Watchtower MIKANDA I MU INTERNETE
Watchtower
MIKANDA I MU INTERNETE
Kisongye
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILO
  • mwbr20 Mweshi wa 3 esak. 1-8
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (3/2020)

Tatui bapete video.

Etufuile namu lusa, kui kintu kibakutshishua kukafika kui video.

  • Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu (3/2020)
  • Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2020
  • Tu mitue twa mianda
  • LUBINGO LWA 2-8/3
  • LUBINGO LWA 9-15/3
  • LUBINGO LWA 16-22/3
  • LUBINGO LWA 23-29/3
  • LUBINGO LWA 30/3–5/4
Mikanda yatudi bafubishe mu Bwina Kidishitu na mudimo wetu Programe a bisangilo—2020
mwbr20 Mweshi wa 3 esak. 1-8

Mikanda yatudi bafubishe mu Programe a bisangilo bya Bwina Kidishitu na mudimo wetu

LUBINGO LWA 2-8/3

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 22-23

“Efile Mukulu baadi mutompe Abrahame”

w12-F 1/1 23 ¶4-6

Bwakinyi Efile Mukulu batekyele Abrahame bwa kulambula Mwana’aye?

Tutale bibaadi Yehowa mulungule Abrahame: “Ata [namu] mwana oobe mulume, eleka dyobe Isaake, oodi mufule . . . omulambule buu mulambu.” (Kib 22:2) Lamiina’shi Yehowa ayitamina Isaake bu mwana “oodi mufule.” Yehowa baadi auku mushindo ubaadi Abrahame mufule Isaake. Efile Mukulu baadi auku dingi bibaadi apusha pabitale Mwana’aye, Yesu. Yehowa baadi mufule Yesu n’eshimba dyaye dyoso dingi misango ibidi ilondene baadi mumwitanyine kukatukila mwiyilu’shi “mwana’ande, a kifulo.”​—Mak 1:11; 9:7.

Lamiina dingi’shi Yehowa badi mufubishe kishima “namu” pa kuteka Abrahame. Ungi muntu apatuula Bible bapwandikishe’shi, Yehowa baadi mufubishe kino kishima mwanda “MWANANA baadi auku muulo wa kintu kibatekyele.” Nka byatudi balombene kupwandjikisha, uno mwanda ubaadi ukyengyeshe Abrahame kwishimba; mu mushindo umune, twi balombene kunangushena mushindo ubaadi Yehowa mwinyongole pa bamwene mwana aye aadi mufule akyengye na kufwa. Yehowa baadi mwinyongole bikata byashenyongwele dingi, na tan’enyongole dingi nya.

Eyendo, sunga twapusha bibubi bwa bibaadi Yehowa mutekye Abraham bwa kukita, abitungu tutentekyeshe’shi Yehowa ntamulekyele Abrahame muntu mululame bwa kutusha mwana’aye bu mulambu nya. Baadi mukalwile Abrahame bwa kupusha kenyongoshi akapushaa muledi ooso; baadi mukalwile Isaake ku lufu. Yehowa tabaadi mwengyelekye “Mwan’aye nabeene anka baamupaanyine ku mwanda wetu’twe booso.” (Lom 8:32) Bwakinyi Yehowa baadi mukumiine dyadya dikyenga? Baadi mwibikite mwanda washi ‘tupete muwa.’ (1 Yo 4:9) Uno mwanda ubetulesha mushindo witufule Efile Mukulu! Bino tabitutakula namu bwa kumufula n’atwe su?

