චතුර කථිකත්වය

ශබ්ද නඟා කියවද්දී ඇතැම් වචන ඔබට පටලැවෙනවාද? එසේ නැතහොත් සබයක් ඉදිරියෙහි කතාවක් දීමට සිදු වන විට, අදහස නිවැරදිව පැවසීමට නිතරම වෙහෙසෙන්නට සිදු වෙන බවක් ඔබට දැනෙනවාද? ඔබට මෙවැන්නක් සිදු වෙනවා නම්, චතුර ලෙස කතා කිරීම ඔබට ගැටලුවක් විය හැක. චතුර කථිකයෙක් කියවන විට සහ කතා කරන විට ඔහුගේ වචන සහ අදහස් සුමට ලෙස හා පැහැදිලිව ගලා යයි. ඉන් අදහස් කරන්නේ ඔහු නිතරම කතා කරන්නෙකු බවවත්, වේගයෙන් කතා කරන්නෙකු බවවත්, සිතන්නේ නැතුව කතා කරන බවවත් නොවේ. ඒ වෙනුවට ඔහුගේ කතා ශෛලිය ප්‍රියමනාපයි, කනට මිහිරිය. මේ නිසා, දිව්‍යාණ්ඩු සේවා පාසැලෙහි චතුර කථිකත්වයට විශේෂ අවධානයක් දෙනු ලැබේ.

චතුරබවේ ඌනතාවට දායක විය හැකි සාධක රැසක් ඇත. නිදසුනකට, මතු දැක්වෙන කාරණා ගැන සැලකිලිමත් වීමට ඔබට අවශ්‍යතාවක් තිබේද? (1) අන් අයට කියවන විට, ඇතැම් වචන නුහුරු නිසා කියවීමට අපහසුතාවක් ඇතිවීම. (2) පමණට වැඩිය කෙටි විරාම යෙදීම නිසා කතාවේ ගැස්සීමක් දක්නට ලැබීම. (3) නිසි ලෙස සූදානම් නොවීම ගැටලුවට හේතුවක්ද විය හැක. (4) කණ්ඩායමක් ඉදිරියෙහි කතා කරන විට, චතුරබවේ ඌනතාවට පොදු හේතු සාධකයක් වන්නේ තොරතුරු තර්කානුකූල පිළිවෙළකට අනුව පෙළගැස්වීමට අපොහොසත් වීමයි. (5) සීමිත වාග් මාලාවක් නිසා පැවසීමට නිවැරදි වචන සෙවීමේදී කෙනෙක් වෙහෙසට පත් විය හැක. (6) හැම වචනයක්ම පාහේ අවධාරණය කෙරේ නම්, චතුරබව යටපත් වන්නට පුළුවන. (7) ගැටලුවට හේතු විය හැකි තවත් දෙයක් නම්, ව්‍යාකරණ නීති තේරුම් නොගැනීමයි.

ඔබේ චතුරබවේ ඌනතාවක් ඇත්නම්, සබයේ සිටින්නන් නැඟිට රාජ්‍ය ශාලාවෙන් පිට වී යන්නේ නැත. එනමුත් ඔවුන්ගේ මනස් එහෙ මෙහෙ දිවීමට පටන්ගත හැක. මෙහි ප්‍රතිඵලය ඔබ පවසන දෙයින් වැඩි හරියක් අපතේ යෑමය.

අනික් අතට, බලපෑමෙන් යුත් චතුර කතාවක් අණ දෙන, සමහරවිට සබයේ අය අපහසුතාවකට පවා පත් කරවන ආකාරයේ එකක් නොවීම ඉතා වැදගත් වේ. සංස්කෘතික පසුබිමේ වෙනසක් නිසා ඔබේ කතා ශෛලිය අණ දෙන, අවංකකමකින් තොර එකක් සේ ඔබේ සවන්දෙන්නන් සලකනවා නම්, ඔබේ අරමුණු ඉටු කරගත නොහැකි වේ. ප්‍රේරිත පාවුල් අද්දැකීම් ලත් කථිකයෙකු වුවත් කොරින්තිවරුන් වෙත “දුර්වලකමින්ද භයින්ද බොහෝ වෙවුලුමෙන්ද” එළඹුණු ආකාරය සැලකිල්ලට ගැනීම වටී. එසේ කළේ තමාට අනිසි අවධානයක් ඇද නොගැනීම සඳහාය.—1 කොරි. 2:3.

