Höndima-liba

Jehovah ta bai u a soni, söseei a ta lei u soni, u di a lobi u. A kë fuu ku ën dë mati, söseei a kë fuu libi u teego. So juu na lai nöö de o da u, te de o bai u a soni. Boo taa ee wan sëmbë du wan gaan zöndu, nöö an o sa ta du so soni a di kemeente möön. Ma tökuseei di soni dë ta lei taa Gadu lobi ën. Di soni aki sa heepi ën faa ko si taa a dë fanöudu faa ta lei soni u Bëibel möön hia, faa ta pakisei möön fundu u dee soni dee a ta lesi, söseei faa ta begi möön hia tu. Te a ta du dee soni aki, nöö hën ku Jehovah sa ko dë möön gaan mati (Ps. 19:7). Baka wan pisiten, a sa toona feni dee faantiwöutu fëën baka. Ma ee a ko dë taa de puu wan sëmbë a di kemeente seei, tökuseei di soni dë ta lei u unfa Jehovah lobi u tjika, u di a sö wan fasi di kemeente fëën sa fika limbolimbo (1 Kol. 5:6, 7, 11). Wë u di Gadu ta kuutu soni a wan leti fasi, mbei di soni aki o heepi di sëmbë di de puu a di kemeente faa ko si unfa di zöndu fëën bi hogi tjika. Di soni aki sa heepi ën faa lei taa a ta tjali u di soni di a du.​—Tjab. 3:19. w18.03 bld. 22, 23 pal. 5, 6

Di wakitima an bi sabi soni u di Wöutu u Gadu. Fëën mbei ee a bi kë ko dë wan Keesitu sëmbë, nöö a bi musu lei wantu fanöudu soni u Bëibel, a bi musu ko fusutan andi Jehovah kë taa dee dinima fëën musu du, söseei a bi musu dë kabakaba u du dee soni dee Jesosi bi taki taa dee bakama fëën musu ta du. Dee soni dee a bi lei a di kölö pisiten dë, bi mbei a bi kë tei dopu (Tjab. 16:25-33). An dë u taki taa di womi aki bi o ta lei soni u Bëibel go dou hii fa a bi tei dopu. Ma nöö andi i sa du te di mii fii piki i taa a kë tei dopu u di a lobi Jehovah, söseei u di a kë piki hën buka? Wë i sa mbei a go fan ku dee gaanwomi, be de luku ee a sabi soni tjika faa sa tei dopu. Leti kumafa dee Keesitu sëmbë dee tei dopu kaa musu ta lei soni u Jehovah go dou, sö nöö di mii fii o ta lei soni u Jehovah go dou, hii hën libi longi.​—Lom. 11:33, 34. w18.03 bld. 11 pal. 8, 9

Te u ta mbei möiti fuu ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni, nöö di santa jeje o heepi u fuu tooka di fasi fa u ta pakisei. Pikipiki woo ko ta pakisei kumafa Keesitu ta pakisei. Di santa jeje sa heepi u fu wa pakisei soni di an fiti, nöö a sa heepi u fuu ko abi dee fasi dee ta kai ku Gadu. Ee u ta pakisei kumafa Keesitu ta pakisei, nöö a o dë u si a di fasi fa u ta tja useei te u dë a wooko, te u dë a siköö, te u ta fan, söseei te u ta du soni hiniwan daka. Dee soni dee u ta du o lei ee u ta mbei möiti fuu djeesi Keesitu. Ee u dë sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, nöö wa o kë du soni fuu ku Jehovah poi. Te wan soni ta pooba u fuu du soni di an bunu, nöö di si di u ta soni kumafa Gadu ta si soni, o heepi u fuu koti pasi da di lö soni dë. Ufö u du wan soni, nöö woo hakisi useei dee soni aki: ’Un mama wëti u Bëibel sa heepi mi? Andi Keesitu bi o du? Andi Jehovah bi o kë u mi du?’ w18.02 bld. 26 pal. 12, 14

