DJAMBA DJƐ WEKELO 15
Kɛkɔnge k’okokaso ndjeka má ansese wa Yeso?
‘Nde aheetaka l’owila w’otondo atananghe akambo wa wɔlɔ edjinge atakɔnɔla elando.’—ELE. 10:38.
YEEMBO 13 Kristo alekɔ ndjɔmbɔmba kɛso (lá Otetela)
LÁ YOPASƐa
1. Kɔkɔndɔla kɛnɛ kehetisá winá wɔ Yeso ndananghe nsese djɛnde djɛ ntondo.
KOKANELA nkambo djehetisá t’ekomo k’ɔnɔnyi wɔ 29 D.D. má bango dj’olemo wɔ Yeso. Wetaka Yeso nya nyɔ kɛnde Mariya, l’ambeki wande amɔtshi tá fɛtɛ kɛ bala lá Kanana, iwawandja imɔtshi yelá nɔrdɛ kɛ Nazarɛtɛ, mbandja kɛ Yeso ndawotshɔ. Mariya ayalaka ilongo yɛ ase nkfumbo kɛsɔ edjinge nyɛnamaka etengo nde ákotshɛki djɛ ndongola angangɛnda. Koko lá winá wɔ fɛtɛ kɛ bala kɛsɔ, okakasano ɔmɔtshi woposaka wokokisá mpɛyɛ ase nkfumbo edjinge antshukami wa bango wasɔ nsɔnyi k’efula, okakasano wɔkɔ nde, waná washilaka.b Mbala imɔtshi anto wayisá walekaka lofulo lɔ angangɛnda wa yete. Mariya atshɔka la nkeke te wɔnande ko oshimelaka ante: ‘Wapalekɔ la waná.’ (Dj. 2:1-3) Ko Yeso ndananghe nge? Nde ananghaka nkambo mɔtshi djɛ nkamɔ, akadjimolaka washi ‘waná wa wɔlɔ lombombe.’—Dj. 2:9, 10.
2-3. a) Wopo wɔkɔnge Yeso ndakambaka la nkfulu kɛnde kɛ nkamɔ? b) Wopo wɔkɔnge w’okokaso mba wapɔ má ndjeka ansese wa Yeso?
2 Yeso ananghaka ansese ankina efula l’ilá k’olemo wɔnde.c Nde akambaka la nkfulu kɛnde kɛ nkamɔ djɛ nkotshɛ́ wa miliyɔ y’anto. Ndjɔmbɔmba, ngo l’ansese ape toko, nde alesɛka ampame 5 000 edjinge m’ɔkɔngɔ wɔ lasɔ nde alesɛka lonkina ampame 4 000. Ntsha tombila amato edjinge dɛngɛ djeyalisá l’eteyi, lofulo l’anto ankfumɔ lotalekana 27 000. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Lá mbamba yɛkɔ ipe yɛsɔ, Yeso asadjɛka lonkina efula k’anto wayalisá l’elando. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Kokanela wopo wɔ eloyi w’anto wasɔ iyakamɔ winá wɔ Yeso ndaalesɛ la ndaasadjɛ lá yopo yɛ nsese!
3 Lɔɔko kɛnɛ, iso nkoka ndjeka akambo efula má ansese wa Yeso. Lá djamba djɛnɛ, tɔngɛna elakanyelo ɛmɔtshi wekembɛ djawo w’okokaso ndjeka m’ansese wasɔ. Masɔ tongoshishima wopo w’okokaso ndjokola okitshakitshɛ la djandji djɛ Yeso ndɛnyɛka winá wɔ ndananghaka ansese.
ELAKANYELO W’OWASO LÁ NKAMBO DJƐ YEHOVA LA DJƐ YESO
4. Lá nkambo dj’anto wakɔna w’owaso elakanyelo wekembɛ djawo má ansese wa Yeso?
4 Ansese wa Yeso ntolakanyɛka elakanyelo wekembɛ djawo ape ngo lá nkambo djɛnde nyɔmɛlɛ toko, koko edjinge djɛ Papa kɛnde. Alekɔ nghɔsɔ ladjikɛnde Yehova ndeke loyalaki Ikɔkɔ yɛ nsɔsɔlɔ y’ansese wasɔ. Elemo 10:38 ntoshimelaka ante: ‘Ndjambe okfutaka avuta [Yeso] la nyuma k’ekina, la nkfulu edjinge nde ataheetaki l’owila w’otondo atananghe akambo wa wɔlɔ edjinge atakɔnɔla anto ankfumɔ w’ɛnaki ndjolo me Djabolo, ladjikɛnde Ndjambe ayalaki esanga lande.’ Vungɔ lonkina ente, Yeso okolaka Papa kɛnde lá lɛdji lɔ djɔ lá tokanyi la má wopo wɔ ndoyawokaka lá kenkfumɔ kɛ ndatepelaka, kɛ ndananghaka la má ansese wande. (Dj. 14:9) Tokolenda elakanyelo esato w’okokaso mba má ansese wa Yeso.
5. Kɛkɔnge ketshindaki Yeso djɛ nangha ansese? (Mateo 20:30-34)
5 Ntondontondo, Yeso nya Papa kɛnde ntɔkɔpaka lombombe. Winá wɔ ndayalaka lá looko, Yeso ɛnyɛka ngandji k’efula kɛ ndokaka anto má nkamba la nkfulu kɛnde kɛ nkamɔ djɛ nkotshɛ́ wɛɛnaki ndjolo. Lá mbamba kɛmɔtshi, ampame ipe yembowodjɛ wiso woleelaka djɛ nde ndaakotshɛ́. (Wala Mateo 20:30-34.) Tokote ente Yeso ‘awokaka djandji’ ko masɔ aasadjɛka. Etengo yombokamba lanɛ, itepela yɛ Grɛkɛ yekadjimɔma ‘awokaka djandji’ nsakisolaka nkɛtshi k’efula k’onto okakande l’oloko. Nkɛtshi k’efula kɛ nghɔsɔ, kelekɔ́ lonkina ilembetelo yɛ ngandji, ndeke lotshindisá Yeso lonkina djɛ ndesɛ anto wayalaki la ndjala edjinge nsadjɛ kanga anghɛnyi. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Iso nkoka ndjala l’eshikikelo ente Yehova, Ndjambe kɛ ‘nkɛtshi k’efula,’ nde nya Wɔnande ntɔkɔpaka efula edjinge ndjalaka la yɛnyi winá wɔtɛnawɔ tɛna ndjolo. (Luka 1:78; 1 Pɛ. 5:7) Ndjokamaka papoo ente nsɔsɔlɔ nde nkombolaka nyimɛ akambo ankfumɔ wɛnyɛ anto nkɛtshi!
6. Nkfulu kɛkɔnge Ndjambe ndapɛyɛ Yeso?
6 W’ape, Ndjambe apɛyɛka Yeso nkfulu kɛ nkandola ekakasano enkfumɔ w’anto. Má ansese wande, Yeso ɛnyɛka nkfulu kelekɔ́ lande kɛ ndongela ekakasano enkfumɔ wɛ sopakoke ndongela má wolo wɔsɔ isɔmɛlɛ. Ndjɔmbɔmba, nde alekɔ la nkfulu kɛ ntotshungola má ikɔkɔ y’ekakasano w’anto, ntepela ente mpekanto kɛ sakite la eposelo wɛnde wɛ nyɛtshi, elando la nyɔyi. (Mat. 9:1-6; Ɔrɔ. 5:12, 18, 19) Ansese wande wɛnyɛka ente nde nkoka nsadjɛ ‘wepo w’elando enkfumɔ’ edjinge kaanga nkfundola edjo. (Mat. 4:23; Dj. 11:43, 44) Lonkina, nde alekɔ la nkfulu kɛ ndjapamela mpopo yɛ wolo la kɛ ndongela nyuma yɛpɔlɔ. (Mar. 4:37-39; Luka 8:2) Ɔsɔngo owaso lokembo má ndjewa ente Yehova ambɔpɛyɛ́ Wɔnande nkfulu kɛ nghɔsɔ!
7-8. a) Ansese wa Yeso ɔtɔpɛyɛwɔ eshikikelo kɛkɔnge? b) Nsese djɛkɔnge dj’okongɛ l’oloko lukuluku l’andja wa bango wayaye?
7 W’asato, iso nkoka ndjala l’eshikikelo ente ɛtshɔkɔ w’okongelaso l’etsho weyaye l’ɛlɔndjɛlɔ k’Onkfumi wɔ Ndjambe wengokotshama. Ansese wa Yeso ndananghe winá wɔ ndawikaka etengo onto lanɛ lá looko ntɛnyɛka kɛnɛ kɛ ndongonangha lá looko l’otondo etengo Nkfumi k’Onkfumi wɔ Ndjambe wel’olongo. Kolenda kɛnɛ kengonanghemá lako ilá l’ɛlɔndjɛlɔ kɛ Kristo. Tongoyala l’alemba wa djɔ, ladjikɛnde nde angimɛ wepo w’elando enkfumɔ l’akambo ankfumɔ watshimbɛ anto yimba. (Iza. 33:24; 35:5, 6; Ndj. 21:3, 4) Topavɔki la ndjala lonkina, kana nyɛna ndjolo l’ambalaka yeyɛ má nkete djetongamisá. (Iza. 25:6; Mar. 4:41) Tongoyala l’osasa lombombe wɔ ndongola anto waso wa ngandji wangokfundɔ má ‘anketa yevungɔmá.’ (Dj. 5:28, 29) Nsese djɛkɔnge dj’olekɛ nkonga l’oloko lukuluku l’andja wa bango wayaye?
8 Winá wɔ ndananghaka ansese, Yeso ɛnyɛki okitshakitshɛ w’efula edjinge nkɛtshi, wekeka w’oyɛso ladjɛ ndjokola. Nyontshɔ tokoshishima ndjɔmbɔmba ipe, towanga l’ɔkɔndɔ wɔ fɛtɛ kɛ bala kenanghemisá lá Kanana.
OLAKANYELO WOLENDANA L’OKITSHAKITSHƐ
9. Kɛkɔnge kɛ Yeso ndananghe lá fɛtɛ kɛmɔtshi kɛ bala? (Djɔanɛ 2:6-10)
9 Wala Djɔanɛ 2:6-10. Winá wɔ waná yashile lá fɛtɛ kɛ bala, Yeso ayalaka ngo ladjɛ nangha nkambo mɔtshi? Lako. Lako prɔfɛsi kɛmɔtshi ketepelisá ante Yeso angonangha nsese djɛ mposɛ waná. Ko kokanela wopo w’otakokɛ ndawoka ntsha waná yashile nde lá fɛtɛ kɛko kɛ bala. Mbala imɔtshi Yeso okoka nkfumbo kɛsɔ nkɛtshi, pekapeka atshukami wa bango wasɔ, ndeke ndakɔpɛ ndaseeyɛ nsɔnyi kɛsɔ. Djɛkondeke, etengo sotepelaki má djiko, nde ananghaka nsese. Nde akadjimolaka litrɛ yɛ washi 390 waná wa wɔlɔ efula. Mbala imɔtshi nde ananghaka wana wasɔ efula nghɔsɔ, djɛ wamɔtshi ntshikila ko iwɔ ndokamba la wakɔ m’ɔkɔngɔ kana djɛ antshukami wa bango wasɔ ndosadjɛ ko mba ndambo kɛ nkfuta. Ɔsɔngo osasa woyalisá l’antshukami wa bango wasɔ!
Tokole Yeso má nsamba ndawandjɛ l’akambo w’onanghaso (Lenda itenyi 10-11)e
10. Akambo ankina wakɔnge wa djonyi wotanaso l’ɔkɔndɔ welá Djɔanɛ shapitrɛ 2? (Lenda edjinge ntshango.)
10 Tokoshishima tokakambo tɔmɔtshi tɔ djonyi tolekɔ́ l’ɔkɔndɔ welá Djɔanɛ shapitrɛ 2 wɔsɔ. Ɔmbɛnaka ente ape Yeso ndeke lolodjisá washi l’ambaka? L’edjena kɛ nde nsepa ikanyi y’anto tende nyɔmɛlɛ, nde ashimelaka enkambi dj’iwɔ ndodjɛ washi l’ambaka. (Vɛrse 6, 7) Edjinge m’ɔkɔngɔ wɔ nde nkadjimola washi waná, Yeso atɔsá ndambo kɛ waná nyɔmɛlɛ djɛ ntekameyɛ ilɔndjɛ yɛ fɛtɛ. Koko, nde ashimelaka enkambi dj’iwɔ nangha. (Vɛrse 8) Lá nsɔsɔlɔ Yeso atɔsá nkɔpɔ djɛ waná, ko ntshɔ lá ntondo kɛ anto w’iyete lá fɛtɛ, ko ntateyɛ ndawandjɛ ante: ‘Nyokekameyɛ waná wamomonangha ngo winá wɔsɔ!’
11. Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má nsese djɛ Yeso?
11 Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má nsese djɛ Yeso ndakadjimola washi waná? Olakanyelo wolendana l’okitshakitshɛ. Yeso atayafuná lá nkambo dj’ansese; lá nsɔsɔlɔ, nde atayawandjɛ kaanga ndambo daambi lá akambo wa ndananghaka. Koko, l’okitshakitshɛ onkfumɔ edjinge mbala la mbala, nde akawoyɛki lomo l’onkfumɔ ngo te Papa kɛnde. (Dj. 5:19, 30; 8:28) Ntsha tombokola Yeso má nama ikanyi y’okitshakitshɛ lá nkambo djɛso isɔmɛIɛ, topangoyawandjɛka isɔmɛlɛ l’akambo w’onanghaso. Ayale nkambo djɛkɔnge dj’okokaso nangha l’olemo wɔ Yehova, totayawandjɛke isɔmɛlɛ, koko towandjɛ Ndjambe kɛso kɛ wɔlɔ efula k’oyɛso la mpeyi kɛ nkambela. (Jɛr. 9:23, 24) Nyontshɔ tɔɔpɛyɛke lomo lɛlama lande. Lá nsɔsɔlɔ nkambo djɛkɔnge dj’okokaso nangha ipa l’okotshɔ wɔ Yehova?—1 Kɔ. 1:26-31.
12. Wopo onkina wɔkɔnge w’okokaso ndjokola okitshakitshɛ wɔ Yeso? Pɛyɛ ndjɔmbɔmba.
12 Tolende yopo inkina y’okokaso ndjokola okitshakitshɛ wɔ Yeso. Kokanela nkambo djɛnɛ: Ikokolo imɔtshi ɔsaka winá efula djɛ nkotshɛ́ olangala ɔmɔtshi wolekɔ́ onkambi wokotshɛ́ djɛ nde ndɔngɔsɔla djamba djɛnde djɛ ntondo. Mpeyi má okotshɔ wɔnde, wɔnanyɔ w’olangala wɔsɔ ambɔpɛyɛ djamba djekembɛ efula, djembosasangɛ otshumano w’otondo. M’ɔkɔngɔ wɔ losanghanyɛ, onto ɔmɔtshi amboyɛ le ikokolo yɛsɔ ko amboshimela ante: ‘Wɔnanyɔ kampanda ambɔpɛyɛka djamba djɛ wɔlɔ efula, ape nghɔsɔ?’ Ikokolo yɛsɔ ladjɛ ntepela ante: ‘Ee, koko lemi ndeke lɔsisá winá efula djɛ ndookotshɛ́’? Ndo koko angotepela l’osasa onkfumɔ ante: ‘Ee, ambɔpɛyɛka nsɔsɔlɔ djamba djɛ wɔlɔ efula. Ndekɔ l’osasa efula lá nkambo djɛnde’? Ntsha tolekɔ l’okitshakitshɛ, topangohona ndawandjɛ má akambo wa wɔlɔ wonanghelaso anto ankina. Tolekɔ l’osasa má ndjewa ente Yehova nyɛnaka edjinge ndɔsaka kenkfumɔ konanghaso la ntshina. (Ɛdjɛ la Mateo 6:2-4; Heb. 13:16) Lá nsɔsɔlɔ, iso nsasangɛka Yehova winá w’okolaso Yeso má ndjala l’okitshakitshɛ.—1 Pɛ. 5:6.
OLAKANYELO WOLENDANA LA NKƐTSHI
13. Kɛkɔnge kɛ Yeso ndɛnyi entshupa la ngando kɛ Naina, ko ndananghe nge? (Luka 7:11-15)
13 Wala Luka 7:11-15. Kokanela nkambo djɛnɛ djehetisá t’anteyi anteyi k’olemo wɔ Yeso. Nde atatshɔki tá Naina, ngando kelá Ngalileya kelekɔ́ entshupa la Shunema, mbandja kɛ ɔprɔfɛtɛ Elisha ndakfundola wɔna omoto ɔmɔtshi ambohetá ɛnɔnyi etengo 900. (2 Nk. 4:32-37) Winá wɔ Yeso ndakome entshupa la wiso wɔ ngando, nde ɛnaka oloyi w’anto watapose má ngando l’odjo. Ɔsɔ ayalaka nsɔsɔlɔ nkambo djɛ yɛnyi efula ladjikɛnde, wadj’odjo ambovusɛ ɛtɔyi kɛnde kɛ wɔna. Koko nyɔ keyalaki la yɛnyi y’efula kɛsɔ atayalá nyɔmɛlɛ; nde ayalaka esanga l’oloyi w’anto woyayɛki má ngando. Yeso emɛka oloyi w’anto wɔsɔ ko ananghelaka nyɔ keyalaki la yɛnyi y’efula kɛsɔ nkambo mɔtshi djɛ nkamɔ, ntepela ente nde akfundolaka wɔnade! L’anteyi kɛ anto asato wa Yeso ndakfundola w’otepelawɔ l’evanjiliyo, ɔsɔ ndeke onto wɔ ntondo.
Tokole Yeso má nyɛnyɛ nkɛtshi k’okaso winaso walekɔ́ la yɛnyi (Lenda itenyi 14-16)
14. Akambo amɔtshi wa djonyi wakɔnge w’otanaso l’ɔkɔndɔ welá Luka shapitrɛ 7? (Lenda lonkina ntshango.)
14 Tokolenda akambo amɔtshi wa djonyi w’otanaso l’ɔkɔndɔ welá Luka shapitrɛ 7. Ɔmbɛnaka ente Yeso ‘ɛnaka’ nyɔ keyalaki la yɛnyi kɛsɔ edjinge masɔ ‘nde owokaka djandji’? (Vɛrse 13) Djɛkondeke, kɛnɛ kɛ ndɛɛnyi, mbala imɔtshi delo djɛ ndotalelaka winá wɔ ndotakɛndaká lá ntondo kɛ odjo wɔ wɔnande, okomɛka djɛ nde ndoowoká nkɛtshi k’efula. Yeso atoka nyɔ kɛsɔ ngo nkɛtshi toko, nde ɛnyɛka nkɛtshi kɛ ndowokaká. Ape l’ehamo, nde oshimelaka la djoyi djɛ ndookembɛ ante: ‘Nkɔmba ndela.’ Masɔ nde ɔsaka nonghanyi kɛ nangha nkambo mɔtshi. Nde ankfundolaka wɔnande ko ‘ɔpɛyɛka le nyɔ kɛnde.—Vɛrse 14, 15.
15. Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má nsese djɛ Yeso?
15 Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má nsese djɛ Yeso djɛ ndakfundola wɔna wadj’odjo? Tombowa olakanyelo wɔ ndjoka anto walekɔ́ la yɛnyi nkɛtshi. Lá nsɔsɔlɔ, topalekɔ l’akoka wa nkfundola edjo etengo Yeso. Koko, etengo Yeso, iso nkoka ndjoka waalelá boto djɛwɔ nkɛtshi má ndaakɔmɛka. Iso nkoka ndɔsa nonghanyi kɛ ndawɛnyɛ kɛtshi kawokaso má ntepela kana nangha nkambo mɔtshi djekoka ndaakotshɛ́ la ndaakembɛ.d (Woo. 17:17; 2 Kɔ. 1:3, 4; 1 Pɛ. 3:8) Kaanga itepela y’itenyi kana enanghedji kɛmɔtshi kɛ daambi nkoka ndaakembɛ.
16. Etengo ntshango ɛnyɛwɔ, olakanyelo wɔkɔnge ngombowa má kɛnɛ kekomelisá nyɔ kevusisá wɔnande atahete ilá?
16 Tokolenda nkambo mɔtshi djekomelisá nyɔ kɛmɔtshi. Amboheta ɛnɔnyi efula, nkaana kɛmɔtshi ɛnaka nyɔ kɛmɔtshi keyalisá entshupa lande alela winá wɔ ya tshumbaka yeembo imɔtshi lá losanghanyɛ l’otshumano. Yeembo yɛsɔ yatepelakí nkambo djɛ nkongi dj’ekfundwelo edjinge nyɔ kɛsɔ avusɛka wɔnande w’omoto atahete ilá. Ladjikɛnde nde ewaki nkambo djɛsɔ, nkaana kɛsɔ asukanaka mbala kɛkɔ kɛmɔ nyande, owakfɛka lɔwɔ lá mpɛka edjinge atshumbaka nyande etenyi kɛ yeembo ketshikalisá. M’ɔkɔngɔ nyɔ kɛsɔ avungɔ ante: “Ndjalaka la ngandji k’efula te wananyɔ l’ankaana.” Nde ayalaka la djedjɛ dj’efula lá wopo wɔ ndatshu tá losanghanyɛ lɔsɔ. Nde atepelaka ante: “Lá Mvulu k’Onkfumi ndeke idjena yowakaso lokembo.” Iso nkoka ndjala l’eshikikelo ente Yehova nyɛnaka edjinge ndɔsaka kaanga ikakambo yɛ daambi y’onanghaso djɛ nyɛnyɛ nkɛtshi k’okaso winaso wambovusɛ walekɔ́ la ‘yɛnyi lá yimba’ la ntshina.—Yee. 34:18.
NONGHANYI KƐ WEKELO KEKEMBƐ DJAWO
17. Kɛkɔnge kɛ sombeka lá djamba djɛnɛ?
17 Iso nkoka mba lokembo l’efula winá w’owalaso ɛkɔndɔ welá Evanjiliyo wetepela ansese wa Yeso ndananghe. Ansese wasɔ ntolakanyɛka ente Yehova nya Yeso ntɔkɔpaka efula, Yeso alekɔ la nkfulu kɛ nkandola ekakasano enkfumɔ wɛ wana w’anto, edjinge alaka wa Ndjambe wangokotshama lako ilá winá wɔ Onkfumi wɔ Ndjambe yɔngɔlɔndjɛ looko l’otondo. Winá w’ekaso ɛkɔndɔ wɛsɔ, iso nkoka ntɔnɔla lá wopo w’okokaso ndjokola wekeka wa Yeso. Lamo ngɔpɔshi nonghanyi kɛ ndjeka ansese ankina wa Yeso ndananghe lá wekelo wɔko w’onto nyɔmɛlɛ kana lá wekelo welá nkfumbo? Lenda elakanyelo w’okokɛ mba m’eteyi edjinge masɔ kapana nya anto ankina elakanyelo wɛkɔ. Kokanela efula kɛ wamba wa kembɛ wangongowaka winá wɔ ngongonaka nkambo djɛsɔ!—Ɔrɔ. 1:11, 12.
18. Kɛkɔnge kɛ sɔngɛna lá djamba djeyaye?
18 T’ekomo k’olemo wɔnde, Yeso akfundolaka onto w’esato l’anteyi k’anto asato wa ndakfundola. Koko ekfundwelo kɛsɔ ketshikitana la nkfundwelo nkina, ladjikɛnde lá mbamba kɛsɔ nde akfundolaka ilongo yɛnde edjinge ananghaka nkambo djɛsɔ lá mbamba ketshikitanyi la mbamba inkina. Elakanyelo wɛkɔnge w’okokaso mba má nsese djɛsɔ? Edjinge wopo wɔkɔnge w’okokaso nkembɛ djawo djɛso tá nkongi dj’ekfundwelo? Djamba djeyaye ngokadjimola lá weepó wɛsɔ.
YEEMBO 20 Wɛ ɔpɛyɛka ɛtɔyi kɛ Wɔnako wɔ ngawote (lá Otetela)
a Nde ahɔladjɛka lompopo lɔ wolo, asadjɛka ase elando, edjinge ankfundolaka edjo. Alekɔ nkambo dj’osasa efula winá w’owalaso ansese wa Yeso ndananghe! Akambo wasɔ wafunamaka lá Bible, ape ngo djɛ ntosasangɛ, koko djɛ ntɔpɛyɛ olakanyelo. Winá wɔ sotashishima akambo wasɔ, tongowa elakanyelo wekembɛ djawo djɛso te Yehova la te Yeso edjinge tɔngɛna wekeka wa Ndjambe w’oyɛso ladjɛ ndjokola.
b Ondjewi wɔ Bible ɔmɔtshi apakisolaka ante: “Lá Ɛstɛ, ndongola anto ayalaki odjito w’ekekete efula, edjinge atayalaki nkambo djɛ wɔlɔ nsɛmɛyɛ́ anto ngo nkete dj’ɛlamá la lofulo l’anto toko. Djɛ nyɛnyɛ ente ombolongolaka anto wɔlɔ, pekapeka lá fɛtɛ kɛ bala, ngo nkete ndeka lofulo l’anto.”
c Evanjiliyo nkɔndɔlaka ansese ndekana 30 wa Yeso ndananghe. Lonkina, Yeso ananghaki ansese efula mbala kɛmɔ lá winá ɛmɔtshi. Lá mbamba kɛmɔtshi, ‘ngando k’otondo’ keyɛka lende ko nde ‘asadjɛka anto efula wayalaki l’elando.’—Mar. 1:32-34.
d Lá kɛnɛ kelendana la kɛnɛ k’okokɛ ntepela kana nangha djɛ nkembɛ waalekɔ la yɛnyi, lenda djamba djelekɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante: ‘Kembɛ waalelá etengo Yeso ndananghe’ lá Etange k’Olami Ngɔndɔ kɛ ntondo 1, 2011, lá Otetela.
e NSAKISO KƐ NTSHANGO: Yeso ambintasɛ l’ɔkɔngɔ winá wɔ ontshuki la ontshikami wɔ bango l’anto ankina w’iyete lá fɛtɛ wasasanga la waná wa wɔlɔ wa ndaposɛ.