වැළකිය යුතු පුරුදු. කතා කරන විට, “ආ-ආ, මේ-මේ” වැනි යෙදුම් එකතු කිරීමේ පුරුද්ද බොහෝදෙනෙකුට ඇත. තවත් සමහරු “දැන්,” නැතහොත් “ඉතින්” හෝ “එනම්” වැනි යෙදුම් කියන ඕනෑම දෙයකට එකතු කරත්. එවැනි යෙදුම් ඔබ කොතෙක් දුරට පාවිච්චි කරනවාද යන්න ගැන ඔබ නොදන්නවා විය හැක. පෙරහුරුවකදී ඔබ කියන දේට සවන් දෙන්න කෙනෙකුව යොදාගෙන, එවැනි යෙදුම් සඳහන් කරන සෑම අවස්ථාවක්ම ඔබට පෙන්නුම් කර දෙන්න කියා ඔහුගෙන් ඉල්ලා සිටින්න. ලැබෙන ප්‍රතිඵල ඔබව පුදුමයට පත් කරාවි.

සමහර පුද්ගලයෝ කියවද්දී සහ කතා කරද්දී නිතර නිතර ප්‍රතිගමනය කරති. ප්‍රතිගමනයෙන් අදහස් වන්නේ වාක්‍යයක් පටන්ගෙන මඟදී නතර කර, කලින් පැවසූ දෙයෙහි අඩුම තරමින් කොටසක්වත් නැවත පවසා දිගටම කතා කිරීමයි.

තවත් සමහරුන් වේගයෙන් කතා කළද, එක් අදහසකින් පටන්ගත්තත්, අවසන් වන්නේ වෙනම දෙයක් පවසමිනි. වචන බාධාවක් නැතුව ගලා ආවත්, අදහස් මෙලෙස හිටිහැටියේ වෙනස් කිරීම චතුරබවට බාධාවකි.

දියුණු විය හැකි ආකාරය. ඔබේ ගැටලුව නිවැරදි වචනය සෙවීමට සෑහෙන ආයාසයක් දැරීමට සිදුවීම නම්, ඔබේ වාග් මාලාව තවත් පුළුල් කරගැනීමට සෑහෙන වෑයමක් දැරිය යුතු වේ. ඔබ කියවන මුරටැඹ, පිබිදෙව්! සහ වෙනත් ප්‍රකාශනවල හුරු නැති වචන විශේෂයෙන්ම සැලකිල්ලට ගන්න. ඒවායෙහි අර්ථය සම්බන්ධයෙන් ශබ්ද කෝෂයක් පිරික්සා, උච්චාරණය කරන ආකාරය පරීක්ෂා කර බලන්න. අනතුරුව මේවායින් සමහරක් ඔබේ වාග් මාලාවට එකතු කරගත හැකි වේ. ශබ්ද කෝෂයක් නැත්නම්, භාෂාව හොඳින් කතා කරන්නෙකුගේ උපකාරය පතන්න.

පුරුද්දක් ලෙස නිතිපතා ශබ්ද නඟා කියවීම ඔබේ දියුණුවට දායක වනවා නොඅනුමානය. අමාරු වචන මොනවාදැයි සැලකිල්ලට ගෙන, ඒවා කිහිප වතාවක්ම ශබ්ද නඟා කියන්න.

චතුර ලෙස කියවීමට නම්, වාක්‍යයක අන්තර්ගත වචන අතර සම්බන්ධය තේරුම්ගැනීම අවශ්‍යය. ලේඛකයා ඉදිරිපත් කරන අදහස් නිසි ලෙස තේරුම්ගැනීමට, සාමාන්‍යයෙන් වචන වෙනම නොව කාණ්ඩ වශයෙන් කියවිය යුතුය. මෙම වචන කාණ්ඩ මොනවාදැයි හඳුනාගැනීමට විශේෂ වෑයමක් දරන්න. ඔබට ප්‍රයෝජනවත් වේ නම්, ඒවා වෙන් කොට දැක්වීම සඳහා සලකුණු කරන්න. ඔබේ පරමාර්ථය නිකම්ම වචන නිවැරදිව කියවීම නොව, නමුත් අදහස් පැහැදිලිව ඉදිරිපත් කිරීමය. එක් වාක්‍යයක් විග්‍රහ කර බැලීමෙන් පසු, ඊළඟ වාක්‍යය සලකා බලන්න. එසේ කරමින් මුළු ඡේදයම අධ්‍යයනය කරන්න. අදහස් ගලා යන ආකාරය හොඳින් තේරුම්ගන්න. ඉන්පසුව ශබ්ද නඟා කියවීම පෙරහුරු කරන්න. පැටලෙන්නේ නැතුව, අනවශ්‍ය විරාම යොදන්නේ නැතුව කියවීමට හැකි වන තෙක්, ඡේදය නැවත නැවත කියවන්න. ඉන්පසුව, වෙනත් ඡේදවලට අවතීර්ණ විය හැක.

ඊළඟට ඔබේ වේගය වැඩි කරන්න. වාක්‍යයක අන්තර්ගත වචන අතර සම්බන්ධය වටහාගැනීමට ඔබ සමත් වී ඇත්නම්, එක විටම වචන කිහිපයක්ම බැලූ ගමන්ම, ඊළඟට පැමිණෙන අදහස අපේක්ෂා කිරීමට හැකියාවක් ලැබේ. මෙය දක්ෂ ලෙස කියවීමට බෙහෙවින් බලපානු ඇත.