Noa avo de bi ta kai Enöku. Nöö a di ten di Enöku bi dë a libi jeti, sëmbë bi ta libi hogi kaa. De bi ta „fan sömëni gaangaan fan ta kosi” Jehovah (Jud. 14, 15). Möönmöön sëmbë bi ta ko abi hogihati. A di ten u Noa, „hogidu bi fuu goonliba”. Wanlö hogihati ëngëli bi ko a goonliba aki, hën de bia ko toon libisëmbë, hën de tööu ku mujëë. Dee womi mii di dee ëngëli aki bi pai, bi abi hogihati (Ken. 6:2-4, 11, 12). Ma hii sëmbë bi sa si taa Noa bi dë woto fasi. An bi dë kuma dee sëmbë u di ten fëën. A bi ta du soni di bi ta kai ku Gadu. „Noa bi ta waka ku di tuutuu Gadu” (Ken. 6:9). Andi di soni di sikifi aki ta lei u u Noa? Wë pakisei un longi Noa bi dini Jehovah ku hii hën hati a hogihati sëmbë dendu, ufö di Gaan Wata ko. Noa an bi dini Jehovah 70 nasö 80 jaa longi nöö ufö di Gaan Wata ko, ma a bi dini Jehovah söwan 600 jaa ufö di Gaan Wata ko! (Ken. 7:11) Hoi a pakisei tu taa kemeente an bi dë, ka Noa bi sa go faa feni kötöhati kumafa u abi kemeente a di ten aki ka u sa go fuu feni kötöhati. A kan taa dee baaa ku dee sisa fëën seei an bi ta dini Gadu makandi ku ën. w18.02 bld. 4 pal. 4, 5

Te wan sëmbë lobi möni, nöö hii juu a ta kë ko abi möön hia möni, nöö hii hën libi longi a ta puu ta kule a möni baka. Dee lö sëmbë aki ta ko dë ku „sömëni gaan hila fuka a de hati” (1 Tim. 6:9, 10; Peleik. 5:10). U sa taki taa hii u tuu abi möni fanöudu, u di a ta tjubi u da so soni (Peleik. 7:12). Ma woo sa ta dë waiwai ee u abi pikisö möni nöö fuu sa ta bai dee soni dee u abi fanöudu ö? Wë aai! (Peleik. 5:12) Wan womi de kai Aguli, di bi dë di womi mii u wan womi de kai Jake, bi sikifi wan soni. A bi sikifi taa: „Na mbei mi ko pooti, nöö na mbei mi ko gudu tu. Ma mbei mi feni soni u njan kumafa mi abi ën fanöudu.” Wë u ta fusutan faandi mbei di womi aki an bi kë ko pooti. A bi taki taa an bi o kë go fufuu sëmbë soni, u di te wan sëmbë ta fufuu sëmbë soni, nöö a ta da Gadu poi në. Ma nöö faandi mbei di womi aki an bi kë ko gudu tu? Wë a bi taki taa: „U di ma kë njan te bëë u mi fuu, nöö mi bia baka da i, te mi ko ta taki taa: ’Ambë da Jehovah?’” (Nöng. 30:8, 9) Jesosi bi taki taa: „Na wan sëmbë sa dini tu masa makandi e. I musu fu lobi wan möön wan, ee nasö joo hëngi a wan möön wan. Nöö söseei tu, ja sa waka a Masa Gadu baka ku dee gudu u goonliba aki baka makandi e, kwetikweti.”​—Mat. 6:24. w18.01 bld. 24 pal. 9-11

U ta lei taa u ta libi fiifii makandi ku useei te u ta da wotowan paadon ku hii u hati. Te u ta du sö, nöö u ta lei taa u ta tei ën u bigi taa Jehovah sa da u paadon, u di a manda Jesosi ko dëdë paka zöndu da u. Jesosi bi konda wan woto u wan könu ku dee saafu fëën, u lei faandi mbei u musu ta da wotowan paadon. Gaantangi, lesi Mateosi 18:23-34, nöö hakisi iseei dee soni aki: ’Mi dë kabakaba u du di soni di Jesosi lei u ö? Mi ta hoi pasensi da dee baaa ku dee sisa u mi ö, söseei mi ta lei taa mi ta fusutan unfa de ta fii ö? Mi ta dë kabakaba u da dee sëmbë dee du wan soni di hati mi, paadon u?’ Wë a dë sö tuu taa so föutu ta bigi möön wotowan. Nöö so soni di sëmbë ta du, sa mbei a taanga da u kuma zöndu libisëmbë u da de paadon. Ma di woto u Jesosi ta lei u andi Jehovah kë fuu du. Jesosi bi lei u gbelingbelin taa Jehovah an o da u paadon ee wa kë ta da dee baaa ku dee sisa fuu paadon te de lei taa de ta tjali tuutuu u wan soni di de du. Wë di soni aki da wan soni di u musu go pakisei fundu fëën. Ee u kë ta libi fiifii makandi ku dee baaa ku dee sisa fuu, nöö u musu u ta da de paadon kumafa Jesosi bi lei u. w18.01 bld. 13 pal. 12

