31 පාඩම
ඔබේ සබයට ඒත්තු ගන්වන්න, ඔවුන්ට තර්ක මගින් පහදා දෙන්න
1, 2. ඒත්තු ගන්වන සුලු තර්කය යනු කුමක් ද?
1 ඔබ කථා කරන විට, ඔබේ අපේක්ෂාව වන්නේ ශ්‍රාවකයෝ එයට ඇහුම් කන් දෙතියි යනුවෙනි, නමුත් එපමණක් ද නොවේ. ඔවුන් ඔබ ඉදිරිපත් කරන තර්ක පිළිගෙන ඒවා අනුව ක්‍රියා කරනවා දැකීමට ඔබ කැමැත්තෙහි ය. ඔවුන් මෙසේ කරන්නේ ඔබ කියන දෙයෙහි සත්‍යතාවය ඔවුන්ට ඒත්තු ගිය විට දී සහ ඔවුන්ගේ හෘද හරි තත්ත්වයක තිබෙන විට දී ය. ඒත්තු ගන්වනවා යන්නෙහි අර්ථය සාධන හෙවත් සාක්ෂි මගින් ඔප්පු කිරීම ය. සාධන පමණක් නිතර ම ප්‍රමාණවත් නොවේ. ඒවා සනාථ කරන තර්ක ද සාමාන්‍යයෙන් අවශ්‍ය වේ. එබැවින් තර්ක මගින් පහදා දීමට ඉදිරිපත් කරන සාධක තුනක් සම්බන්ධය; පළමු ව සාධන; දෙවනු ව, එම සාධන ඉදිරිපත් කරනු ලබන අනුපිළිවෙළ; තුන්වෙනු ව, ඒවා ඉදිරිපත් කරනු ලබන ආකාරය සහ ක්‍රම යනාදියයි. කථික උපදෙස් පත්‍රිකාවේ “ඒත්තු ගන්වන සුලු තර්කයට” අනුරූප වන මේ සාකච්ඡාවෙහි අප සලකා බලන්නට යන්නේ ඔබ සාධන ඉදිරිපත් කරන විලාසය වෙනුවට, කුමක් කියනු ලැබේ ද, කුමන සාධන ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ ද යන්න ගැනයි.
2 ඒත්තු ගන්වන සුලු තර්කය ශක්තිමත් මූලික හේතු මත රඳා පවතී, ඔබේ උපදේශකයා එය සලකන්නට යන්නේ ද මේ ආකාරයට ය. කෙනෙක් ඔබේ සාධන පොතකින් කියෙව්වත් ඒවා ඒත්තු ගන්වන සුලු විය යුතු ය. ඔබගේ කථාවේ ඒත්තු ගැන්වීමේ ගුණය රඳා පවතින්නේ ඔබේ කරුණ තහවුරු කිරීමට උපයෝගි කරන සාධක මත නොව එය ඉදිරිපත් කරන විලාසය මත නම්, එවිට ඔබේ තර්කය සැබවින් ම ශක්තිමත් සහ තාත්වික කිරීම සඳහා ඔබට මේ ගුණාංග තවදුරටත් වර්ධනය කිරීමට අවශ්‍ය වනු ඇත.
3-6. අත්තිවාරමක් දැමිය යුත්තේ මන්දැයි පෙන්වා දෙන්න.
3 පදනම දැමීම. ඔබේ තර්ක ඉදිරිපත් කිරීමට පෙර, සුදුසු පදනමක් යෙදීම අවශ්‍ය ය. සාකච්ඡාවේ කරුණ කුමක් දැයි ඔබ පැහැදිලි කළ යුතු ය. ඔබ එකඟ වන උචිත කරුණු අවධාරණය කිරීමෙන් පොදු පදනමක් පිහිටුවීම ප්‍රයෝජනදායක ය.
