Bâ mariage na nene ni tongana matabisi so alondo na Nzapa

“Teti tënë so, fade zo azia babâ ti lo na mama ti lo, na lo duti na wali ti lo; fade ala ga mitele oko.”​—GEN. 2:24.

1. Ngbanga ti nyen Jéhovah alingbi biani ti tene e ne lo?

JÉHOVAH Nzapa so azia mariage na sese alingbi biani ti tene e ne lo. Teti so lo yeke Wasarango e, Kota Gbia ti e, nga Babâ ti e ti yayu, a yeke na lege ni so a tene lo yeke Zo so amû “nzoni matabisi kue nga na matabisi so alingbi kue”. (Jacq. 1:17; Apoc. 4:11). Ye so afa kota ndoye ti lo (1 Jean 4:8). Aye kue so lo fa na e, aye kue so lo hunda na e, aye kue so lo mû na e, ayeke ndali ti nzoni ti e na e yeke bâ nzoni dä.​—És. 48:17.

2. Aye wa Jéhovah afa lani na kozo koli na kozo wali?

² Bible afa mariage tongana mbeni oko ti ‘anzoni’ matabisi so alondo na Nzapa (Ruth 1:9; 2:12). Na ngoi so Jéhovah abungbi kozo koli na kozo wali, Adam na Ève, na lege ti mariage, lo fa na ala ambilimbili ye so alingbi ala sara ti tene ala duti nzoni. (Diko Matthieu 19:4-6.) Tongana ala sara ye fade alingbi na aye so Nzapa afa na ala, ka ala yeke duti na ngia lakue lakue. Ye oko, na lege ti ndara pëpe ala sara sanka ti commandement ti Nzapa na ala wara aye ti sioni mingi na pekoni.​—Gen. 3:6-13, 16-19, 23.

3, 4. (a) Na lege wa mingi ti azo laso ane pëpe mariage nga na Jéhovah? (b) Atapande wa e yeke bâ na yâ ti article so?

³ Legeoko tongana ti kozo koli na kozo wali so, azo mingi so asara mariage laso tongana ala ye ti mû adesizion, ala yeke bi bê ti ala mingi pëpe na afango lege ti Jéhovah wala ala bi bê ti ala na ni oko pëpe. Ti ambeni zo, ala mû wali wala koli me ala ke ti sara mariage. Nga ambeni aba yâ ti ye so mariage aye ti tene ti tene ague oko na ye so bê ti ala aye (aRom. 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5). Ala girisa so mariage ayeke mbeni matabisi so alondo na Nzapa. Nga, so ala bâ matabisi so na nene ni pëpe afa so ala ne nga pëpe Jéhovah Nzapa, Lo so amû matabisi ni so.

⁴ Na ambeni ngoi, même ambeni wakua ti Nzapa agirisa bango ndo ti Jéhovah so ayeke polele na ndo ti mariage. Ambeni Chrétien so asara mariage awe asoro ti kangbi tere, wala ti sara divorce sân mbeni raison so Bible ayeda na ni. Tongana nyen ti kpe mara ti ye tongaso? Tongana nyen sarango ye ague oko na yanga so Jéhovah amû so ayeke na Genèse 2:24 alingbi ti mû maboko na aChrétien so asara mariage awe ti kpengba mariage ti ala? Nga tongana nyen azo so aye ti sara mariage alingbi ti leke tere ti ala ndali ni? Zia e bâ ambeni nzoni mariage ota na yâ ti Bible so afa tongana nyen ti ne Jéhovah ayeke kota ye so ayeke sara si mbeni mariage aninga.

Gi ti ngbâ ti duti lakue be-ta-zo

5, 6. Nyen la alingbi lani ti zia Zacharie na Élisabeth na yâ ti tara? Na lege wa a futa ala ndali ti dutingo be-ta-zo ti ala?