Hii fa Daniëli bi sa lasi hën libi, tökuseei a bi ta begi go dou ka sëmbë bi o sa si ën, u di an bi kë u sëmbë pakisei taa a bi tapa u dini Jehovah. Jehovah bi mbei Daniëli feni gaan bunu u di a bi abi degihati, söseei u di a bi du soni u lei taa a ta hoi hënseei nëën. Jehovah bi du wan foombo soni u heepi Daniëli u dee lëun an kii ën. Di soni aki bi mbei sëmbë u hii dee köndë ka Medo-Pëlsia bi ta tii, ko sabi soni u Jehovah! (Dan. 6:25-27) Unfa u sa ko abi di biibi di Daniëli bi abi? Ee u kë ko abi wan taanga biibi, nöö na lesi nöö u musu ta lesi di Wöutu u Gadu, ma u musu ta fusutëën tu (Mat. 13:23). U kë sabi unfa Jehovah ta si soni. Fëën mbei u musu ta pakisei fundu u dee soni dee u ta lesi. U musu ta begi hii juu, möönmöön te soni ta taanga da u. U sa abi di biibi taa Jehovah o da u di köni ku di kaakiti di u abi fanöudu.​—Jak. 1:5. w18.02 bld. 12, 13 pal. 13-15

Ee i da wan njönku dinima u Gadu di dopu kaa, nöö i ta si unfa Jehovah bunu, te a ta da i degihati u taki soni u di biibi fii da wotowan, te i dë a di peleikiwooko nasö te i dë a siköö. A sa dë wan taanga soni da i seei u peleiki da dee mii dee i ku de nango a di wan siköö. Kandë i sa ta booko i hedi ku di fasi fa de o piki i. Kandë i ta fëëë u konda soni u Gadu a hia sëmbë dendu. Ma andi sa heepi i? Pakisei faandi mbei i ta biibi dee lei u Gadu. Ee di pisi „Jongeren” dë a jw.org a di töngö fii, nöö wooko ku ën. A sa heepi i fii go pakisei dee soni dee i ta biibi, faandi mbei i ta biibi de, söseei unfa i sa konda soni u di biibi fii da wotowan. Te i ko dë seiki u dee soni dee i ta biibi, söseei te i seeka iseei bunu, nöö joo kë konda soni u Jehovah da wotowan.​—Jel. 20:8, 9. w17.12 bld. 24, 25 pal. 12, 14, 15

Na lei nöö i musu ta lei dee mii fii soni u dee sëmbë fu awooten ku dee soni dee bi pasa na awooten. Hoi a pakisei taa dee sëmbë u Timoteo bi lei ën soni u Bëibel ’te a bi ko ta biibi de’. Timoteo bi sabi soni u dee Hebelejën Buku u Bëibel sensi di a bi dë „piki mii seei”. Bakaten a bi ko ta biibi taa Jesosi hën da di Mësiasi. Unfa iseei sa lei dee mii fii soni u Bëibel u ’te de ko ta biibi de’ leti kuma Timoteo? Di fosu soni di sa heepi i, hën da i musu abi pasensi. Ten dë fanöudu u wan sëmbë sa ko abi wan taanga biibi. Boiti di dë, na u di i ta biibi wan soni mbei dee mii fii o ko ta biibi di soni dë tu. Hiniwan mii „musu ta wegi hii soni luku ee de dë u Gadu tuu”, u de sa ko ta biibi dee soni dee sikifi a di Bëibel (1 Tes. 5:21). Mama ku tata sa heepi dee mii u de u de ko abi wan taanga biibi, möönmöön te dee mii ta hakisi de soni. w17.12 bld. 16, 17 pal. 3, 5, 6