4 ඇතැම් අවස්ථාවල දී යෙදුම් පැහැදිලි ලෙස නිර්වචනය කළ යුතු ය. උචිත නොවන සියලු ම දෑ ඉවත් කළ යුතු ය. ඔබේ පදනම දැමීමට ඉක්මන් නොවන්න. එය ස්ථිර කරන්න, නමුත් ඔබේ අත්තිවාරම ම මුළු ගොඩනැගිල්ල නොකරන්න. ඔබ තර්කයක් නිෂ්ප්‍රභා කරන්නේ නම් එය සනාථ කිරීමට භාවිතා කර ඇති විවිධ කරුණු විග්‍රහ කරන්න. එවිට දුර්වල කරුණු සොයා ගැනීමටත්, ඔබේ ප්‍රති තර්කයේ ස්වභාවය තීරණය කිරීමටත් එය සහාය වනු ඇත. එමෙන් ම, කාරණයේ මුල සොයා ගැනීමටත්, එම විග්‍රහය සහාය වනු ඇත.
5 ඔබ කථාව සූදානම් කරද්දී, විෂය ගැන ඔබේ ශ්‍රාවකයෝ දැනටමත් කොපමණ ප්‍රමාණයක් දන්නේ දැයි අපේක්ෂා කිරීමට ඔබ වෑයම් කළ යුතු ය. ඔබේ තර්ක ඉදිරිපත් කරන්නට පෙර ඔබ යෙදිය යුතු පදනමේ ප්‍රමාණයෙන් මෙය බොහෝ දුරට තීරණය කරයි.
6 උපායශීලීභාවය සහ ක්‍රිස්තියානි ආචාරශීලීභාවය මගින් කාරුණික සහ සැලකිලිමත් පිවිසුමක් තීරණය කරයි. එහෙත් මෙහි දී අප පුහුණු වන කරුණ එය නොවේ. ක්‍රිස්තියානි ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ ව ඔබ සතු ව ඇති දැනුමෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ගනිමින් ශ්‍රාවකයන්ගේ හෘද සහ මනස් විවෘත කරන්න.
7-13. “ස්ථිර සාධන ඉදිරිපත් කිරීම” යන්නෙහි අර්ථය පැහැදිලි කරන්න.
7 ස්ථිර සාධන ඉදිරිපත් කිරීම. කථිකයා හැටියට ඔබ යමක් විශ්වාස කරන නිසා හෝ ප්‍රකාශ කරන නිසා ම කාරණයක් “ඔප්පු” නොවේ. “එය සැබෑ වන්නේ මන්ද?” හෝ “ඔබ එය එසේ විය යුතු යයි කියන්නේ මන්ද?” කියා ඔබේ ශ්‍රාවකයන් විමසීම සම්පූර්ණයෙන් ම යුක්ති සහගත බව ඔබ නිතර ම මතක තබා ගත යුතු ය. කථිකයා හැටියට “මන්ද” යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දීමට ඔබ නිතර ම බැඳී සිටී.
8 “කෙසේ ද?” “කවුද?” “කොහේ ද?” “කවදා ද?” “කුමක් ද?” යන ප්‍රශ්න පිළිතුරු වශයෙන් කරුණු සහ තොරතුරු සපයයි. “මන්ද?” යන ප්‍රශ්නය හේතු සපයයි. මේ සම්බන්ධයෙන් එය කැපී පෙනෙන අතර කරුණුවලට වඩා යමක් එය ඔබෙන් ඉල්ලයි. එය ඔබේ කල්පනා ශක්තිය වෙහෙසවයි. මේ නිසා ඔබේ කථාව සූදානම් කරද්දී “මන්ද?” යන මෙම ප්‍රශ්නය නිතර ඔබෙන් ම අසා ගන්න. ඉන් පසු පිළිතුරු සැපයිය හැකි බවට ස්ථිර වන්න.