w12-F 15/10 23 ¶6

Kokyela Efile Mukulu bwashi okapete myabi ku milayilo yaaye

6 Bwa kwelela bantu bashi bapwidjikye myabi, Yehowa Efile Mukulu baadi mwitshipe paye kufubisha bino bishima “na byandji’mi nfumu Mwanana Yehowa na muwa.” (Es. 17:16) Bible akula misango ikile pa 40 ilekene ibaadi Yehowa mwitshipe. Kileshesho kiwukibwe ngofu nyi nkya Abrahame. Munda a bipwa bibungi, Yehowa baadi mulee Abrahame myanda ibungi ku bukwashi bwa kilombeno kibakitshine naaye. Milayilo yooso ayilesha shi kekulu kababalayile akakatukila mwi Abrahame kukiila kwi mwa’aye Isaake. (Kib. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Pabaadi Yehowa mutompe Abrahame, baadi mu mutekye bwa kutusha mwana’aye a kifulo bu mulambu. Abrahame baadi mukokyele bwa kutusha Isaake bu mulambu kushi kunyengakana pabaadi mwikeyilu a Efile Mukulu mu mutoshe. Nyi Efile Mukulu nkwela uno mutshipo: “Natshipi’mi nabeene . . . mwanda bookitshi byaabya, na twe mwengyelekye mwana oobe eleka, nakyebe n’eshimba dyande dyooso kukusampa,na kufiimisha kutanda koobe bu nyenyeene ya mwiyilu na misengyeela ya ku bukunkula bwa mbuu. Lutandwa loobe alwata mbalo ya beeshikwaanyi nalo; mmwaludi amusampiimbwa bisamba byoso bya pa nsenga, mwanda wemuteemeshe eyi dyande.”​—Kib. 22:1-3, 9-12, 15-18.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

w16.02 7 ¶13

Yehowa baadi amwitanyina’shi “kuukw’ande”

13 Mwanda, kumpala kwa kuleka bafubi baaye, Abrahame bambile’shi: “Shaalayi pano, anwe na mpunda; ami na nsongwalume, atwende akwa bwatudy’a kulangwila, kubaapu, atwalukiila kwanudi.” (Kib 22:5) Abrahame baadi akyebe kwamba kinyi? Baadi mudimbe madimi’shi atukaaluka na Isaake, aku auku’shi akamulambula su? Nya. Bible akula’shi Abrahame baadi auku’shi Yehowa e na mushindo wa kusangula Isaake ku lufu. (Badika Beena-Ebelu 11:19.) Abrahame baadi auku’shi Yehowa nyi bamupeele bukome bwa kutandjisha mwana sunga aye na Saraa babaadi bapwe kununupa. (Eb 11:11, 12, 18) Ngi bwakinyi baadi ashinguula’shi takwi kintu ki bukopo kumpala kwa Yehowa. Abrahame tabaadi ashinguula akikyebe kukitshika dyadya efuku nya. Kadi baadi na lukumiino’shi su akumiina, Yehowa mmulombeene kusangula mwan’aye bwa’shi milayilo yaaye ilombane. Nyi bwakinyi abetanyina Abrahame bu “nshe baa-sha-lukumiino booso.”!

w17.02 30 ¶5

Kuuka myanda ayikitshika kumpala

Ka kananka, Yehowa takimbaa bya kuuka myanda yooso ayitukitshikila kumpala kwa nsaa nya. Yehowa mmulombene kuuka myanda ayikakitshika mu mafuku aafiki su bakumina. (Yesh 46:10) Anka Bible alesha’shi takimbaa bya kuuka myanda yoso ayikitshika kumpala nya. (Kib 18:20, 21; 22:12) Yehowa e na kifulo na kululama, ngi bwakinyi takimbaa bya kushikila bulungantu bwetu bwa kwiatshila bitshibilo.​—Miy 32:4; 2 Kod 3:17.

LUBINGO LWA 9-15/3

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 24

“Mukashi a Isaake”

wp16.3-F 14 ¶3

“Nakumina kwenda”

Abrahame baadi mulungule Elyezer bwadya kwela mutshipo wa kupela kwatshila Isaake mukashi munkatshi mwa baana bakashi ba mu Kanaana. Bwakinyi? Mwanda bena Kanaana tababaadi abanemeka sunga kulangwila Yehowa nya. Abrahame baadi auku’shi Yehowa mmule bwa nkebanyoka mwanda wa bikitshino byabo bibi. Tabaadi akumiina’shi mwana’aye adi mufule ngofu ekwateene na wawa mwilo sunga bikitshino byawo bi butete. Baadi auku dingi’shi mwana’aye e na kya kwikala na mudimo ukata mu kukumbasha kwa milayilo y’Efile Mukulu.​—Kib 15:16; 17:19; 24:2-4.

wp16.3-F 14 ¶4

“Nakumina kwenda”

