සියලු නෙත් ඔබ වෙත යොමු වී ඇතැයි පෙනෙන විට

එය විස්තර කිරීමට ජෙරි පාවිච්චි කරන්නේ “පුදුම වධයක්” යන යෙදුමයි. “මම පංති කාමරයක් තුළට යන හැම අවස්ථාවකදීම, මගේ ඇඟ පුරාම දාඩිය දාන්න පටන්ගන්නවා; මගේ කටේ පිට්ටු හිර වෙලා වගේ හැඟුණා; කතා කිරීම මත මගේ ජීවිතය රැඳෙන අවස්ථාවකදී වුණත්, මට කතා කරගන්න බැරි වෙයි කියලා හිතුණා. මගේ අත්, කකුල් සහ මුහුණ තදින් රත් වේගන එනවා වගේ දැනෙන්න පටන්ගන්න අතර, මාව රතු වෙනවා—ඒක හරියට මගේ මුළු ශරීරයම ලජ්ජාවෙන් වෙළිලා තිබුණා වගෙයි.”

ජෙරි, සමාජ භීතිකාවෙන් වේදනා විඳින අතර, එය අනිත් අය විමසිලිමත් වෙයිද යන අධික බියක් හා ප්‍රසිද්ධියේ නින්දාවට පත්වීමක් ලෙස විස්තර කළ හැකි තත්වයක්. “සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන පුද්ගලයා විශ්වාස කරන්නේ සියලු නෙත් ඔහු දෙස යොමු වී තිබෙන” බවයි කියා අමෙරිකාවේ කාන්සා අක්‍රමිකතා සංගමය මගින් ප්‍රකාශිත පොත්පිංචයක් පවසයි. “කාන්සාව මගින් හෘද අභිස්පන්දනයන්, ක්ලාන්ත ගතිය, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුව හා අධික දහඩිය දැමීම වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතුළු සන්ත්‍රාස ප්‍රහාරවලට මඟ පෑදිය හැකියි.”

තමන්ගේ ලජ්ජාශීලීභාවය ගණන් ගන්නේ නැතුව, “එයින් ඉවත් වෙලා, ජනයාව මුණගැහෙන්න” ඔවුන් තමන්ටම බල කළ යුතුයි කියා පවසමින් සමහරු සමාජ භීතිකාවල බිය පහ කිරීමට නැඹුරු විය හැකියි. සමාජ භීතිකාව සමඟ පොරබැදීමේ කොටසක් වශයෙන් ඔබේ බියට මුහුණ දීමත් ඇතුළත්ව තිබෙන බව පිළිගත යුතුයි. කෙසේවෙතත්, ලජ්ජාශීලීභාවය හා සමාජ භීතිකාව අතර ලොකු වෙනසක් තිබෙනවා. “සාමාන්‍ය ලජ්ජාශීලීභාවය මෙන් නොව සමාජ භීතිකාව කොයිතරම් දරුණුද කියනවා නම්, එය රැකියාවේදී, පාසැලේදී හා අන්තර් පුද්ගල සබඳතා සියල්ලේදීම පාහේ දෛනික ක්‍රියාකාරකම්වලට බාධා කරනවා” යයි ජෙරලින් රොස් පවසනවා.

මිලියන සංඛ්‍යාත ජනයාගේ ජීවිත සමාජ භීතිකාව මගින් හානියට ලක්ව ඇති බව අධ්‍යයනවලින් පෙනී යනවා.a මේ බෙලහීන කරවන තත්වය සමඟ සම්බන්ධ සමහර බියවීම් ගැන සලකා බලන්න.

සමාජ භීතිකාවේ බියවීම්

ප්‍රසිද්ධියේ කතා කිරීම. ප්‍රාදේශීය පුරවැසි කණ්ඩායමකට කෙටි කතාවක් දෙන අතරතුරේදී ඩග් සන්ත්‍රාසයෙන් වෙළී ගිය ආකාරය සිහිපත් කරයි. “එකපාරටම මාව සීතල වෙලා දාඩිය දාන්න පටන්ගත්තා” යයි ඔහු පවසනවා. “මගේ පපුව ගැහෙන්න පටන්ගත්තා. මාව ඩිග් ඩිග් ගාලා ගැහුණා. මගේ කටෙන් වචන පිට කරන්න අමාරු වෙන තරමටම මගේ උගුර හිර වුණ බවක් දැනුණා.” සභාවක් ඉදිරියේ සිටගෙන සිටිද්දී ඕනෑම කෙනෙක් කලබලයට පත් වෙන බව පිළිගත යුතුයි. නමුත් සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන්නෙක්, විටින් විට ඇති වන අධික මෙන්ම නිරතුරුවම පවතින බලවත් බියක් අද්දකින අතර, පුහුණුවත් සමඟම එය පහ වී යන්නේ නැහැ. ඇත්තෙන්ම, ඉතාමත්ම සුළුවෙන් කතා කිරීමට තිබුණු අවස්ථාවේදී පවා ඩග් එය සැලකුවේ හරියට ඔහුගේ ජීවිතයට තර්ජනයක් හැටියටයි.

