ජෙරෝම් බයිබල් පරිවර්තනයේ මතභේදයට ලක් වූ පුරෝගාමියෙක්

ලතින් වල්ගේට් පරිවර්තනය “[කතෝලික] සභාව විසින් අනුමත කර ඇති බවත්, . . . එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට කිසිවෙකු නොසිතිය යුතු බවත්” ට්‍රෙන්ට්හි සභාව, 1546 අප්‍රියෙල් 8වනදා නියෝග කළා. මීට අවුරුදු දහසකට වැඩි කාලයකට පෙර සම්පූර්ණ කර තිබුණත්, වල්ගේට් පරිවර්තනයත්, එහි පරිවර්තකයා වූ ජෙරෝම්වත් දිගු කාලයක් පුරා මතභේදයට ලක්ව තිබුණා. ජෙරෝම් කවරෙකු වූවාද? ජෙරෝම් සහ ඔහුගේ බයිබල් පරිවර්තනය මතභේදයට ලක් වූයේ ඇයි? අදදින බයිබල් පරිවර්තන සඳහා ඔහුගේ වැඩය අත දෙන්නේ කොහොමද?

විශාරදයෙක් බිහි වූ සැටි

ජෙරෝම්ගේ ලතින් නම යූසීබියස් හයරොනමස් විය. ඔහු පො.යු. 346දී පමණ, දැන් ඉතාලි සහ ස්ලෝවේනියා මායිම ආසන්නයේ පිහිටි රෝමයේ පළාතක් වූ ඩැල්මේෂියාහි ස්ට්‍රිඩෝන්හිදී උපත ලැබුවා.a පොදුවේ ගත් කල, ඹහුගේ දෙමාපියන් ධනවතුන් වුණා. ඒ හේතුව නිසාම බාල කාලයේ සිටම මුදල් අතපත ගෑමට ඔහු වරම් ලැබූ අතර, රෝමයේදී සුප්‍රකට ව්‍යාකරණඥ ඩනේටස්ගෙන් අධ්‍යාපනය ලැබුවා. මෙසේ ජෙරෝම් ව්‍යාකරණයේ, වාග් අලංකරණයේ සහ දර්ශනවාදයේ නිපුණ ශිෂ්‍යයෙක් බවට පත් වුණා. මේ අතර කාලයේදී ඔහු ග්‍රීක් භාෂාව හදාරන්නත් පටන්ගත්තා.

පොදු යුගයේ 366දී, රෝමය හැර ගිය ඔහු එහෙ මෙහෙ සැරිසරා, අන්තිමේදී ඉතාලියේ ආක්වලෙයාව තම ලැගුම්පොළ කරගත්තා. තපස් රැකීම ඔහුට හඳුන්වා දෙනු ලැබුවේ එහිදීයි. තම ආශාවන් අන්තයටම මර්දනය කිරීමේ අදහස් උදහස් වෙත ඇදී ගිය ඔහුත් ඔහුගේ මිත්‍ර කණ්ඩායමකුත්, තාපස ජීවන රටාවක් වර්ධනය කරමින් ඉදිරි අවුරුදු කිහිපය ගත කළා.

කිසියම් නොදත් බාධකයක් හේතුවෙන්, පො.යු. 373දී, කණ්ඩායම බෙදී යන්ට වුණා. ව්‍යාකූලත්වයට පත් ජෙරෝම්, බිතිනියාව, ගලාතියාව සහ සිසිලියාව හරහා පෙරදිග දෙසට ගමන් කර, අන්තිමේදී සිරියාවේ අන්තියෝකියට පැමිණියා.

දිගු ගමන ඔහුගේ සෞඛ්‍යයට දරුණු ලෙස බලපෑවා. අධික වෙහෙස සහ දුර්වල සෞඛ්‍යය නිසා ජෙරෝම් උණ රෝගය හැදී යාන්තමින් බේරුණා. ඔහු තම මිතුරෙකුට ලිව්වේ, “අනේ, ඔබ වෙත ස්වාමි වූ යේසුස් ක්‍රිස්තුස් මා ගෙනගියා නම්; අසනීපයක් නැතත් දුර්වල වූ මගේ සිරුර බිඳී ගොසින්” කියායි.