Elyezer baadi mulungule basha-nshibo shi, pabafikile ku kitonko kya meema peepi na Harane, batekyele Yehowa. Baadi mutekye Yehowa bwa kusangula mukashi mulombene Isaake kwibakila. Naminyi? Elyezer baadi mutekye Yehowa bwadya kumushinkamisha’shi mukashi asangwila Isaake afikye ku kitonko kya meema. Su Elyezer bamutekye meema, tamupanga penda aaye bupenka kadi amupe mpa na adya kutomesha tumelo twaye. (Kib 24:12-14) Nnanyi bafikile ku kitonko kya meema akita bino bibatekyele Elyezer? Nyi Rebeka! Banda kupwandjikisha byadi mulombene kupusha nsaa yapusha Elyezer kwalondela kifuko kyaye uno mwanda!

wp16.3-F 14 ¶6-7

“Nakumina kwenda”

Kumpala kwa mbingo, Elyezer baadi mwele Abrahame luno lukonko’shi: ‘Kadi su mukashi apela kufika naami?’ Abrahame bamwalulwile’shi “Okekala shi na mwanda ku wawa mutshipo.” (Kib 24:39, 41) Kwa Betwele, bibaadi dingi na muulo bwashi yawa nsongwakashi akule byanangushena bwa wawa mwanda. Elyezer e na muloo ukata paaye koobesha kepatshila ka lwendo lwaye na butookye ku namashika, batekyele bwa kwenda na Rebeka musango umune ku Kanaana. Kadi bena kifuko kya Rebeka babaadi abakumiina’shi bashale dingi sunga mafuku ekumi. Bwa kupudisha uno mwanda babambile’shi: “Twitanyine nsongwakashi tumwipushe byaye binangu.”​—Kib 24:57.

Rebeka, badi pankatshi pa mashinda abidi. Akyebe kwakula kinyi? Akumiina kulonda binangu bya nshaye na bya mukwabo mulume byashi tendanga ku mbalo yashauku? Su amono luno lwendo bu kinemo mu mwanda aumweka’shi Yehowa nyi mwiukwatshishene? Lwaluulo lwa Rebeka alulesha bibaadi apusha pabitale kuno kushintuluka kwa mu kimpulunkamba kwakitshi mu nshalelo aaye, kubaadi bya ku mupushisha moo. Baadi mwakule’shi “Nakumina kwenda.”​—Kib 24:58.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

wp16.3-F 12-13

“Nakumina kwenda”

Dingi efuku ku kyolwa, pabapwile kutapa meema mwilondo dyaye, bamwene mwana mulume mukulu baadi afiki lubilo kwadi. Bamulungwile’shi: “Mpe namu [ndambo ya] meema a mwilondo dyoobe ntome.” Tabaadi mu mutekye pa bukopo nya na baadi mumutekye na kwisendela! Rebeka bamwene’shi yawa muntu baadi afiki lwendo lula. Aye nkwinyika elondo dyaye bwa kumupa meema akutoma, tabamupele ndambo ipela nya, kadi bamupele meema e bungi e mashika. Rebeka bamwene’shi yawa muntu baadi na tumelo ekumi tubaadi tushale kipeepi, kadi tababaadi baushe kintu akitomena nye meema nya. Baadi amono’shi yawa muntu baadi amutala na kalolo kooso, na bibaadi akumina kulesha uno muntu kalolo, baadi mumulungule’shi: “Bwa tuumeelo twobe naamu nende mu kutapa meema nyaa naa paatupu nnyoota yaato.”​—Kib 24:17-19.

Lamiina’shi Rebeka tabaadi penda mupe tumeelo meema nya kaadi baadi mwitwindile mpana pabapwile nyota yaato. Kamelo kamune ke na nyota ke kutoma litre ya meema ikile pa 95! Su tumelo tooso ekumi tubaadi na nyota, Rebeka baadi mulombene kukita mudimo wibukopo nsaa i bungi. Abimweka’shi tumelo tubaadi na nyota ikile. Kadi Rebeka baadi auku byabya nsaa ibakuminyine kwitupa meema? Nya. Baadi penda mukumiine kutumika bibukopo bwa kulesha kalolo kwi uno muntu mwenyi. Uno muntu bakumiinyine kalolo ka Rebeka. Baadi amutala kwa kwete kwenda mu kutapa meema bwa kwelela tumelo asembe misusa na misusa.​—Kib 24:20, 21.

wp16.3-F 13, Mayi a kuushi kw’esaki.

