Mweshi wa 3
Mu dya lubingo 1, Mweshi wa 3
Obe nyi Nfumu a byooso.—1 Mya. 29:12.
Patubadika mukanda wa Kibangilo shapitre a 1 na a 2, atusangana’shi Adame na Eeva abadi na bulungantu bwabakwete kuloota kwi bantu lelo uno. Abadi na bintu byoso bibabadi nabyo lukalo, tababadi abatshinyi kintu su nkimune, na takubadi muntu ebakitshina myanda ishii ilulame nya. Tababadi abekalakasha bwa bya kudya, mudimo, mikumbo, sunga bwa lufu nya. (Kib. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Kuuka’shi nka penda Yehowa Efile Mukulu ngi e na bulungantu mu myanda yoso kwi na muulo, bulungantu bushi na mikalo. Bwakinyi? Mwanda aye ngi bapangile bintu byoso na nsha bukome boso, Nfumu a eyilu na nsenga. (1 Tim. 1:17; Kib. 4:11) Mu kwilekena na byabya, bulungantu bwa bipangwa byoso bi mwiyilu na bi pa nsenga bwi na mikalo. Yehowa Efile Mukulu eetu akumina tushinguule’shi nka penda aye ngi e na matalwa a kwela mikalo ilulame, i na muulo na ya binangu. Kubanga ku kibangilo, Yehowa badi mmwelele bipangwa byaye mikalo. w18.04 4 ¶4, 6
Mu dimune 2, Mweshi wa 3
Mwabi . . . ngwa atwala mukandu wa mwabi.—Yesh. 52:7.
Mu uno ndumbulwilo, atunyingiilaa ku bukwashi bwa Yehowa. (2 Kod. 4:7, 8) Kadi banda kunangushena bwa baaba bakwete kwitatshisha bwa kunyingila kushi’bo kwikala mu kipwano na Yehowa. Nka bu Yesu, atwibapushishaa lusa, na atukumiina kwibalungula “myanda yi buwa.” Byabya, ikala na lwishinko na bantu bokwete kulongyesha. Tentekyesha shi, pangi tababandile kupusha bingi bya binyibinyi bya mu Bible byatuuku. Na shi bangi abekalaa balamate ngofu ku myanda yabo yabadi bakumiine. Be kwikala abamono shi myanda ya mu kipwilo kyabo ngibekashe mu buumune na kifuko kyabo, na bipikwa bya kwabo, mpa na bantu ba kwabo. Kumpala kwa kuteka muntu bwa shi alekye myanda ya “kala” yadi mukumiine, abitungu tubande kwibakwasha bwabadya kuuka na kufula bya binyibinyi “bipya” malongyesha a mu Bible abashabandile kuuka. Yaya nsaa abekala balombane bwa kuleka yaya nkumiino yabo. Bwa kukwasha bantu bwa’shi bashintulukye byabya, mbilombene kwata nsaa ibungi.—Lom. 12:2. w19.03 22 ¶10; 23 ¶12; 24 ¶13
Mu dya kabidi 3, Mweshi wa 3
Nee noobe mulòo ukata.—Mak. 1:11.
Kileshesho kya Yehowa kya kulesha kifulo, akitutentekyesha’shi abitungu twikale atukimbi mishindo ya kunyingisha bangi. (Yo. 5:20) Atusankaa nsaa i muntu atukwasha etulesha kifulo na kwitutumbula bwa bibuwa byatukitshi. Mu mushindo umune, bakwetu balume na bakashi mu kakongye na bena kifuko netu be na lukalo lwa’shi twibafule na twibanyingishe. Nsaa yatutumbula bangi, atunyingisha lukumiino lwabo na kwibakwasha bwabadya kufubila Yehowa na lulamato loso. Bikishekishe baledi, be na kya kunyingisha bana babo. Nsaa i baledi abebatumbula n’eshimba dimune na kwibalesha kifulo, abakwasha bana babo bwashi banyingye mu kikudi. Bishima “ne noobe mulòo ukata.” abilesha’shi Yehowa badi mushinkamishe’shi Yesu akakitshi kikyebe ky’eshimba dya Nshaye na lulamato loso. Bu bi Yehowa mmukulupile mwi Mwan’aye, atwe namu twi balombene kushinkamisha’shi Yesu akalombasha milayilo yitulee Yehowa. (2 Kod. 1:20) Nsaa yatutaluula kileshesho kya Yesu, atunyingisha kitshibilo kyetu kya kulonga pabimutale na kulonda kileshesho kyaye.—1 Mp. 2:21. w19.03 8 ¶3; 9 ¶5-6
Mu dya kasatu 4, Mweshi wa 3
Eyi dya kikudi akipanaa muwa munda mwa Kidishitu Yesu dibanfungusha ku bupika bw’eyi dya milwisho na dya lufu.—Lom. 8:2.
Nsaa yabetupa kya buntu, atwikalaa na lutumbu kwi muntu betupa kyanka. Anka, bena Isaleele abakutshilwe lutumbu bwa bulungantu bubebapeele Yehowa. Myeshi ipela kunyima kwa Yehowa kwibatusha mu bupika mu Ejiipitu, ababangile kudila bya kudya na bitomwanga bibabadi nabyo mwanka. Ababangile kutompola bwa maane, kidibwa kibabadi abebapa kwi Yehowa. Babadi mpa na babangye kukimba bya kwalukila mu Ejiipitu! Kwabadi’bo, ‘mishipa, makaaka, melô, pwalo, tutungulu mpa na ai’ bibadi na muulo kukila bulungantu bwa kumulangwila bubebapeele Yehowa. Kushi mpaka Yehowa badi mwibafitshile munda. (Mb. 11:5, 6, 10; 14:3, 4, EEM) Bino abitupa elango dikata. Mpoolo badi mudimushe bena Kidishitu bwa’shi tabakutwanga lutumbu bwa bulungantu bwitupe Yehowa kukidila kwi Mwana aye, Yesu Kidishitu.—2 Kod. 6:1. w18.04 9 ¶6-7
Mu dya kananka 5, Mweshi wa 3
Mmufule bululame na binyibinyi. Nsenga ngiule na kalolo ka Yehowa.—Mis. 33:5.