⁵ Zacharie na Élisabeth, ala use kue amû lani nzoni desizion na ala yeke be-ta-zo. Ala use kue ayeke awakua ti Jéhovah so ayeke be-ta-zo. Zacharie ayeke sara lani kua ti lo ti prêtre na lege ni nga ala use kue ayeke sara kue ti sara ye alingbi na Ndia ti Nzapa. Kite ayeke pëpe so ala yeke lani na aye mingi ti kiri singila ndali ni. Me tongana mo si lani na ndo ti ala na kodoro ti Juda, mo yeke bâ so mbeni ye amanke. Ala yeke na molenge pëpe. Élisabeth ayeke ngombo nga ngu ti lo na ti koli ti lo ahon mingi awe.​—Luc 1:5-7.

⁶ Na Israël ti giriri, azo abâ dungo molenge na nene ni mingi nga mingi ni a yeke wara azo mingi na yâ ti asewa (1 Sam. 1:2, 6, 10; Ps. 128:3, 4). Na ngoi ti Zacharie, mbeni koli ti Israël alingbi ti sara ye na mayele ti tene lo sara divorce na wali ti lo tongana wali ni adü na lo molenge pëpe. Me Zacharie angbâ ti lo be-ta-zo na Élisabeth. Lo gi pëpe mbeni lege ti sara divorce hio, wali ti lo nga kue asara tongaso. Atâa so ala yeke na vundu ndali ti so ala yeke na molenge pëpe, ala ngbâ be-ta-zo na mba nga ala ngbâ lakue ti sara na Jéhovah. A si na mbeni ngoi, na lege ti miracle, Jéhovah afuta ala na lege so ala dü mbeni molenge-koli na lâ ti mbakoro ti ala.​—Luc 1:8-14.

7. Na yâ ti mbeni ye wa Élisabeth afa so lo yeke be-ta-zo na koli ti lo?

⁷ Na yâ ti mbeni ye nde Élisabeth afa so lo yeke mbeni pendere tapande ti zo so ayeke be-ta-zo. Na ngoi so Élisabeth adü molenge ti lo Jean, Zacharie asara tënë lani pëpe ndali ti so yanga ti lo akanga ngbanga ti so lo dë kite na ange ti Nzapa. Me peut-être Zacharie atene na wali ti lo na mbeni lege so e hinga ni pëpe ti zia iri ti molenge ni “Jean” ti gue oko na tënë so ange ti Jéhovah atene lani na lo. Avoizin nga na afami aye ti zia iri ti babâ ni na ndo ti molenge ni. Me teti so Élisabeth ayeke be-ta-zo, lo sara ye alingbi na yanga so koli ti lo amû na lo. Lo tene: “Ên-ën, mbi ke! A yeke zia iri ti lo Jean.”​—Luc 1:59-63.

8, 9. (a) Tongana nyen dutingo be-ta-zo ayeke sara si mariage akpengba? (b) Na yâ ti ambeni mbilimbili ye wa koli na wali alingbi ti fa so ala yeke be-ta-zo na mba?

⁸ Tongana ti Zacharie na Élisabeth, akoli na awali so asara mariage awe ayeke wara ambeni ye so asara si ala yeke na vundu nga na ambeni kpale. Na yâ ti mariage tongana koli na wali ayeke be-ta-zo na mba pëpe, mariage ni ayeke duti nzoni pëpe. Sarango nzara ti mbeni koli nde wala ti mbeni wali nde, bango porno, gingo mbeni koli nde wala mbeni wali nde nga na ambeni ye so alingbi ti buba biani biani nzoni duti ti mbeni mariage alingbi ti sara si koli na wali ayeke zia bê na ndo ti mba mbeni pëpe. Tongana koli na wali ayeke zia bê na ndo ti mba mbeni pëpe, ala yeke ye tere tongana ti kozo pëpe. E lingbi ti tene so, dutingo be-ta-zo ayeke tongana mbeni gbagba so ayeke bata sewa yongoro na asioni zo nga na aye ti sioni. A yeke sara si azo ti yâ ti sewa aduti nzoni. Ni la, tongana mbeni koli na wali so asara mariage awe aduti be-ta-zo na mba, ala use kue alingbi ti duti nzoni na ala yeke zi bê ti ala na mba nga ala yeke maï ndoye ti ala. Biani, dutingo be-ta-zo ayeke kota ye mingi.