“Nakumina kwenda”

Takubaadi kukyolwa. Takwi mbalo su ngimune yabadi baleshe’shi Rebeka baadi mwishe nsaa ibungi ku kitonko. Na ta mbaleshe’shi kifuko kyaye takibaadi kilale nsaa ibaadi mwalukye sunga’shi kubaafikile muntu a mukimba mwanda wa kubaadi mwishe.

wp16.3-F 15 ¶3

“Nakumina kwenda”

Binobino, tubafiki mwifuku dyatudi besambile kumbagilo kwa uno mwanda. Pabaabadi tabakyebe kufika peepi na Negebe mufito ubelele, Rebeka bamwene muntu baadi atambuka mu mapya. Baadi amono yawa mwana mulume bu baadi anangusha ngofu. Bible amba’shi mususa umune Rebeka “nkwitumba ku kamelo” pangi kushi kutengyela’shi nyema akuname. Aye nkwipusha muntu baadi amukunkusha’shi: “Uno muntu ee mu mapya afiki mu kufumankana neetu nnaanyi?” Pabawukile’shi nyi Isaake, bebwikile ku mutwe na kintambala. (Kib 24:62-65) Bwakinyi? Abimweka’shi mbwa kulesha kanemo kwi mulume baadi na kya kumwibakila. Bantu bebungi ano mafuku mbalomene kumona’shi kulesha kanemo ke bino mmyanda ya kala. Aku namu, twi balombene kwambula kileshesho kya kwiyisha kwa Rebeka byatwikala bana balume sunga bakashi. Nanyi shakumina kwikala na dino eyikashi di buwa?

LUBINGO LWA 16-22/3

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 25-26

“Esau badi mupaane matalwa aye a bu mwana-mbedi”

it-1-F 1224

Yaakobo

Mu kwilekena na mukwabo Esau ababadi bafule kwi shabo, mpibwe mukata, na shi kapu, bifundwe a bilesha’shi Yaakobo “ baadi mwana a kinangu, [Heb., tam] baadi mushaale mu tushibo twa mapema,” baadi atala bakwabo na, muntu akukulupila na baadi atala myanda ya ku nshibo, kino nyi kibabadi bamufudile kwi nyina’aye. (Kib 25:27, 28) Kino kishima tam kya mu Ebelu babadi abekifubisha bwa kulesha muntu abadi bafule kwi Efile Mukulu. Bu kileshesho, “ba ntomboshi bee na mushikwa na muntu sha myanda iibuuwa” Yehowa a shikamisha’shi “mwabi awikala kwi muntu e buuwa.” (Nki 29:10; Mis 37:37) Yoobo muntu baadi shi kato “baadi shi na matope [Heb., tam] na muntu mululame.”​—Yob 1:1, 8; 2:3.

w19.02 16 ¶11

Bwakinyi bi buwa kulesha lutumbu?

11 Bya malwa, bangi bantu ba kala, babakutshilwe kulesha lutumbu. Bu kileshesho, sunga’shi Esau baadi mukushwe na baledi abaadi bafule Yehowa na abamunemeka, bakutshilwe kulesha lutumbu bwa bintu bya kishila. (Badika Beena-Ebelu 12:16.) Kukutwa kwaye kwa lutumbu kubadi kumwenekye naminyi? Kushii kwela binangu, Esau badi mupaane matalwa aye akwikala bu mwana-mbedi kwi mwinaye, Yaakobo, ku elonga dya bya-kudya. (Kib. 25:30-34) Kunyima, Esau badi mwinyongole bwa kitshibilo kyaye kibadi mwate. Anka badi mukutwe kulesha lutumbu bwa kyakya kibaadi nakyo, ta baadi na kabingilo ka kwidila pabashibadi bamwelele myabi ya bu mwana-mbedi nya.