Atwe boso atukumiina’shi betufule. Na atukumiinaa’shi betukitshine myanda na kululama. Su bakutwa kwitulesha kifulo na kwitukitshina myanda na kululama, atwimono bu’twe bashii na muulo na atutshoboloka.Yehowa auku’shi twi na lukalo lwa’shi betufule na kwitukitshina myanda na kululama. (Mis. 33:5) Tuukyeyi’shi Efile Mukulu mmwitufule bikata na akumiina’shi betukitshine myanda mu kipaso kilombane. Bino abimweka patooka nsaa yatutala mu Mwiya ubaadi Yehowa mwelele bena Isaleele kukiila kwi Moyiise. Nsaa yatulongo Mwiya wa Moyiise, atushinguula binangu bibuwa bi nabyo Yehowa Efile Mukulu eetu. (Lom. 13:8-10) Tulamiine’shi Mwiya wa Moyiise ubaadi wimeene pa kifulo mwanda akyo nyi akitakulaa Yehowa bwa kukita myanda yoso. (1 Yo. 4:8) Mwiiya wa Moyiise ooso ngwimeene pa miiya ibidi ikata—fula Efile Mukulu, na fula muntu nobe. (Lv. 19:18; Miy. 6:5; Mat. 22:36-40) Ku miiya ikile pa 600 ibungye Mwiya wa Moyiise ayitulongyesha kintu kampanda pabitale kifulo kya Yehowa. w19.02 20-21 ¶1-4
Mu dya katano 6, Mweshi wa 3
Pee kamono koobe, paapa ngi pee eshimba dyoobe.—Mat. 6:21.
Yoobo badi mudimukye pabitale nshalelo aye na muntu’shi mulume naye. (Yob. 31:1) Badi muukye’shi tabibadi buwa kutala mungi mwana mukashi na meso a kumulakila. Lelo uno twi pa nsenga paule bintu bibungi abitutompo bwa kutambuka lusandji. Anka bu Yoobo, atupelaa kutala muntu oso atushii beyibakishene naye eyiso dya kumulakila su? Atupelaa dingi kutala bintu bibutete sunga bifwatulo bya pornografi mu mishindo yabyo yoso su? (Mat. 5:28) Su twelama byabya efuku dyoso, atwikala banyingye bwa kulama kululama kwetu. Yoobo badi dingi mukokyele Yehowa mu mushindo ubadi aata bintu bya ku mbidi. Yoobo badi muukye’shi, su bakulupila bintu byadi nabyo mulombene kukita mulwisho ukata na kunyokibwa. (Yob. 31:24, 25, 28) Lelo uno twi mu ndumbulwilo akimbi bintu bya ku mbidi ngofu. Su twekala na nkatshinkatshi pabitale makuta na bintu bya kumbidi, bu byabetulanga mu Bible, atunyingisha kitshibilo kyetu kya kulama kululama.—Nki. 30:8, 9; Mat. 6:19, 20. w19.02 6-7 ¶13-14
Mu dya mpooso 7, Mweshi wa 3
Bu binfule Yaaya, ami naamu nee mwinufule.—Yo. 15:9.
Yesu balesheshe kifulo kya Yehowa kwatudi mu mushindo upwidikye mu byoso bibadi akitshi. (1 Yo. 4:8-10) Mu byoso, eshimba dya Yesu dibadi dimutakule bwa kupana muwa waye bwetu. Sunga twekala bedibwe mwimu sunga “ingi mikooko,” atupete bukwashi bwa kifulo kya Yehowa na Mwana aye kyabadi betuleshe ku bukwashi bwa wawa mulambu. (Yo. 10:16; 1 Yo. 2:2) Banda kwela binangu pabitale bintu byabafubaa nabyo ku kidibwa kya Kitentekyesho; abilesha kifulo kya Yesu na bibadi aata balondji baye. Mu mushindo kinyi? Yesu badi mufule balondji baye bedibwe mwimu pa kukita kidibwa kipelepele bwabadya kumutentekyeshanga. Pabadi mafuku aende na kukila, baba balondji bedibwe mwimu babadi na kya kukita Kitentekyesho ku kipwa kyoso, abakitshi kyanka mu mishindo yoso, mpa na pabadi mu nkano. (Kibaf. 2:10) Babadi na mushindo wa kukokyela Yesu su? Oolo! Mpa na lelo, bena Kidishitu ba binyibinyi mbakimbe mushindo wa kutentekyesha lufu lwa Yesu. w19.01 24 ¶13-15
Mu dya lubingo 8, Mweshi wa 3
Anukawuku binyibinyi, na binyibinyi abinwikasha bantu balungantu.—Yo. 8:32.
Mu bwabwa bulungatu mwi kutuuka kwa mu bupika bwa bipwilo bya madimi, kabulakanyi, na nkumino ya madimi. Mu mafuku e kumpala atutengyela kupeta “bulungantu na ntumbo bya baana b’Efile Mukulu.” (Lom. 8:21) We mulombene kwikala mu bwabwa bulungantu binobino nsaa yolondo malongyesha a Kidishitu. (Yo. 8:31) Mu uno mushindo, “ouku bya binyibinyi” kushi penda nsaa yw’ebilongo kadi podi na nshalelo mwipushene nabyo! Mu uno ndumbulwilo ebubi, nshalelo abata kwi bantu bu ebuwa mmwipi. Takwi muntu auku abifiki maloba. (Shak. 4:13, 14) Byabya kintu kikata kyodya kukita nyi nkwata bitshibilo abikakukwasha bwashi opete “muwa wa binyibinyi”—muwa wa ikalaika mu nsenga ipya y’Efile Mukulu ibuwa. (1 Tim. 6:19) Yehowa tatakulaa muntu pa bukopo bwashi amufubile nya. Oso a kwatudi e na kitshibilo kya kwata pabitale kya kukita. Byabya, Yehowa ekale “bupyaanyi” bobe. (Mis. 16:5) Nsaa yw’etatshisha efuku dyoso bwa kwifubwila pepi naye, na kusangela “bintu bibuwa” byoso byakupa. (Mis. 103:5) Shinkamisha’shi Yehowa mmukumbene nkupa muloo wibungi na disanka dya looso!—Mis. 16:11. w18.12 28 ¶19, 21
Mu dimune 9, Mweshi wa 3
Mulume namu tabinganga mukashi aaye.—1 Kod. 7:11.
