Septembre

Nzapa amû ngangu na Jésus ti leke akpale kue so azo awara. Na lege ti amiracle so Jésus asara, lo fa so lo yeke na ngangu ti leke akpale so e peut ti leke ni lâ oko ape. Na tapande, lo yeke na ngangu ti zi ye so ayeke na gunda ti akpale ti azo, so ti tene, siokpari nga na aye ti peko ni so ayeke kobela nga na kuâ (Mat. 9:​1-6; aRom. 5:​12, 18, 19). Amiracle ti lo afa so lo peut ti sava “mara ti akobela nde nde kue” nga lo peut même ti zingo akuâ (Mat. 4:23; Jean 11:​43, 44). Lo yeke nga na komandema na ndö ti akota pupu nga lo tomba asioni yingo na yâ ti azo (Marc 4:​37-39; Luc 8:2). So e hinga so Jéhovah amû mara ti ngangu so na Molenge ti lo, a dë bê ti e mingi. E peut ti duti biani na confiance so anzoni ye so Nzapa amû zendo ti ga na ni na yâ ti Royaume ayeke si ande biani. Amiracle so Jésus asara na ngoi so lo yeke lani na sese afa na e aye so lo yeke sara ande na ndö ti sese kue ndali ti so lo yeke Gbia ti Royaume ti Nzapa. w23.04 3 par. 5-7

Tongana mo yeke na yâ ti kota congrégation, na mo bâ so fani mingi a mû mo ape, bê ti mo apeut ti pusu mo ti zia ti mû commentaire. Me, zia pëpe lege ti mû commentaire. Leke gbâ ti acommentaire ndali ti abungbi oko oko kue. Tongaso, tongana a mû mo pëpe na tongo nda ti mandango ye ni, mo peut ti wara lege ti mû commentaire na ngoi so bungbi ni ayeke gue na li ni. Na ngoi so mo yeke leke mbeni article ti Tour ti Ba Ndo, bâ tongana nyen la aparagraphe oko oko kue ague oko na mama-tene ti article ni. Tongana mo sara tongaso, peut-être mo yeke wara mbeni tënë ti tene na ngoi ti mandango article ni. Na ndö ni, mo peut ti leke ti sara commentaire na ndö ti aparagraphe so asara tënë na ndö ti afango ye ti Bible so a yeke ngangu ti fa ndani. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so peut-être azo ayeke kiri tënë mingi ape na mbage so. Ka tongana mo bâ so na ngoi ti abungbi mingi mo wara lege ti kiri tënë ape? Fa na ita so ayeke mû li ni kozo na bungbi ni hunda so mo ye ti kiri tënë na ni. w23.04 21-22 par. 9-10

Joseph ayeke lani nduru ti sara ye alingbi na ye so Jéhovah afa na lo, na a sara si lo yeke lani nzoni koli ti wali. Fani ota tongaso, Nzapa afa na lo mbeni ye ti sara so abâ sewa ti lo. Lakue tongana Nzapa afa na lo mbeni ye ti sara, lo yeke sara ni hio, atâa a yeke ngangu na lo (Mat. 1:20; 2:​13-15, 19-21). So Joseph asara ye alingbi na ye so Nzapa afa na lo, lo bata Marie, lo mû maboko na lo nga lo mû na lo aye so lo bezoin ni. Imaginé tongana nyen la aye so Joseph asara asara si Marie aye lo mingi nga lo ne lo mingi. Akoli ti wali, ala peut ti sara ye tongana Joseph tongana ala gi awango ti Bible na ndö ti bango lege ti sewa ti ala. Tongana ala sara ye alingbi na awango ti Bible, atâa a yeke ngangu na ala, ala yeke fa so ala ye wali ti ala nga ala yeke kpengba songo ti mariage ti ala. Mbeni ita-wali na Vanuatu, so asara mariage ahon ngu 20 awe, atene: “Tongana koli ti mbi agi afango lege ti Jéhovah nga lo sara ye alingbi na ni, mbi yeke ne lo mingi. Mbi bâ so sioni ayeke si na mbi ape, nga mbi yeke na confiance na adesizion so lo mû.” w23.05 21 par. 5

A-Juif so akiri adoit lani ti ga “mara so ayeke nzoni-kue” na lê ti Nzapa ti ala (Deut. 7:6). Me a ye ti tene ape so ala bezoin lani ape ti sara achangement si ala zia ngia na bê ti Jéhovah. Na bango ni, mingi ti aJuif so a dü ala na Babylone akomanse ti pensé nga ti sara ye tongana azo ti Babylone. Ngu mingi na peko ti so aJuif akiri na Israël, li ti Gouverneur Néhémie akpe ti hinga so amolenge so a dü ala na Israël ahinga même ape ti tene yanga ti kodro ti aJuif (Deut. 6:​6, 7; Néh. 13:​23, 24). So amolenge so ahinga Hébreu ape, yanga ti kodro so a sû lani na Mbeti ti Nzapa, ala peut ti ndoye Jéhovah nga ti voro lo tongana nyen? (Esdras 10:​3, 44). Tongaso, aJuif so adoit lani ti sara akota changement; so ala yeke na Israël, ndo so a yeke kiri lani na tâ vorongo Jéhovah dä yeke yeke, a yeke duti ngangu na ala oko ape ti sara achangement so.—Néh. 8:​8, 9. w23.05 15 par. 6-7