පෙර සූදානමකින් තොරව කියවීමට නිතරම පුරුදු වී සිටීම ඔබට ප්‍රයෝජනවත් වන පුහුණුවක් විය හැක. නිදසුනකට, කලින් සූදානම් වීමකින් තොරව දිනපදය සහ විවරණය ශබ්ද නඟා කියවන්න. එය නිතිපතා කිරීමට පුරුදු වන්න. ඔබේ ඇස් වචනයකට හෝ දෙකකට සීමා කරනවා වෙනුවට, සම්පූර්ණ අදහස් ප්‍රකාශ කරන වචන කාණ්ඩ දැකීමට හුරු කරගන්න.

කතා බහේදී චතුර වීමට නම්, කතා කිරීමට පෙර සිතා බැලීම අවශ්‍යය. ඔබේ දෛනික ජීවිතයෙහි එසේ කිරීමට පුරුදු වන්න. ඉදිරිපත් කළ යුතු අදහස් හා ඒවා ඉදිරිපත් කළ යුතු අනුපිළිවෙළ තීරණය කළායින් පසු, කතා කිරීමට පටන්ගන්න. හදිස්සි වන්න එපා. මඟදී නතර කරන්නේවත්, අදහස වෙනස් කරන්නේවත් නැතුව සම්පූර්ණ අදහසක් ප්‍රකාශ කිරීමට උත්සාහ දරන්න. කෙටි හා සරල වාක්‍යය යොදා කතා කිරීම ප්‍රයෝජනවත් බව ඔබට පෙනී යා හැක.

කීමට අවශ්‍ය දේ හරි හැටි දන්නවා නම්, වචන බොහෝ දුරට ස්වාභාවිකව හා පහසුවෙන්ම පිට වේ. සාමාන්‍යයෙන් පවසන වචන පවා තෝරාගැනීම අවශ්‍ය නැත. ඇත්තෙන්ම කළ හැකි හොඳම දේ නම් අදහස මනසෙහි පැහැදිලි කරගෙන, කතා කරන විට වචන ගැන කල්පනා කර බැලීමය. වචන කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනවාට වඩා අදහසට ඔබේ පූර්ණ අවධානය යොමු කෙරේ නම්, නිසි වචන නිරායාසයෙන්ම පිට වන අතර, ඔබට හදවතින්ම ඔබේ අදහස් ප්‍රකාශ කළ හැකි වනු ඇත. අදහස්වලට වඩා වචන ගැන කල්පනා කිරීමට පටන්ගන්නා විට, වචන හිත හිතා, ඇද ඇද කතා කිරීමට පටන්ගත හැක. පෙරහුරු වීමක් සමඟ චතුර කථිකත්වයක් වර්ධනය කරගැනීමට ඔබට හැකි වේ. ඇත්තෙන්ම මෙවන් චතුරබවක් ඵලදායී ලෙස කතා කිරීමට හා කියවීමට වැදගත් වන ගුණාංගයකි.

ඉශ්‍රායෙල් ජාතියට සහ මිසරයේ ඵාරාවෝ ඉදිරියෙහි යෙහෝවාගේ නියෝජිතයා ලෙස පෙනී සිටීමේ පැවරුම ලැබූ විට මෝසෙස්ට හැඟුණේ අවශ්‍ය සුදුසුකම් තමා තුළ නැති බවය. ඒ මන්ද? හෙතෙම චතුර කථිකයෙකු නොවූ බැවිනි. ඇතැම්විට ඔහුට කතාවේ යම් දුබලතාවක් තිබෙන්නට ඇති. (නික්. 4:10; 6:12) මෝසෙස් නිදහසට කරුණු ඉදිරිපත් කළද, දෙවි ඒවායින් කිසිවක් භාරගත්තේ නැත. යෙහෝවා මෙහිදී කළේ මෝසෙස්ගේ නියෝජිතයෙකු ලෙස ආරොන්ව පත් කිරීමයි. කතා කිරීමේදීත් මෝසෙස්ට උපකාර කළේ ඔහුය. අනතුරුව මෝසෙස් පුද්ගලයන්ට සහ කුඩා කණ්ඩායම් ඉදිරියෙහි පමණක් නොව මුළු ජාතිය ඉදිරියේ කිහිප වතාවක්ම, ප්‍රබල අන්දමකින් කතා කිරීමට සමත් වූයේය. (ද්වි. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) යෙහෝවා කෙරෙහි විශ්වාසය තබමින් ඔබට කළ හැකි උපරිමය ඔබ කරමින් සිටිනවා නම්, දෙවිට ගෞරවය ගෙන දීම සඳහා ඔබේ කථිකත්වය යොදාගත හැකි වනවා නොඅනුමානය.