Bena Kidishitu boso be na kya kunemeka eyibakishi nka byabedinemekaa kwi Yehowa na Yesu. Anka, kwi nsaa yabashabedinemekaa kwi bangi, mwanda twi bakutwe kupwidika. (Lom. 7:18-23) Byabya ta mbilombene kwitutapa kwishimba pa kuuka’shi bangi bena Kidishitu ba kumpala babadi na nkalakashi mwiyibakishi dyabo. Mpoolo bafundjile’shi, “mwana mukashi telekeenanga na mulume aaye nya.” Kadi byabya bibadi bikitshikye ingi nsaa. (1 Kod. 7:10) Mpoolo tabadi mupatule mwanda ukumbene kutakula bena dibaka mu kwilekena nya. Anka atuku’shi ta kubadi mwanda wa’shi, mulume badi mutambukye lusandji nya. Su bibadya kwikala byabya, mukashi badya kwikala na kabingilo ka kutshiba dibaka na kutwela ku dingi. Mpoolo bafundjile’shi mukashi elekena na mulume aaye, “taibakilwanga dimo, anka su baakyebe eepwanyisheene na mulume aaye.” Byabya ku meso kw’Efile Mukulu yawa mulume na mukashi bakii beyibakishene. Mpoolo bambile’shi sunga mulume na mukashi bafumankana na mwanda kinyi su takwi muntu mutambukye lusandji, kyabadi nakyo nkya kwalusha kipwano, nyi nkwamba’shi bapudishe bilumbu byabo na kushala pamune. Mbakumbene kuteka bukwashi kwi bakulu. w18.12 13 ¶14-15
Mu dya kabidi 10, Mweshi wa 3
Bangaayi . . . kukimba Bufumu na kululama kwaye.—Mat. 6:33.
Lelo uno, Efile Mukulu akyebe’shi twikale bakuuku baye na tukite mwetu moso bwa kulungula mukandu wibuwa. (Mat. 28:19, 20; Shak. 4:8) Bantu abamweneka bu be na kinangu ki buwa mbalombene kwitubofusha, nka bibabalungwile Yesu kwi Mpyeele. Bu kileshesho, mukata oobe a mudimo mulombene nkulungula’shi akupa makuta e bungi kadi abitungu ofube nsaa ibungi, twekala na nsaa ibungi bwa kutuka mu bulungudi pamune na kakongye. Sunga’shi banda kutala su we ku kalasa, balongyeshi bobe abakulungula’shi mbalombene nkukatusha kwenu ku nshibo bwashi wenda ku kingi kilongyelo. Su bino byakufikila, wele luteko, okimbuule mu bintu bya ndumbulwilo, na kwisamba na bangi kumpala kwa kwata kitshibilo su? Bi buwa tulongye kubanga binobino bi mweneno a Yehowa pabitale ino myanda na kunangushena bu byanangushenaa aye nabene. Su tubakitshi byabya, mususa oso okafumankana na ino myanda, okamono’shi tabikamba kutompa lukumino loobe nya. Ouku kibuwa kyodi mulombene kukita mwanda we mupwe kusangula bwa kutuula binangu byobe mu kufubila Yehowa. w18.11 27 ¶18
Mu dya kasatu 11, Mweshi wa 3
Ku bintu byoso byodya kulama, bamba eshimba dyoobe kalolo.—Nki. 4:23, NWT.
Salomone bafikile nfumu a Isaleele pabadi ki nsongwalume. Ku mbangilo kwa bufumu bwaye, Yehowa bamumwekyeele mu kimonwa amulungula’shi: “Teka! Kyandy’a kukupa nkinyi?” Salomone balulwile’shi: “Ami nkii nsongwalume, ntangukile’nka bya kumunana. . . . Kumina kupa mufubi obe eshimba dya kukookyela bwadya kukunkusha mwilo obe.” (1 Bf. 3:5-10, NWT) “Eshimba dya kukookyela”—nyi nduteko lwa kwiyisha kukata! Bino abilesha bwakinyi Yehowa badi mufule Salomone ngofu! (2 Sam. 12:24) Efile Mukulu etu badi musankile lwalulo lwa nfumu mukinga ngofu aye nkupa Salomone “tudingi na binangu.”(1 Bf. 3:12) Salomone bapetele myabi ibungi nsaa yoso ibadi na lulamato. Bapetele kinemo kya kwibaka ntempelo “bwa kutumbish’eshina dya Yehowa Efile Mukulu a Isaleele.” (1 Bf. 8:20) Badi mwende nkumo bwa binangu bibamupele Efile Mukulu. Na myanda ibakwile ku bukwashi bwa kikudi ky’Efile Mukulu ngifundjibwe mu mikanda isatu ya mu Bible. Umune wa ku yanka nyi mukanda wa Nkindji. w19.01 14 ¶1-2
Mu dya kananka 12, Mweshi wa 3
Tanulombashenanga na bipikwa bya pano pa nsenga.—Lom. 12:2.
Bangi bantu tabakuminaa’shi muntu su ngumune ekale na bukitshishi ku mushindo wabanangushena nya. Abakula’shi: “Nanangushena bwande ami nabene.” Nka bu abakyebe kupushisha’shi abakumina kwata bitshibilo byabo abo banabene, na’shi be na matalwa a kwikitshina myanda. T’abakumina bangi bantu bebakunkusha sunga kwibakitshisha pa bukopo bwa kukita abikumina namu bangi nya. Bibuwa kuuka’shi, su atukumina binangu bya Yehowa, twi nka na etu mmweneno. Mukanda wa 2 Beena-Kodinda 3:17 awakula’shi: “Kwakwa kwi kikudi kya Yehowa, kwakwa ngi kwi bulungantu.” Yehowa mmwitupe bulungantu bwa kusangula byatukumina kwikala. Twi balombene kwikala na eetu mweneno na kusangula myanda ayitusankisha atwe banabane. Yehowa mmwitupangye mu uno mushindo. Anka bino tabipushisha’shi twi na bulungantu bushii na mikalo nya. (1 Mp. 2:16) Su atukumina kuuka kintu kibuwa na kibubi, Yehowa akumina’shi tufubishe Eyi dyaye ditukunkushe. w18.11 19 ¶5-6
Mu dya katano 13, Mweshi wa 3
Demase bandekye pa mwanda wa kifulo kya byaa pano pa nsenga.—2 Tim. 4:10.
