NSOLO WA REVISTA | MUNATSANDZAYA TANI NA BASA YANU

Munatsandzaya Tani Na Basa Yakuwanga

“Munthu onsene asafunika adye, amwe na atsandzaye na pinthu pyadidi thangwi ya basa yace yakuwanga. Unoyu ndi muoni wa Mulungu.” (Koelete 3:13, Tradução do Novo Mundo) Khala Mulungu asafuna kuti titsandzaye na basa yathu, si pyakuthema tayu kwa iye kutipangiza kuti tinatsandzaya tani? (Izaiya 48:17) Mwakutsandzayisa iye asacita pyenepi​—kubulukira m’Mafalace, Bhibhlya. Dingani uphungu uyu wa m’Bhibhlya toera kutsandzaya na basa yanu.

KUKULISA MAONERO ADIDI THANGWI YA BASA

Khala basa yanu ndi yakunetesa kakamwe manyerezero, manungo peno yakunetesa mu njira inango, dziwani kuti ‘mabasa onsene akuwanga ndi akuphindulisa.’ (Misangani 14:23) Asaphindulisa tani? Njira yakutoma, basa yakuwanga isatiphedza toera kutsalakana pyakufuna pyathu pyakumanungo. Inde, Mulungu apikira kutsalakana pyakufuna pya ale anamulambira na ntima onsene. (Mateo 6:31, 32) Mbwenye iye asadikhira kuti ticitembo khundu yathu mu kukhala aphinga toera kugumana pinafuna ife mwakuona ntima.​—2 Atesalonika 3:10.

Natenepa, ife tinakwanisa kuona basa yathu ninga njira yakukwanirisa pifuno pyathu. Basa ndi njira yakulemedzeka toera kutsalakana umaso wathu. Joshua wa pyaka 25 alonga: “Kutsalakanika ndi kwakutsandzayisa. Munthu angakwanisa kugula pinafuna iye, nkhubveka kuti basa yace isamphedza.”

Kusiyapo pyenepi, basa yakuwanga isaticitisa kukhala akulemedzeka. Mwandimomwene, basa yakuwanga ndi yakuwanga. Tingaphata basa yathu na ntima onsene​—maseze ndi yakunetesa peno yakunentsa​—tinakwanisa kukhala akukomerwa mukudziwa kuti tisaphatisira midida yadidi. Pontho takunda manyerezero akucalira basa yakuwanga. (Misangani 26:14) Mu njira ineyi, basa inaticitisa kukhala akutsandzaya kakamwe. Aaron adalongwa mu nsolo udamala alonga: “Ndisakhala wakutsandzaya kakamwe pakumala kuphata basa yakuwanga. Ngakhale wakuneta​—na panango basa yanga nee yaoniwa na anango​—mbwenye ndisadziwa kuti ndacita pinthu pyakuphindulisa.”

WANGISIRANI KUPHATA BASA YANU

Bhibhlya isalonga mwakusimba mamuna wakuti ndi ‘waluso pa mabasa ace’ na nkazi wakuti ‘asatsandzaya na basa ya manja ace.’ (Misangani 22:29; 31:13) Mwandimomwene, munthu nkhabe kukhala waluso mwasusudeu. Pontho anango mwa ife asatsandzaya na kucita basa yakuti nee asaidziwa mwadidi. Panango ndi pyenepi pinacitisa azinji kukhonda kutsandzaya na basa yawo; iwo nkhabe wangisira toera kudziwa mwadidi basa yawo.

Mwandimomwene, munthu anakwanisa kukhala wakutsandzaya kakamwe na basa ya ntundu onsene khala asaicita na ntima wace onsene mbawangisira kupfundza kuti anaicita tani mwadidi. William wa pyaka 24 alonga: “Ungacita pyonsene pinakwanisa iwe toera kucita basa yako mwadidi mbuona maphindu ace, pisatsandzayisa kakamwe. Cipo usakhala wakutsandzaya ungacita basa mwangwazo peno mwakukhonda wangisira.”

ONANI KUTI BASA YANU ISAPHINDULISA TANI ANANGO

Calirani nsampha wakunyerezera basi pya kobiri inawina imwe. Mbuto mwace, bvundzikani: ‘Thangwi yanji basa iyi ndi yakufunika? Ninji pinafuna kucitika ndingakhonda kuicita​—peno ingakhonda kucitwa mwadidi? Basa yanga isaphindulisa tani anango?’

Mbvundzo unoyu wakumalisira ndi wakufunika kuunyerezera, thangwi basa isatsandzayisa kakamwe tingaona kuti isaphindulisa tani anthu anango. Yezu alonga: “Kupasa kunakomeresa kupita kutambira.” (Machitiro 20:35) Kusiyapo ale anaphindula na mabasa athu ninga ale anagula malonda athu na mapatrau, anango asaphindulambo na basa yathu yakuwanga. Anewa asaphataniza piwalo pya banja yathu na ale akutcerenga.

Piwalo pya banja yathu. Nsolo wa banja ungaphata basa yakuwanga toera kutsalakana piwalo pya banjace, usacitisa kuti iphindule munjira ziwiri. Yakutoma, iye asawangisira toera kugumana pyakufunika pyakumanungo pya banja ninga cakudya, cakubvala na nyumba. Tenepa asakwanirisa basa idapaswa iye na Mulungu ‘yakutsalakana anthu ace.’ (1 Timoti 5:8) Yaciwiri, munthu anawangisira kutsalakana banjace asapereka citsandzo cakufunika ca basa yakuwanga. Shane adalongwa mu nsolo udamala alonga: “Babanga ndi citsandzo cadidi ca munthu anacita basa yadidi yakunyindirika. Iye ndi mamuna wakuona ntima wakuti aphata mabasa akuwanga mu umaso wace onsene, ikulu mwa iwo ndi yakusema matabwa. Kubulukira mu citsandzo cace, ndapfundza kufunika kwa kuphata basa yakuwanga, kucita pinthu pyakuti pinaphindulisa anthu anango.”