Mawa ni ayeke so, atâa e yeke na kota nzara ti si na ye so e leke ti sara wala e kanga nzara ti bê ti e ti si dä, ambeni ye apeut ti kanga lege na e. Na tapande, ‘ye so e ku terê ti e na ni pëpe’ apeut ti mû ngoi so e bezoin ni ti sara ye so e leke ti sara (Zo-ti. 9:11). E peut ti wara mbeni kpale so asara si e découragé nga e yeke na ngangu mingi ape (aProv. 24:10). So e yeke mbilimbili-kue ape, e peut ti sara afaute so asara si a yeke ngangu mingi na e ti si na ye so e leke ti sara (aRom. 7:23). Wala e peut ti fatigué (Mat. 26:43). Nyen la e peut ti sara ti hon ndö ti mbeni ye so aye ti kanga lege na e? Girisa ape so tongana mbeni ye akanga lege na mo, a ye ti tene ape so awe la. Bible atene so e peut ti wara akpale fani mingi. Ye oko, a fa nga polele so e peut ti kiri ti londo. Biani, tongana mo ngbâ ti gi ti si na ye so mo leke ti sara atâa na ngoi so ayeke ngangu, mo yeke fa na Jéhovah so mo ye ti zia ngia na bê ti lo. A doit ti nzere na Jéhovah mingi so lo bâ so mo ngbâ ti sara ngangu ti sara ye so mo leke ti sara. w23.05 30 par. 14-15

Kua ti pionnier ayeke aidé mbeni maseka-koli ti sara kua nzoni na terê ti azo nde nde. A yeke aidé nga lo ti hinga ti depensé nginza so lo wara nzoni nga ti vo aye ahon nginza ti lo ape (aPhil. 4:​11-13). Mbeni nzoni ye so ayeke aidé mo ti komanse kua ti ngoi kue ayeke kua ti pionnier auxiliaire, so a-aidé ambeni zo ti komanse kua ti pionnier permanent. Kua ti pionnier apeut ti zi lege na ambeni kua ti ngoi kue nde, na tapande kua ti construction wala kua ti Béthel. A yeke nzoni aita-koli kue agi ti sara aye so a hunda ti ga ancien. Bible atene so tongana aita-koli agi ti sara kua ti ancien, andâ ala “sara nzara ti mbeni kusala so ayeke nzoni mingi.” (1 Tim. 3:1). Kozoni, lo doit ti ga wakua ti mungo maboko. Awakua ti mungo maboko ayeke aidé a-ancien ti bâ lege ti aita ti congrégation. A-ancien nga na awakua ti mungo maboko ayeke sara terê ti ala kete ti sara kua ndali ti aita ti ala nga ala yapu na kua ti fango tënë. w23.12 28 par. 14-16

Gbia Josias ade lani maseka na ngoi so lo komanse ti gi Jéhovah. Lo ye ti hinga ye na ndö ti Jéhovah nga ti sara ye so bê ti lo aye. Ye oko, gigi akpengba lani na gbia so ade maseka so. Lo doit lani ti mû mbage ti tâ vorongo Nzapa na ngoi so vorongo nzapa ti wataka amû ndo. Na lo sara ni lani. Kozo ti tene Josias awara ngu 20, lo komanse ti zi vorongo nzapa ti wataka na yâ ti kodro ni (2 Chron. 34:​1, 2). Même tongana mo de maseka mingi, mo peut ti mû desizion ti sara ye tongana Josias na lege so mo manda ye mingi na ndö ti Jéhovah nga na apendere sarango ye ti lo. Tongana mo sara tongaso, mo yeke ye ti mû terê ti mo na lo. Ye so ayeke changé fini ti mo ti lâ oko oko tongana nyen? Luc, so awara batême na ngu 14, atene: “Ti fadeso, mbi yeke zia Jéhovah kozo na yâ ti gigi ti mbi nga mbi yeke gi ti zia ngia na bê ti lo.” (Marc 12:30). Tongana mo kue mo yeke na nzara ti sara tongaso, so nzoni ye la! w23.09 11 par. 12-13