Pabatulongyele bya binyibinyi bwa musango wa kumpala, tubadi bakumine’shi kufubila Yehowa nyi kintu ki na muulo ngofu kukila bintu bya ku mbidi, na tubadi na muloo wa kuleka bino bintu byoso. Anka mu kukila kwa mafuku, twi kumona bangi abaulu twaamo tupya twa muulo tutukye binobino sunga kulakila bintu byabadi balombene kuula na makuta e bungi. Twi balombene kupusha bu’twe bashimishe bintu bi na muulo. Twi kukutwa kusangela byatudi nabyo na kubanga kutuula meso etu ku bintu bi bungi bya ku mbidi kukila byatufubila Yehowa. Bino abitutentekyesha mwanda ubadi ufikile Demase. Badi mufule bintu “bya kino kipungo” ngofu kukila mwabi ubadi nao wa kufuba pamune na Mpoolo mutumibwa. Pangi Demase badi mufule bintu bya ku mbidi kukila bibadi mufule kufubila Efile Mukulu. Sunga’shi pangi badi akumina kuleka kufuba pamune na Mpoolo. Ndilongyesha kinyi dyatupete pa uno mwanda? Pangi mu mafuku aashale tubadi bafule bintu bya ku mbidi. Su ta twi badimukye, kyakya kifulo nkilombene kutama munda mwetu na bi kwitwikela bukopo bwa kushaala na kifulo kya bya binyibinyi. w18.11 10 ¶9
Mu dya mpooso 14, Mweshi wa 3
Nya, taanufu’ nwe.—Kib. 3:4.
Ano madimi a Satana abadi bubi ngofu mwanda badi auku’shi su Eeva bakumina myanda yamulungula na kudya kikuba, afu. Na bino ngi bibakitshikile. Adame na Eeva abadi bakutwe kukookyela mwiya wa Yehowa abo nkufwa kunyima. (Kib. 3:6; 5:5) Kunundu kwa byabya, pa mwanda wa mulwisho wa Adame, “lufu alukwata bantu boso.” Byabya, “lufu lubàdi’nka lubikale pa bantu . . . , na baba bashi balwishe kipaso kibalwishîshe Adame.” (Lom. 5:12, 14, EEM) Ngi pa mwanda kinyi twi bantu bakutwe kupwidika na ta twi na muwa wa ikalaika bu bibadi abikumina Efile Mukulu. Anka, twi na muwa nka penda munda mwa ‘bipwa 70 . . . , [sunga] 80 su muntu e na mbidi bukome,’ na nshalelo mmuule nka na “makyenga na mpombo.” (Mis. 90:10) Ino myanda yoso ikwete kukitshika pa mwanda wa madimi a Satana! Yesu bakwile pabitale Satana’shi: “Tammushimatshiile mu biinyibiinyi mwanda biinyibiinyi tabi munda mwaye.” (Yo. 8:44) Satana ta mushintulukye nya. Ki’atungunuka nka na ‘kulubisha ba pa nsenga boso’ na madimi aaye. (Kibaf. 12:9, EEM) Anka atwe tatukumina’shi Satana etudimbe nya. w18.10 6-7 ¶1-4
Mu dya lubingo 15, Mweshi wa 3
Baasha muloo anka abafwisha kufukama mwanda n’abo abakayitanyinwa’shi, mbaana b’Efile Mukulu.—Mat. 5:9, Kilombeno kipya 2014.
Nsaa yatwikitshisha bwa kwikala mu butaale na bangi bantu, twi balombene kwikala na muloo. Shake mulongi a Yesu bafundile’shi: “Kikuba kya bululame mbeekikune mu butaale bwa baaba abakitshi mifubo ya butaale.” (Shak. 3:18) Byabya su okwete kwikitshisha bwa kwipushena na muntu a mu kakongye kenu sunga a mu kifuko kyenu, teka Yehowa bwadya nkukwasha bwa’shi wekale muntu afwishaa kufukama. Yaya nsaa, Yehowa akakupa kikudi kyaye kiselele, akikakukwasha bwa kulesha ngikashi ya bena Kidishitu, na bino abikakupetesha muloo wibungi. Yesu badi muleshe muulo wa kukita etabula dya kumpala bwa kutwesha butaale nsaa ibambile’shi: “Byabya, poolambula mulambu wobe ku kilambwilo, su kwakwa otentekyesha’shi mukwenu e na mwanda noobe, leka mulambu wobe kumpala kwa kilambwilo; banda kwenda okapwane na mukwenu, kunyima ofikye na mulambu wobe.”—Mat. 5:23, 24. w18.09 21 ¶17
Mu dimune 16, Mweshi wa 3
Neenupa mwiya upya efuleeneeyi fikulo, bu byandi mwinufule, anwe naamu nwi naa kya kwifuleena.—Yo. 13:34.
Mu Bufuku bwa nfudilo bubadi mukishe pamune na balongi baye kumpala kwa lufu lwaye, Yesu badi mutemune kishima kifulo misusa 30. Yesu balungwile balongi baye’shi: “Efuleneeyi ku muntu na muntu.” (Yo. 15:12, 17) Kifulo kyabo kibadi na kya kwikala bukopo mu kipaso kya’shi bangi bantu bekimone na baukye’shi abo mbalongi ba Kidishitu ba binyibinyi. (Yo. 13:35) Kifulo kyabadi besambile kwi Yesu ta nkimene penda mwishimba nya; nyi eyikashi di na bukome na aditutakula mu kwipana bwa bangi bantu. Yesu bambile’shi: “Takwi ee na kifulo kikata kikile kya yaawa apaana muuwa waye bwa baadi mufule. Nwi bakuuku bande su anukitshi kyanneenutumin’eyi.” (Yo. 15:13, 14) Lelo uno bafubi ba Yehowa abaukibwa bwa kifulo kyabo kya binyibinyi na kya kwipana na buumune bwi bukopo bwi munkatshi mwabo. (1 Yo. 3:10, 11) Eumbo sunga kisamba kyetu, ludimi lwa twakula, mbalo yatufiki sunga mushindo wabadi betukushe ta wi na muulo nya. w18.09 12 ¶1-2
Mu dya kabidi 17, Mweshi wa 3
Su muntu taabamba bakwabo, nkibinkibi baadi nabo mu nshibo yaaye, byaabya mmutune lukumiino.—1 Tim. 5:8.