it-2-F 637

Mwana-mbedi

Mu mafuku a kala mwana-mbedi baadi na kinemo kikata mu kifuko baadi bu mpyanyi e ku mutwe wa kifuko. Baadi na kya kupyana bintu bibungi bya nshaye kukila bakwabo. (Miy 21:17) Nsaa yakudya Rubene badi mushale mbwipi mwa Yosefe muyiile mbalo yaaye ya bu mwana-mbedi. (Kib 43:33) Anka Bible tapeyaa mwana-mbedi kinemo pa kulondesha baana muyile kutandikwa kwabo nya. Kadi apeyaa mwana e na nshalelo e buwa sunga e na lulamato mbalo ya ku mpala kushi mwana-mbedi.​—Kib 6:10; 1Mya 1:28; pwandikisha na Kib 11:26, 32; 12:4; tala DROIT D’AÎNESSE ; HÉRITAGE.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

w17.12 15 ¶5-7

Nkonko ya bantu ababadikaa

Binobino, twalukileyi mu mukanda wa Beena-Ebelu 12:16, mwabadi bakule’shi: “Dimukayi, tala kwayikala sha bukitekite sunga mulwishi a bintu biiselele, bu Esau bakitshine’shi, pa mwanda w’elonga dimunenka dya bya-kudya, baudiishe bukulu bwaye.” Ndilongyesha kinyi dyabadi batushe mu uno verse?

Ino mbalo Mpoolo mutumibwa tabadi akula bwa ba nkambwa ba Mesiya nya. Badi adimusha bena Kidishitu bwabadya ‘kutobola mashinda oolokye abadya kutambukila.’ Su babadi bakite bino, tababadi balombene ‘kukutwa buntu bw’Efile Mukulu,’ kintu kibadya kukitshika su babadya kwipaana mu kutambuka lusandji. (Eb 12:12-16) Su abakitshine bino, abadya kwambula Esau. Bakutshilwe kuneemeka “bintu biiselele,” aye nkwipaana mu bintu bya “ku mbidi.”

Esau badi kwanka mu mafuku abadi banfumu ba bifuko na muulo ngofu, na badya kupeta mpa na mwabi wa kwela milambu. (Kib 8:20, 21; 12:7, 8; Yob 1:4, 5) Anka, bu bibadi mutuule binangu byaye ku myanda ya ku mbidi, Esau badi mushimishe ino myabi yooso ku elonga dya bya-kudya. Badi mulombene kusuuka makyenga ababadi batemukye’shi aakafwila bekulu ba Abrahame. (Kib 15:13) Esau aye nabene balesheshe’shi mmwipaane ku bintu bya ku mbidi, na kukutwa kuneemeka bintu bya kishila, pa’ye kwibakila bakashi babidi ba mpangano, na kwinyongosha nshaye. (Kib 26:34, 35) Badi mwilekene ngofu na Yaakobo, badi mukite bukopo bwa kwibakila mukashi alangwila Efile Mukulu a binyibinyi!​—Kib 28:6, 7; 29:10-12, 18.

it-2-F 255 ¶6

Madimi

Su Bible apele kwakula madimi pabitale myanda ya bantu, bino tabipushisha’shi twina matalwa a kwakula myanda ya binyibinyi kwi bantu bashi mbalombene kwiyipusha nya. Yesu Kidishitu batushishe dino elango’shi: “Tanupanga mbwa kintu kya-kishila tanwelelanga ngulube mabwe enu a-muulo tala yeaashina, akupu iinwalulukile bwa kwinutombokyela.” (Mat 7:6) Nyi bwakinyi ungi musango Yesu baadi apele kukamba kwakula myanda yooso sunga kwalula musango umune ku ingi nkonko ibaabadi abamwele nsaa y’amono’shi mbilombene kufwishila bangi bantu nkalakashi bisumanga. (Mat 15:1-6; 21:23-27; Yo 7:3-10) Dingi mbibaadi bikite Abrahame, Isaake, Rahabe, na Elisha pababapelele kutusha bya binyibinyi byooso sunga kufwamisha ingi myanda kwi bantu bashi baadi abalangwila Yehowa.​—Kib 12:10-19; shap 20; 26:1-10; Yos 2:1-6; Shak 2:25; 2Bf 6:11-23.

LUBINGO LWA 23-29/3

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 27-28

“Yaakobo bapetele mwabi umulombene”

