IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETE Watchtower
Watchtower
IBÎKIRO LY'OKU ENTERNETI
Mashi
  • BIBLIYA
  • BICAPO
  • NTIMANANO
  • mwbr25 Mwezi gwa 7 buk. 1-12
  • Ebicapo Bikolesibwe omu “Ibugu ly’Entimanano Omukolo n’Akalamo k’Omukristu” (7-8/2025)

Nta video eri mw’ehi higabi.

Habire ehya mazibu ene oba oli walonza.

  • Ebicapo Bikolesibwe omu “Ibugu ly’Entimanano Omukolo n’Akalamo k’Omukristu” (7-8/2025)
  • Ebicapo Bikolesibwe omu Ibugu ly’Entimanano Omukolo n’Akalamo k’Omukristu—2025
  • Birhwe bisungunu
  • NSIKU 7-13/7
  • NSIKU 14-20/7
  • NSIKU 21-27/7
  • NSIKU 28/7–3/8
  • NSIKU 4-10/8
  • NSIKU 11-17/8
  • NSIKU 18-24/8
  • NSIKU 25-31/8
Ebicapo Bikolesibwe omu Ibugu ly’Entimanano Omukolo n’Akalamo k’Omukristu—2025
mwbr25 Mwezi gwa 7 buk. 1-12

Ebicapo Bikolesibwe omu Ibugu ly’Entimanano Omukolo n’Akalamo k’Omukristu

© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

NSIKU 7-13/7

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 21

Amakanuni g’Obwenge Gakamurhabala Mube n’Omwishingo omu Buhya Bwinyu

w24.05 buk. 30 cif. 13

Oku Mwakashebanamwo omu Njira y’Okulerhera Yehova Obukuze

13 Kasanzi kanganaci mwakajira muli mwashebana? Okurhôla emihigo duba-duba kanji-kanji kunalerhe amazibu. (Mig. 21:5) Co cirhumire, mushinganine mube na kasanzi kanji k’okushebana lyo mumanyana bwinja. Cikone, murhashinganini mujire kasanzi kanji bwenene karhali ka bulagirire muli mwashebana. Kandi Ebibliya edesire ntya: “Okulangalira ehi omuntu arhahikakwo, kulîsibwa n’amagala.” (Mig. 13:12) Na kandi, oku mwagendekera mwashebana, ko kwakanagendekera kwaba kuzibu bwenene okuhagalika irala ly’okujira ecijiro c’obuhya. (1 Kr. 7:9) Ahali h’okusegeza obwenge oku kasanzi kamagera muli mwashebana, ngasi muguma anacidosa ntya: ‘Bici ncilagirireko okumanya okubiyerekire omuntu ndi nashebana naye lyo ntôla omuhigo?’

g 7/08 buk. 7 cif. 2

Ebi Mwakajira lyo Muba n’Obuhya Bwinja

Mukayerekana obwirhohye. “Ntaco mujirage n’omurhima gw’okuciberulamwo mirhwe ibirhi erhi gw’okuciyerekana oku murhali; ci ngasi muguma akagerereza n’obwirhohye oku ababo bamulushire.” (Abafilipi 2:3) Mazibu manji ganaje omu buhya bulya omulume erhi omukazi ali atumuza owabo enyanya z’amazibu bagwerhe ahali h’okulonza n’obwirhohye oku bakajiriranamwo omu njira nyinja. Okucirhohya omu bukengere erhi okuba mwirhohye kwanakurhabala ohime entanya z’okulonza okuyerekana oku orhagwerhi magosa omu mazibu gamuhikire.

w06 15/9 buk. 28 cif. 13

“Osime Mukawe w’Ebusole”

13 Gurhigi erhi akaba amazibu gali omu buhya enyanya z’oku omulume n’omukazi bali bajirirana? Binahûne obushiru lyo muyusa amazibu. Kwa lwiganyo, nkaba murhacibona oku kuli kubi okukolesa enderho zirhashinganini omu buhya bwinyu. (Emigani 12:18) Nk’oku rhwaganiriraga omu cigabi c’embere, oko kwanalerha amazibu madarhi. Mugani muguma gw’omu Bibliya gudesire ntya: “Ahâ wankabêra nyumpa nguma n’omukazi w’embaka oyôrha arhûnzize, wankacibêrera omu cihugo cirhabâmwo ndi.” (Emigani 21:19) Erhi akaba oli mukazi oba omu buhya bwa ntyo, wanacidosa ntya: ‘K’oborhere bwani bunarhume kwaba kuzibu kuli ibanie okubêra haguma na nani?’ Ebibliya ebwizire abalume ntya: “Muzigire bakinywî, murhanabayorheraga kubi.” (Abakolosi 3:19) Akaba oli mulume, wanacidosa ntya: ‘K’okubêra mpulisire kwani kunarhume mukanie alongeza oburhulirize ahandi hantu?’ Kobinali, nta kantu koshi-koshi kakarhuma omulume erhi omukazi abona oku ashinganine okugera embuga z’obuhya bwabo. Cikone, okumanya oku amazibu ga ntyo ganamuhikira ciri cirhumire cinja cakamushumya mukaganirira amazibu ginyu n’obwalagale.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w05 15/1 buk. 17 cif. 9

Ebibonekerezi Biyerekire Obwami bwa Mungu Byamahikirira

9 Yezu arhali mwene muntu wal’ishonyireko punda omu mango gageraga kone, ci ene Yezu ali Mwami ogwerhe obuhashe. Ebibliya emuyerekine ali oku nfarasi eshushanyize ivita. (Emigani 21:31) Olwandiko lw’Amafulûlo 6:2, Mashi Bible; ludesire ntya: “Nalola, nabona enfarasi y’akêru. Owayiri kwo âli afumbasire omuherho, abul’iyambikwa ishungwe. Agenda erhi akola ahimire, n’okushub’ihima.” Kandi, omuzihi w’ennanga Daudi, ayandisire ntya lugenda Yezu: “Nyamuzinda alambûlira akarhi k’obwami bwawe bw’obuhashe e Sayuni. [Aderha ntya:] ‘Orhambule mwo abashombanyi bawe bakuzungulusire.’”​—Ennanga 110:2, Mashi Bible.