Yehowa etutekye bwatudya kupasukila bifuko byetu. Bu kileshesho, abitungu okimbe makuta bwa kulombasha nkalo ya kifuko kyobe. Ba nyina bana bebungi abashala ku mashibo bwabadya kulama bana babo. Na dingi nsaa i betutande ta be na mushindo wa kushala abo banabene, abitungu’shi twibapasukile. Ino myanda i na muulo. Su we na bushito bwa kifuko, we mulombene kukutwa kufubila Yehowa ngofu bu byokumina. Anka tobofulanga! Yehowa asanka ngofu nsaa yakumono olombasha nkalo ya bantu ba mu kifuko kyobe. (1 Kod. 10:31) Su twe na mashito ebungi a mu kifuko, we mukumbene kukwasha balungudi nobe bakwete kulama bantu na boso be na bilema, bantu banunu, sunga bangi be na lukalo su? We mulombene kutala mu kakongye kenu bwa kumona bantu be na lukalo lwa bukwashi su? Pa mwanda wa byabya, we mulombene kufuba pamune na Yehowa bwadya kwalula ku nteko yabo.—1 Kod. 10:24. w18.08 24 ¶3, 5
Mu dya kasatu 18, Mweshi wa 3
Efile Mukulu baadi naaye, na aye nkumukalwila mu mpombo yaaye.—Bik. 7:9, 10.
Banda kwela binangu ku kileshesho kya Yoosefe. Yoosefe ngi mwana ababadi bakumine ngofu kwi Yaakobo mu bana baye boso. Bino bibadi bitakule bakwabo bwabadya kumukwatshila kyutu. Pabadi Yoosefe na bipwa 17, abamupaanyine bu mpika. (Kib. 37:2-4, 23-28) Badi mukyengye mu Ejiipitu munda mwa bipwa 13, bu mpika akupu badi mukyengye mu lukano. Yoosefe badi kula ngofu na nshaye, abadi mufule ngofu. Uno nshalelo aaye badi mulombene kumutakula bwadya kushimisha lukulupilo na kufita munda, anka ta mukite bino nya. Nkinyi kibadi kimukwashe? Pabadi Yoosefe akyengye mu lukano, badi mulombene kutula binangu byaye ku mushindo wabadi balombene kumukwasha kwi Yehowa. (Kib. 39:21; Mis. 105:17-19) Pangi badi mwele binangu ku kilootwa kya butemuki kibadi mumone pabadi ki mwana mukinga na badi apusha’shi Yehowa e naye. (Kib. 37:5-11) Pangi badi eele nteko misusa ibungi na kulungula Yehowa myanda yoso i mwishimba dyaye. (Mis. 145:18) Yehowa namu balulwile nteko ya Yoosefe paye kumushinkamisha’shi Akekala “naye” sunga afumankana na mwanda wi naminyi. w18.10 28 ¶3-4
Mu dya kananka 19, Mweshi wa 3
Sha-mpombo abamushikwa mpaa naa kwi mwinaaye, anka baakuuku ba mpeta bee bungi.—Nki. 14:20.
Twi balombene kwikala atumono bangi muyiile bupeta sunga bulanda bwabo. Bupeta sunga bulanda bwa muntu mbulombene kwikala na bukitshishi ku mushindo watumumono naminyi? Salomone badi muyookyelwe bwadya kufunda uno mwanda awitwinyongosha bu byabidi mu kifundwe kya lelo. Luno lukindji alwitulongyesha kinyi? Alwitulongyesha’shi su ta twi badimukye, twi kukumina kwikala ba kuuku ba bakwetu be na kantu ku masa na kupela kwikala bakuku ba bakwetu balanda. Bwakinyi bi bubi kutshibila bantu kiimu muyiile bintu byabadi nabyo sunga byabashii nabyo? Mwanda su tubakitshi byabya, twi kutwesha kwiabuula mu kakongye. Bino bibadi bikitshikye mu tungi tukongye twa mu siekele a kumpala, na Shake badi mudimushe baba bena Kidishitu pabitale uno mwanda. (Shak. 2:1-4) Ta twi balombene kutadila bwa’shi mu kakongye mwikale kwiabuula nya, na tukite mwetu moso bwa kupela kutshibila bantu kiimu muyiile bintu byabadi nabyo. w18.08 10 ¶8-10
Mu dya katano 20, Mweshi wa 3
Ikalaayi na kifulo kii kapu munkatshi mwenu.—1 Mp. 4:8.
Atulesha’shi atwata kipwano kyetu na Yehowa na muulo mu mushindo watukitshina bakwetu myanda. Nabo namu mbantu ba Yehowa nka byatudi. Su atutentekyesha uno mwanda, atwikala atwibakitshina myanda na kalolo na kifulo. (1 Tes. 5:15) Kukita bino kwi na muulo kinyi? Yesu balungwile balondji baye’shi: “Abakatundula’shi nwi balondji bande anka ku kifulo kyaanwifuleena.” (Yo. 13:35) Malakii bambile’shi Yehowa kwete ‘kuteemesha, [na] kupusha’ mushindo wabakwete kwikitshishena myanda kwi mwilo waye. (Mal. 3:16) Yehowa “awuku bantu baaye.” (2 Tim. 2:19) Kwete kupasukila myanda yoso yatukitshi na yatwakula. (Eb. 4:13) Su tukwete kutapa bakwetu balume na bakashi ku mashimba, Yehowa kwete kwitumona. Anka twikaleyi bashinkamishe’shi Yehowa amonaa nsaa yatukuukila bakwetu, kwibapa bintu, kwibafwila lusa, na kwibalesha kalolo.—Eb. 13:16. w18.07 26 ¶15, 17
Mu dya mpooso 21, Mweshi wa 3
[Yehowa] ngi olamata.—Miy. 10:20.