ලෙඩ දුක්, තනිකම සහ අභ්‍යන්තර හැලහැප්පීම් මදිවට, වැඩිකල් නොගොස් තවත් අර්බුදයකට ජෙරෝම් මුහුණ දුන්නා. ඒ ආත්මික අර්බුදයක්. තමාව දෙවිගේ “විනිශ්චයාසනය ඉදිරියට ඇදගෙන යනවා” ඔහු සිහිනෙන් දුටුවා. ඔහුව හඳුන්වා දෙන්නැයි කී විට තමා “ක්‍රිස්තියානියෙක්” යයි ඔහු පැවසුවා. එහෙත්, මුලසුන ගෙන සිටි තැනැත්තා දැඩි සේ කියා සිටියේ, “නුඹ බොරුකාරයෙක්. නුඹ ක්‍රිස්තුස්ගේ නොව සිසේරෝගේ අනුගාමිකයෙක්” කියායි.

ඒ වන තුරු ඉගෙනගැනීමට තිබූ ඔහුගේ දැවෙන ආශාව මූලිකව කේන්ද්‍රගත වී තිබුණේ මිථ්‍යා සම්භාව්‍ය කෘති කෙරෙහි මිස දෙවිගේ වචනය කෙරෙහි නොවේ. “හෘදය සාක්ෂිය නමැති ගින්නෙන් මා වද වින්දා” යයි ඔහු පැවසුවා. කාරණා නිවැරදි මඟකට ගෙන ඒම සඳහා ජෙරෝම් සිහිනය දකින අතරේම භාර වූයේ, “ස්වාමීනි, යළි කිසිදාක මා ලෞකික පොතක් ළඟ තබාගත්තොත් නැතහොත් යළිත් කියෙව්වොත්, ඒ මා ඔබ අතහැරියොත් පමණි” කියායි.

සිහිනයකදී කළ බාරයකට වගකියන්න තමාට බැරි බව පසුව ජෙරෝම් කියා සිටියත්, ඔහුගේ බාරය හෝ අඩුම තරමින් එහි ප්‍රතිපත්තියවත් ඉටු කරන්න ඔහු ඉටාගත්තා. මෙසේ ජෙරෝම් අන්තියෝකියෙන් පිටත් වී, හුදෙකලාව සොයාගෙන සිරියානු කාන්තාරයේ කැල්සිස් වෙත ගියා. තාපසයෙක් මෙන් ජීවත් වෙමින් ඔහු බයිබලයේ සහ ධර්මානුකූල පොත පතේ ගිලෙන්න පටන්ගත්තා. “මා දෙවිගේ පොත්, මීට පෙර කියවූ මිනිසුන්ගේ පොත්වලට වඩා වැඩි ජ්වලිතයකින් කියෙව්වා” කියා ජෙරෝම් කිව්වා. ඔහු එම ප්‍රදේශයේ කතා කළ සිරියානු භාෂාව ඉගෙනගත් අතර, ක්‍රිස්තියානි ධර්මය වැලඳගත් යුදෙව්වෙකු මාර්ගයෙන් හෙබ්‍රෙව් භාෂාවත් හැදෑරුවා.

පාප්ගේ නියමය

පස් අවුරුදු තපස් ජීවිතයකින් පසුව, වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා ජෙරෝම් අන්තියෝකියට නැවත ගියා. කෙසේවෙතත්, එහි පැමිණීමත් සමඟ පල්ලිය ප්‍රබල ලෙස බෙදී ඇති බව ඔහු දුටුවා. ඇත්තෙන්ම, කාන්තාරයේ සිටියදී පවා, ඩමේසස් පාප්ගෙන් මේ පිළිබඳව ජෙරෝම් උපදෙස් පතා තිබුණා. ඔහු කීවේ, “පල්ලිය කලහකාරි පක්ෂ තුනකට බෙදී ඇති අතර, ඒ ඒ පක්ෂයට සහය වීම සඳහා ඔවුන් මාව අයිති කරගැනීමට කැමැත්තෙන් සිටිත්” කියායි.

කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, අන්තියෝකියේ බිෂොප් තනතුරේ හිමිකරුයයි කියාගත් තිදෙනාගෙන් එක්කෙනෙක් වූ පෝලයිනස් සමඟ එකතු වීමට ජෙරෝම් තීරණය කළා. පෝලයිනස් දුන් පැවිද්ද ජෙරෝම් භාරගත්තේ කොන්දේසි දෙකක් උඩයි. මුලින්ම, තම තපස් ජීවිතයේ අභිලාෂයන් ලුහුබැඳීම සඳහා ඔහුට නිදහස ඕනෑ වුණා. දෙවනුව, එක පල්ලියක පූජක තනතුරෙහි රැඳී සිට සේවය කිරීමේ වගකීමෙන් මිදීමට එක හෙළාම ඔහුට ඕනෑ කළා.

පොදු යුගයේ 381දී, පෝලයිනස් සමඟ කොන්ස්ටන්ටිනෝපල් මන්ත්‍රණ සභාව වෙත යෑමට ජෙරෝම් හවුල් වූ අතර, ඉන් පසුව ඔහු සමඟ රෝමයටද ගියා. ඩමේසස් පාප් ඉක්මනින්ම ජෙරෝම්ගේ විශාරද ඥානය සහ භාෂිත හැකියාව හඳුනාගත්තා. අවුරුද්දක් ඇතුළත, කීර්තිමත් තනතුරක් වූ ඩමේසස්ගේ පෞද්ගලික ලේකම් තනතුරට ජෙරෝම්ව පත් කරනු ලැබුවා.

ලේකම් හැටියට වුණත්, ඔහු මතභේදවලින් වැළකී සිටියේ නැහැ. ඔහු ඊට කැමැත්තක් දැක්වුවා. උදාහරණයක් හැටියට, පාප්ගේ සුඛෝපභෝගී මාළිගාවෙහි සිටින අතරතුරේදීම, ඔහු තාපසයෙක් ලෙස ජීවිතය ගත කළා. ඊට අමතරව, තම තපස් ජීවිත ක්‍රමයට පක්ෂව කතා කිරීමෙන් සහ පූජකයන් සතු වැඩිමනත් ලෞකික දේවලට විරුද්ධව තියුණු ලෙස කතා කිරීම හේතුවෙන්, ජෙරෝම් නොසෑහෙන්න සතුරන් ප්‍රමාණයක් සාදාගත්තා.

කෙසේවෙතත්, විවේචකයන් මධ්‍යයෙහි ජෙරෝම්ට ඩමේසස් පාප්ගේ පූර්ණ සහය ලැබුණා. බයිබල් පර්යේෂණ දිගටම කරගෙන යෑමට ජෙරෝම්ට අනුබල දීම සඳහා පාප්ට හොඳ හේතු තිබුණා. එවකට, බයිබලයේ ලතින් අනුවාද ගණනාවක් භාවිතයේ පැවතුණා. මින් බොහොමයක් බරපතළ වැරදි සමඟින්, නොසැලකිලිමත් අන්දමින් පරිවර්තනය කර තිබුණා. ඩමේසස්ගේ සැලකිල්ලට භාජන වූ තවත් හේතුවක් වූයේ, ලතින් භාෂාව පල්ලියේ පෙරදිග ලෝකය සහ බටහිර ලෝකය දෙකඩ කිරීමයි. ලතින් භාෂාව දැන සිටියේ පෙරදිග සිටි ටිකදෙනෙකු පමණක් වූ අතර, ග්‍රීක් භාෂාව දැන සිටියේ බටහිර සිටි ඊටත් වඩා අඩු පිරිසක් පමණයි.