w04-F 15/4 11 ¶4-5

Rebeka​—Mukashi mulamate Efile mu bikishino byaye

Bible talesha’shi Isaake baadi awuku shi Esau akafubila Yaakobo. Kadi Rebeka na Yaakobo babaadi abauku’shi myabi ayikalukiila kwi Yaakobo. Rebeka pabapushishe’shi Isaake akyebe kwelela Esau myabi mwanda baadi amukwatshila mwita wa kudya, bakitshine mwanda kampanda. Batshile kitshibilo na kisumi kyooso anka bu pabadi ki nsongwakashi. ‘Balungwile’ Yaakobo bwashi amutwadile bana ba mbushi babidi. Rashele baadi muteekyele mulume aye kyakudya ki badi mufule. Akupu bibaadi abitungu’ shi Yaakobo ekale pa mbalo ya Esau bwashi a pete myabi. Yaakobo apwandikisha’shi nshaye atundula mayele abo na amwele mulwa! Rebeka nkumushishimikila. Aye nkumulungula’shi: “Su akwela mulwa, wawa mulwa unkwate’mi.” Pabapwile kuteeka kya kudya, baadi mushintuule Yaakobo bwashi ekale bu Esau akupu aye kumutuma kwi mulume aaye.​—Kib 27:1-17.

Kabingilo kabakitshinyine Rebeka bino ntambekaleshe nya. Bantu bebungi lelo uno bakwete kutopeka bino bibakitshine, kadi Bible tebitopeka nya, mpa na pabapushishe Isaake shi belela Yaakobo myabi tabaadi mwibitopekye. Baadi mpa na mumutentekyele ingi. (Kib 27:29; 28:3, 4) Rebeka baadi auku kibadi Yehowa mulee pabitale bana baye. Baadi mwate mpango yashi Yaakobo apete myabi ibaadi imulombene. Bino bibaadi mu kwipushena na kikyebe ky’eshimba dya Yehowa.​—Lom 9:6-13.

w07-F 1/10 31 ¶2-3

Nkonko ya bantu ababadikaa

Bible tatusha bishinkamisho abilesha bwakinyi Rebeka na Yaakobo abakitshine bino, kadi alesha’shi mwanda ubaadi ukitshikye namu nka byabya mu kimpulukanba. Abitungu tulamiine’shi Bible t’atopeka sunga kukumina binangu byabo, takula kintu su kimune akilesha’shi babadimbile sunga shi abakutshile bululame, anka Bible takamba kwakwila pabitale uno mwanda.

Ku lungi lupese, mwanda w’abesambila aulesha kalolo shi, Yaakobo badi atengyela myabi kwi nshaye, Esau tabadi na byabya binangu nya. Kumpala, Yaakobo baadi muwule muyile miiya matalwa a bu mwana-mbedi kwi mukwabo a lupasa, baadi mupane matalwa aye ku muulo upela mwanda wa kakudya bwa kupudisha nsala yaaye. Esau ‘baadi mubepule bu mwana-mbedi bwaye.’ (Kib 25:29-34) Pabayile mu kumona nshaye, Yaakobo baadi mukimbe myabi ibaadi imulombene.

it-1-F 295 ¶6

Mwabi

Mu mafuku a kala mu kifuko mubaadi nshe bana baadi elela bana baye mwabi mafuku apela kumpala a kufwa. Bino bibadi na muulo ukata na bibaadi na kinemo kikile. Nyi bwakinyi Isaake baadi mwelele Yaakobo mwabi, apwandikish’shi elela Esau mwana-mbedi. Isaake baadi mwelele Yaakobo mwabi aye kumulungula’shi akekala na nshalelo ebuwa mpa na bupeta kukila bwa mukwabo Esau, na batekyele Yehowa bwa’shi akumbashe wawa mwabi bu bibadi mupwe kununupa na tabadi amono dingi nya. (Kib 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Eb 11:20; 12:16, 17) Kunyima a mafuku Isaake baadi mukumine wawa mwabi na kwiufimisha. (Kib 28:1-4) Kumpala kwadya kufwa baadi mwelele bana babidi ba Yosefe myabi, akupu elela na baye. (Kib 48:9, 20; 49:1-28; Eb 11:21) Mushindo umune, Moyise kumpala a kufwa, baadi mwelele mwilo oso wa Isaleele myabi. (Miy 33:1) Ino myanda yoso ayilesha’shi, bano bantu bakala abaadi abakula mayi abutemuki pababadi abelela bana babo myabi. Mu ingi misusa yawa baadi eleshena myabi baadi atulu mboko yaye mu mutwe mwa yawa abaadi elela myabi.​—Kib 48:13, 14.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

w06-F 15/4 6 ¶3-4

Kyodya kukita bwa kwisamba kalolo na mwina dibaka nobe

Isaake na Rebeka babaadi na kyubisha kya kwisambanga kalolo? Pabaadi Esau mwan’abo mwibakile bakashi babidi bena Hiite bibadi bituushe bilumbu bikata mu dibaka dyabo. Rebeka badi nka alungula Isaake shi: “Kushala atala akufundulusha eshimba mwanda wa bano basongwakashi ba Hiite. Su Yaakobo [mwana’abo a nfudilo] ekwibakila umune bu bano ba munkantshi mwa ba nsongwakashi ba mwiumbo, kushaala na muuwa nkwa kinyi?” (Kib 26:34; 27:46) Bino bishima abilesha’shi Rebeka batushishe binangu byaye patoka.