NSIKU 14-20/7

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 22

Amakanuni g’Obwenge Gakarhabala omu Kulera Abana

w20.10 buk. 27 cif. 7

K’Abana Bawe Bagendekera Bakolera Nnamahanga Hano Bakula?

7 Akaba wajire omu buhya erhi waherusire onalonzize oyishiba n’omwana wanacidosa ntya: ‘Ka mba muntu mwirhohye, ozigira Yehova n’Oluderho lwage? Ka Yehova anacishoga niè oku mbe mubusi w’oyu mwana muhyahya?’ (Enna. 127:3, 4) Akaba okol’ojira abana, wanacidosa ntya: ‘Ka nanyereke omwana wani obulagirire bw’okujira omukolo muzibu?’ (Muh. 3:12, 13) ‘Ka nanjire okwani koshi lyo nyasa omwana wani emirhego y’omubiri n’ey’olugenzi eri yagera mw’er’igulu lya Shetani?’ (Mig. 22:3) Kuli kuzibu okuyasa omwana wawe amazibu goshi akabuganana nago. Cikone wanamurheganya oku mazibu gakamuhikira omu kalamo. Bunyi-bunyi n’omu njira y’obuzigire omuyigirize gurhi Akanwa ka Nnamahanga kakamuha amahano gakamurhabala omu kalamo. (Osome Emigani 2:1-6.) Kwa lwiganyo, akaba hali omuntu w’omu mulala gwinyu walesire okukolera Yehova, wanakolesa olo lwiganyo ly’orhabala omwana wawe kugerera Akanwa ka Nnamahanga, ahugûkwe bulya gurhi kuli kwa bulagirire okubêra mwishwekerezi kuli Nnamahanga. (Enna. 31:23) Kandi kwa lwiganyo erhi akaba hali omuntu w’omu mulala gwawe wafîre, wanakolesa Akanwa ka Nnamahanga ly’orhuliriza omwana wawe.​—2 Kr. 1:3, 4; 2 Tm. 3:16.

w19.12 buk. 26 cif. 17-19

Mwe Babusi; Mukomereze Abana Binyu Okuzigira Yehova

17 Murhondere okukomereze abana emebere z’akasanzi. Kuba kwinja bwenene ababusi barhondere bakomereza abana babo embere z’akasanzi. (Mig. 22:6) Rhuganirire olwiganyo lwa Timoteyo, wakag’ibalama haguma n’entumwa Paolo. Ewuniki nina wa Timoteyo na nnakulu Loisi bamukomerezize “kurhenga eburho.”​—2 Tm. 1:5; 3:15.

18 Mulume muguma w’e Côte d’Ivoire ohamagalwa Jean-Claude na mukage Peace, bahashire okukomereza bana babo ndarhu lyo bazigira Yehova n’okumukolera. Bici byabarhabire lyo bahash’ijira ntyo? Bakulikire olwiganyo lwa Ewuniki na Loisi. Badesire ntya: “Kasanzi kasungunu enyuma z’okuburhwa kw’abana birhu, rhwarhondera rhwababwiriza Akanwa ka Mungu.”​—Lush. 6:6, 7.

19 “Okubwiriza” abana Akanwa ka Yehova ko kuderha gurhi? “Okubwiriza” kuba kuhugwîre “okuyigiriza erhi okusegeza kantu kalebe omu kukagalukira kanji-kanji.” Lyo ababusi bajira ntyo, bashinganine bakageza akasanzi ngasi mango haguma n’abana babo bacili barho. Hali amango ababusi bakaciyumva kubi enyanya z’okubwira abana babo ngasi mango lugenda amahano ga Yehova. Cikone ababusi bashinganine bacihangane babone oku okujira ntyo eri njira y’okurhabala abana babo lyo bahugûkwa Akanwa ka Mungu n’okukakolesa.

w06 1/4 buk. 9 cif. 4

Mwe Babusi​—Mube Lwiganyo Lwinja oku Bana Binyu

Kobinali, abana banali bana, hali ciru n’abarhalonza barhumikire erhi kukenga amarhegeko g’ababusi. (Omurhondêro 8:21) Bici ababusi bakajira? Ebibliya edesire ntya: “Obuhwinja buba bunanîre oku murhima gw’omwana, akarhi k’obuhane kanamulikûze kuli bwo.” (Emigani 22:15) Bantu baguma na baguma banabone er’ihano nka liri lya bukali lirhanacishinganini muli gano mango. Kobinali, Ebibliya ehanzize obuminya n’okujirirana omu njira yoshi-yoshi mbi. Ciru akaba hali amango “akarhi” kaba kayerekire obuhane bw’omubiri, kandi akarhi kashushanyize obukulu ababusi bahâbirwe bw’okulongoza omwana wabo buzira kumurhogoza, cikone omu kukolesa obuzigire n’oburhimanya ly’omwana wabo ayish’ilama bwinja ensiku n’amango.​—Abahabraniya 12:7-11.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w21.08 buk. 23 cif. 11

Obe n’Omwishingo omu Mikolo Wakahashijirira Yehova

11 Ko n’oko, nirhu rhwanayushûla omwishingo gwirhu erhi rhwakacihâna loshi omu mikolo yoshi bakarhuha oku rhujire omu mukolo gwa Yehova. ‘Ocihâne’ omu mukolo gw’amahubiri n’omu mikolo y’ecigamba. (Ebj. 18:5, Mashi Bible; Hb. 10:24, 25) Okaja oku ntimanano erhi wanarheganyize ebi mwayishiyiga ly’oyishihâna amashuzo g’okuhânana omurhima. Okabona ebipindi by’abanafunzi bakuhîre omu ntimanano y’omu garhi k’omugobe oku biri bya bulagirire. Erhi bakakuhûna oku orhabale okuhikiriza mukolo mulebe omu cigamba, wanakacihangana ogujire bwinja n’omu mango gakwanine. Orhakagi gayaguza omukolo bakuhîre omu cigamba n’okubona nk’okugujira kuli kuheza akasanzi kawe kone. Ocihangane okakubûla bwinja obuhashe bwawe. (Mig. 22:29) Oku wagendekera wacihâna loshi omu mikolo yawe y’ekiroho, ko wakagendekera wajira amajambere duba-duba n’omwishingo gwawe gwanagendekera gwayushûka. (Gl. 6:4) Na kandi wanabona oku kuli kulembu okucishinga haguma n’abahâbirwe omukolo wakagilonza okuba nago.​—Rm. 12:15; Gl. 5:26.