Maita bi dë wan mati u Jesosi, söseei a bi dë wan bakama fëën tu. Wan daka, hën Maita bi ta tjali gaanfa seei u di hën baaa bi dëdë. Andi seei bi o heepi ën a di pisiten dë? Wë, Jesosi bi paamusi ën taa: „Mujëë, na fëëë e. Di baaa fii o toona weki baka” (Joh. 11:20-23). Maita bi dë seiki taa sëmbë bi o weki ko a libi baka a di ten di ta ko. Ma Jesosi bi du wan foombo soni. Di daka dë seei a weki Lazalosi ko a libi baka. Na wan soni ta lei u taa Jesosi nasö hën Tata o weki sëmbë fuu di dëdë, ko a libi baka a di ten aki. Ma hii fa a dë sö, i ta biibi taa sëmbë fii o weki ko a libi baka a di ten di ta ko, kumafa Maita bi ta biibi ën u? Kandë manu fii nasö mujëë fii dëdë, nasö kandë i mama nasö i tata dëdë. Nasö kandë wan avo fii, nasö wan mii fii dëdë. Wë a musu u dë taa i ta wakiti di daka ka joo toona baasëën, ka joo sa fan ku ën baka, söseei ka joo sa ta lafu ku ën tu. Wë useei sa taki di soni di Maita bi taki. U sa taki taa: ’Mi sabi taa dee sëmbë u mi o toona weki ko a libi baka.’ Ma tökuseei hiniwan Keesitu sëmbë musu go öndösuku luku ee faandi mbei a ta biibi taa di soni aki o pasa tuutuu. w17.12 bld. 3 pal. 1, 2

Jesosi bi lobi di Wëti di Jehovah bi da Mosesi. Di soni aki an ta foombo u, u di nëën Tata Jehovah di Wëti aki bi kumutu, nöö Jesosi lobi hën Tata gaanfa. Jesosi bi lobi di Wëti u Gadu gaanfa seei kumafa u ta si a di tëkisi u tide. Dee soni dee Jesosi bi ta taki ku di fasi fa a bi ta libi, bi ta lei taa dee wëti u Gadu bunu seei, taa de ta tja wini ko da sëmbë, söseei taa dee soni dee sikifi nëën o pasa tuutuu (Mat. 5:17-19). A bi musu u ta hati Jesosi di a bi ta si fa dee Sabima u Wëti ku dee Faliseima bi ta tooka dee bumbuu wëti fu hën Tata. Di soni aki mbei a bi ta taanga da dee sëmbë u de hoi dee wëti. Jesosi bi piki de taa: „Hii dee soni un ta paandi fuun njan te dou ku dee pikipiki sii tuu, nöö de tuu un ta paati a teni pisi finifini nöö i ta da Gadu fëën pisi.” Hën da de bi ta mbei hii möiti u hoi dee möön pikipiki wëti. Ma nöö andi bi föutu a di soni aki? Wë Jesosi bi taki taa: „Ma nöö dee gaan wëti u Gadu kuma fii wegi soni luku a wan leti fasi, ee nasö fii abi tjalihati da otowan, ee nasö fii libi a wan leti fasi fu sëmbë sa futoou i, dee di dë wan ta kai de gaan soni möönsö” (Mat. 23:23). Dee Faliseima an bi ta si faandi mbei Gadu bi da de dee wëti fëën, söseei de bi ta si kuma de bunu möön wotowan. Ma Jesosi bi ta fusutan faandi mbei Gadu bi da de dee wëti dë, söseei a bi sabi andi hiniwan u dee wëti ta lei u u Jehovah. w17.11 bld. 15 pal. 1, 2

Sëmbë lo’ u taki taa: „Andi da dee wëti dee i ta hoi dë? Du soni fii. I dë fii a i ten.” Ma di Wöutu u Gadu ta taki taa wa musu ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni (1 Tes. 4:4-8). Jehovah hën abi di leti u buta wëti da u, u di hën mbei u. A ta piki u taa wan womi ku wan mujëë di tööu nöö sa duumi ku deseei. Jehovah ta buta wëti da u u di a lobi u. A sabi taa libi fuu o waka möön bunu ee u ta hoi dee wëti fëën. Sëmbë u wan wosudendu di ta hoi dee wëti u Jehovah, ta möön lobi deseei, de ta möön lesipeki deseei, söseei de an ta dë pantapanta. Ma Gadu o sitaafu dee sëmbë dee sabi dee wëti fëën, ma de an ta hoi de (Heb. 13:4). Di Bëibel ta lei u unfa u sa kule da fanafiti libi. U musu ta köni ku dee soni dee u ta luku (Mat. 5:28, 29). Fëën mbei wa musu ta luku fanafiti soni u womi ku mujëë, söseei wa musu ta haika poku di ta taki u dee soni dë tu.​—Ef. 5:3-5. w17.11 bld. 23 pal. 9, 10