එමනිසා, සුවිශේෂයේ සංශෝධිත ලතින් පරිවර්තනයක් ලබාගැනීමට ඩමේසස් පාප් ඉතා ඕනෑකමින් බලා සිටියා. එහෙත් ඔහුට අවශ්‍ය කළේ, මුල් ග්‍රීක් භාෂාව නිරවද්‍යව පිළිබිඹු කරන, නමුත් ලතින් භාෂාවෙහි ව්‍යක්ත, පැහැදිලි පරිවර්තනයක්. ජෙරෝම් වනාහි එවැනි පරිවර්තනයක් කළ හැකි විශාරදයන්ගෙන් කෙනෙක් වුණා. ග්‍රීක්, ලතින් සහ සිරියානු භාෂාවල ව්‍යක්තව සිටි, හෙබ්‍රෙව් භාෂාව පිළිබඳව ප්‍රමාණවත් දැනුමක් තිබූ ඔහු, වැඩය සඳහා හොඳට ගැළපුණා. ඉතින්, ඩමේසස්ගේ නියමය පරිදි, තම ජීවිතයේ මීළඟ අවුරුදු 20කට වැඩි කාලයක් ගෙවා දමන ව්‍යාපෘතියක් ජෙරෝම් විසින් ඇරඹුවා.

මතභේදය තියුණු වෙයි

සුවිශේෂය පරිවර්තනය කිරීම මහත් වේගයකින් සිදු කළත්, පැහැදිලි, පාණ්ඩිත්‍ය ශිල්පයක් ජෙරෝම් පිළිබිඹු කළා. ග්‍රීක් ලියවිල්ල සමඟ ඉතා සමීප එකඟත්වයකට ගෙන ඒම සඳහා, එවකට තිබූ සියලුම ග්‍රීක් අත්පිටපත් ඔහු සසඳා බැලූ අතර, ලතින් ලියවිල්ලේ ශෛලියේ මෙන්ම සාරයෙත් නිවැරදි කිරීම් සිදු කළා.

ග්‍රීක් සෙප්ටූඅජින්ට් ලියවිල්ල මත පදනම් කරගෙන කළ, ගීතාවලියේ ලතින් අනුවාදය මෙන්ම සුවිශේෂ හතරේ ජෙරෝම්ගේ පරිවර්තනයද සාමාන්‍යයෙන් පිළිගැනීමකට ලක් වුණා. එසේ වුවත්, ඔහුට ඒ වෙද්දිත් විවේචකයන් සිටියා. “වැදගැම්මකට නැති භූතයෝ සමහරෙක්, මා පැරැන්නන්ගේ අධිකාරයට සහ මුළු ලෝකයේම සිතුම් පැතුම්වලට එරෙහිව සුවිශේෂයේ කොටස් වෙනස් කිරීමට වෑයම් කළායයි චෝදනා කරමින්, හිතාමතාම මට අඩන්තේට්ටම් කළා” යයි ජෙරෝම් ලිව්වා. පොදු යුගයේ 384දී, ඩමේසස් පාප් මියගිය විට එවැනි චෝදනා තවත් තියුණු වුණා. අලුත් පාප් සමඟ වැඩි සම්බන්ධයක් නොතිබූ නිසා රෝමය හැර යන්න ඔහු තීරණය කළා. නැවත වරක්, ඔහු පෙරදිගට ගමන් කළා.

හෙබ්‍රෙව් විශාරදයෙක් බිහි වූ සැටි

පොදු යුගයේ 386දී, ජෙරෝම් තම ජීවිතයේ ඉතිරි කාලය ගත කළ බෙත්ලෙහෙමේ පදිංචියට පැමිණියා. ඔහු සමඟ කුඩා පක්ෂපාත අනුගාමිකයන් කණ්ඩායමක්ද සිටි අතර, රෝමයෙන් පැමිණි වංශවත්, ධනවත් ස්ත්‍රියක් වූ පාවුලාද ඒ අතර වුණා. ජෙරෝම්ගේ දේශනා කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට පාවුලා තපස් ජීවිත ක්‍රමය වැලඳගත්තා. ඇගේ මූල්‍ය සහය සහ ජෙරෝම්ගේ මඟ පෙන්වීම යටතේ තාපසාරාමයක් පිහිටුවනු ලැබුවා. එහිදී ජෙරෝම් තම පාණ්ඩිත්‍ය කාර්යය දිගටම කරගෙන ගිය අතර, ඔහුගේ ජීවිතයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම කෘතිය සම්පූර්ණ කළේ එහිදීයි.