NSIKU 21-27/7

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 23

Amakanuni g’Obwenge Lugenda Okunywa Amamvu

lff isomo lya 43 nugta ya 2

Entanya z’Abakristu Ziba Zihi Okubiyerekire Amamvu?

2 Mahano gahi Ebibliya ehîre bala bahiga okunywa amamvu?

Yehova ahanzize okunywa amamvu bwenene n’okulaluka. (Abagalasiya 5:21) Akanwa kage kadesire ntya: “Orhahîraga okakerekera ekarhî ka ba-cambali-nzoga.” (Emigani 23:20) Co cirhumire, erhi rhwakahiga okunywa amamvu, ciru ankaba rhurhali aha bantu, rhurhashinganini okunywa amamvu bwenene kula kwakarhuma rhurhacihash’irhanya bwinja erhi rhurhondere okujira n’okuderha ebishala kabwa, erhi gashereze amagala girhu. Kuli kwinja okuleka okunywa amamvu loshi-loshi, erhi rhwakabona oku rhurhakahash’icigerera manganaci rhwanywa.

it-1 buk. 656

Endalwe

Ebibliya eyihanzize. Ebibliya ehanzize bwenene okunywa amamvu makali kuhika omuntu alaluke. Omulume w’obwenge wayandikaga ecitabu c’Emigani, akolesize enyiganyo z’obwalagale zanayemerirwe n’abasomi oku ziri z’okuli ziyerekine amalehe mabi gakahikira omuntu enyanya z’okunywa amamvu okurhalusize olugero. Ahana obu burhonde: ‘Nndi orhahwa kugongêra? Nndi orhahwa bwiziranga? Nndi orhahwa kadali? Nndi orhahwa kurhanya? Nndi orharhenga kw’ebibande by’obumâma? Nndi ojira amasu g’enkonongo? Bali bala bakâlegerera banywa amamvu buyire, bala bakâlonza banywe idivayi bayengîre. Wehe omanye orhacîfinjaga amamvu mpu okwenge gamâdukuliza omu kabehe [gabonekine gali galangala ganali minjinja] ganali gamiruka bwinja [gali gahona bunyi-bunyi aha mumiro]. Obuzinda bwago kuluma galuma nka njoka, n’okuluma kwago kwo kuli ak’okwa cibugusha [ganarhuma omuntu alwala omu hali y’omubiri (kwa lwiganyo, analwala akabunda) erhi kandi anapata (endwala ndarhi ehamagalwa delirium tremens) ehikira omuntu enyanya z’okuleka amamvu ho n’aho enyuma z’okuyusa myaka minji agogomirwe n’endalwe, na kandi ganayirha omuntu]. Ago mango wanabona okola oli wabona orhunjirhunji [amamvu gajira obuhashe bw’okushereza emisi y’obukengere, ganarhume olugenzi omuntu alug’ifulika lwabonekana, ganarhume omuntu aja arhanya ebirhashinganini; anaje aderha ebintu by’okusimisa omu njira y’okuyemeza abandi ly’ayerekana oku nta mazibu obukengere bwage bugwerhe; ananaheze loshi oborhere bw’okucihasha], n’omurhima gwawe gukâgerêreza ebirhashinganini [entanya n’enyifinjo omuntu afulika omu kasanzi arhanywiri mamvu zinabonekane erhi aganywa].’​—Mig 23:29-33, Mashi Bible; Hoz 4:11; Mt 15:18, 19.

Omwandisi w’ogo mugani aganirire oku omulalwe aciyumva omu kuderha ntya: “Nawe obê nka muntu ogwishîre omu nyanja emuhengere [anaciyumve nk’oku omuntu oli azika aciyumva, n’obukengere bwage bunahere], erhi nka muntu ogwishîre oku murhi [nka kula omurhi gudunda-dunda ogugwishireko, obuzine bw’omulalwe bunabe buli omu mazibu bulya anajira e aksida, analwala e AVC, analwa, n’ebindi n’ebindi]. ‘Banshûsire na ntaho hànduma! Bambâmbwîre, ntanayumvirhe [zo ziba nderho z’omulalwe ezo, nka muntu oli aciganiza; anabe arhamanyire ebyagezire n’amazibu olugenzi lwage lwamudwirhire]! Mangaci nazûka nshubihûna orhûndi [buno ashinganine agwishire ly’amamvu gamuhwamwo, cikone bulya ali muja w’amamvu akola ali ashub’irhanya lugenda oku acinywamwo agandi hano apata obuhashe]!’” Anaba mukenyi arhali mpu bulya kone anakolese nsaranga nyinji ly’agula amamvu, cikone na bulya arhacili wa kulangalirwa, ananarhume abantu babona oku nta buhashe bw’okukola acigwerhe.​—Mig 23:20, 21, 34, 35.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w04 1/11 buk. 31 cif. 2

Amadoso g’Abantu Basoma Ebicapo Birhu

Kwa lwiganyo, okutwera kurhalusire olugero nkaba kwanayerekana oku omuntu ali mudambye, cikone arhali ntyo ko biyorha omu ngasi kanga. Omuntu anatwera okurhalusire olugero enyanya z’endwala. Haba n’okutwera kw’akaburhano. Kandi rhushinganine rhukengere oku, oku omuntu ayosire embuga ko kuyerekana oku atwezire, cikone obudambye omu bukengere buba. Okutwera okurhalusire olugero kwanahugûlwa oku kuli “kuba na mashushi manji omu mubiri,” cikone obudambye buli “borhere bw’okucikaliza erhi okurhaba n’olugero amango omuntu ali alya.” Co cirhumire, arhali oku omuntu atwezire ko kuyerekana oku ali mudambye; ci oku ajira embere z’ebiryo ko kuyerekana oku ali mudambye erhi nanga. Omuntu anaba arhatweziri erhi anaba ahosire anabe mudambye. Kandi, abantu bajira entanya ziri lubero lugenda obuzirho n’obutwedu omuntu ashinganine abe nabo omu maeneo gali lubero.