Sensi na awooten, te kisi di ten fuu aki, hën dee dinima u Jehovah ta mbei poku u gafëën. Di dee Isaëli sëmbë bi ta hoi deseei a Jehovah, nöö kanda bi dë wan gaan fanöudu soni a di dini di de bi ta dini Jehovah. Di Dafiti bi ta seeka soni u de mbei di Wosu u Gadu, hën a tei 4000 Leifi sëmbë u de gafa Jehovah ku poku. Nöö 288 u dee womi aki „bi lei unfa de musu kanda da Jehovah.  . . . Hii de tuu bi sa’ u du di wooko u de bunu seei” (1 Klon. 23:5; 25:7). Dee Isaëli sëmbë bi ta mbei poku ta kanda tu, di de bi wëi di Wosu u Gadu. Di Bëibel ta piki u taa: „Dee sëmbë dee bi ta böö tutu, ku dee kandama bi ta mbei poku makandi u gafa Jehovah, söseei u dëën tangi. De bi ta böö tutu, de bi ta naki genge, nöö de bi ta pëë poku ku woto pokulai tu.  . . . Di waiti u Jehovah bi dë u si a hii di wosu fëën.” Di soni aki bi musu u mbei di biibi u dee Isaëli sëmbë ko möön taanga!​—2 Klon. 5:13, 14; 7:6. w17.11 bld. 4 pal. 4, 5

Jesosi bi sabi taa na hii sëmbë bi o tei dee soni dee a bi ta lei sëmbë. A bi sabi tu taa so sëmbë bi o ta du ku dee bakama fëën, nöö dee bakama fëën bi o abi degihati fanöudu. Jesosi bi ko lei sëmbë di tuutuu lei u Gadu, ma na paati a bi kë paati sëmbë u wan wosudendu (Joh. 18:37). Ma dee bakama fëën bi musu sabi taa so juu a bi o ta taanga da de u de waka nëën baka, möönmöön ee dee mati u de, nasö dee famii u de an tei di tuutuu lei. U di dee bakama u Jesosi bi kë piki Jesosi buka, mbei de bi hoi dou hii fa dee famii u de bi ta mbei de fa, söseei hii fa de an bi kë de kuma famii u de möön. Ma dee bunu di de bi feni, bi hia möön dee soni di de bi lasi (Maik. 10:29, 30). Hii fa dee famii fuu ta du ku u u di u ta dini Jehovah, tökuseei u lobi de. Ma u musu hoi a pakisei taa Gadu ku Keesitu da dee sëmbë dee u musu möön lobi (Mat. 10:37). U musu hoi a pakisei tu taa Saatan sabi taa u lobi dee famii fuu, nöö a sa wooko ku di soni dë u mbei wa hoi useei a Jehovah möön. w17.10 bld. 10 pal. 3-6

Di wojolimbo sunjan aki ta mbei u dë seiki taa Jehovah an o da pasi taa hogidu dë a dee sëmbë fëën dendu. Te Jehovah si wan soni di an bunu, nöö wantewante a ta puu ën (1 Kol. 5:13). U ta fusutan di soni aki te u luku fa di ëngëli bi tapa di baki wantewante. Fëën mbei di wojolimbo sunjan aki bi musu u da dee Isaëli sëmbë dee bi ta libi a di ten u Sakalia kötöhati gaanfa. Di wojolimbo sunjan aki ta lei u taa Jehovah an o mbei na wan sëmbë ko poi di fasi fa a kë taa sëmbë musu ta dini ën. Di wojolimbo sunjan aki bi mëni dee Dju sëmbë tu taa de bi abi di faantiwöutu u dini Jehovah a wan bunu fasi. Jehovah an o da pasi taa hogidu ko fika a dee sëmbë fëën dendu. A di ten aki Jehovah tja u ko a di limbolimbo ölganisaasi fëën, ka u ta fii unfa a lobi u tjika, söseei ka u ta fii taa a ta tjubi u. Hiniwan fuu abi di faantiwöutu u du soni sö taa di ölganisaasi fëën sa fika limbolimbo. Hogidu an musu ko dë a dee sëmbë u Jehovah dendu. w17.10 bld. 19, 20 pal. 14, 15, 17, 18