පලස්තීනයේ ජීවත් වීම, හෙබ්‍රෙව් භාෂාව තේරුම්ගැනීමේ වැඩි දියුණු වීමට ජෙරෝම්ට අවස්ථාව සලසා දුන්නා. භාෂාවේ සමහර අමාරු කාරණා තේරුම්ගැනීමට උපකාර කිරීම සඳහා ඔහු යුදෙව් ගුරුවරුන් කිහිපදෙනෙකුට මුදල් පවා ගෙව්වා. ගුරුවරයෙක් සිටියත්, එය පහසු යමක් වූයේ නැහැ. එක් ගුරුවරයෙක් වූ ටයිබීරියස්හි බාරානිනාස් ගැන ජෙරෝම් කීවේ, “රාත්‍රියේදී බාරානිනාස්ගෙන් ඉගෙනගැනීමේදී මා මොනතරම් දුකක් සහ වියදමක් දැරුවාද” කියායි. ඔවුන් රාත්‍රියේදී ඉගෙනගත්තේ ඇයි? “ක්‍රිස්තියානි” කෙනෙකුව ආශ්‍රය කිරීම ගැන යුදෙව් සමාජය දැරූ මතයට බාරානිනාස් භය වූ නිසයි!

උගුරෙන් නඟන ගොරෝසු හඬවල් නිවැරදි ලෙස උච්චාරණය කරන්න බැරිවීම හේතුවෙන් ජෙරෝම්ගේ දවසේ සිටි යුදෙව්වන්, හෙබ්‍රෙව් කතා කරන අන්‍ය ජාතිකයන්ට උසුළු විසුළු කළා. කෙසේවෙතත්, දැඩි ප්‍රයත්නයකින් පසු මේ හඬවල් නිපුණ ලෙස උච්චාරණය කරන්න ජෙරෝම්ට හැකි වුණා. හෙබ්‍රෙව් භාෂාවේ ශබ්ද සමූහයක් ලතින් භාෂාවෙන් ලියා දක්වන්නත් ජෙරෝම් සමත් වුණා. ඔහුට හෙබ්‍රෙව් වචන මතක තබාගැනීමට පමණක් නොව, එම කාලයේ පැවති හෙබ්‍රෙව් උච්චාරණ රැකගැනීමටද මේ පියවර උපකාර වුණා.

ජෙරෝම් මුහුණ දුන් තියුණුම මතභේදය

ඩමේසස් පාප් ජෙරෝම් ලවා කොපමණ දුරකට බයිබලය පරිවර්තනය කරගැනීමට සිතාගෙන සිටියාදැයි පැහැදිලි නැතත්, පරිවර්තනය සම්බන්ධයෙන් ජෙරෝම් දැරූ ආකල්පය ගැන කිසි සැකයක් නැහැ. ජෙරෝම් වනාහි දැඩි මානසික ඒකාග්‍රතාවකින් යුත්, අධිෂ්ඨානපූර්වක කෙනෙක් වුණා. ඔහුගේ දැවෙන ආශාව වූයේ, “පල්ලියට ප්‍රයෝජනවත් වූද, මතු පරම්පරාවට වටිනා වූද” යමක් නිමවන්නයි. මේ අනුව, මුළු බයිබලයම සංශෝධිත ලතින් පරිවර්තනයක් ලෙස සපයන්න ඔහු තදින් ඉටාගත්තා.

