manyerezero ace mbasowa ndzidzi toera kuyesera. Munjira inango, cifuno cace cakukhala wakusiyana na andzace, cinamphedza toera kukhunganyika na kukwanirisa cifuno cace.
18 Maonero a dziko thangwi ya umaso ndi akuphonyeka. Mungasaka kuona pinthu pyakutali, kukhala wakusiyana na dziko, mbamucalira makhaliro ayo aulukwali na maonero ayo akuphekesa, imwe ‘munadzaphatirira umaso wandimomwene.’ (1 Tim. 6:19) Mulongo adalonga ife nduli athimiza: “Ungatowezera mwakukwana pinthu pinakhulupira iwe, usakhala wakutsandzaya pakumala kwa ntsiku. Pisapangiza kuti uli na mphambvu toera kuthimbana na makhaliro akuipa a dziko ya Sathani. Kusiyapo pyenepi, usakhala ninga ukuona Yahova Mulungu akudzikuza mbamwetulira kuna iwe! Natenepa usaona kuti kukhala wakusiyana ndi kwadidi kakamwe!”
19 Umaso ndi wakusowa basa khala munthu asadzudzumika na pinafuna iye basi lero. (Koel. 9:2, 10) Khala ndimwe mphale peno ntsikana, munganyerezera mwadidi cifuniro na kulapha kwa umaso wanu, kodi si pyadidi tayu kucalira ‘kufamba ninga munafambira anthu akunja,’ mbamusaka kukhala na umaso wandimomwene?—Aef. 4:17; Mal. 3:18.
20, 21. Tingacita pisankhulo pyadidi, tinadzatambiranji ntsogolo? Mbwenye ninji pinaphemba Yahova kwa ife?
20 Tingacita pisankhulo pyadidi, tinakwanisa kukhala na umaso wakutsandzayisa lero mbatidikhira kukhala na umaso wakwenda na kwenda mu dziko ipswa. Pana nkhombo zizinji zakutsandzayisa kakamwe zinadikhira ife zakuti nee tinakwanisa kuzilengesa. (Mat. 5:4; 19:29; 25:34) Mbwenye toera kutambira nkhombo zenezi tisafunika kucita pinaphemba Mulungu kwa ife. (Lerini 1 Jwau 5:3, 4.) Mbwenye kuwangisira kwathu toera kutumikira Yahova mwakukhulupirika ndi kwakufunika kakamwe lero!
21 Ndi mwai ukulu kakamwe kutambira pinthu pizinji kubulukira kwa Yahova! Ife tiri na cidziwiso candimomwene ca Bhibhlya, pontho tisabvesesa mwadidi undimomwene wa iye na cifuniro cace. Tiri na mwai wakucemerwa na dzina yace na wakukhala Mboni zace. Mulungu asapikira kuti ali kukhundu yathu toera kutiphedza. (Sal. 118:7) Mwakukhonda tsalakana thunga yathu, tendeni tonsene tipase ntengo pinthu pyauzimu pidatambira ife kubulukira mu kukhala maso munjira inapangiza cifuno cathu cakupasa mbiri Yahova “kwenda na kwenda.”—Arom. 11:33-36; Sal. 33:12.