⁹ Jéhovah atene na Adam atene: ‘Fade zo azia babâ ti lo na mama ti lo, na lo duti na wali ti lo.’ (Gen. 2:24). Tënë so aye ti tene nyen? Songo so zo ayeke na ni na akamarade ti lo wala afami ti lo ayeke ngbâ tongana ti kozo pëpe. A lingbi koli wala wali so asara mariage awe amû ngoi ti lo kozoni kue teti wali wala koli ti lo nga lo bi bê na wali wala koli ti lo kozoni. A lingbi sewa ti ala aga kozo awe si afami na akamarade aga na peko. Nga a lingbi ala zia lege pëpe na ababâ na amama ti ala ti yôro tere ti ala na yâ ti adesizion wala akpale so abâ gi sewa ti ala. A yeke fadeso ti koli na wali ni ti ngbâ na tere ti mba. Nzapa la ahunda ti tene a sara tongaso.

10. Nyen la ayeke mû maboko na koli na wali ti gi ti duti be-ta-zo?

¹⁰ Même na yâ ti mbeni sewa so koli wala wali ni asara mbeni nzapa nde, dutingo be-ta-zo ayeke ga na aye ti nzoni. Mbeni ita-wali so koli ti lo ayeke témoin pëpe atene: “Mbi kiri singila mingi na Jéhovah so afa na mbi tongana nyen ti woko tere ti mbi na gbe ti koli ti mbi nga ti ne lo na gbe ti bê ti mbi. Dutingo be-ta-zo asara si e sara ngu 47 ti mariage so ndoye nga na nengo zo ayeke na yâ ni.” (1 aCor. 7:10, 11; 1 Pi. 3:1, 2). Tongaso, sara ngangu ti tene koli wala wali ti mo abâ so lo duti nzoni. Na lege ti atënë ti yanga ti mo nga na asarango ye ti mo, gi alege ti fa na wali wala koli ti mo so lo la lo yeke kota na lê ti mo ahon tanga ti azo kue na sese ge. Sara kue si mbeni zo wala mbeni ye aduti na popo ti mo na ti koli wala wali ti mo pëpe. (Diko aProverbe 5:15-20.) Ron na Jeannette so ayeke na ngia na yâ ti mariage ti ala ahon ngu 35 awe atene: “Teti so e yeke be-ta-zo na mba nga na Jéhovah, e yeke na ngia nga mariage ti e ayeke nzoni.”

Dutingo beoko ayeke kpengba songo ti mariage

11, 12. Tongana nyen Aquila na Priscille asara kua maboko na maboko (a) na ndo ti ala, (b) na yâ ti kusala ti ala ti mitele (c) na fango tënë?

¹¹ Na ngoi so bazengele Paul asara tënë ti akota kamarade ti lo Aquila na Priscille, lâ oko lo sara tënë ti mbeni lo zia mbeni pëpe. Dutingo beoko ti koli na wali so ayeke mbeni pendere tapande ti ye so Nzapa aye ti tene, tongana lo tene so a lingbi koli na wali so asara mariage awe ‘aga mitele oko.’ (Gen. 2:24). Lakue ala yeke sara kua ala use use na ndo ti ala, na yâ ti kua ti mitele nga na fango tënë. Na tapande, na ngoi so Paul asi kpâ na kodoro ti Corinthe, na nzoni bê Aquila na Priscille atene na lo ti ngbâ na ndo ti ala, peut-être a yeke na ndo ti ala so la Paul asara akusala ti lo dä teti mbeni ngoi. Na pekoni, na kodoro ti Éphèse, ala mû da ti ala ti tene a sara abungbi ti congrégation na yâ ni nga ala use kue abungbi oko ti mû maboko na afini zo, na tapande Apollos, ti gbu nda ti tâ tënë nzoni mingi (Kus. 18:2, 18-26). Na pekoni koli na wali so, so ayapu na yâ ti kusala ague na Rome, kâ ala kiri amû da ti ala ti tene a sara abungbi ti congrégation dä. Na pekoni ala kiri na Éphèse ti kpengba aita.​—aRom. 16:3-5.