Na ngoi so bazengele Paul atokua lettre na congrégation ti Thessalonique, congrégation ni asigi ade ti sara ngu oko ape. Peut-être aita so ayeke mû li ni ade ti hinga kua ni nzoni ape nga peut-être ala sara afaute. Me ala lingbi ti tene a ne ala. Na ngoi so kota ye ti vundu ayeke pusu nduru nduru, peut-être e yeke dépend ande mingi na a-ancien ti wara fango lege ahon ti laso. Peut-être e yeke wara ande lege ape ti wara fango lege na mbage ti aita so ayeke na kota ndokua ti e nga na filiale, tongaso, a yeke kota ye ti gi ti ndoye a-ancien nga ti ne ala laso. Atâa nyen la asi, e doit ti zia li ti e kpô, e bâ gï pëpe awokongo ti ala, me e zia li ti e na ndö ti tënë so: Jéhovah ayeke fa lege na akoli be-ta-zo so na lege ti Christ. Gï tongana ti so casque ayeke bata li ti mbeni turugu, beku ti salut ti e ayeke bata apensé ti e. E hinga so aye so azo ayeke wara na yâ ti dunia so ayeke ye oko ape (aPhil. 3:8). Beku ayeke aidé e ti duti kpô nga ti tene li ti e aga kirikiri ape. w23.06 11-12 par. 11-12

Azo so amä “wali ti buba” ayeke na mbeni desizion ti mû: Eskê ala yeke yeda na tisango ndo ti lo ni wala ala yeke ke? Anzoni raison ayeke dä so ndali ni a yeke nzoni e kpe lango-sioni. A sara tënë ti “wali ti buba” so ayeke tene: “Ngu so a nzi ni nzingo anzere.” (aProv. 9:17). “Ngu so a nzi ni nzingo” aye ti sara tënë ti nyen? Bible ahaka bungbingo koli na wali na popo ti azo so asara mariage awe na dede ngu (aProv. 5:​15-18). A mû lege na koli na wali so asara mariage alingbi na ndia ti bungbi koli na wali. Me ti “ngu so a nzi ni nzingo” a yeke tâ nde mingi. Peut-être a ye ti sara tënë ti lango-sioni, so ayeke ye so ndia akanga lege na ni. Mingi ni, azo ayeke sara ni na hondengo ni, gï tongana ti so mbeni zo ti nzi ayeke nzi ye na hondengo ni. Azo apeut ti bâ so “ngu so a nzi ni nzingo” anzere mingi, mbilimbili tongana ala pensé so zo oko ayeke hinga ape ye so ala sara. Ala handa terê ti ala ngangu. Jéhovah abâ aye kue. Tongana e zia ngia na bê ti Jéhovah encore ape, a yeke mbeni ye so ayeke tâ sioni mingi, ‘a nzere’ oko ape.—1 aCor. 6:​9, 10. w23.06 22 par. 7-9

Nyen la a yeke nzoni mo sara tongana mo bâ so mo yeke sambela Jéhovah na bê ti mo kue ape wala fango tënë anzere na mo tongana ti kozo ape? Tene ape so yingo ti Jéhovah ayeke na ndö ti mo encore ape. So mo yeke mbilimbili-kue ape, ngoi na ngoi bango ndo ti mo apeut ti changé. Tongana mo yapu na kua ti Jéhovah tongana ti kozo ape, gbu li na ndö ti tapande ti bazengele Paul. Atâa so lo yeke gi lani ti mû tapande ti Jésus, lo hinga so na ambeni ngoi lo yeke na nzara ti sara ni tongana ti ambeni ngoi ape. Paul aleke lani na bê ti lo ti ngbâ ti fa tënë atâa bibe ti lo ayeke lani so wa na ngoi ni so. Legeoko nga, zia ape si atënë ti bê ti mo so ayeke mbilimbili-kue ape apusu mo ti mû desizion. Leke na bê ti mo ti sara ye so ayeke na lege ni même tongana mo ye ti sara ni ape. Tongana mo ngbâ ti sara ye so ayeke na lege ni, tongana ngoi ayeke hon, atënë ti bê ti mo apeut ti changé.—1 aCor. 9:16. w24.03 11-12 par. 12-13

E peut ti fa so e ndoye aita ti e na lege so e sara kamarade na ala (2 aCor. 6:​11-13). Mingi ti e ayeke na yâ ti acongrégation so aita so dutingo ti ala ayeke nde nde la ayeke na yâ ni nga asarango ye ti ala ayeke nde nde. E peut ti ye ala mingi tongana e bâ gï anzoni sarango ye ti ala. Tongana e manda ti bâ azo tongana ti so Jéhovah abâ ala, e yeke fa so e ndoye ala. E doit ande ti ndoye aita ti e na ngoi ti kota ye ti vundu. Na ngoi so kota ye ti vundu ayeke komanse ande, Jéhovah ayeke bata e tongana nyen? Bâ ye so Jéhovah afa lani na azo ti lo ti sara na ngoi so a ga na bira na terê ti ngbene Babylone. Lo tene: “Azo ti mbi, ala gue, ala lï na yâ ti achambre ti ala so ayeke na yâ ni kâ, ala kanga porte na peko ti ala. Ala honde terê ti ala teti mbeni kete ngoi juska kota ngonzo ti mbi adë si.” (És. 26:20). Peut-être e doit ande ti sara ye alingbi na a-oko wango so na ngoi ti kota ye ti vundu. w23.07 6-7 par. 14-16