Wantu Dju sëmbë, nasö Isaëli sëmbë, bi sikifi dee 39 fosu buku u Bëibel. A ’dee Dju sëmbë maun wë Gadu bi buta dee wöutu fëën’ (Lom. 3:1, 2). De bi sikifi dee buku u Bëibel a di Hebelejëntöngö, söseei a di Alamëitöngö. Ma a di pisiten baka di jaa 200 bifö Keesitu, nöö sömëni Dju sëmbë an bi ta fusutan di Hebelejëntöngö möön. Unfa a du waka? Wë di tiima u Giikiköndë de kai Alexander bi feti wini gaansë u dee köndë u goonliba tja ko buta a di tii fëën basu. Fëën mbei hii dee sëmbë u dee köndë dë bi ko ta fan di Giikitöngö, ka u de bi ta fan di u deseei töngö (Dan. 8:5-7, 20, 21). Sömëni u dee Dju bi bigi ta fan Giikitöngö tu, nöö a bi ko taanga da de u de fusutan di Bëibel di bi sikifi a Hebelejëntöngö. Wë andi bi o sa heepi de? De bi puu di Bëibel a Hebelejëntöngö ko a Giikitöngö. Di Bëibel aki de ta kai di Septuaginta. Hën da di fosu Bëibel ka de puu hii dee Hebelejën pisi buta ko a woto töngö. w17.09 bld. 17 pal. 7-9

Kandë di wooko basi fii lo’ u hakisi i fii wooko pasa juu a wan daka di i ta hoi di Wosudendu Dini, a wan daka di i nango a peleikiwooko, nasö a komakandi. I musu abi degihati fii sa piki di basi fii taa ja o sa wooko pasa juu di daka dë. A sö wan fasi i ta heepi dee mii fii u de sa djeesi i a di fasi dë. U musu abi degihati tu ee u kë heepi dee mii fuu u de buta maaka da deseei a di dini u Gadu, söseei u de dou dee maaka dë. Kandë so mama ku so tata ta fëëë u da dee mii u de taanga u de du di pioniliwooko, u de go heepi ka möön peleikima dë fanöudu, u de go wooko a Bëtëli, nasö u de go heepi mbei Könuköndë zali ku woto komakandi kamian. Kandë de ta fëëë taa dee mii u de an o sa luku de te de ko gaandi. Ma dee mama ku dee tata dee ta du soni a wan köni fasi, ta lei taa de abi degihati, söseei taa de ta biibi taa Jehovah o du dee soni dee a paamusi dee dinima fëën (Ps. 37:25). Dee mama ku dee tata dee ta du dee soni aki, ta heepi dee mii u de u de du di wan seei soni tu.​—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15. w17.09 bld. 30 pal. 14, 15

Unfa i sa heepi dee mii fii u de sa ta duwengi deseei? Dee mama ku dee tata sabi taa te de pai wan mii, nöö an ta sa’ u duwengi hënseei jeti. Fëën mbei de musu lei dee mii u de u de ko abi bunu fasi, u di deseei o ta lei taa de abi dee fasi dë (Ef. 6:4). Ee i si taa dee mii fii an ta duwengi deseei, nöö a bunu fii hakisi iseei ee na u di ja ta duwengi iseei mbei a dë sö. Hii juu i musu nango a di peleikiwooko ku dee komakandi, söseei hii juu i musu ta hoi di Wosudendu Dini. Nöö ja musu fëëë u piki dee mii fii nönö, te a dë fanöudu! Jehovah an bi mbei Adam ku Eva du hii soni di de bi kë du. Di soni dë bi sa heepi de u de lesipeki Jehovah, di Tiima u de. A di wan seei fasi, te mama ku tata ta kiija dee mii u de a wan bunu fasi, söseei te deseei ta tja deseei a wan bunu fasi, nöö a sa heepi dee mii u de u de ko sa’ u duwengi deseei. Dee möön fanöudu soni dee i sa lei dee mii fii, hën da u de lobi di fasi fa Jehovah ta tii, söseei u de hoi dee wëti fëën.​—Nöng. 1:5, 7, 8. w17.09 bld. 8 pal. 17