හෙබ්‍රෙව් ලියවිල්ල සඳහා, සෙප්ටූඅජින්ට් පදනම් කරගෙන තම පරිවර්තන කටයුතු කිරීමට ජෙරෝම් සිතාගත්තා. හෙබ්‍රෙව් ලියවිල්ලේ මෙම ග්‍රීක් අනුවාදය මුලින්ම පරිවර්තනය කළේ පො.යු.පෙ. තුන්වන සියවසේදීයි. එය කෙළින්ම දේවානුභාවයෙන් කළ එකක්යයි බොහෝදෙනෙක් සිතුවා. මෙසේ, සෙප්ටූඅජින්ට් පරිවර්තනය එවකට ග්‍රීක් කතා කළ ක්‍රිස්තියානීන් අතර, පුළුල්ව පැතිරුණා.

කෙසේවෙතත්, ජෙරෝම් තම වැඩය කරගෙන යනවාත් සමඟම, ලතින් භාෂාවේ මුහුණ දුන් ආකාරයේ අසමානකම්, ග්‍රීක් අත්පිටපත් අතරත් සොයාගත්තා. ජෙරෝම්ගේ කලකිරීම තවත් වැඩි වුණා. අන්තිමේදී ඔහු නිගමනයකට එළඹුණා. ඒ, ඉතා ගරු කොට සැලකූ සෙප්ටූඅජින්ට් ඇතුළු ග්‍රීක් අත්පිටපත් අත්හැර, කෙළින්ම මුල් හෙබ්‍රෙව් ලියවිල්ල වෙත යෑමයි.

මෙම තීරණය උද්ඝෝෂණයක් ඇති කළා. යුදෙව්වන්ගේ වාසිය තකා පල්ලියේ චාරිත්‍ර අත්හරින ලියවිලි වෙනස්කරන්නෙක්, දෙවිව කෙලසන්නෙක් ලෙස සමහරුන් ජෙරෝම්ව හංවඩු ගැසුවා. එවකට පල්ලියේ ප්‍රධාන ධර්මාචාර්යවරයාව සිටි ඔගස්ටීන් පවා සෙප්ටූඅජින්ට් ලියවිල්ලට නැවත යන්නැයි ජෙරෝම්ගෙන් ඉල්ලා සිටියා. ඔහු මෙහෙම කිව්වා: “බොහෝ පල්ලිවල පොදුවේ ඔබගේ පරිවර්තනය කියවන්න පටන්ගත්තොත්, එය ශෝකජනක දෙයක් වෙයි. මන්ද, බයිබල් පද කියවද්දී, ලතින් පල්ලිවලත් ග්‍රීක් පල්ලිවලත් වෙනස්කම් ඇති වන නිසයි.”

ඔව්, බටහිර ලෝකයේ පල්ලි, හෙබ්‍රෙව් ලියවිල්ල මත පදනම් ජෙරෝම්ගේ ලතින් ලියවිල්ල පාවිච්චි කරන අතරතුරේදීම, පෙරදිග පිහිටි ග්‍රීක් පල්ලි සෙප්ටූඅජින්ට් අනුවාදය පාවිච්චි කළොත් පල්ලිය දෙකඩ වෙයි යන භයෙන් ඔගස්ටීන් පෙළුණා.b ඊට අමතරව, ජෙරෝම්ගේ පරිවර්තනය සඳහා සටන් කිරීමට සිටින්නේ ජෙරෝම් පමණක්ම නිසා, ඒ වෙනුවෙන් සෙප්ටූඅජින්ට් පරිවර්තනය ඉවතලෑම ගැන ඔගස්ටීන් සැක පහළ කළා.