9 ඔබ කරන ප්‍රකාශයන්ට හේතු වශයෙන් පිළිගත් යමෙකුගේ අධිකාරිය හැටියට ඔබ විසින් බොහෝ විට උපුටා දැක්වීම් කළ හැක. ඔහු කරුණු දන්නා කෙනෙක් වශයෙන් පිළිගන්නා නිසා ඔහු එසේ කීවා නම් එය සත්‍යය විය යුතු යයි එයින් අදහස් කෙරේ. විශ්වාස කිරීමට එය ප්‍රමාණවත් හේතුවකි. මේ ක්ෂේත්‍රයේ උතුම් බලධාරියාණෝ වෙන කිසිවෙක් නොව යෙහෝවඃ දෙවියන් වහන්සේ ම ය. ඒ නිසා කරුණක් ඔප්පු කිරීමට සාක්ෂි වශයෙන් බයිබලයෙන් ඡේදයක් උපුටා දැක්වීම ප්‍රමාණවත් ය. පිළිගත හැකි සාක්කිකරුවෙකුගේ “සාක්ෂි” ඇතුළත් නිසා මෙය “සාක්ෂාත්” සාක්ෂි වශයෙන් හඳුන්වනු ලැබේ.
10 සාක්ෂාත් සාක්ෂි ඉදිරිපත් කිරීමේ දී ඔබේ සාක්කිකරු ශ්‍රාවකයන් විසින් පිළිගනු ලබන බවට ඔබ ස්ථිර විය යුතු ය. ඔබ මිනිස් අධිකාරීන් භාවිතා කරන්නේ නම්, ඔවුන්ගේ පසුබිම සහ ඔවුන් සලකනු ලබන ආකාරය ගැන ඔබ ස්ථිර විය යුතු ය. බොහෝ පුද්ගලයෝ බයිබලය දිව්‍ය අධිකාරිත්වයක් හැටියට පිළිගනිති. එහෙත් සමහරු එය සලකන්නේ මිනිසාගේ කෘතියක් හැටියට නිසා පරම අධිකාරිත්වයක් හැටියට එය පිළිනොගනිති. එවැනි අවස්ථාවල දී ඔබට වෙනත් සාක්ෂිවල සහාය පැතීමට හෝ සමහර විට පළමු කොට බයිබලයේ සත්‍යතාවය තහවුරු කිරීමට සිදුවනු ඇත.
11 මෙන්න අවවාදයක්. සියලු සාක්ෂි අවංක ලෙස භාවිතා කළ යුතු ය. සම්බන්ධයන්ගෙන් තොර කිසි ම පාඨයක් උපුටා නොදක්වන්න. ඔබ කියන දේ ඔබ උපුටා දක්වන අධිකාරිය කීමට අදහස් කළ දෙය ම බවට වග බලා ගන්න. ඔබේ යොමු සටහන් නිශ්චිත ඒවා විය යුතු ය. සංඛ්‍යා ලේඛන ගැන ද ප්‍රවේසම් වන්න. නුසුදුසු ලෙස ඉදිරිපත් කළ විට ඔබට ම අනිසි ඵල විපාකවලට මුහුණ දීමට සිදු වනු ඇත. පිහිනීමට නොහැකි පුද්ගලයෙක් අඩි තුනක සාමාන්‍ය ගැඹුරක් ඇති ඇලක ගිලුණේ එහි මැද තිබූ අඩි-දහයක් ගැඹුරු වලක් ගැන ඔහුට අමතක වූ නිසා බව මතකයේ තබා ගන්න.
12 මිනිස් සාක්ෂි සහ දිව්‍ය අධිකාරිත්වය හැරුණු විට පරිවේෂණ සාක්ෂ්‍යය ද ඇත. එය පදනම් වන්නේ සාක්කිකරුවන්ගේ ප්‍රකාශන මත නොව, කරුණුවලින් ලබා ගන්නා නිගමන මත ය. ඔබේ නිගමන තහවුරු කිරීම සඳහාත්, පරිවේෂණ සාක්ෂ්‍යය ඒත්තු ගන්වන සුලු කිරීම සඳහාත්, ඔබේ නිගමනවලට ආධාර වශයෙන් ප්‍රමාණවත් කරුණු සහ තර්ක පෙළක් ඔබ සතු ව තිබිය යුතු ය.
13 ඔබ ඉදිරිපත් කරන සමස්ත සාධන (අවශ්‍යයෙන් ම පිළිවෙළට නොව) ඔබේ ශ්‍රාවකයන් තෘප්තිමත් කිරීමට ප්‍රමාණවත් නම් ඔබේ උපදේශක සෑහීමට පත් වනු ඇත. ශ්‍රාවකයාගේ මනසින් බලමින්, “මට ඒත්තු ගියා ද?” කියා උපදේශකයා ඔහුගෙන් ම ප්‍රශ්න කරනු ඇත. ඔහු සෑහීමට පත් වූයේ නම්, ඔබේ කථාව ගැන ඔබට ප්‍රශංසා කරනු ඇත.
14. කාර්ය සාධක සාරාංශයක් යනු කුමක් ද?
14 කාර්ය සාධක සාරාංශයක්. ඒත්තු ගන්වන සුලු තර්කණය සඳහා යම් විධියක සාරාංශයක් අවශ්‍ය ය. එය විතර්කයට කරන ලද අවසාන අභියාචනයකි, ඉදිරිපත් කරනු ලබන තර්කවල අගය වැඩි කරයි. සාරාංශයක් නිකම් ම කරුණු නැවත සඳහන් කිරීමක් නොවිය යුතු ය. එහෙත් බොහෝ විට එය මෙවැනි මූලික සරල ස්වරූපයක් ගනී: “මෙය එසේ වන බැවින්, අපි . . . යයි නිගමනය කරමු.” මේ අංගය සැලසුම් කර ඇත්තේ සියලු ම කරුණු ඒකරාශී කොට නිගමනය ලැබෙන විධියට ය. බොහෝ විට තර්ක ඒත්තු ගන්වන සුලු විධියට කාවැද්දීම සඳහා කාර්ය සාධක සාරාංශ මහෝපකාරී වේ.
**********
15, 16. විතර්ක කිරීමට අප සභාවට උපකාරය කළ යුත්තේ මන්ද?
15 ඔබ කථාවක දී භාවිතා කරන තර්ක ස්ථිර වුවත් කරුණු සඳහන් කිරීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. විතර්ක කිරීමටත් ඔබේ කරුණු වටහා ගැනීමටත්, ඔබේ ම නිගමනවලට බැසීමටත් ශ්‍රාවකයන්ට උපකාරවන ආකාරයට ඔබ ඒවා ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. “විතර්ක කිරීමට සභාවට උපකාර කිරීම” යනුවෙන් කථික උපදෙස් පත්‍රිකාවේ සඳහන් වී ඇත්තේ මෙයයි
16 දෙවියන් වහන්සේ අප සමඟ විතර්ක කරන නිසා ඔබ මේ ගුණාංගයට ආශා කළ යුතුයි. එමෙන් ම යේසුස් වහන්සේ තමන් වහන්සේගේ උපමා ගෝලයන්ට පැහැදිලි කළ අතර මෙම සත්‍යයන් අන් අයට ඉගැන්වීම සඳහා ඔවුන් පුහුණු කළ සේක. ඒ නිසා ශ්‍රාවකයන්ට විතර්ක කිරීමට උපකාර කිරීම යනු ඔබේ තර්ක තේරුම් ගැනීමටත්, ඔබගේ ම නිගමනවලට එළඹීමටත්, වෙනත් කෙනෙකුට ඉගැන්වීමට ඔබේ තර්ක භාවිතා කිරීමට සූදානම් ව සිටීමටත් ඔවුන්ට උපකාර කිරීමට අවශ්‍ය ශිල්ප භාවිතා කිරීමයි.
17, 18. පොදු පදනම පවත්වා ගන්නේ කෙසේ ද?