අනිත් අය බලා සිටිද්දී ආහාර ගැනීම. සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන්නන් තමන් අවධානයට ලක් වී ඇති බව විශ්වාස කරන බැවින්, සුළු ආහාර වේලක් ගැනීම පවා ඉතා අප්‍රසන්න අසීරු අද්දැකීමක් බවට පත් විය හැකියි. තමන්ගේ අත් වෙව්ලයි, තමන්ගේ ආහාර හළාගනියි නැත්නම් කටට දාගන්න බැරි වෙයි, එහෙමත් නැත්නම් තමන් වමනේ දායි කියා ඔවුන් කරදරයට පත් වෙනවා. මෙවැනි බියවීම් අන්තිමේදී විහින්ම ඉටු කරගන්නා යථාර්ථයන් බවට පත් වෙනවා. ලජ්ජාවෙන් මිරිකී සිටීම (ඉංග්‍රීසියෙන්) පොත මෙසේ සඳහන් කරයි: “ලජ්ජාවට පත් වෙන දෙයක් කිරීමට ඇති හැකියාව ගැන ඔබ කරදර වන තරමටම, ඔබේ කනස්සල්ලත් ඒ වගේම වැඩි වෙනවා. ඔබ කනස්සලු වෙන්න වෙන්න, ඔබව ඇත්තෙන්ම යන්තම් වෙව්ලන්න පටන්ගැනීමට හෝ හිටිහැටියේ ඔබ යම් නුසුදුසු දේවල් කරන්න ඇති ඉඩ කඩ වැඩි විය හැකියි. වට්ටන්නේ හෝ හළන්නේ නැතුව කෑමක් හෝ බීමක් ඔබේ කටට ගැනීමට අසීරු කරවන තරමටම මේ ගැටලුව වර්ධනය වෙන්න පුළුවන්.”

අනිත් අය බලා සිටිද්දී ලිවීම. තමන්ගේ අත වෙව්ලයි හෝ අපැහැදිලිව හදිසියෙන් ලියවෙද්දී තමන්ව නිරීක්ෂණය කරයි කියා බිය වෙන සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන බොහෝදෙනෙක්, අනිත් අය බලා සිටිද්දී චෙක්පතක් අත්සන් කිරීමට තිබෙන විට නැත්නම් වෙනත් ලිවීමේ කාර්යයක් කිරීමට තිබෙන විට සන්ත්‍රාසයට පත් වෙනවා. උදාහරණයක් හැටියට, හැම වැඩ දවසක් ආරම්භයේදීම ආරක්ෂක නිලධාරියෙකු ඉදිරියේ සටහන් පොතක අත්සන් කිරීම, සෑම්ගේ ස්වාමියා සෑම්ගෙන් අපේක්ෂා කළ විට ඔහු ලජ්ජාවට පත් වුණා. “මට ඒක කරන්න බැරි වුණා” කියා සෑම් පවසනවා. “මගේ අත කොයිතරම් හයියෙන් වෙව්ලුවාද කියනවා නම්, මම ලියලා තියෙන දේ කියවන්න පුළුවන් වෙන විදිහට ඉර උඩ ලිවීමට මගේ අනිත් අතින් අල්ලාගන්න මට සිද්ධ වුණා.”

දූරකථනය පාවිච්චි කිරීම. හැකි සෑම අවස්ථාවකදීම තමන් දූරකථනය පාවිච්චි කිරීමෙන් වැළකුණ බවට තමාගේ රෝගීන්ගෙන් වැඩිදෙනෙක් කියා සිටියායයි වෛද්‍ය ජොන් ආර්. මාෂල් පවසයි. “යෝග්‍ය ප්‍රතිචාරය දැක්වීමට ඔවුන් අසමත් වෙයි කියා ඔවුන් කරදරයට පත් වුණා” යයි ඔහු පවසනවා. “කියන්න ඕනෙ මොනවද කියා තමන් නොදන්නා නිසා, ලජ්ජාවට පත් කරවන නිශ්ශබ්දතාවන් ඇති වෙයි; ඒ වගේම සංවාදය ඇණ හිටින තැනට ආවහම කාන්සාව හේතුවෙන් තමන්ගේ කටහඬවල් වෙනස් වීමට, වෙව්ලීමට හෝ හීන් හඬකින් ඒමට සැලැස්වෙයි කියා වෙනත් අය භය වුණා. ගොතගහයි, වික්කල්ගහයි නැත්නම් වෙනත් ලජ්ජාවට පත් කරවන මාර්ග ඔවුන්ගේ බාධාවට පත් තත්වයට සාක්ෂි දෙයි කියා ඔවුන් භය වුණා.”

ජනයා සමඟ එකට කටයුතු කිරීම. අනිත් අය සමඟ ගැවසීමට සිදු වන ඕනෑම අවස්ථාවකදී සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන සමහරු ඇත්තවශයෙන්ම බිය වෙයි. බොහෝවිට, නෙතට නෙත ගැටීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් විශේෂයෙන්ම බිය වෙයි. “දරුණු සමාජ භීතිකා ඇති ජනයාට බොහෝවිට තමන්ගේ නෙත් යොමු කරන්නේ කොතැනටද කියා මෙන්ම තමන් දිහා අනිත් අය බලන විට ප්‍රතිචාරය දක්වන්නේ කොහොමද කියා අස්ථිරත්වයෙන් කනස්සලු හැඟීමක් ඇති වෙනවා” යයි හාවඩ් මානසික සෞඛ්‍ය පත්‍රය පවසයි. “ඔවුන් බැලිය යුතු වෙලාව හා නොබැලිය යුතු වෙලාව නොදන්නා බවක් ඔවුන්ට හැඟෙන නිසා ඔවුන් නෙතට නෙත ගැටීම වළක්වාගන්නවා. ඔවුන්ගේ ඕනෑකමින් බලා සිටීම වරදවා තේරුම්ගනියි කියා ඔවුන් කල්පනා කරනවා.”

සමාජ භීතිකාවට සම්බන්ධ වෙනත් බියවීම් තිබෙනවා. උදාහරණයක් වශයෙන්, ප්‍රසිද්ධ විවේකාගාර පාවිච්චි කිරීමේදී බොහෝ අය බිය වී සිටිනවා. වෙනත් අය වෙළඳ සේවකයෙකු ඕනෑකමින් බලා සිටිද්දී බඩු ගන්න බිය වෙනවා. “මං කොච්චර මා ගැන හිතනවාද කිව්වොත් මම හුඟක් වෙලාවට මම ගන්න දේ දිහා බලන්නේවත් නැහැ” කියා එක් ස්ත්‍රියක් පවසයි. “ඔවුන්ගේ කාලය නාස්ති නොකර මට ඕන දේ ඉක්මනට ගන්න කියලා කවුන්ටරයේ පිටිපස්සේ ඉන්න තැනැත්තා බල කරයි කියලා මම හැම තිස්සෙම බලාපොරොත්තු වෙනවා; එහෙමත් නැත්නම් කල්පනා කරනවා.”

තත්වයට මුහුණ දෙන්න ඔවුන් වෑයම් කරන්නේ කෙසේද?

අක්‍රමිකතාව නැති අයට සමාජ භීතිකාවේ වේදනාව තේරුම්ගන්න අමාරුයි. එක් වේදනා විඳින්නෙක් ඔහුගේ අද්දැකීම විස්තර කරන්නේ “කෙනෙකුට සිතාගත හැකි භයානකම ආකාරයේ ලජ්ජාවට පත්වීමක්” හැටියටයි. තවත් කෙනෙක් මෙසේ පිළිගනියි: “මම හැම වෙලාවෙම දිවි නහගන්න හිතනවා.”

සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන බොහෝදෙනෙක් තම කාන්සාව අඩු කරගැනීමට වෑයම් කරමින් මත්පැන් කරා යොමුවීම කනගාටුවට හේතුවක්.b එය තාවකාලික සහනයක් ගෙනා හැකි වුවත්, දිගු කාලීනව බලන කල, මත්පැනට ඇබ්බැහි වීමෙන් සිදු වන්නේ, වේදනා විඳින්නාගේ ගැටලු තවත් වැඩි වෙන එක විතරයි. වෛද්‍ය ජොන් ආර්. මාෂල් මෙසේ සඳහන් කරයි: “සමාජය එක්ක මත්පැන් ගැනීමේ අද්දැකීම නැති මගේ රෝගීන් කීපදෙනෙක්, සමාජීය තත්වයක් ඉදිරියේ හෝ එවැනි තත්වයකදී තමන්ව සන්සුන් කරගැනීමට වෑයම් කරද්දී සිහි මුළා වන තෙක්ම බීලා තියෙනවා; ඔවුන්ට සිද්ධ වෙන්නේ ඔවුන් බලවත් ලෙස භය වුණ අයගේ නෙත් ඉදිරියේ දැඩි නින්දාවක් විඳීමට විතරයි.”

සමහරවිට සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන්නන් තත්වයට මුහුණ දීමට යොදාගන්න ඉතාමත්ම පොදු උපක්‍රමයක් තමයි, මඟහැරීම. ඔව්, බොහෝදෙනෙකු තමන් බිය වන තත්වයන්ගෙන් නිකම්ම ඈත් වී සිටිනවා. “දුරකථනයෙන් කතා කිරීමෙන් පවා වැළකෙමින්, මට පුළුවන් තරම් අවස්ථාවලින් වැළකී සිටියා” කියා සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන ලොරේන් පවසනවා. කෙසේවුවත්, වැළකී සිටීමෙන් තමන්ව ආරක්ෂා කරනවා වෙනුවට හිර කර තබනවා කියා කල් යත්ම වේදනා විඳින්නන් බොහෝදෙනෙක් දැනගන්නවා. “ටික දවසකට පස්සේ තනිකමත් කාංසියත් මාව වහගන්නවා” කියා ලොරේන් පවසයි.

වැළකීම “තමා විහින්ම අටවන උගුලක්” බවට පත් විය හැකියයි ජෙරලින් රොස් අවවාද කරනවා. “තවද වැළකීමේ සෑම ක්‍රියාවකින්ම, ඊළඟ වතාවෙත් එම උගුලටම අසුවීම වඩාත් පහසු කරවනවා—අන්තිමේදී වැළකීම ස්වයංක්‍රීය ප්‍රතිචාරයක් බවට පත් වෙනවා” කියාත් ඈ පවසනවා. එයින් පෙළෙන සමහරෙක් රාත්‍රි ආහාරයට කරන ආරාධනාවන් සිරිතක් ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. එහෙම නැත්නම් ජනයා සමඟ එකට කටයුතු කිරීම ඇතුළත් රැකියා ප්‍රස්තා ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, ඔවුන් කවදාවත් බියවීම්වලට මුහුණ දී ඒවා ජයගැනීමට ඉගෙනගන්නේ නැහැ. වෛද්‍ය රිචඩ් හයිම්බ’ග් කියන විදිහට, “කවදාවත් සිදු නොවුණ මනඃකල්පිත ප්‍රතික්ෂේපයන්ගෙන් හා ඔවුන් රැකියාවලින් වැළකී සිටි නිසා කවදාවත් ඒවා කිරීමට වෑයම් නොකිරීමේ හේතුවෙන් මනඃකල්පිත අසමත් වීම්වලින් ඔවුන්ගේ ජීවිත පිරී තිබෙනවා.”

කෙසේවුවත්, සමාජ භීතිකාව සම්බන්ධයෙන් හොඳ ආරංචියක් තිබේ: එයට ප්‍රතිකාර කළ හැකියි. ඇත්තෙන්ම, සෑම ආකාරයකම කාන්සාවක් සහමුලින්ම ඉවත් කිරීමට නොහැකියි—එසේ කළොත්, හානිකර ප්‍රතිඵල පවා ඇති විය හැකියි. එහෙත්, සමාජ භීතිකාවෙන් වේදනා විඳින්නන්ට තම බියවීම් පාලනය කිරීමට ඉගෙනගත හැකි අතර, බයිබලයෙහි උපකාරවත් විය හැකි ප්‍රායෝගික අවවාද අඩංගුයි.

[පාදසටහන්වල]

[5වන පිටුවේ පින්තූර]

සමාජ භීතිකාවෙන් පෙළෙන්නන්ට, සාමාන්‍ය එක්ව කටයුතු කිරීම් අප්‍රසන්න අසීරු අද්දැකීමක් බවට පත් වෙයි