NSIKU 28/7–3/8

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 24

Ozibuhye Obuyemere Bwawe ly’Olembera Amazibu

it-2 buk. 610 cif. 8

Okulibuzibwa

Kandi Abakristu baba bamanyire oluhembo abali balembera banahâbwe. Yezu adesire ntya lugenda olo luhembo: “Ab’omwishingo bali balya bali balibuzibwa erhi bushinganyanya burhuma, bulya Obwami bw’empingu buli bwabo.” (Mt 5:10, NWT) Obumanye bagwerhe lugenda obulangalire bw’obufûke n’obumanye bagwerhe lugenda Owahiragaho ogo mupango bunabazibuhye. Bunabazibuhye lyo babêra bishwekerezi kuli Nnâmahanga ciru akaba abali babalibuza n’obukali banabayobohye oku babaniga. Bulya bagwerhe obuyemere mw’ebi olufû lwa Yezu lwahikiriza, banarhenzibwe omu buja bw’okuyoboha olufû lwa ntyo lw’obuminya. (Hb 2:14, 15) Kuli kwinja Omukristu abe n’enkengero zishinganine ly’agendekera abêra mwishwekerezi ciru akaba ali ahagalikwa n’okulibuzibwa. ‘Enkengero z’emirhima yinyu zishushane n’ez’omurhima gwa Kristu Yezu. Yehe, . . . acirhohya yéne, aba mumva kuhika okufâ, afîra oku murhi gw’amalibuko.’ (Fl 2:5-8) ‘[Yezu] alembire mpu bamuyirhire oku murhi gw’amalibuko, buzira kuba n’enshonyi z’okufa kwa mwene okwo, bulya emalanga gage, erhi ali abona obushagaluke abîkîrwe.’​—Hb 12:2, Mashi Bible; na kandi alabe 2Kr 12:10; 2Ts 1:4; 1Pt 2:21-23.

w09 15/12 buk. 18 cif. 12-13

Orhahezagya Omwishingo Gwawe omu Mango g’Amazibu

12 Olwandiko lw’Emigani 24:10 lurhubwizire ntya: “Akabâ wàrhibire omurhima olusiku lw’amarhangulo, erhi obuzibu bwawe bunali ntabo.” Ogundi mugani gudesire ntya: “Omurhima gukaluba [gukaba burhe] obusu bunatulûle.” (Mig. 15:13, Mashi Bible) Bakristu baguma na baguma bavunisire omurhima kuhika baleka eprograme yabo y’okukasoma Ebibliya n’okuyirhanyako bwenene. Barhacisalira kanji-kanji nk’oku bakag’ijira embere, banakola baciyegula oku babo bemezi. Bibonekine n’obwalagale oku okumala kasanzi kanji omuntu avunisire omurhima kwanamulerhera amazibu.​—Mig. 18:1, 14.

13 Oku bundi, okuba n’entanya zishinganine kwanarhurhabala rhusegeze obwenge oku bintu byakarhuma rhwashagaluka n’okuba n’omwishingo omu kalamo. Daudi ayandisire ntya: “Nsîma okukâjira ebi walonza waliha Nnâmahanga.” (Enna. 40:8, Mashi Bible) Amango rhuli rhwalwisa amazibu omu kalamo rhurhashinganini rhuleke ciru n’ehitya enkomedu zirhu z’okuha Nnâmahanga enterekêro. Kobinali, enjira nyinja y’okulwisa okuvunika omurhima kuli kukajira emikolo yakarhuma rhwaba n’omwishingo. Yehova arhubwizire oku rhwanaba n’omwishingo n’obushagaluke omu kukasoma Akanwa kage n’okukarhanyako ngasi mango. (Enna. 1:1, 2; Yk. 1:25) Kugerera Amandiko Matagatifu n’entimanano z’Ecikristu, rhunahâbwe ‘ebinwa binja’ byakarhurhuliriza n’okurhushagalusa omurhima.​—Mig. 12:25; 16:24.

w20.12 buk. 15

Amadoso g’Abantu Basoma Ebitabu Birhu

Emigani 24:16 edesire ntya: “Kali nda omushinganyanya akulumba [erhi, anahirima] anashubizûka.” Kw’olo lwandiko luganirire omuntu wakaja wajira ecaha ngasi mango na ntyo Nnamahanga aje amubabalira ngasi mango?

Arhali ntyo kw’olwo lwandiko ludesire. Lubero n’oko, luganirire omuntu okalwisa amazibu ga ngasi mango na ntyo anajire okwage koshi ly’agalembera.

Rhuhugûsiragwe bwinja oku oluderho “kukulumba” luganirirwe omu lwandiko lwa Emigani 24:16 lurhaganiriri okuhirima omu caha, cikone, luganirire omuntu okalwisa amazibu ga ngasi mango na ntyo anajire okwage koshi ly’ashubiba n’emisi. Mw’er’igulu libi, omushinganyanya anahikirwa na mazibu manji nka bulwala, erhi gandi mazibu. Ciru anahikirwa n’amazibu gw’okulibuzibwa n’abarhegesi b’ecihugo. Cikoki, analangalira oku ciru ebyo byakahika, Nnamahanga anamuhashisa okubilembera. Ocidose ntya: ‘Ka ntalug’ibona oku ebintu binakalug’igendera abakozi ba Nnamahanga bwinja?’ Bulya gurhi biba ntyo? Bulya rhuba rhuyemire n’obwalagale oku Yehova “ye kakoma ka ngasi bahirima, Cînamula wa ngasi bashâyire.”​—Enna. 41:1-3; 145:14-19.

Obuhirhi bw’Ekiroho

lvs cig. 10 cif. 13-15

Obuhya: Luba Luhembo Lurhenga Emwa Nnamahanga

13 Embere oderhe oku nani nanajaga omu buhya, bihunyîre orhang’idamala ocidose erhi ocirheganyize bwinja. Hali amango wakaderha, mpu neci kobinali nkola ncirheganyize. Cikone rhulolage okucirheganya bwinja kw’okuderha gurhi. Wabona oku hali amango ishuzo lyakakusomera.

14 Ebibliya edesire oku omulume n’omukazi bajira emikolo eri lubero. K’okuderha oku, okucirheganya bwinja kw’omulume arhali kw’okucirheganya bwinja kw’omukazi. Embere omulume aderhe oku akola acirheganyize bwinja ashinganine arhang’icidosa erhi ayishihash’ihikiriza ebi ecirhwe c’omulala cihunyîrwe. Yehova abwizire omulume oku ashinganine ahikirize amalagirire g’omubiri n’ag’obunyamûka g’omulala gwage. Akantu kw’obulagirire bwenene, omulume akwanine ayigirize omulala gwage lugenda Nnamahanga. Ebibliya edesire oku omulume orhashibirira mulala gwage ali “mubi kulusha omupagani.” (1 Timoteyo 5:8) Omu ntyo akaba oli mulume onal’iwarheganya okuja omu buhya, kuli kwinja orhanye bwenene kw’aka kanuni kali omu Bibliya: “Orheganyize omukolo gwawe embuga, oshubija aho ohînge ishwa lyawe, wabona oku watunga enyumpa yawe.” Ocidose wene erhi kobinali okaja omu buhya wayish’iba mulume oshinganine omu masu ga Yehova.​—Emigani 24:27.

15 Omunyere waheruka naye ashinganine arhang’icidosa erhi kobinali ayish’ihikiriza ebihunyîrwe oku muzire. Ebibliya eyerekine bintu biguma na biguma omukazi akajira, lyo ayerekana oku ashibirire iba n’abana bage. (Emigani 31:10-31) Bantu banji embere baje omu buhya, banacidose ntya: Lero bici oyunarhôla ayish’ikanjirira we! Cikone ezo ntanya zirhali nyinja, bulya, Yehova aba alonzize rhukarhanya bici rhwayish’ikajirira oyo muntu rhwarhôlana naye.

NSIKU 4-10/8

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 25

Amakanuni g’Obwenge Gakarhurhabala Rhukakolesa Enderho Zirhu Bwinja

w15 15/12 buk. 19 cif. 6-7

Okakolesa Bwinja Obuhashe bw’Olulimi Lwawe

6 Enderho ziri omu Emigani 25:11, Mashi Bible; ziyerekine obulagirire bw’okucishoga akasanzi kashinganine k’okuderha. Hadesire ntya: “Ebinwa bilongîre [bidesirwe omu kasanzi kashinganine, NWT] ko bikwanana nka cirugu citule n’ennoro barhendezize bwinja, bagal’icishîga n’ecuma c’enfaranga.” Amalehe g’ennoro ganabokena gayinjihire bwenene. Okuhira ecuma c’ennoro enyuma zago kwanarhuma gabonekana minja kulusha. Ko n’oko, okucishoga bwinja akasanzi kinja k’okuderha kwanarhuma enderho zirhu zaba nyinja, zinalerhe amalehe minja. Omu njira nci?

7 Omumvirhiza wirhu anaba alagirire kw’ebi rhwaderha, cikone erhi akaba rhurhacishoziri bwinja akasanzi k’okuderha, enderho zirhu zirhakaba za bulagirire kuli ye. (Osome Emigani 15:23.) Kwa lwiganyo, omu Mwezi gwa 3, 2011 omusisi n’e tsunami byashurha amaeneo g’e Est y’e Japon, byanashereza bwenene amavile. Bantu balushire 15 000 bafâ. Ciru akaba Abahamirizi ba Yehova bahikirwe n’ago mazibu ak’abalungu babo, bakakolesa Ebibliya mw’ago mango lyo barhuliriza abali omu mishibo. Cikone, bantu banji ba mw’ago maeneo baba bayemire bwenene enyigirizo za Buddha na basungunu bone baba bamanyire hitya lugenda enyigirizo z’Ebibliya, cikone abandi ntaco baba bamanyire ciru n’ehitya lugenda enyigirizo z’Ebibliya. Bene wirhu bahugûkwa oku okuganirira abantu bahikiragwa n’ago mazibu lugenda obulangalire bw’obufûke ho n’aho enyuma z’eyo tsunami, kurhakabire kwinja mw’ako kasanzi. Ahali h’okujira tyo, bakolesa engalo yabo y’obuhashe bw’okuderha lyo baderha enderho zarhabala abantu baciyumve bwinja ekandalala, banakolesa Ebibliya lyo bahugûlira abantu bulya gurhi ebintu bibi biri nk’ebyo bihikira abantu barhagwerhi magosa.

w15 15/12 buk. 21 cif. 15-16

Okakolesa Bwinja Obuhashe bw’Olulimi Lwawe

15 Ebi rhuderha n’oku rhubiderha byoshi biba bya bulagirire. Amango Yezu akag’iderha omu sinagogi yali omu vile y’emwabo e Nazareti, abantu ‘barhangala n’enderho nyinja zarhengaga omu kanwa kage.’ (Lk. 4:22) Enderho nyinja zinahume oku murhima bwenene zirhanazambanya ciru n’ehitya obuhashe bw’okuderha bw’olulimi lwirhu. Kobinali, obwinja bwanarhuma enderho zirhu zashagalusa abandi bwenene. (Mig. 25:15) Rhwanayiga olwiganya lwa Yezu lw’okuba n’enderho nyinja omu kuba ba lukogo, omu kuba ba kuyegerwa, n’omu kukahugûkwa oku abandi bali baciyumva. Omu kubona obushiru abantu bakolesagya lyo bayish’iyumvirhiza Yezu, oko kwamushumya abayumviza obonjo ‘anarhondera okubayigiriza binji.’ (Mk. 6:34) Ciru n’amango Yezu akag’ijacirwa, arhakolesagya enderho mbi.​—1 Pt. 2:23.

16 Okuderha n’obutûdu omu njira nyinja kwanaba kuzibu erhi akaba omumvirhiza wirhu ali muntu rhumanyirire bwinja. Rhwanaciyumva rhugwerhe oluhûma lw’okumubwira nk’oku rhunalonzize. Oko kwanarhuhikira, rhube rhuli rhwaganira n’omuntu w’omu mulala gwirhu erhi omwîra wa hofi-hofi w’omu cigamba. Ka Yezu akag’iciyumva oku okuba n’obwîra bwa hofi-hofi n’abanafunzi bage kwal’imuhire oluhûma lw’okukabaganiza n’obukali? Nanga ciru n’ehitya! Erhi abanafunzi bage bagendekera baja kadali lyo bamanya indi wali mukulu egarhi kabo, Yezu abahanula omu kukolesa enderho nyinja anakolesa olwiganyo lw’omwana murho. (Mk. 9:33-37) Abagula banayiga olwiganyo lwa Yezu omu kukahâna amahano “n’olukogo.”​—Gl. 6:1.

w95 1/4 buk. 17 cif. 8

Rhuhânane Omurhima omu Buzigire n’Omu Kukola Aminja​—Gurhi Rhwakajiramwo Ntyo?