Duti na asarango ye so afa so mo sara ye ahon ndö ni pëpe. Hunda terê ti e, e tene: ‘Eskê azo abâ mbi tongana zo so asara ye ahon ndö ni ape nga so ayeke yeda na bango ndo ti amba ti lo? Wala ala bâ mbi tongana zo so ayeke luti nganganga na ndö ti abango ndo ti lo nga so acomprendre zo ape? Eskê mbi yeke mä amba ti mbi nga mbi yeke yeda na bango ndo ti ala tongana lege ayeke dä?’ Tongana na yâ ti aye mingi e sara ye ahon ndö ni ape, e yeke mû tapande ti Jéhovah na Jésus. E bezoin ti sara ye ahon ndö ni ape tongana dutingo ti e achangé. Achangement so apeut ti ga na e akpale so e ku terê ti e na ni lâ oko ape. E peut ti wara mbeni ngangu kpale ti seni gï gbagburu tongaso. Kpale ti nginza wala ti poroso so asi gï hio tongaso apeut ti sara si gigi ti e achangé kue (Zo-ti. 9:11). Même tongana kua so e yeke sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah achangé, a peut ti duti ngangu na e. E peut ti sara changement alingbi na fini dutingo ti e ni tongana e sara aye osio so: (1) e yeda na ye so asi, (2) e bâ ndo na devant, (3) e bâ gï anzoni ye so e wara nga (4) e aidé amba ti e. w23.07 21-22 par. 7-8

Prophète Daniel ayeke lani maseka na ngoi so azo ti Babylone amû lo na Jérusalem ague na lo na kanga na Babylone, so ayo mingi na kodro ti lo. Atâa so Daniel ayeke lani maseka, lê ti akota zo ti Babylone atï na ndö ti lo. Ala bâ lani “gï ye so lê ti [zo] ayeke bâ,” ala bâ so ‘mbeni mbage ti terê ti Daniel abuba ape, lo yeke pendere’ nga lo londo na yâ ti sewa ti akota zo (1 Sam. 16:7). Tongaso, ala fa ye na lo ti tene lo sara kua na yangbo ti gbia (Dan. 1:​3, 4, 6). Jéhovah aye lani Daniel so ayeke maseka ndali ti asarango ye ti lo. Ti vrai ni, na ngoi so Jéhovah atene Daniel ayeke tongana Noé nga na Job, peut-être Daniel ayeke lani gï na ngu 20 tongaso. Tongaso, Jéhovah abâ Daniel so ayeke maseka tongana Noé na Job, so ayeke mbilimbili, so asara na lo be-ta-zo na yâ ti angu mingi (Gen. 5:32; 6:​9, 10; Job 42:​16, 17; Ézéch. 14:14). Daniel ate gigi aninga nga lo sara akota ye na yâ ti gigi ti lo, na Jéhovah angbâ ti ye lo.—Dan. 10:​11, 19. w23.08 2 par. 1-2

Tongana mo ye ti vo mbeni da, mo ye ti hinga anzene nzene ye kue na ndö ti da so mo ye ti vo ni. E peut nga ti sara mara ti ye so na ngoi so e yeke diko Bible nga e yeke manda ni. Tongana mo diko ni na loro, peut-être mo yeke hinga gï “akozo tënë ti atënë so ayeke nzoni-kue, so alondo na yanga ti Nzapa”. (aHéb. 5:12). Me legeoko tongana ti so mo bezoin ti lï na yâ ti mbeni da si mo hinga ye mingi na ndö ni, mo bezoin nga ti manda Bible si mo hinga nzoni aye so ayeke na yâ ni. Mbeni nzoni lege ti manda Bible ayeke ti bâ tongana nyen la atënë nde nde so ayeke na yâ ni ague oko na mba. Gi ti hinga nyen la mo mä na bê na ni nga ndani so mo mä na bê na ni. Ti tene e comprendre Mbeti ti Nzapa nzoni e doit ti manda atâ tënë ti Bible so ndani alï mingi. Bazengele Paul awa aita ti lo ti manda Mbeti ti Nzapa nzoni tongaso si ala lingbi ‘biani ti gbu nda ti largeur, longueur, yongo na nduzu nga lingo’ ti tâ tënë. A yeke sara si “gunda ti ala alï sese na ala luti nzoni” na ndö ti mabe ti ala (aÉph. 3:​14-19). E nga kue e bezoin ti manda Bible nzoni tongaso. w23.10 18 par. 1-3

Tapande ti gbâ ti azo so akanga bê ayeke na yâ ti Bible. Peut-être a yeke nzoni mo manda ye na ndö ti ala. Na tapande, atâa so na ngoi so David angbâ maseka mingi la a tuku mafuta na li ti lo ti ga mbeni lâ gbia ti Israël, lo doit ti ku angu mingi kozo si lo komanse ti komande. Siméon na Anne avoro lani Jéhovah be-ta-zo na ngoi so ala yeke ku Messie so a mû zendo ti lo (Luc 2:​25, 36-38). Na ngoi so mo yeke manda mara ti ambaï tongaso, gi ti wara kiringo tënë na ahunda so: Nyen la peut-être amû maboko na zo so ti kanga bê? So lo kanga bê ti lo, a aidé lo tongana nyen? Tongana nyen la mbi peut ti mû tapande ti lo? Mo peut nga ti wara ye ti nzoni tongana mo manda ye na ndö ti azo so akanga bê ape (1 Sam. 13:​8-14). Mo peut ti hunda terê ti mo: ‘Nyen la asara si ala kanga bê ape? Akpale ti peko ni ayeke so wa?’ w23.08 25 par. 15

Bazengele Pierre ayeke lani be-ta-zo, lo zia lege na mbeni ye oko ape ti kanga lege na lo ti mû peko ti Jésus. Lo fa lani so lo yeke be-ta-zo na ngoi so Jésus atene mbeni tënë so adisciple ti lo amä yâ ni ape (Jean 6:68). Adisciple mingi azia ti mû peko ti Jésus sân ti hinga nda ti tënë ni. Me Pierre ape. Lo hinga lani so gï Jésus la ayeke na “atënë so amû na zo fini ti lakue lakue.” Jésus ahinga lani so Pierre na tanga ti abazengele ni ayeke dö lo ti zia. Ye oko, Jésus ayeke lani na confiance so Pierre ayeke kiri ti wara ngangu nga lo yeke ngbâ be-ta-zo (Luc 22:​31, 32). Jésus ahinga lani so “yingo ti zo ayeke na nzara ti sara ye, me mitele awoko.” (Marc 14:38). Tongaso, même na peko ti so Pierre atene so lo hinga Jésus ape, Jésus adécouragé na terê ti bazengele ti lo so ape. Jésus so a zingo lo na akuâ asi na Pierre, na bango ni na ngoi so Pierre ayeke gï lo oko (Marc 16:7; Luc 24:34; 1 aCor. 15:5). Ye so adoit lani ti kpengba bazengele so mingi, so lo découragé ngangu ndali ti ye so lo sara. w23.09 22 par. 9-10

Nzapa ayeke pardonné wala lo yeke kanga ndö ti asiokpari ti azo so amä na bê na lo. Lo yeke pardonné ala biani biani (Ps. 32:​1, 2). Lo yeke bâ mara ti azo tongaso tongana azo so tënë ayeke na li ti ala ape nga azo ti mbilimbili grâce na mabe ti ala. Atâa so Nzapa airi lani Abraham, David nga na ambeni wakua be-ta-zo ti lo azo ti mbilimbili, ala yeke azo so siokpari ayeke lani na terê ti ala. Me ndali ti mabe ti ala, Nzapa abâ ala tongana azo so tënë ayeke na li ti ala ape, mbilimbili tongana lo haka ala na azo so avoro lo ape (aÉph. 2:12). Tongana ti so bazengele Paul afa ni polele na yâ ti mbeti ti lo, e doit ti duti na mabe si e duti akamarade ti Nzapa. Abraham na David ayeke lani akamarade ti Nzapa ndali ti so ala yeke na mabe na lo. E nga kue e peut ti duti akamarade ti Nzapa tongana e yeke na mabe na lo. w23.12 3 par. 6-7

Laso, aChrétien kue ayeke na pasa ti mû asandaga na Jéhovah na lege so ala mû ngoi ti ala, ngangu ti ala nga na aye ti ala ti sara na lo. E peut ti fa so e kiri singila ndali ti pasa so e yeke na ni ti voro Jéhovah na lege so e sara ye kue so e peut ti sara ti voro lo. Bazengele Paul asara tënë na ndö ti aye so a yeke nzoni e sara ni lakue ti voro Jéhovah (aHéb. 10:​22-25). A yeke aye tongana sambela, fango tënë ti beku ti e na azo, gango na bungbi nga ti kpengba amba ti e na “ti sara ni mingi ahon ti kozo, so [e] bâ lango [ti Jéhovah] ayeke pusu nduru.” Nduru na hunzingo ti mbeti ti Apocalypse, ange ti Jéhovah atene: “Mo voro Nzapa!” (Apoc. 19:10; 22:9). Lo tene tënë so fani use ti fa so a yeke kota ye mingi ti sara ni. Zia e girisa lâ oko ape tâ tënë so ndani alï mingi na ndö ti kota temple ti Jéhovah ti yingo nga e kiri singila so e yeke na pasa ti voro Nzapa ti e so ayeke kota mingi. w23.10 29 par. 17-18

E kue e ye ti “ngbâ ti ndoye terê na popo ti e”. Me, a yeke kota ye ti tene e girisa ape so Jésus atene lani so “ndoye ti mingi ti azo ni ayeke dë dengo.” (Mat. 24:12). Jésus aye lani ti tene ape so gbâ ti adisciple ti lo ayeke ye terê encore ape. Me, e bezoin ti sara hange si e komanse ti sara ye na ndoye ape na amba ti e, tongana ti azo ti dunia so. Zia e girisa tënë so ape; fadeso zia e kiri tënë na kpengba hunda so: Nyen la ayeke aidé e ti hinga so e ngbâ ti ye aita mingi? Mbeni lege ti hinga wala ndoye ti e angbâ ngangu ayeke ti hinga tongana nyen la e yeke sara ye na yâ ti ambeni ye so asi (2 aCor. 8:8). Bazengele Pierre afa mbeni ye so apeut ti si, lo tene: “Kota ye ni kue ayeke ti tene ala ndoye terê ngangu na popo ti ala, ngbanga ti so ndoye akanga ndö ti asiokpari mingi.” (1 Pi. 4:8). Tongaso, sarango ye ti e na ngoi so aita ti e asara afaute wala ala sara aye so ason bê ti e ayeke aidé e ti hinga wala ndoye ti e na mbage ti ala angbâ ngangu. w23.11 10-11 par. 12-13

Tongana e ndoye gï ambeni ita na yâ ti congrégation, andâ e sara ye pëpe alingbi na komandema ti Jésus na ndö ti ndoye. Tâ tënë, e peut ti bâ so e yeke nduru mingi na ambeni ita ahon ambeni, tongana ti so Jésus asara lani (Jean 13:23; 20:2). Me bazengele Pierre adabe ti e so a yeke nzoni e sara ngangu ti duti na “yengo terê ti aita”, so ti tene, e ye ti ndoye aita ti e kue ndali ti so ala yeke mbage ti sewa ti e (1 Pi. 2:17). Pierre awa e ti “ndoye terê ngangu mingi na ndoye so alondo na bê.” (1 Pi. 1:22). Ge, ti ndoye terê “ngangu mingi” aye ti tene ti ye mbeni zo même tongana a yeke ngangu ti fa so e ye lo. Na tapande, ka tongana mbeni ita ason bê ti e na yâ ti mbeni ye? Ye so ayeke ga kozoni kue na li ti e ayeke peut-être ti kiri na lo peko ti ye so lo sara na e ahon ti sara ye na lo na ndoye. Me, Pierre amanda na mbage ti Jésus so ti sara ye tongaso anzere na Nzapa ape (Jean 18:​10, 11). Pierre atene: “Ala kiri sioni ndali ti sioni pëpe wala zonga ndali ti zonga pëpe. Me ala tene nzoni tënë na zo.” (1 Pi. 3:9). Tongana mo ndoye azo ngangu mingi, mo yeke sara ye na ala na nzoni bê nga mo yeke ne ala. w23.09 28-29 par. 9-11

Tongana e bâ tongana nyen la mbeni molenge ayeke kono hio lo ga kota zo, li ti e ayeke kpe. Na bango ni, amolenge ayeke kono sân ti sara effort. Me ti tene e ga aChrétien so akpengba e doit ti sara effort (1 aCor. 13:11; aHéb. 6:1). Ti sara ni, e bezoin ti duti na kpengba songo na Jéhovah. E bezoin nga yingo vulu ti Nzapa ti aidé e ti gi ti duti na apendere sarango ye nga na anzoni kode nga ti leke terê ti e ti sara ande ambeni kua (aProv. 1:5). Jéhovah asara azo koli na wali (Gen. 1:27). A yeke ngangu ape ti bâ so koli ayeke nde na wali, me ala yeke nde na ambeni lege nde nga. Na tapande, Jéhovah asara koli na wali ti sara ambeni mbilimbili kua, tongaso ala bezoin asarango ye nga na akode so ayeke aidé ala ti sara akua ti ala.—Gen. 2:18. w23.12 18 par. 1-2

Eskê Jésus aye lani ti tene azo adi iri ti Babâ ti lo? En. Peut-être ambeni kota zo ti nzapa apensé lani so tongana zo adi iri ti Nzapa, andâ lo ne lo ape la. Me Jésus azia lâ oko ape si pensé so, so alondo na Mbeti ti Nzapa ape, akanga lege na lo ti di iri ti Babâ ti lo. Gbu li na ndö ti ngoi so lo tomba asioni yingo na yâ ti mbeni koli na sese ti azo ti Gérasa. Mbeto asara azo ni na ala voro yanga na Jésus ti zia ndo ni ti hon, tongaso lo hon (Marc 5:​16, 17). Me Jésus aye lani ti tene azo ni kâ ahinga iri ti Jéhovah. Tongaso, Jésus atene na koli ni ti tene na azo ye so Jéhovah asara, me pëpe ye so Jésus asara (Marc 5:19). Lo ye nga oko ye so laso, lo ye ti tene e sara si azo ahinga iri ti Babâ ti lo na yâ ti dunia kue (Mat. 24:14; 28:20). Tongana e sara ni, e yeke zia ngia na bê ti Gbia ti e Jésus. w24.02 10 par. 10

E yeke biani na pasa ti duti na yâ ti bungbi ti Jéhovah na lâ ti nda ni so, so ayeke ngangu mingi. Fini na yâ ti dunia so ayeke ga gï ngangu ngangu, me Jéhovah amû na e sewa ti aita ti aid é e (Ps. 133:1). Lo aidé e ti duti na ngia na yâ ti sewa ti e (aÉph. 5:33–6:1). Lo aidé nga e ti wara ndara so e bezoin ni ti duti na tâ siriri ti bê. Me, e doit ti sara ngangu ti ngbâ ti sara na Jéhovah be-ta-zo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so na ambeni ngoi, amba ti e apeut ti son bê ti e. E peut nga ti découragé tongana e sara amême faute fani mingi. E doit ti ngbâ ti sara na Jéhovah (1) tongana mbeni ita ason bê ti e (2) tongana wali wala koli ti e azia vundu na bê ti e nga (3) tongana e découragé ndali ti afaute so e sara. w24.03 14 par. 1-2

Ngoi na ngoi, mo yeke mä aye so asi na aita so agi ti sara aye mingi na yâ ti kua ti Jéhovah. Peut-être ala sara Ekole ti awafango nzoni tënë ti Royaume wala ala gue na ndo so a bezoin awafango tënë mingi dä. Tongana dutingo ti mo amû lege na mo, mbeni pendere ye so mo peut ti gi ti sara la. Awakua ti Jéhovah aye mingi ti sara akua ti lo mingi (Kus. 16:9). Ka tongana mo peut ti sara ni na ndembe so ape? Pensé ape so azo so apeut ti sara ni ahon mo. Kota ye ni ayeke ti tene mo ngbâ ti gbu ngangu (Mat. 10:22). Girisa ape so mo zia ngia mingi na bê ti Jéhovah so mo sara ye kue so mo peut ti sara alingbi na dutingo ti mo ti voro lo. So ayeke nzoni lege ti ngbâ ti mû peko ti Jésus na peko ti batême ti mo la.—Ps. 26:1. w24.03 10 par. 11

Babâ ti e ti yayu atene lo yeke pardonné e tongana e changé bê ti e (Ps. 86:5). Tongaso, tongana e sara vundu biani ndali ti asiokpari so e sara, e peut ti hinga biani so tënë so Jéhovah atene ayeke tâ tënë nga lo pardonné e awe. Girisa ape so Jéhovah asara ye ahon ndö ni ape. Lo hunda lâ oko na e ape ti sara ye so e peut pëpe ti sara. Tongana e sara ye kue so e peut ti sara ndali ti lo, lo bâ ni na nene ni. Gbu nga li na ndö ti tapande ti azo so Bible asara tënë ti ala so ala sara na Jéhovah na âme ti ala kue. Gbu li na ndö ti tapande ti bazengele Paul. Lo sara lani kua ngangu mingi na yâ ti angu mingi, lo voyagé kilomètre saki mingi nga lo sara si acongrégation mingi abâ gigi. Me tongana aye achangé na yâ ti fini ti lo nga lo peut pëpe ti fa tënë mingi tongana ti so lo sara kozo, eskê a ye ti tene so lo zia ngia na bê ti Jéhovah encore ape? Ên-ën! Lo ngbâ lani ti sara ye so lo peut ti sara, na Jéhovah asara tufa na ndö ti lo (Kus. 28:​30, 31). Legeoko nga, ye so e peut ti mû na Jéhovah apeut ti changé na ambeni ngoi. Me ye so ayeke kota na lê ti lo ayeke bibe so ayeke pusu e ti sara na lo. w24.03 27 par. 7, 9

Na lege ti asambela so Jésus atene na Jéhovah, lo zia na adisciple ti lo mbeni tapande ti tene ala mû peko ni. Na ngoi ti kua ti fango tënë ti Jésus kue, lo sambela fani mingi. Lo doit lani ti zia mbeni ngoi nde ti sambela ndali ti so fani mingi lo yeke na kua mingi nga gbâ ti azo ayeke na terê ti lo (Marc 6:​31, 45, 46). Lo yeke londo lani hio na ndapre tongaso si lo peut ti wara ngoi ti duti lo oko ti sambela. Mbeni lâ, lo sambela na mbeni bï kue kozo si lo mû mbeni kota desizion (Luc 6:​12, 13). Jésus asambela nga lani fani mingi na bï so na ndade ni lo kui, kozo si lo hunzi kua so a mû na lo ti sara na sese so ayeke ngangu mingi (Mat. 26:​39, 42, 44). Tapande ti Jésus afa na e so atâa e yeke na kua mingi e bezoin ti wara ngoi ti sambela. Legeoko tongana Jésus, e doit ti zia mbeni ngoi nde ti sambela, na tapande, e peut ti londo hio na ndapre ti sambela wala e peut ti sambela na lakui. Tongana e sara ni, e yeke fa na Jéhovah so e bâ na nene ni pasa so lo mû na e ti sambela lo. w23.05 3 par. 4-5

Bâ so a sara kua na tënë “a tuku” na yâ ti versê so ayeke na nduzu ge. Mbeni mbeti afa ni tongana mbeni ye so “aga na ndö ti e tongana ngu so ayeke sua.” Tapande so afa pendere mingi so Jéhovah aye mingi aChrétien so a soro ala ti gue na yayu. A-Chrétien so ahinga so ‘Nzapa andoye ala’. (Jude 1). Bazengele Jean afa tënë ti bê ti ala tongana lo tene: “Bâ mara ti ndoye so Babâ ni afa na mbage ti e so ma, si a lingbi ti iri e amolenge ti Nzapa!” (1 Jean 3:1). Eskê Jéhovah aye gï aChrétien so a soro ala ti gue na yayu? Ên-ën! Jéhovah afa so lo ye e kue. Kota ye wa la Jéhovah asara so afa so lo ye mo? Lo mû ye so a futa ti zi azo. Na lege ni Jéhovah afa mbeni ndoye so mara ni ayeke dä ape.—Jean 3:16; aRom. 5:8. w24.01 28 par. 9-10

Versê so afa mbeni ye so a-aidé lani David na ngoi so mbeto asara lo. Même na ngoi so fini ti lo ayeke lani na yâ ti kpale, lo gbu li na ndö ti ye so Jéhovah ayeke sara ande ndali ti lo. David ahinga so Jéhovah ayeke sö lo tâ na ngoi ni. David ahinga ni ndali ti so Jéhovah atene so lo yeke ga gbia ti Israël (1 Sam. 16:​1, 13). Na lê ti David, ye kue so Jéhovah amû zendo ti sara lo yeke sara ni. Nyen la Jéhovah amû zendo ti sara na mo? E yeke ku pëpe ti tene lo kanga lege na akpale kue so e peut ti wara. Me atâa kpale wa la e wara na yâ ti dunia so, Jéhovah ayeke zi ni ande na yâ ti fini dunia so ayeke ga (És. 25:​7-9). Lo so acréé e ayeke biani na ngangu ti zingo akuâ, ti sava akobela ti e, ti dë bê ti e nga ti zi awato ti e kue.—1 Jean 4:4. w24.01 6 par. 12-13

Gbu li na ndö ti ndani so mo mû terê ti mo na Jéhovah nga mo wara batême. Mo sara aye so lani ndali ti so mo ye ti mû mbage ti Jéhovah. Kiri mo gbu li na ndö ti ye so a-aidé mo lani ti hinga biani so mo wara tâ tënë awe. Mo wara lani tâ hingango ye na ndö ti Jéhovah nga mo komanse ti ne lo nga ti ye lo tongana Babâ ti mo ti yayu. Mo komanse ti mä na bê na lo nga bê ti mo apusu mo ti changé. Bê ti mo apusu mo ti zia lege ti asioni sarango ye ti mo nga ti sara ye alingbi na ye so bê ti Nzapa aye. Bê ti mo adë na ngoi so mo hinga so Nzapa apardonné mo (Ps. 32:2). Mo gue na abungbi nga mo komanse ti fa na azo apendere ye so mo manda. So mo yeke fadeso mbeni Chrétien so amû terê ti lo na Nzapa awe nga awara batême awe, mo yeke tambela na ndö ti lege so ague na fini nga mo leke na bê ti mo ti ngbâ na ndö ni (Mat. 7:​13, 14). Zia e luti ngangu, e ngbâ lakue ti ye Jéhovah nga ti sara ye alingbi na acommandement ti lo. w23.07 17 par. 14; 19 par. 19

Tongana mo gbu li na ndö ti sambela so mo sara ti mû terê ti mo na Jéhovah, mo yeke wara ngangu ti dö sese na atara kue. Na tapande, eskê mo yeke gi ti zia nzara ti mo na yâ ti wali wala koli ti mbeni zo? Oko pëpe! Mo tene na Jéhovah awe so mo yeke sara mara ti ye tongaso lâ oko ape. Tongana mo zia si asioni nzara amaï na yâ ti bê ti mo ape, mo yeke ande pëpe na bezoin ti gi ti zi ni na yâ ti bê ti mo. Mo yeke “tourné peko” na “lege ti azo ti sioni”. (aProv. 4:​14, 15). Tongana mo gbu li na ndö ti tapande ti Jésus so aleke na bê ti lo ti ngbâ ti zia ngia na bê ti Babâ ti lo, hio mo yeke ke na kuru go aye kue so mo hinga so ayeke zia vundu na bê ti Nzapa so mo mû terê ti mo na lo (Mat. 4:10; Jean 8:29). Atara ayeke mû lege na mo ti fa so mo leke na bê ti mo ti “ngbâ ti mû peko” ti Jésus. Hinga biani so Jéhovah ayeke aidé mo ti ngbâ ti sara ni. w24.03 9-10 par. 8-10