17 පොදු පදනම පවත්වා ගැනීම. ඔබේ කථාවේ ආරම්භයේ දී පොදු පදනමක් පිහිටුවීම සඳහා ඔබ කියන දේ සහ එය කියන ආකාරය ඉතා වැදගත් ය. එහෙත් ඔබේ කථාව කෙරීගෙන යන විට මේ පොදු පදනම නැති නොවිය යුතු ය, නොඑසේ නම්, ඔබට ඔබේ ශ්‍රාවකයන්ගේ අවධානය ද අහිමි වනු ඇත. සභාවේ සිටින අයගේ මනස ඇදගන්නා විධියට අඛණ්ඩ ව ඔබේ කරුණු ප්‍රකාශ කළ යුතු ය. එසේ කිරීමට නම් ඔබ සාකච්ඡා කරනු ලබන විෂය පිළිබඳ ව ඔවුන්ගේ දෘෂ්ටි කෝණය ඔබේ මනසේ තබා ගෙන ඔබේ තර්කවල යුක්ති සහගත බව වටහා ගැනීමට ඔවුන්ට උපකාර කිරීමට මෙම දැනුම ඔබ භාවිතා කළ යුතු ය.
18 පොදු පදනම පිහිටුවීම සහ එය අවසානය දක්වා පවත්වා ගැනීම, එනම් විතර්ක කිරීමට ශ්‍රාවකයන්ට උපකාර කිරීම පිළිබඳ කදිම නිදසුනක් නම් ක්‍රියා 17:22-31 හි වාර්තා කර තිබෙන ප්‍රේරිත පාවුල්ගේ තර්කය වේ. ඔහු ආරම්භයේ දී පොදු පදනමක් යොදා මුළු කථාව තුළ ම උපායශීලී අන්දමින් එය පවත්වා ගත් ආකාරය ගැන සැලකිලිමත් වන්න. තමාගේ කථාව අවසාන වන විට එය අසා සිටි විනිශ්චයකාරයෙක් ඇතුළු ශ්‍රාවකයන් සමහර දෙනෙකුට සත්‍යය ඒත්තු ගැන්වීමට ඔහු සමත් විය.—ක්‍රියා 17:33, 34.
19-23. කරුණු ප්‍රමාණවත් ලෙස වර්ධනය කළ හැකි ක්‍රම යෝජනා කරන්න.
19 කරුණු ප්‍රමාණවත් ලෙස වර්ධනය කිරීම. ශ්‍රාවකයන්ට විෂය ගැන විතර්ක කිරීම සඳහා ප්‍රමාණවත් තොරතුරු ඔවුන් සතු ව තිබිය යුතු ය, එමෙන් ම ඒවා සම්පූර්ණයෙන් නොවැටහුණු නිසා තර්ක ප්‍රතික්ෂේප නොකරන ආකාරයකට ඒවා ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. ඔවුන්ට උපකාර කිරීමේ කාර්යය භාර ව ඇත්තේ ඔබට ය.
20 මෙය කාර්ය සාධක අන්දමින් කිරීමට නම්, ප්‍රමාණයට වඩා කරුණු ඉදිරිපත් නොකිරීමට ප්‍රවේසම් වන්න. ලහි ලහියේ ඉදිරිපත් කිරීම නිසා, ඔබේ කරුණුවල සුදුසු බව නැති වී යයි. ඔබගේ ශ්‍රාවකයන්ට ඇහුම් කන් දිය හැකි විධියට පමණක් නොව වටහා ගත හැකි විධියට ද කරුණු පැහැදිලි කිරීමට කාලය ගන්න. වැදගත් කරුණක් ප්‍රකාශ කරන විට, එය වර්ධනය කිරීමට කාලය ගන්න. මන්ද? කවුද? කෙසේ ද? කවදා ද? කොහේ ද? වැනි ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සපයන්න. මේ අන්දමට අදහස් හොඳින් වටහා ගැනීමට ශ්‍රාවකයන්ට උපකාර කරන්න. ඇතැම් අවස්ථාවල දී ඔබේ මතයේ යුක්ති සහගතභාවය අවධාරණය කිරීම සඳහා කරුණකට පක්ෂ ව සහ විපක්ෂ ව තර්ක ඉදිරිපත් කරන්න. එමෙන් ම, ප්‍රතිපත්තියක් සඳහන් කළ පසු, එහි ප්‍රායෝගික අදාළත්වය පැහැදිලි කිරීම සඳහා උදාහරණ ඉදිරිපත් කිරීම ප්‍රයෝජනවත් විය හැක. මෙහි දී, විචක්ෂණ බුද්ධියෙන් කටයුතු කිරීම අවශ්‍ය බව පැහැදිලි ය. කරුණක් කොතරම් දුරට විකාශනය කළ යුතු ද යන්න රඳා පවතින්නේ ලැබී ඇති කාලය සහ සාකච්ඡාවට භාජනය වන විෂයට එම කරුණේ සාපේක්ෂක වටිනාකම මත ය.