¹² Teti mbeni ngoi, Aquila na Priscille asara nga kusala maboko na maboko na Paul na yâ ti kusala ti lekengo atente so ala ota kue ayeke sara ka ti bata na tere ti ala. Ge nga kue bâ so koli na wali so ayeke gi use use, ala sara kua maboko na maboko sân ti duti na bibe ti mandako wala tiri (Kus. 18:3). Me kite ayeke pëpe so ngoi so ala mû ti sara na akusala ti ala ti Chrétien la amû maboko na ala ti zia kusala ti Jéhovah na kozo ndo na yâ ti mariage ti ala na ye so asara si mariage ti ala akpengba na ala yeke na ngia. Atâa na kodoro ti Corinthe, Éphèse wala na Rome, azo mingi ahinga ala tongana ‘awakua na yâ ti Christ Jésus’. (aRom. 16:3). Na ando kue so ala sara kua ti fango tënë ti Royaume dä, ala yeke gi use use.

13, 14. (a) Aye wa alingbi ti buba dutingo beoko na yâ ti mbeni mariage? (b) Ambeni ye wa koli na wali alingbi ti sara ti kpengba songo ti ala tongana “mitele oko”?

¹³ Tâ tënë, dutingo beoko na yâ ti ye so koli na wali azia na gbele ti ala nga na yâ ti akusala ayeke sara si mariage akpengba (Zo-ti. 4:9, 10). Mawa ni ayeke so, laso mingi ti azo so asara mariage awe ayeke mû ngoi mingi pëpe ti duti na tere ti mba. Place ti kua ti ala ayeke nde na ti mba na ala yeke mû angbonga mingi ti sara akua ni. Ambeni ayeke voyagé mingi ndali ti kua ti nginza ti ala wala ala gue ala oko na kodoro wande ti sara kua ti tokua nginza ni na sewa ti ala. Même na yanga-da, ambeni koli wala wali abâ so ala yeke duti gi ala oko ndali ti so koli wala wali ti ala amû ngoi ti bâ gi télé, ti sara ambeni ye so agbu bê ti lo, ti sara angia ti awanguru wala angia ti vidéo, wala lo yeke mû ngoi mingi gi ndali ti Internet. Ndo ti mo nga kue ayeke tongaso? Tongana a yeke tongaso, mo lingbi ti changé ti mû ngoi mingi ti tene mo na koli wala wali ti mo aduti place oko. Ka ti sarango ambeni kusala place oko, akusala tongana tongo kobe, sukulango asembe wala sarango kua ti jardin, a yeke tongana nyen? Ala lingbi ti sara kusala maboko na maboko ti bâ lege ti amolenge wala ti mû maboko na ababâ na amama ti ala so aga mbakoro awe?

¹⁴ Sarango akusala ti Jéhovah lakue use use ayeke kota ye ahon tanga ti aye kue. Ti duti ndo oko ti diko versê ti lâ oko oko nga ti manda tënë ti Nzapa na sewa ayeke ambeni nzoni ye so ayeke mû lege na sewa ti ala ti ngbâ lakue ti duti na bibe oko nga ti duti beoko na yâ ti aye so ala zia na gbele ala. A yeke nga nzoni ala use kue afa tënë legeoko. Tongana lege ayeke dä, ala tara ti mû kua ti pionnier ala use kue, même tongana dutingo ti ala amû lege na ala ti sara ni gi teti nze oko wala ngu oko. (Diko 1 aCorinthien 15:58.) Mbeni ita-wali so lo na koli ti lo amû kua ti pionnier atene: “Fango tënë ayeke mbeni lege ti tene e duti ndo oko nga ti sara lisoro nzoni. Teti so e use kue e zia na gbele e ti mû maboko na ambeni zo na lege ti yingo, mbi bâ so e yeke sara kusala biani maboko na maboko. Songo ti mbi na lo akpengba mingi ahon ti kozo nga mbi na lo e yeke atâ kamarade.” Na ngoi so ala yeke sara ambeni kusala so ayeke nzoni legeoko, yeke na yeke, aye so agbu bê ti ala, aye so ala zia na kozo ndo nga na aye so ala yeke sara ka ayeke gue oko na ti mba. Tongana ti Aquila na Priscille, ala yeke pensé, nga ala yeke sara ye tongana “mitele oko” ahon ti kozo.

Zia Nzapa na kozo ndo na yâ ti mariage ti mo

15. Kota ye so ayeke sara si mbeni mariage aduti na ngia ayeke so wa? Mo lingbi ti fa ni tongana nyen?

¹⁵ Jésus ahinga so a yeke kota ye ti zia Nzapa na kozo ndo na yâ ti mariage. Lo bâ lani Jéhovah na bungbingo kozo koli na kozo wali na lege ti mariage. Lo bâ lani tongana nyen Adam na Ève ayeke na ngia na ngoi so ala yeke sara ye alingbi na fango lege ti Nzapa, nga lo bâ kpale so asi na ngoi so ala ke fango lege so. Ni la, na ngoi so Jésus ayeke fa ye na azo, lo fa peko ti ye so Babâ ti lo ahunda lani ti tene a sara so ayeke na Genèse 2:24. Lo zia nga tënë so na ndo ni: “Ye so Nzapa abungbi ni na gbe ti joug oko, zia mbeni zo akangbi yâ ni pëpe.” (Mat. 19:6). Tongaso, ti ne Jéhovah angbâ lakue kota ye so ayeke sara si ngia aduti na yâ ti mbeni mariage. Joseph na Marie so ayeke lani babâ na mama ti Jésus azia mbeni pendere tapande na ndo ti tënë so.

16. Tongana nyen Joseph na Marie afa so ala zia Nzapa na kozo ndo na yâ ti sewa ti ala?

¹⁶ Joseph asara ye lani na mbage ti Marie na nzoni bê nga lo ne lo. Na ngoi so lo hinga so Marie ayeke na ngo, lo ye ti sara ye na lo na nzoni bê, même kozoni ti tene ange ti Nzapa afa na lo ye so asi na Marie (Mat. 1:18-20). Ala use kue asara ye alingbi na yanga so César amû, nga ala sara ye alingbi na Ndia ti Moïse (Luc 2:1-5, 21, 22). Nga atâa so a hunda gi na akoli ti gue na akota matanga so a yeke sara lani na Jérusalem ndali ti vorongo Nzapa, Joseph na Marie nga na azo ti sewa ti ala kue ayeke gue ngu oko oko (Deut. 16:16; Luc 2:41). Na yâ ti aye so kue nga na ambeni nde, Joseph na Marie so akpe mbeto ti Nzapa asara kue ti nzere na Jéhovah nga ala fa so ala bâ na nene ni mingi aye ti yingo. A yeke ye ti dongo bê pëpe so Jéhovah asoro ala ti bâ lege ti Molenge ti lo na sese ge na ngoi so lo ngbâ kete.

17, 18. (a) Na alege wa koli na wali alingbi ti zia Nzapa na kozo ndo na yâ ti sewa ti ala? (b) Ye ti nzoni wa ala yeke wara na pekoni?

¹⁷ Mo nga kue na yâ ti sewa ti mo mo yeke zia Nzapa na kozo ndo? Na tapande, tongana mo ye ti mû akpengba desizion, mo yeke gi fango lege ti Bible? mo yeke sambela ndali ni? nga mo yeke gi wango na mbage ti aita so akpengba na lege ti yingo? Wala mo yeke gi ti leke akpale na lege ti abibe ti mo wani wala ti afami nga na akamarade ti mo? Mo yeke sara kue ti sara ye alingbi na anzoni wango so ngbâa be-ta-zo amû na ndo ti tënë ti mariage nga na sewa? Wala mo yeke mû gi peko ti sarango ye ti azo ti ndo so mo yeke dä wala mo yeke mû gi peko ti wango ti azo ti dunia so? Lakue mo na koli wala wali ti mo ayeke sambela nga ala yeke manda ye ndo oko? ala zia aye ti yingo na gbele ala nga ala yeke sara lisoro na ndo ti aye so ayeke kota ye na yâ ti sewa ti ala?