Kushala pepi na Yehowa nyi mwanda wi buwa kwatudi. Ta kwi ungi muntu e na bukome, binangu na kifulo bu byadi nya! Kushi mpaka, twi nka na lukalo lwa kwikala na lulamato kwadi na kwikala mu bwipi mwaye. (Mis. 96:4-6) Anka bangi bantu babadi balangwile Efile Mukulu, ta mbobeshe kutungunuka na kukita bino nya. Bu kileshesho, nangushena pabitale Kaayine. Tabadi alangwila b’efile ba madimi nya, anka Yehowa tabadi mukumine lulangwilo lwaye. Bwakinyi? Yehowa bamwene’shi mwishimba dya Kaayine mubadi kinangu ki bubi. (1 Yo. 3:12) Yehowa badimwishe Kaayine’shi: “Su okita bibuwa, tankakutambula su? Su opela kukita bi buwa, milwisho ngyaya i bu nyema mukubutamine pa kibelo, akyebe nkukwata. Byabya, bi buwa weitonte.” (Kib. 4:6, 7, EEM) Yehowa badi muleshe patooka’shi su Kaayine elanga ku milwisho na asangula bwadya kwikala ku lupese lw’Efile Mukulu, Aye namu badya kwikala ku lupese lwa Kaayine.” Kadi Kaayine tabaadi mutemeshe elango nya. w18.07 17 ¶1, 3; 18 ¶4
Mu dya lubingo 22, Mweshi wa 3
Abitungu nwikale bwitâta kwi bantu.—Mat. 5:16, EEM.
Kulungula mukandu wibuwa na kwikasha bantu bu balongi nyi mushindo ukile buwa watudi balombene kumunyika etaata dyetu. (Mat. 28:19, 20) Kukatusha mudimo wetu wa kulungula mukandu wibuwa, mwikelo wetu autumbisha Yehowa. Bantu bebungi abetumonaa nsaa yatulungula mukandu wibuwa. Nsaa yatusepe nabo na kwibasema na muloo, abibakwasha bwabadya kwikala na binangu bibuwa pa mwanda wetu na bw’Efile Mukulu atulangwila. Yesu balungwile balongi baye’shi: “Panutwele mu shibo nwibayimune.” (Mat. 10:12, Kilombeeno kipya 2014) Mu ma mbalo moso mubabadi balungule mukandu wibuwa kwi Yesu, bantu babadi na kipikwa kya kukuukila bantu benyi ku mashibo aabo. Lelo uno, mu ma mbalo e bungi bantu ta be na kino kipikwa nya. Bantu be nka na nsungu sunga bafiite munda nsaa yabamono muntu mwenyi bafiki kwabo ku nshibo. Anka su twi na kalolo na kusepa na bantu, mbalombene kukatusha ino nsungu. Nsaa yolungula mukandu wibuwa mu ma mbalo mwi bantu bebungi ku bukwashi bwa ma mesa a kutudila mikanda, we mupwe kumona’shi su bosepe na kusema bantu na muloo, abasankila kufika mu kwata mikanda su? Mbalombene mpa na kukumina kubanga kwisamba netu! w18.06 22 ¶4-5
Mu dimune 23, Mweshi wa 3
Efile Mukulu tee na ntondo.—Bik. 10:34.
Mpyeele mutumibwa badi alungula mukandu wibuwa nka penda kwi bena Yuuda. Kunyima Efile Mukulu bamulesheshe patooka’shi bena Kidishitu ta mbalombene kwikala na ntondo, ngi bwakinyi Mpyeele bayile akalungula Korneye musalayi a bena Looma mukandu wibuwa. (Bik. 10:28, 35) Kunyima kwa papa, Mpyeele bashalele na bena Kidishitu bashi bena Yuuda na kudya nabo pamune. Anka, kunyima kwa bipwa, pabadi mu kibundji kya ku Antyoshe, bayimikile kudya pamune na bena Kidishitu bashi bena Yuuda. (Nga. 2:11-14) Anka Mpoolo badi mukalashene Mpyeele pabutooka, na Mpyeele namu bakuminyine kilubilo kyaye. Atuuku bino naminyi? Pabafundile Mpyeele mukanda waye wa kumpala ubadi mutumine bena Kidishitu bena Yuuda na bashi bena Yuuda ba mu Asie Mineure, badi mwakule pabitale muulo wa kufula bakwetu boso. (1 Mp. 1:1; 2:17) Abimweneka kalolo’shi, batumibwa abalongyele byabadya kufula “bantu booso” ku kileshesho kya Yesu. (Yo. 12:32; 1 Tim. 4:10) Sunga mbibabidi byate mafuku ebungi, abadi bashintuule mushindo ubabadi abamono bantu kumpala. Pa mwanda wa’shi bano bena Kidishitu abadi bafwale “muntu mupya,” abalongyele byabadya kwikala abamono bantu boso bu be mumune, mu mushindo awibamonaa Efile Mukulu.—Kol. 3:10, 11. w18.06 11 ¶15-16
Mu dya kabidi 24, Mweshi wa 3
Ikalayi banyingye . . . fwalayi kululama bu ngabo.—Ef. 6:14.
Ngabo ya pa kyadi ya musalayi a bena Looma ibadi ilombene kwikala bipese bya byamo byabadi batonte bwabidya kulombana pa kyadi. Ngabo bibadi abitungu’shi ekale eyitala kapindji kapindji bwadya kushinkamisha’shi tupese twa bilonda twi pa mbalo yato. ibadi ayikalwila eshimba dyaye na bingi bipindji bya mbidi. Miya ya kululama ya Yehowa, ayikalwila ‘mashimba’ eetu sunga bu muntu bwetu bwa munda, twi kwiyipwandikisha na ino ngabo ya pa kyadi. (Nki. 4:23) Musalayi ta mulombene kushintuula ngabo yaye ya kyamo ki bukopo bwadya kwata ingi ngabo ya kyamo kibofule nya. Mu mushindo umune, ta twi balombene kushintuula miya ya Yehowa bwa kulonda binangu abitusankisha pabitale kibuwa nya. Ta twi balombene kwikala na binangu byatudi balombene kulama mashimba eetu’twe banabene nya. (Nki. 3:5, 6) Ngi bwakinyi abitungu twikale atutaluula “ngabo yetu ya kyadi” nsaa na nsaa bwa kuuka su ikwete kukalwila eshimba dyetu. Su tubanyisha kulonga bya kufula bya binyibinyi bi mu eyi dy’Efile Mukulu, abinyisha kwitubofwila bwa kwikala na nshalelo mwipusheene na miya y’Efile Mukulu, sunga’shi kufwala “ngabo ya kyadi.”—Mis. 111:7, 8; 1 Yo. 5:3. w18.05 28 ¶3-4, 6-7
Mu dya kasatu 25, Mweshi wa 3
Mwilo ubashikile Moyiise tuleo.—Mb. 20:3.