Solanga di goonliba u Saatan aki dë jeti, fuka o ta miti dee sëmbë u Jehovah. Kandë wa sa feni wooko, kandë u ko siki, kandë de ta du ku u, kandë gaan wata nasö gaan ventu ko booko di köndë fuu, kandë fufuuma ko fufuu soni fuu, nasö kandë wan woto soni miti u. Ee u kë ta heepi wotowan te de dë a fuka, nöö u musu abi tjalihati u de. Te u abi tjalihati u wotowan, nöö a o mbei u libi bunu ku de (Ef. 4:32). Ee u kë ko dë njunjun sëmbë, nöö u musu ko abi dee fasi aki sö tu. De o heepi u fuu sa djeesi Gadu, söseei fuu sa da wotowan kötöhati (2 Kol. 1:3, 4). Unfa u sa lei möön gaanfa taa u ta libi bunu ku dee sëmbë dee kumutu a woto köndë ko a di kemeente fuu, nasö sëmbë di abi heepi fanöudu? Wë u musu tei de ku wai, u musu ko dë mati u de, söseei u musu mbei de fii bunu (1 Kol. 12:22). Söseei sömëni Kotoigi ta abi tjalihati u dee sëmbë dee ta foloisi ko libi a di köndë u de, nöö de ta mbei möiti u lei di töngö u dee sëmbë dë (1 Kol. 9:23). Di möiti di de bi mbei bi heepi wotowan. w17.08 bld. 23 pal. 7-9

Jehovah kë fuu abi pasensi, söseei fuu dë kabakaba u wakiti. Ma andi o heepi u fuu sa du di soni aki? U musu begi Gadu faa da u di santa jeje fëën. Na fëëkëtë taa di santa jeje u Gadu hën ta mbei sëmbë ko abi pasensi (Ef. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19). Fëën mbei, begi Jehovah faa heepi i fii sa hoi dou ku pasensi! Ma na fëëkëtë di soni di bi heepi Abahamu, Josëfu ku Dafiti u de bi sa wakiti ku pasensi u te Jehovah bi du dee soni dee a bi paamusi de. Di biibi ku di futoou di de bi abi a Jehovah hën bi heepi de. De an bi ta pakisei deseei nöö nasö dee soni di deseei bi kë. Te u ta pakisei unfa soni bi waka bunu da de, nöö a ta da u taanga fuu ta wakiti Jehovah tu. Wë hii fa fuka ta miti u, tökuseei u musu dë kabakaba u „wakiti ku pasensi”. Kandë so juu woo ta hakisi taa: ’Jehovah o, un longi jeti?’ (Jes. 6:11) Ma di santa jeje u Gadu sa heepi u fuu djeesi di tjabukama u Gadu de kai Jelemia, nöö te u kaba fëën woo sa taki dee soni dee a taki a tëkisi u tide. w17.08 bld. 8 pal. 18-20

Di Jesosi bi dë piki mii, nöö a musu u dë sö taa a bi ta pëë, söseei taa a bi ta mbei piizii. Di Wöutu u Gadu taki taa „wan ten dë u lafu”, söseei „wan ten dë u baja” (Peleik. 3:4). Jesosi bi ta ko sabi Jehovah möön bunu, u di a bi ta lei soni a di Wöutu fëën. Di a bi abi 12 jaa, nöö dee sëmbë dee bi ta lei wotowan soni a di Wosu u Gadu bi ta foondo seei u di a bi „abi sö wan bumbuu fusutan te a ta piki dee sëmbë dee ta fan ku ën dë” (Luk. 2:42, 46, 47). Di Jesosi bi ko gaan sëmbë, nöö a bi ta piizii u du dee soni di Gadu bi hakisi ën faa du. Gadu bi kë faa „konda di Bunu Buka fëën da dee pootima”, söseei faa „konda da dee bookowojoma taa dee wojo u de sa ko bunu fu de ko si soni baka” (Luk. 4:18). Jesosi bi ta wai seei u lei sëmbë soni fëën Tata (Luk. 10:21). Baka di Jesosi bi konda soni u di tuutuu lei da wan mujëë, hën a bi piki dee bakama fëën taa: „Di njanjan u mi, hën da te mi ta du dee soni di Sëmbë manda mi ko aki kë fu mi du, be di wooko fëën go dou” (Joh. 4:31-34). Jesosi bi ta wai seei, u di a bi lei taa a lobi Gadu ku wotowan. Joo ta dë waiwai ee i ta du di wan seei soni tu. w17.07 bld. 22 pal. 4, 5