Isaake balungwile Yaakobo, mukwabo na Esau shi tendanga akaata mukashi munkatshi a mwilo wa bena Kanaana. (Kib 28:1, 2) Rebeka balesheshe bi mweneno aaye. Aye na mulume aye; babaadi bobeshe uno mwanda ku bukwashi bwa kwisamba kalolo bwa kupudisha mwanda ubaadi ukata mu kifuko kyabo’ mbetulekyele kileshesho kibuwa. Kadi su mulume na mukashi t’abepushena? Mbalombene kukita kinyi?

w04-F 15/1 28 ¶5

Myanda ikata ya mu mukanda wa Kibangilo​—II

28:12, 13​—Kilotwa kya Yaakobo kya “kikamiino” kibaadi akilesha kinyi? Kino “kikamiino,” kibaadi pangi kiyambushene na kitenta kyabadi bebakye na mabwe, kibaadi akilesha’shi bantu be pano pa nsenga mbalombene kwisamba na bipangwa bi mwiyilu. Bikale’shi ba mikeyilu b’Efile Mukulu babaadi abakamina na kwika ku kino kikamiino, abilesha mudimo ukata ubabaadi abakitshi pankatshi pa Yehowa na bantu baadi mufule.​—Yo 1:51.

LUBINGO LWA 30/3–5/4

BUPETA BWA MWIYI DY’EFILE MUKULU | KIBANGILO 29-30

“Yaakobo bebakila”

w03-F 15/10 29 ¶6

Yakobo baadi ata myanda ya mu kikudi na muulo ukata

Bwa kwibakila mukashi babaadi abakatuusha ewondo ku kifuko kya ba mukashi. Kunyima Mwiya wa Moyise ubaadi aulesha’shi ewondo dya mukashi kii kamame abadi balwishe dibaadi dya byamo 50 by’ebakanyi. Ungi muntu apatuula Bible abetanyina bu Gordon Wenham bambile’shi “uno ubaadi muulo wibukopo bw’ewondo” kadi misango ibungi muulo ubaadi “wiikye.” (Miy 22:28, 29) Yaakobo tabaadi na mushindo wa konda mukashi, nyi aaye nkufubila Labane munda mwa bipwa musambobidi. Wenham baadi mutungunukye amba’shi: “Mwanda mu Babilone a kala bena mudimo babaadi abebafutu sikele umune sunga kipindji ku mweshi (kwamba’shi babaadi abapete sikele kubanga mu 42 na ku 84 bwa bipwa musambobidi), Yaakobo baadi mulee bwa kutusha makuta ebungi bwa kwibakila Rashele”. Labane baadi mukumiine musango umune.​—Kib 29:19.

w07-F 1/10 8-9

Bana bakashi “babebaka nshibo ya Isaleele” sunga mbibabadi mu lutato

Lea baadi mwikwatenee na nshaye bwashi badimbe Yaakobo? Su baadi na kitungo kya kukokyela nshaye? Kadi Rashele baadi kunyi? Baadi auku’shi abikitshika byabya su? Su baadi auku, baadi mupushe naminyi? Baadi mulombene kupela kukokyela nshaye baadi bukyelo su? Bible ta mutuushe ngalulo pabitale ino nkonko nya. Byabikala’shi Lea sunga Rashele babanangushene naminyi, mu mishindo yooso uno mwanda ubaadi ufitshishe Yaakobo munda. Baadi mutupakane na Labane, kadi tabaadi mutupakane na bana baaye nya, Yaakobo nkwamba’shi: “Ami ntshi mukufubile mwanda wa Rashele su? Bwakinyi bondimbi bino?” Labane nkumwalula’shi: “Kino ta nkipikwa kya kuno kwetu nya kya kupaana mukala kumpala kwa mbedi. Pudiisha lubingo lwa miloo y’ebambo dyaa uno, byaabya ungi akupebwa bwa mufubo okitshi dimo kwande munda a bingi bipwa musambobidi.” (Kib 29:25-27) Nyi kibaadi kifwishe bwa’shi Yaakobo ebakile bakashi babidi, uno mwanda ubaadi ufwishe mukao wibungi.

it-2-F 222 ¶5

Dibaka

Musangelo. Mu Isaleele sunga muntu ebakila tamukite musangelo aukiibwa kwi bantu booso, efuku dya kwibakila dibaadi efuku dya muloo ukata. Mu dyadya efuku dya kwiyibakishena, mukashi baadi elumbula kalolo kwabo ku nshibo. Kya kumpala, baadi etumpu meema na kwishinga mwimu wa mapembwe e buwa. (Pwandikisha na Lut 3:3; Es 23:40.) Ingi misango bangi ba nsongwakashi, babaadi abakwasha mukashi abebakila bwa kufwala mukaba na nkandjo toka abadi batele na bwanda bwilekenelekene mupunda bungi bw’ekuta dyadi nadyo. (Yel 2:32; Kibaf 19:7, 8; Mis 45:13, 14) Baadi dingi afwala bikano na tudibu su kwi mushindo (Yesh 49:18; 61:10; Kibaf 21:2), akupu baadi epuutu kilamba kipelepele, kibu kitambala, kibaadi akipuutu kubanga ku mutwe nya na ku mikoolo. (Yesh 3:19, 23) Nyi bwakinyi bibaadi bibofule bwashi Labane adimbe Yaakobo kushi lutato, mwanda Yaakobo tabaadi auku’shi abamupa Lea pa mbalo ya Rashele nya. (Kib 29:23, 25) Rebeka baadi mupute ku mutwe pabayile mu kufumankana na Isaake. (Kib 24:65) Bino bibaadi abilesha kukookyela kwa mukashi kwi mulume a mwibakila​—ku matalwa e nao mulume.​—1Kod 11:5, 10.

Kukimbuula bwa kupeta mabwe a muulo a mu kikudi

it-1-F 49 ¶2

Kukusha bana boshi mutande

Rashele na Lea babaadi abata baana babaadi Yaakobo mutande na bafubi baabo bakashi bu baana baabo, ‘bababadi batande.’ (Kib 30:3-8, 12, 13, 24) Bano bana babaadi bapete byabo bintu bya bupyanyi nka bibaadi bangi baana ba Yaakobo babaadi mutande na bakashi baaye ba kudibaka. Bano baana babaadi baana ba Yaakobo binyibinyi, na mwanda bafubi ba Lea na Rashele babaadi bu bintu byabo, byabya babaadi na matalwa akwata bano baana bu baana baabo.

w04-F 15/1 28 ¶6

Myanda ikata ya mu mukanda wa Kibangilo​—II

30:14, 15​—Bwa kinyi Rashele balekyeele Lea bwadya kulala na mulume aye bwashi amupe bikuba bya mandrangore? Mu mafuku a kala, babaadi abafubisha bikuba bya mandragore kwi ba minganga bu bwanga bwa mitanyo na bu bwanga bwa munda kusuma. Babaadi dingi abafubisha bino bikuba bwa kukamisha malaka a kwifikena peepi kwa mulume na mukashi na bwa kunyisha kutanda na kukwasha mukashi bwashi apete eyimi bukidi. (Ll 7:13) Sunga Bible tamuleshe bwakinyi Rashele baadi akumiina bino bikuba na bwakinyi bashintwile kulala na mulume aaye ku bikuba bya mandragore, pangi baadi apwandikisha’shi bino bikuba mbilombene kumukwasha bwashi apete eyimi bukidi na atande bwashi buufu bwa kukutwa kutanda bupwe. Kadi kunyima kwa bipwa bibungi nyi kubaadi Yehowa ‘mumupe kutanda.’​—Kib 30:22-24.

    Mikanda ya mu Kisongye (2011-2025)
    Tuuka
    Tuela
    • Kisongye
    • Tumina muntu
    • Byokumina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pabitale bya kufubisha
    • Bya kufubisha
    • Bya kufuamisha yobe
    • JW.ORG
    • Tuela
    Tumina muntu