8 Amango rhuli rhwakolera Mungu wirhu, rhweshi rhwanahânana omurhima kugerera olwiganyo lwirhu. Kobinali Yezu ahire abumvirhiza bage omurhima. Al’izigire omukolo gw’amahubiri ananakag’igushagalukira bwenene. Adesire oku gwali nka biryo kuli ye. (Yowane 4:34; Abaroma 11:13) Na nirhu rhwanaba n’obushiru bwa ntyo. Ka nawe wanayerekana omwishingo oba nago omu mukolo gw’amahubiri? Okaganirira abandi omu cigamba ebi wacibwinire, cikone orhayerekanaga oku oli wacikunga amango oli wajira ntyo. Amango wamahuna abandi muje nabo omu mukolo gw’amahubiri, okalola gurhi wakabarhabalamwo lyo bashagalukira bwenene okuganirira abantu lugenda Omulemi wirhu Mukulu, Yehova.​—Emigani 25:25.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w23.09 buk. 14 cif. 3

Oleke Obutûdu Ebe Misi Yawe

3 Obutûdu eba misi, ci burhaba buzamba. Biba bihûnyire okuba n’emisi y’ekandalala ly’omuntu agendekera arhulirira erhi akarhimanana n’akanga kazibu. Obutûdu ciba “cigabi c’ilehe ly’iroho litagatifu.” (Gl. 5:22, 23, NWT) Oluderho lw’Ecigiriki lwahindwirwe “butûdu” hali amango lwakolesibwe omu kuganirira enfarasi y’emuzirhu yakomerezibwe. Obone omu bwenge bwawe enfarasi y’emuzirhu ekola eri ntûdu. Ciru akaba ekola eri ntûdu, ecigwerhe emisi. Rhuli bene bantu, gurhi rhwakabamwo batûdu n’okugendekera rhwaba n’emisi? Rhurhakahash’ijira ntyo oku misi yirhu rhwenene. Rhushinganine rhukahûna Nnâmahanga iroho lyage litagatifu, n’okumuhûna arhurhabale lyo rhukayerekana obo borhere bwinja. Hali bantu banji baciyigirizize okuba batûdu. Bahamirizi banji bayerekine obutûdu erhi bali bahagalikwa n’abashombanyi birhu, n’oko kwarhuma abandi baba n’entanya nyinja okubirhuyerekire. (Osome 2 Timoteyo 2:24, 25.) Gurhi wakajira ly’obutûdu eba misi yawe?

NSIKU 11-17/8

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 26

Oyake “Omuhwinja”

it-2 buk. 729 cif. 6

Enkuba

Amango. Omu Cihugo c’Amalaganyo, amango g’ecidurhu n’amango g’emboho, gakag’ibonwa nk’oku rhubona amango g’ecanda n’amango g’empondo. (Oshushanye na Enna 32:4; Lwi 2:11) Kurhondera hofi omu kagarhi k’Omwezi gwa 4 kuhika omu kagarhi k’Omwezi gwa 10 nkuba nsugunu bwenene yone enia. Enkuba erhania bwenene mw’ago mango bulya kaba kasanzi k’okusarula. Olwandiko lw’Emigani 26:1 luyerekine oku enkuba yakag’inia omu mango g’okusarula yakag’ibonekana oku erhashinganini. (Oshushanye na 1Sam 12:17-19.) Omu mango g’empondo enkuba erhania ngasi lusiku; hanakaba n’ensiku z’omwikala. Bulya ako kaba kasanzi k’emboho, enkuba ekania kasanzi kanji enarhume emboho yayushuka bwenene. (Ezr 10:9, 13) Co cirhumire, okupata aha omuntu ayegema kwanashagalusa bwenene.​—Iz 4:6; 25:4; 32:2; Ayu 24:8.

w87 1/10 buk. 19 cif. 12

Obuhane Bunalerhe Emburho y’Obuholo

12 Bantu baguma na baguma baba bashinganine bahabwe obuhane bukali nk’oku olwandiko lw’Emigani 26:3, Mashi Bible; luyerekine. Ludesire ntya: “Ehinyûli hiba hya kushûrha enkafu, n’olukoba luba lwakuyabula empene, n’akarhi kaba ka kushurhira abahwinja okw’irhwe.” Hali amango Yehova akag’ileka olubaga lwage lw’Abaisraheli lulibuke enyanya z’amazibu lwacilerheraga lone. Ebibliya edesire ntya: ‘Bulya bagomera Akanwa ka Nnâmahanga, bagayaguza ihano ly’ow’Enyanya-Bwenene. Abaheba omu mikolo midarhi balibuka, bagâyagâya na ntaye wabarhabîre. Bayakûza Nyamuzinda mw’ago malibuko bâli mwo, naye abaciza kuli go.’ (Ennanga 107:11-13, Mashi Bible) Cikone, bantu baguma na baguma bahwinja bohe banazibuhye emirhima yabo bwenene ly’erhayankiriraga obuhane bwakabarhabala. Ebibliya edesire ntya: “Omuntu oyumva bamukalihira acîkenyegule, kukenyuka anakenyuka burhalunga.”​—Emigani 29:1.

it-2 buk. 191 cif. 4

Ecirema, Obulema

Oku olo luderho lukolesibwe omu mugani. Omwami mwenge Solomoni adesire ntya: “Orhuma omuhwinja mpu aj’imuderhera emyanzi, erhi kwo ali nk’ola ocîtwire amagulu [oko kwanarhuma aba cirema], n’ocîbululîre obuhanya yene.” Kobinali, omuntu orhuma omuhwinja mpu amujirire mukolo mulebe anabe ali acijirira obuminya bwamuyagaza yene. Kobinali anacibenere gurhi omukolo ahânaga guli gwasherera, n’oko kunarhume acilerhera amazibu yene.​—Mig 26:6, Mashi Bible.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w23.09 buk. 19 cif. 18

Oleke Obutûdu Ebe Misi Yawe

18 Ciru rhwakahugûla ebintu omu njira y’obwalagale na ya kuyemeza, arhali ngasi muntu wayemera ebi rhudesire. Cikone okuganira omu njira erhakarhuma rhwasarhaza abandi na ya butûdu kwanarhabala. (Osome Abakolosi 4:6.) Okuganirira obwemere bwirhu kwanashushanyizibwa n’okukweba akabumbu. Rhwanakweba akabumbu bunyi-bunyi erhi rhukabande n’emisi yoshi. Erhi rhwakakweba akabumbu bunyi-bunyi, owundi rhuli rhwasharha naye anahasha okukasama n’okugendekera asharha. Ko n’oko, erhi rhwakaganira omu njira erhasarhazizi abandi na ya butûdu, abantu banaba babidu okurhuyumvirhiza n’okugendekeza enshambalo. Kobinali, erhi muntu mulebe akalonza okuyaza akadali erhi kugayaguza obwemere bwirhu, rhurhasezibwi oku rhugendekere rhwamushuza. (Mig. 26:4) Cikone kanji-kanji rhurharhimanana n’omuntu wa ntyo; baguma na baguma, nkaba ciru banji, banayumvirhize.

NSIKU 18-24/8

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 27

Oku Abîra b’Okunali Barhulerheramwo Obunguke

w19.09 buk. 5 cif. 12

Yehova Anabone Abakozi Bage Birhohye oku Bali ba Bulagirire Bwenene

12 Omuntu mwirhohye anashagalukire amahano. Kwa lwiganyo: Orhanye obe oli oku ntimanano. Enyuma z’okuganira na bene wirhu na bali birhu banji, muguma muli bo akuhêke mahwe anakubwire oku ebiryo bikuli oku mino. Kobinali, wanaciyumva kubi. Cikone, ka kandi orhakashagaluka okubona oyo mwene wirhu erhi mwali wirhu anakumanyisize ntyo? Kobinali, wakalonzize ciru owundi muntu akubwire ntyo embere z’akasanzi! Ko n’oko, rhushinganine rhukashagalukira n’obwirhohye owirhu mwemezi wabire n’oburhwali bw’okurhuha ihano omu mango rhulilagirireko. Rhunabone oku oyo muntu ali mwîra wirhu, ci arhali mushombanyi wirhu.​—Osome Emigani 27:5, 6; Gl. 4:16.

it-2 buk. 491 cif. 3

Omulungu

Cikone, obuyemere n’okulangalira omwîra, n’okurhumikira ihano ly’okuhuna omuntu wa ntyo oburhabale amango obulagirireko biganirirwe omu citabu c’Emigani. Cidesire ntya: “Orhahîra okalekêrera omwîra wawe nisi erhi omwîra wa sho, orhahîra okaja aha mwa bene winyu olusiku oli burhè. Mwîra [sha·khenʹ] oli hôfi, ye mukulu hali muci wa muntu oli kuli.” (Mig 27:10) Omwandisi w’olo lwandiko ali nk’odesire oku omwîra w’omulala ali wa bulagirire anashinganine ahûnwe oburhabale kulusha omuntu w’omu mulala oli kuli, bulya anaba ali mubidu erhi anaba agwerhe obuhashe bw’okurhabala kulusha oyo muntu w’omu mulala oli kuli.

w23.09 buk. 9 cif. 7

Mwe Misole, Kalamo Kaci Mulonzize Mube Nako?

7 Isomo liguma rhwakaciyigiriza kugerera omuhigo mubi Yowasi arhôlaga liri ly’eli: Rhushinganine rhucishoge abîra babà lwiganyo lwinja kuli rhwe, ko kuderha abîra bazigira Yehova banalonza okumushagalusa. Rhurhashinganini rhucijirire abîra bagwerhe emyaka yirhu bone. Okengere oku Yowasi ali murho bwenene kulusha omwîra wage Yehoyada. Lugenda abîra ocishoga, okacidosa ntya: ‘Ka banantabale lyo nzibuhya obuyemere bwani muli Yehova? Ka banampe omurhima ndame kushimbana n’amakanuni ga Nnâmahanga? Ka banaganire lugenda Yehova n’enyigirizo zage z’obulagirire? Ka baba bakenzire amakanuni ga Nnâmahanga? Ka banambwire kone ebi ndonzize nyumve, erhi ka bajira oburhwali bw’okumpanula erhi nakahabuka?’ (Mig. 27:5, 6, 17) Kobinali, erhi akaba abîra bawe barhaba bazigire Yehova, orhakaba obalagirireko. Cikone erhi akaba ojira abîra baba bazigire Yehova, ocishwekere kuli bo, ensiku zoshi banakurhabala!​—Mig. 13:20.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w23.06 buk. 4 cif. 8

Mwe Bagula, Muciyigirize Kugerera Olwiganyo lwa Gideoni

8 Okaha Yehova obukuze boshi. Erhi Gideoni akuzibwa enyanya z’okuhima Abamidyani, asegeza obwenge kuli Yehova. (Bac. 8:22, 23) Gurhi abalume bahizirweho bakayigamwo olwiganyo lwa Gideoni? Bashinganine bakaha Yehova obukuze kw’ebi bali bahikiriza. (1 Kr. 4:6, 7) Kwa lwiganyo, erhi omugula akakuzibwa enyanya z’obuhashe bwage bw’okuyigiriza, anaderha oku enyigirizo zirhenzire omu Kanwa ka Nnâmahanga n’oku rhweshi rhunayigirizibwe n’ikubuliro lyage. Mango oku gandi, abagula bashinganine bakarhanya lyo bamanya erhi bali bacisegezako obwenge okurhalusire olugero. Rhuganirire ebyahikiraga mugula muguma ohamagalwa Timothy. Erhi Timothy aba mugula, al’isimire okugeza ehotuba z’abantu boshi. Adesire ntya: “Nakag’ikolesa enshula-myanzi n’enyiganyo ndiri na nzibu okuyumva. Kanji-kanji oko kwakag’irhuma abantu bankunga bwenene. Eby’okugayisa, bakansegezako obwenge ahali h’okubusegeza oku Bibliya erhi kuli Yehova.” Erhi hagera kasanzi, Timothy abona oku al’ishinganine ashanje enjira yage y’okuyigiriza ly’abantu barhakag’imusegezako obwenge okurhalusire olugero. (Mig. 27:21) Bunguke buhi oko kwadwirhe? Ahugwîre ntya: “Bene wirhu na bali birhu bali lubero bakola bambwira oku ehotuba yani yabarhabire okulwisa amazibu, okulembera amarhangulo erhi okuyegera Yehova bwenene. Nanyumve omwishingo munji erhi nyumva ezo nderho zabo kulusha oku nakag’iciyumva erhi bakampa obukuze omu myaka yageraga.”