Di Jesosi bi dë a goonliba aki, nöö a bi ta djeesi hën Tata ku dee soni dee a bi ta taki, söseei ku dee soni dee a bi ta du (Joh. 5:19). Jehovah bi manda Jesosi ko a goonliba aki faa ko da „dee sëmbë dee ta fii booko saka” kötöhati, söseei faa ko da dee sëmbë dee „ta tjali”, kötöhati (Jes. 61:1, 2; Luk. 4:17-21). Sëmbë bi sabi taa Jesosi bi ta fusutan unfa de bi ta tja fuka, söseei taa a bi kë heepi de tuutuu (Heb. 2:17). Di Bëibel ta lei u taa Jesosi an tooka möönsö. Di Bëibel taki taa: „Jesosi Keesitu, fa a sai dë, an ta tooka e. Di fa a bi dë jeside ku tide, sö nöö a o dë u nöömö teego” (Heb. 13:8). De ta kai ën „di bumbuu Sëmbë di ta da hii mundu libi”, u di hën mbei taa u sa feni di libi u teego. Jesosi seei sabi unfa a dë te wan sëmbë ta tjali, nöö fëën mbei „a sa heepi u awaa te u dë a fuka” (Tjab. 3:15; Heb. 2:10, 18). Fëën mbei u sa dë seiki taa te kuma tide a ta hati Jesosi te fuka ta miti wotowan. A ta fusutan unfa de ta fii te de ta tjali, nöö a sa da de kötöhati ’te de dë a wan fuka’.​—Heb. 4:15, 16. w17.07 bld. 10, 11 pal. 6, 7, 10

U musu ta köni be Saatan ku di goonliba fëën an mbei taa wa ko ta lobi dee gudu di Jehovah da u sö möön. Ee wa ta köni, nöö soni kuma wooko ka de paamusi u taa de o paka u hia möni, di kë di u kë libi wan möön bunu libi, ku di kë di woo ta kë lei sëmbë fa u abi gudu tjika, sa puu u pakisei a dee gudu di Gadu da u. Apösutu Johanisi bi mëni u taa abiti möön di goonliba aki ku hii dee soni dee dë nëën an o dë möön (1 Joh. 2:15-17). Fëën mbei u musu ta tei dee gudu di Gadu da u, u bigi, söseei u musu tjubi de tu. Dë kabakaba u disa hiniwan soni di sa mbei taa ja ko ta lobi di Könuköndë u Gadu sö möön. Dë kabakaba u peleiki fajafaja, nöö nöiti a musu pasa taa ja ko ta lobi di peleikiwooko möön. Hii juu i musu ta öndösuku dee tuutuu lei dee dë a di Bëibel. Te i ta du sö, nöö joo lai di gudu fii a „Gadu Köndë ala. A o dë u teego. Fufuuma an o sa go ala go fufuu ën möönsö, nöö bitju an o sa go ala go njan mën tu”.​—Luk. 12:33. w17.06 bld. 14 pal. 19, 20

Jehovah an dë wan hogihati Tiima. Dee sëmbë dee ta piki hën buka ta dë fiifii, söseei de ta dë waiwai (2 Kol. 3:17). Dafiti bi taki taa Jehovah „dë wan Gadu di hia sëmbë ta gafa, nöö a abi hei. Ka a ta dë, naandë kaakiti ku piizii dë” (1 Klon. 16:7, 27). Di psalöm sikifima de kai Etan bi sikifi taa: „Dee sëmbë dee sabi andi a kë taki u kai piizii wolo, o ta dë waiwai. