Jésus​—Aye so azo atene na ndo ti lo

“Kite ayeke dä pëpe so Jésus ti Nazareth . . . ayeke kota ahon tanga ti azo kue.”​—H. G. Wells, wasungo mbaï na Angleterre.

“Na popo ti azo kue so iri ti ala awu mingi . . . Christ ayeke ti lo nde mingi.”​—Philip Schaff, so a dü lo na Suisse, mbeni wafango ye ti akota ekole ti abungbi ti nzapa nga na wasungo mbaï.

ZO WA la alingbi biani ti tene a iri lo koli so ayeke kota ahon tanga ti azo kue? Nyen la amû lege ti hinga so mbeni zo ayeke kota? A yeke kode ti sarango bira so lo yeke na ni? A yeke ngangu ti lo? A yeke kota ndara ti lo? Wala a yeke hinga ni na lege ti ngangu so atënë so lo tene nga na aye so lo sara asara na ndo ti azo nga na tapande so lo zia na ala?

Bâ ye so awasungo mbaï, awasenda-ye, azo ti gingo nda ti ye, awasungo mbeti, akota zo ti poroso nga na ambeni zo nde, ti ândö na ti laso, atene na ndo ti zo ti Nazareth, Jésus Christ:

“Ye oko, gi azo so ayeke ba yâ ti tënë kirikiri si ayeke ke so zo so ayeke kota ahon tanga ti azo kue, pëpe gi na yâ ti angu saki use so ahon me na yâ ti mbaï kue ti azo, ayeke Jésus ti Nazareth.”​—Reynolds Price, wasungo mbeti na Amerika nga wagingo nda ti atënë ti Bible.

“Koli so tënë ayeke kete pëpe na li ti lo amû fini ti lo na sandaga ndali ti nzoni ti azo, so na popo ni a yeke wara awato ti lo, na lo ga ngere so a futa ti zi na azo. Mbeni ye ti hon ye so lo sara ayeke dä pëpe.”​—Mohandas Gandhi, kota zo ti poroso nga kota zo ti nzapa ti azo ti Inde.

“Na ngoi so mbi de molenge, a fa ye na mbi na yâ ti Bible nga na yâ ti Talmud [mbeti ti andia ti aJuif]. Mbi yeke Juif, me atënë so atene na ndo ti zo ti Nazareth so agbu bê ti mbi mingi.”​—Albert Einstein, mbeni wasenda-ye so a dü lo na kodoro ti Zamani.

“Ti mbi, Jésus Christ ayeke kota zo so ahon tanga ti azo kue, atâa tongana Molenge ti Nzapa wala tongana Molenge ti Zo. Aye kue so lo tene wala lo sara ayeke kota ye mingi teti e laso, na a lingbi pëpe ti fa aye so na ndo ti mbeni zo nde, atâa zo ni ayeke na fini wala lo kui awe.”​—Sholem Asch, wasungo mbeti so a dü lo na Pologne, so a sû atënë ti lo so na yâ ti mbeni mbeti-sango (Christian Herald); ala la asû gere ti mbeti ni nde.

“Teti ngu 35 tongaso, mbi mä na bê na ye oko pëpe. Na yâ ti angu oku so ahon, mbi mä na bê so Jésus ayeke dä biani. Mbi mä na bê na ye so a fa na ndo ti Jésus Christ, na gi hio tongaso, gigi ti mbi achangé biani.”​—Leo Tolstoy, mbeni kota zo ti Russie so ayeke wasungo mbeti nga na wandara.

“Fini ti [Jésus] asara ngangu mingi na ndo ti azo kue ti sese so na angbâ lakue ti sara ngangu mingi na ndo ti ala.”​—Kenneth Scott Latourette, wasungo mbaï na Amerika.

“E lingbi ti tene so aye so a-Évangile atene [na ndo ti Jésus] ayeke gi asenge tënë ti bango-li? Biani, kamarade ti mbi, a yeke asenge tënë ti bango-li pëpe. Me aye so afa so Jésus Christ ayeke na fini biani lani ayeke mingi ahon ti so a fa na ndo ti Socrate, na zo oko adë kite pëpe so Socrate ayeke lani dä.”​—Jean-Jacques Rousseau, wandara ti France.

A yeke polele so tongana mbeni zo alingbi ti duti tapande ti e, a yeke Jésus Christ. Paul, mbeni oko ti akozo Chrétien so ahinga mbeti mingi na so Jésus asoro lo ti ga disciple ti lo na ti sara tënë na ndo ti lo na azo ti amara, awa e ti tene ‘lê ti e ayeke gi na ndo ti’ Jésus (aHébreu 12:2; Kusala 9:3). Ye wa Jésus alingbi ti fa na e na ndo ti lege ti sara ye na gigi ti e? Tapande ti lo amû maboko na mo tongana nyen?