Sunga mbibaadi Moyiise mwibakunkushe munda mwa bipwa bibungi kushi kukimba penda buwa bwaye, mwilo ubadi nka awididi. Tababaadi abedidi penda bwa kukutwa kwa mema nya, kadi abaadi dingi abatopeka Moyiise nka bu’shi nnaye bebakwatshisha nyota. (Mb. 20:1-5, 9-11) Mu kukwata kwa nsungu ikile bukopo, Moyiise badi mushimishe kwiyisha kwaye. Pamutwe pa kwakula na lubwebwe na lukumiino loso bu bibadi bimulungule Yehowa, Moyiise babangile kwakula na nsungu kwi mwilo na alesha’shi nnaye akitshi kilengyeleshi. Kunyima, bakupile lubwebwe misusa ibidi na mema e bungi nkutuuka. Bakitshine mulwisho ukata mwanda wa kwitatatula na nsungu. (Mis. 106:32, 33) Mwanda wa kukutwa kwa kwiyisha, Moyiise bakutshilwe kutwela mu nsenga ya mulayilo mu kapindji kapela. (Mb. 20:12) Uno mwanda awitupa malongyesha e na muulo. Dya kumpala, abitungu tutungunukye na kwitatshisha bwa kulama kwiyisha kwetu. Su twakutwa kwiyisha sunga bwa kapindji kapela, kwitatula kwi kutwela mwatudi mususa umune, twabanga kwakula na kukita myanda bu bakutwe binangu. Dya kabidi, nsaa yatudi na myanda ayitukalakasha mbinangu, mbibofule bwa kukutwa kwiyisha, byabya abitungu twitatshishe bwa kwikala na kwiyisha, sunga nsaa yabetukitshina bibubi. w19.02 12-13 ¶19-21
Mu dya kananka 26, Mweshi wa 3
Uno mukandu wibuwa wa Bufumu, aukalungulwa mu nsenga ishima.—Mat. 24:14.
Kulungula mukandu wibuwa kwi bu bushito kwatudi su? Ta mbyabya nya. Kunyima kwa Yesu kwakula pabitale kileshesho kya mulundo wa nfinyo, bambile’shi nsaa yatulungula mukandu wibuwa atukapete muloo waye. (Yo. 15:11) Bino mbilombene kukitshika naminyi? Yesu badi mwipwandikishe aye nabene na mulundo wa nfinyo, balongi baye namu ebapwandikisha na ntabi. (Yo. 15:5) Ntabi ngilombene kupeta mema na bingi bintu bya kudya byayidi nabyo lukalo nka su yashala ilamate ku mulundo wa nfinyo. Mu mushindo umune, twi balombene kwikala na muloo ubadi na Yesu nka su twashala mu buumune naye na kulonda matabula aaye oso. Su tubakitshi byabya, atukapete muloo wadi nao, muloo aufiki mu kukita kikyebe ky’eshimba dy’Efile Mukulu. (Yo. 4:34; 17:13; 1 Mp. 2:21) Hanne, badi mufube bu mbala-mashinda munda mwa bipwa 40 akula’shi: “Muloo wampushaa misusa yoso kunyima kwa kutuka mu bulungudi auntakulaa bwandya kutungunuka na kufubila Yehowa.” Muloo auketupa bukome bwa kutungunuka na kulungula sunga bantu bebungi bapela kwituteemesha.—Mat. 5:10-12. w18.05 17 ¶2; 20 ¶14
Mu dya katano 27, Mweshi wa 3
Mbanshinkamishe . . . ami mulambukishi mukata a maumbo mu lukumiino na mu binyibinyi.—1 Tim. 2:7.
Mpoolo mutumibwa badi kileshesho kibuwa kya muntu badi anyingisha bakwabo. Kikudi ki selele kibadi kitume Mpoolo bwadya kwenda mu kulungula mukandu wibuwa kwi bena Greke, bena Looma, na bangi bantu abadi abalangwila b’efile bebungi. (Nga. 2:7-9) Mpoolo badi mwende mu mbalo yabetanyina lelo uno bu Turquie, na mu Grèce na mu Italie. Badi mulungule mukandu wibuwa kwi bantu bashi bena Yuuda abadi bashale mu ano maumbo, na badi mukite tukongye twa bena Kidishitu tupya. Bano bena Kidishitu bapya tababadi na nshalelo mubofule nya. Bantu ba mu maumbo aabo abadi abebabingabinga, ngi bwakinyi abadi na lukalo lwa kunyingishibwa. (1 Tes. 2:14) Peepi na kipwa kya 50, Mpoolo badi mufundile kakongye kapya ka mu Tesalonika mukanda. Bambile’shi: “Tukwete’nka kutumbula Efile Mukulu pa mwanda wenu anwe booso paatwinutentekyesha mu nteko yeetu; kushii kutshiba, atutentekyesha lukumino lwenu mu bikitshiino, kwitatshisha kwenu mu kifulo na kunyingiila kwenu.” (1 Tes. 1:2, 3) Bebalungwile dingi bwabadya kwinyingishena ku muntu na muntu na bafundile’shi: “Ekankamisheneeyi ku muntu na muntu, nwikwasheene bu byanudi bapwe kubanga kwibikita.”—1 Tes. 5:11. w18.04 18-19 ¶16-17
Mu dya mpooso 28, Mweshi wa 3
Abitungu mukandu wi buwa ulungudiibwe kwibedi.—Mak. 13:10.
Nsaa yotuulu nshalelo oobe bwa kusankisha Yehowa, okekala na muloo wa kulungula bangi mwanda waye. Byabya mudimo wa kulungula mukandu wibuwa autungu kukita bukidibukidi na abitungu wikale bu mwanda wi na muulo ngofu kwatudi. We kwikala na kepatshila ka kunyisha kulungula mukandu wibuwa su? We kwata mudimo wa bu mbala-mashinda su? Kadi we kukita naminyi su twe na muloo wa kukisha nsaa ibungi mu bulungudi? Na we kulongamisha mushindo oobe wa kupatulwila bantu malongyesha oodi mukumine naminyi? Bino bintu bibidi mbilombene nkukwasha: Ikala welumbuula kalolo, na tokookanga kulungula bangi myanda youku pabitale Yehowa. We kukema ngofu pa kumona byokanyisha kwikala na muloo wa kulungula mukandu wibuwa. Banga kulumbuula ngaluulo ku imune ya ku nkonko yabadi balombene nkwipusha kwi bena kalasa nobe, bu kileshesho: “Bwakinyi we mukumine’shi Efile Mukulu e kwanka?” Kwi miisambo i mu site eetu a jw.org ilombene nkukwasha bwa kwalula luno lukonko. Okapete esaki dya kufuba nadyo di na mutwe wa mwanda awamba’shi: “Pourquoi est-ce que je crois en Dieu?” Londa matabula e mu dino esaki bodya kulumbuula lwaluulo lobe’be nabene. w18.04 27 ¶10-11
Mu dya lubingo 29, Mweshi wa 3
Etandenei nufwime.—Kib. 1:28.
Sunga mbibadi Adame na Eeva na bulungantu bwibungi, bulungantu bwabo bubadi na mikalo. Bu kileshesho, bwabadya kutungunuka na kwikala na muwa, bibadi abitungu’shi bekale abayooka, abadi, na kulaala mu tulo. Bino bibadi abilesha’shi tababadi na bulungantu su? Nya. Yehowa badi mushinkamishe’shi kukita ino myanda nkulombene kwibekasha na muloo. (Mis. 104:14, 15; Mul. 3:12, 13) Yehowa badi mwelele Adame na Eeva mwiya wi pa bwao. Bebalungwile bwabadya kutanda bana, kuusha nsenga, na kwiyipasukila. Uno mwiya ubadi awibakutshishwa kwikala mu bulungantu su? Ta byabya nya! Ubadi awibapa mushindo wa kwaluula nsenga ishima bu mpaladiso, na kwiyikasha bu mbalo yabadi balombene kushala na bana babo bwa ikalaika. Ino ngi mpàngo y’Efile Mukulu. (Mis. 127:3; Yesh. 45:18) Su Adame na Eeva abadya kukookyela Yehowa, abadya kwikala na muloo wa kushala mu eyibakishi na mu kifuko kyabo bwa looso. w18.04 4 ¶7-8
Mu dimune 30, Mweshi wa 3
Baba be na mashimba alombane bwa muwa wa looso abafikile beena kukumiina.—Bik. 13:48, NWT.
Su twi na lwishinko na bantu batulongyesha mu bulungudi, tatukulupila shi bapushe na kukumiina bya binyibinyi bya mu Bible nka mususa wa kumpala wabebipusha nya. Bu kileshesho, tubande kutaluula mushindo watudi balombene kunangushena na bantu pabitale lukulupilo lwa kwikala na muwa mu mpaladiiso pa nsenga. Bantu bebungi abamono’shi lufu nyi nfudilo a byoso sunga be kwikala abanangushena’shi bantu bebuwa abendaa mwiyilu. Tutaleyi abikita ungi mukwetu bwa kwibakwasha. Kya kumpla, abadikaa mukanda wa Kibangilo 1:28. Kunyima, epusha sha nshibo pabitale mbalo na nshalelo baadi Efile Mukulu mukumiine shi bantu bekale naye. Bantu bebungi abaluula shi: “Pa nsenga na nshalelo e buwa.” Dingi, mukwetu abadika Yeeshaya 55:11 na epusha sha nshibo su mpàngo y’Efile Mukulu ngishintulukye. Misusa ibungi, sha nshibo aluulaa shi nya. Akupu, mukwetu abadika Misambo 37:10, 11 na amwipusha pabitale abikekala nshalelo a bantu mu mafuku aafiki. Pa kufubisha Bifundwe mu wawa mushindo, mukwetu mmukwashe bantu bebungi bwa kupusha’shi Efile Mukulu kyakumiina nka’shi bantu bebuwa, bekale na muwa wa loso mu mpaladiiso pa nsenga. w19.03 24 ¶14-15; 25 ¶19
Mu dya kabidi 31, Mweshi wa 3
Muteemesheeyi.—Mat. 17:5.
Yehowa balesheshe patoka shi akumiina shi tutemeshe mayi a Mwan’aye na kwiakokyela. Yesu balongyeeshe balongi baye na kifulo kyoso bya kulambukisha mukandu wibuwa, na misusa ibungi baadi ebatentekyesha bwabadya kwikala bapasukye. (Mat. 24:42; 28:19, 20) Baadi dingi mwibalungule bwabadya kwitatshisha bwa kutwelela ku kiibi kiibungye, na baadi mwibanyingishe bwa kupela kukooka. (Luk. 13:24) Yesu baadi munyingishe balongi baye bwabadya kwifulena, kwikala mu buumune na kutumikila mayi aaye. (Yo. 15:10, 12, 13) Aa malango e na muulo lelo uno nka bu byaabadi nao pabadi Yesu mwiatushe. Yesu bakwile shi: “Muntu ooso ee mu biinyibiinyi apusha byangakula.” (Yo. 18:37) Atulesha shi tukwete kuteemesha eyi dyaye nsaa yatutungunuka na kwikala na ‘lwishinko kwi muntu na muntu . . . na kwifwilena lusa ku muntu na muntu.’ (Kol. 3:13; Luk. 17:3, 4) Atulesha dingi shi tukwete kuteemesha eyi dyaye nsaa yatulungula mukandu wibuwa na katshintshi “mu kipindji kilombane na kishii kilombane.”—2 Tim. 4:2, Esambi dipya 2015. w19.03 10 ¶9-10