NSIKU 25-31/8

OBUGALE BW’AKANWA KA MUNGU | EMIGANI 28

Olubero Egarhi k’Omuntu Mubi n’Omuntu Mushinganyanya

w93 15/5 buk. 26 cif. 2

K’Onakulikire Yehova Loshi-Loshi?

“OMUSHINGANYANYA yêhe kwo abâ adekerîre nka mwana wa ntale.” (Emigani 28:1) Omuntu mushinganyanya ajira obuyemere, analangalire Akanwa ka Mungu loshi-loshi, ananacihâne omu mukolo gwa Yehova n’oburhwali ciru hakaba mazibu gahi.

it-2 buk. 1139 cif. 3

Obwenge

Abantu bayaka Enshoko y’obwenge. Omuntu ojira amabi anarhondere okurhôla emihigo n’okupanga ebi ajira buzira kulonza oburhabale bwa Yehova. (Ayu 34:27) Omuntu wa ntyo analeke omurhima gwage gumuhuse n’okurhuma arhahugûkwa oku ali omu njira mbi, n’oko kwanarhuma arhaba n’obwenge. (Enna 36:1-4) Ciru akaba anaderhe oku ali aharamya Mungu, anashokoze entanya za bene bantu ahali h’okushokoza eza Mungu; entanya za bene bantu zo anashagalukira. (Iz 29:13, 14) Anahalire olugenzi lwage lubi n’okurhanya oku lurhali lubi omu kuderha oku ali ‘ashârha’ (Mig 10:23, Mashi Bible) ananabe mugalugalu na muhwinja omu kurhanya oku bulya Mungu arhabonekana kuli kuderha oku arhali abona ebijiro byage by’obubule bw’obushinganyanya n’oku Mungu arhacijira buhashe bw’okubona ebiri byajirikana. (Enna 94:4-10; Iz 29:15, 16; Yer 10:21) Olugenzi lwage n’ebijiro byage binabe bili byayerekana oku ali nk’oli aderha oku “Nyamuzinda arhahabâ!” (Enna 14:1-3) Arhanarhanya oku biyerekire Mungu ciru n’ehitya. Bulya arharhumikira amakanuni ga Mungu, arhakahash’itwa olubanja bwinja, arhakahash’ibona ebintu omu njira eshinganine, arhakahugûkwa ebi ebyo bintu bihiziremwo, arhakanarhôla emihigo eshinganine.​—Mig 28:5.

it-1 buk. 1211 cif. 4

Obwishwekerezi

Omuntu anagendekere aba n’obwishwekerezi bwa ntyo, arhali kugerera obuhashe bwage yene, ci omu kuba n’obuyemere busezire muli Yehova n’okulangalira obuhashe bwage bw’okuyokola. (Enna 25:21) Mungu alaganyize oku aba “mpênzi” na “lwakiro,” omu kulanga abantu balambagira omu bwishwekerezi. (Mig 2:6-8; 10:29; Enna 41:12) Bulya ensiku zoshi banalonze okuyemerwa na Yehova, oko kunarhume barhulirira omu kalamo kabo, kunanabahashise bagendekere bashimbulira emihigo yabo omu njira eshinganine. (Enna 26:1-3; Mig 11:5; 28:18) Ciru akaba, nk’oku Ayubu aderhaga erhi ali alibuka bwenene, omuntu orhagwerhi igosa analibuke enyanya z’oburhegesi bw’omuntu mubi, ananafâ haguma n’omuntu mubi; Yehova arhuyemezize n’obwalagale oku amanyire akalamo k’omuntu orhagwerhi igosa, anarhulaganyize oku obwimo bw’omuntu wa ntyo bwagendekera ensiku zoshi, amango gage gayisha gaba ga murhûla, n’oku ayish’ijirirwa aminja omu mango gayisha. (Ayu 9:20-22; Enna 37:18, 19, 37; 84:11; Mig 28:10) Nk’oku byali omu kanga ka Ayubu, okuba muntu mushinganyanya ko kurhuma omuntu akengwa, ci arhali bugale bwage burhuma akengwa. (Mig 19:1; 28:6) Abana bagwerhe olukengwa lw’okuba n’omubusi mwishwekerezi baba ba mwishingo bwenene (Mig 20:7), olwiganyo lw’ishe lunabalerhere obunguke, bananashagalukire okushangira izino linja n’obukenge ishe abire nabyo.

Obuhirhi bw’Ekiroho

w24.07 buk. 19 cif. 19

Ogendekere Waba Masu ly’Orhag’ija omu Mashumi

19 Gurhi rhwakajira ly’obuzamba bwarhuyabire okuhima burharhumaga rhwahikira okujira akantu kabi? Rhushinganine rhukulikire er’ihano lya Yezu lugenda amashumi lidesire ntya: “Mube masu.” Ciru n’amango oli waciyumva nk’ogwerhe emisi kiroho, ogendekere wayaka akanga kakarhuma waja omu mashumi. (1 Kr. 10:12) Ogendekere wajira ebintu omanyire oku byakurhabire okulwisa obo buzamba. Olwandiko lw’Emigani 28:14, NWT, ludesire ntya: “Ow’obushagaluke ali olya muntu obêra ali masu ensiku zoshi.”​—2 Pt. 3:14.

    Ebicapo by’Amashi (2000-2025)
    Orhenge
    Ocimanyise
    • Mashi
    • Rhumira abandi
    • Ebisimirwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Amarhegeko gw’okukolesa eyi site
    • Amarhegeko gw’okubîka ihwê
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ocimanyise
    Rhumira abandi