Ale akutcerenga. Mpostolo Paulu acenjeza Akristu toera ‘aphate basa yakuwanga . . . towera akwanisembo kupasa pinthu anyakutcerenga.’ (Aefesi 4:28) Inde, tingaphata basa mwakuwanga toera kutsalakana umaso wathu na wa banja yathu, tinakwanisa kuphedzambo ale ali na pinthu pyakucepa. (Misangani 3:27) Natenepa, basa yakuwanga inaticitisa kukhala akutsandzaya kakamwe thangwi yakupasa.

PHATANI BASA YAKUTHIMIZIRIKA

Mu Nkhani yace yakudziwika ya Paphiri, Yezu alonga: “Munthu angakukakamiza pa nsindzo ubodzi ndoko naye misindzo miwiri.” (Mateo 5:41) Kodi munaphatisira tani n’dida uli m’mafala anewa m’basa yanu? M’mbuto mwakucita basa yakucepa, sakani njira toera kucita pyakuthimizirika kupiringana pinafunika. Khalani na pifuno pyanu; wangisirani kucita basa yanu mwadidi peno mwakucimbiza kakamwe. Tsandzayani na basa inacita imwe maseze ikhale yakupwazika.

Mungaphata basa yakuthimizirika, munakwanisa kutsandzaya na basa yanu. Thangwi yanji? Thangwi musakwanisa kutsalakana mabasa anu. Imwe musacita pyakuthimizirika thangwi musafuna kupicita, tayu thangwi unango asakukakamizani. (Filemoni 14) Munjira ineyi, tinakwanisa kukumbuka n’dida unagumanika pa Misangani 12:24: ‘Nyakuphata basa anadzakhala ntongi, nyakupolola anadzakhala bitcu.’ Mwandimomwene, ndi akucepa mwa ife anafuna kukhala mabitcu. Natenepa, munthu anacita basa yakufewa anakwanisa kupibva ninga bitcu, ndzidzi onsene mbakhala wakutongwa na anango. Mbwenye, munthu anaphata basa yakuthimizirika​—kucita pizinji thangwi yakufuna kwace​—asatsandzaya mu umaso wace. Iye asakhala mbuya wa mabasa ace.

IKHANI BASA PA MBUTO YAKUTHEMA

Basa yakuwanga ndi yadidi, mbwenye mphyadidi kukumbuka kuti umaso uli na pizinji kupiringana kuphata basa. Mwandimomwene, Bhibhlya isakulumiza phinga. (Misangani 13:4) Mbwenye nee isakulumiza kuphata basa mwakupiringana midida. Koelete 4:6 isalonga: ‘Mphyadidi kukhala na cinthu cibodzi, nee kucionera nyatwa, kupita kukhala na pinthu piwiri pyakupithabukira ndi kuthamangira mphepo.’ Tisapfundzanji? Nyakuphata basa mwakupiringana midida panango nkhabe kutsandzaya na maphindu akuwangisira kwace khala basa yace isabvunga ndzidzi na mphambvu zace zonsene. Inde, basa yace isakhala yakukhonda phindulisa ninga “kuthamangira mphepo.”

Bhibhlya inatiphedza kukulisa maonero akulinganira a basa. Maseze isalonga kuti tisafunika kuwangisira kucita basa yathu, isaticenjezambo toera ‘kudzindikira pyakufunika kakamwe.’ (Afilipi 1:10) Ndi pinthu pipi pyakufunika kakamwe? Pinthu pyenepi pisaphataniza kusaka ndzidzi wakukhala pabodzi na banja na acibale. Mbwenye, pyakufunika kakamwe ndi mabasa auzimu, ninga kuleri Mafala a Mulungu na kuanyerezera mwacidikhodikho.

Ale anakhala na umaso wakulinganira asaoneka ninga asatsandzaya kakamwe na basa yawo. William adalongwa nduli alonga: “M’bodzi wa apatrau anga akale ndi citsandzo cadidi ca munthu wa maonero akulinganira a basa. Iye asaphata basa yakuwanga na ali na uxamwali wadidi na anthu anagula malonda ace thangwi ya basa yace yadidi. Mbwenye pakumala kwa ntsiku, basa ingamala kucitwa, iye asadziwa kusiya basa yace mbatsalakana banjace na ulambiri wace. Mphapo musapidziwa? Iye ndi m’bodzi mwa anthu akutsandzaya anadziwa ine!”

[Bokosi pa tsamba 5]

Iwo Asaona Tani Basa Yakuwanga

“Ndinganeta pakukotoka kubasa namaulo, ndisakhala wakutsandzaya mukudziwa kuti ndacita pikhafuna ine. Ndisabva kuti ndaphatadi basa ntsiku ineyi.”​—Nick.

“Kuphata basa mwakuwanga ndi njira yadidi kakamwe. Khala musafuna kuphindula na basa yadidi, iciteni mwadidi.”​—Christian.

“Manungo a munthu anakwanisa kucita pinthu pyakudzumatirisa. Ndisafuna kupangiza kupereka kwanga takhuta thangwi ya muoni wa umaso mukuphata basa mwakuwanga na kuphedza anthu anango.”​—David.