¹⁸ Ray atene na ndo ti mariage ti lo na wali ti lo so asara ngu 50 awe na so ala yeke na ngia na yâ ni, lo tene: “Lâ oko e wara pëpe mbeni kpale so e lingbi pëpe ti hon ndo ni ndali ti so e zia Jéhovah na popo ti e tongana mbage ti ‘kamba so zo asara na kamba ota.’” (Diko Zo-ti-fa-tene 4:12.) Danny na Trina atene: “Na ngoi so e yeke sara na Nzapa legeoko, mariage ti e akpengba.” Ala yeke na ngia na yâ ti mariage ti ala ahon ngu 34 awe. Tongana mo zia Jéhovah na kozo ndo na yâ ti mariage ti mo, lo yeke mû maboko na mo ti duti na ngia nga lo yeke iri tënë nzoni mingi na ndo ti mo.​—Ps. 127:1.

Ngbâ ti bâ na nene ni matabisi ti Nzapa

19. Mariage ayeke mbeni matabisi, ngbanga ti nyen Nzapa azia ni na sese?

¹⁹ Ti azo mingi laso, ye so agbu bê ti ala ayeke gi nzoni duti ti ala wani. Me ti wakua ti Jéhovah ayeke tongaso pëpe. Lo hinga so mariage ayeke tongana mbeni matabisi ti Nzapa na lo zia ni na sese ti tene a sara ye so bê ti lo aye (Gen. 1:26-28). Tongana fade Adam na Ève abâ lani matabisi so na nene ni, ka sese kue ayeke ga paradis so asi singo na awakua ti Nzapa so ayeke na ngia nga so ayeke mbilimbili.

²⁰ Na ndo ni kue, awakua ti Nzapa abâ mariage tongana mbeni lege so azi na ala ti mû gonda na Jéhovah. (Diko 1 aCorinthien 10:31.) Tongana ti so e londo ti bâ, dutingo be-ta-zo, dutingo beoko nga na ziango Nzapa na kozo ndo na yâ ti mariage anzere na Jéhovah nga ayeke sara si mbeni mariage akpengba. Tongaso, atâa e yeke leke tere ti e ti sara mariage, wala e yeke sara ti tene mariage ti e akpengba, wala e yeke gi ti tene mariage ti e akiri aga nzoni, a lingbi e bâ kozoni kue mariage tongana mbeni ye so Nzapa la azia na sese. Batango tâ tënë so na li ti e a yeke pusu e ti tene adesizion so e yeke mû na yâ ti mariage aluti na ndo ti Bible. Na sarango tongaso e yeke fa so e bâ mariage so ayeke mbeni matabisi na nene ni nga e ne Jéhovah Nzapa, Lo so amû matabisi so.

²¹ Me mariage oko la ayeke matabisi so Jéhovah amû na e pëpe. Nga, a yeke pëpe gi oko ye so ayeke sara si zo aduti na ngia na yâ ti fini ti lo. Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ ande mbeni pendere matabisi nde so alondo na Nzapa: dutingo kumbamba.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Na lege wa dutingo be-ta-zo ayeke sara ye mingi na ndo ti aChrétien so asara mariage awe?

• Ngbanga ti nyen sarango kusala ndo oko na yâ ti mango tere ayeke sara si mariage akpengba?

• Na yâ ti ambeni ye wa koli na wali alingbi ti zia Nzapa na kozo ndo na yâ ti mariage ti ala?

• Tongana nyen e lingbi ti fa so e ne Jéhovah, lo so azia mariage na sese?

20,  21. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e bâ mariage tongana mbeni ye so alondo na Nzapa? (b) Matabisi wa e yeke bâ ande na yenga ti peko?

[Foto na lembeti 18]

Sarango kusala maboko na maboko ayeke sara si koli na wali aduti beoko