මෙම විරුද්ධවාදීන් සියල්ලන් සමඟ ජෙරෝම් ප්‍රතික්‍රියා කළේ කෙසේද? ජෙරෝම් විවේචකයන්ව ගණන් ගත්තේ නැහැ. එය ඔහුගේ ගතිය වුණා. ඔහු කෙළින්ම හෙබ්‍රෙව් භාෂාව පරිවර්තනය කරමින්, පො.යු. 405දී තම ලතින් බයිබලය සම්පූර්ණ කළා. අවුරුදු ගණනාවකට පසු ඔහුගේ පරිවර්තනයට වල්ගේට් යන නාමය ඈඳුණු අතර, එය යොමු දක්වන්නේ, පොදුවේ ලබාගත හැකි අනුවාදයක් යන්නටයි (ලතින් වල්ගේටස් කියන්නේ, “පොදු, ජනප්‍රිය වූ යමක්” යන්නයි).

දිගු කාලීන අත් කරගැනීම්

හෙබ්‍රෙව් ලියවිල්ලේ ජෙරෝම්ගේ පරිවර්තනය, අනුවාදයකට, එනම් එවකට පැවති ලියවිල්ලක අනුවාදයකට වඩා වැඩි යමක් වුණා. පැමිණීමට තිබූ පරම්පරා ගණනාවක් සඳහා, එය බයිබල් අධ්‍යයනයේ සහ පරිවර්තනයේ ක්‍රියාමාර්ගය වෙනතකට හැරෙව්වා. “වල්ගේට් [පරිවර්තනය] හතරවන සියවසේ සිදු කළ ශ්‍රේෂ්ඨතම සහ මහත් බලපෑමෙන් යුත් සාහිත්‍ය කෘතියයි” කියා ඉතිහාසඥ විල් ඩියුරන්ට් කිව්වා.

සරදම්ශීලී දිවකින් සහ විවාදශීලී පෞද්ගලිකත්වයකින් හෙබි ජෙරෝම්, දේවානුභාවය ලත් හෙබ්‍රෙව් පිටපත වෙත තම බයිබල් පර්යේෂණ යළිත් වරක් ගෙන ගියා. එසේ කළේ කිසිවෙකුගේ උපකාරයක් නැතුව තනිවමමයි. අදදින අපට තවදුරටත් සොයාගැනීමට නැති හෙබ්‍රෙව් සහ ග්‍රීක් බයිබල් අත්පිටපත්, ඉතා උනන්දුවෙන් අධ්‍යයනය කරමින් සන්සන්දනය කළා. ඔහුගේ කෘතිය නිම කළේ, යුදෙව් මැසරීට්වරුන්ගේ වැඩයටත් පෙරයි. එබැවින්, බයිබලයේ විකල්ප යෙදුම් සන්සන්දනය කිරීම සඳහා වල්ගේට් පරිවර්තනය වටිනා යොමු දැක්වීමක්.

ඔහුගේ අන්තවාදී හැසිරීම හෝ ආගමික අදහස් උදහස් අනුමත නොකළත්, බයිබල් පරිවර්තනයේදී මතභේදයට ලක් වූ මෙම පුරෝගාමියාගේ කඩිසර ප්‍රයත්නය අගය කරන්න දෙවිගේ වචනයට ප්‍රේමකරන්නන්ට හැකියි. ඔව්, ජෙරෝම් ඔහුගේ ඉලක්කය අත් කරගත්තා. ඇත්තෙන්ම ඔහු “මතු පරම්පරාවට වටිනා” යමක් නිමවූවා.

[පාදසටහන්වල]

[28වන පිටුවේ පින්තූරය]

බෙත්ලෙහෙමේ පිහිටි ජෙරෝම්ගේ පිළිරුවක්

[හිමිකම් විස්තර]

Garo Nalbandian

[26වන පිටුවේ පින්තූරයේ හිමිකම් විස්තර]

ඉහළ වමේ, හෙබ්‍රෙව් අත්පිටපත: The Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem අනුග්‍රහයෙනි; පහළ වමේ, සිරියානු අත්පිටපත: Chester Beatty Library, Dublinහි භාරකරුවන්ගේ කාරුණික අවසර ඇතුවයි; ඉහළ මැද, ග්‍රීක් අත්පිටපත: Israel Antiquities Authority අනුග්‍රහයෙනි