21 ශ්‍රාවකයන්ට විතර්ක කිරීමට උපකාර කිරීම සඳහා නිතර ම ප්‍රශ්න භාවිතා කිරීම හොඳ ය. අලංකාරවත් ප්‍රශ්න, එනම් පිළිතුරක් බලාපොරොත්තු නොවී සභාවට ඉදිරිපත් කරන ප්‍රශ්න සුදුසු විරාමයෙන් යුක්ත ව භාවිතා කළ විට චින්තනය ප්‍රබෝධ කරයි. ක්ෂේත්‍ර සේවයේ දී මෙන්, පුද්ගලයන් එක් කෙනෙක් හෝ දෙදෙනෙක් සමඟ කථා කරන විට, ඔවුන්ගෙන් ප්‍රශ්න ඇසිය හැක, මේ අන්දමට ඉදිරිපත් කරනු ලබන අදහස් ඔවුන් වටහා ගන්නා බවට සහ පිළිගන්නා බවට ඔබට ස්ථිර විය හැක.
22 ඔබට අවශ්‍ය කරන්නේ සභාවේ සිටින අයගේ මනසට මඟ පෙන්වීම බැවින්, ඔවුන්ගේ ම අද්දැකීමෙන් හෝ ඔබේ ම සාකච්ඡාවේ කලින් සඳහන් කළ කොටසකින් ඔවුන් දැනටමත් ලබා ගත් දැනුම මත ඔබ ගොඩ නැංවිය යුතු ය. එබැවින් ඔබ ඇතැම් කරුණු ප්‍රමාණවත් ලෙස වර්ධනය කර තිබේ දැයි තීරණය කිරීමේ දී ඔබේ ශ්‍රාවකයන් දැනටමත් විෂය පිළිබඳ ව දන්නා දෑ ඔබ විසින් සැලකිල්ලට ගත යුතු ය.
23 සභාව ඔබ කියන දේට අවධානය යොමු කරන්නේ දැයි ස්ථිර වීම සඳහා ඔවුන්ගේ ප්‍රතික්‍රියා නිරීක්ෂණය කිරීම නිතර ම වැදගත් ය. අවශ්‍ය වූ විට, ඊළඟ තර්කය ඉදිරිපත් කිරීමට ප්‍රථමයෙන්, කලින් සඳහන් කළ කරුණු නැවත පැහැදිලි කරන්න. විතර්ක කිරීමට ඔබ ඔවුන්ට උපකාර නොකළහොත්, ඔබේ අදහස ඔවුන්ට නොවැටහීමට ඉඩ තිබේ.
24. ඔබේ තර්ක සබයට අදාළ කිරීමෙන් කුමන යහපත් අරමුණක් ඉටු කරයි ද?
24 සබයට අදාළ කිරීම. ඕනෑ ම තර්කයක් ඉදිරිපත් කරන විට සාකච්ඡාවට භාජනය වී ඇති ප්‍රශ්නයට එය බලපාන්නේ කෙසේ දැයි පැහැදිලි කර දෙන්න. එමෙන් ම, ඔබේ කථාවට පෙලඹවීම ඇතුළත් කරන්න, ඉදිරිපත් කරනු ලබන කරුණුවලට එකඟ ව ක්‍රියා කරන ලෙස ඔබට සවන් දෙන්නන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්න. ඔබ කී දේ ඔවුන්ට ඇත්ත වශයෙන් ම ඒත්තු ගොස් ඇත්නම්, ඔවුන් ක්‍රියා කිරීමට සූදානම් වනු ඇත.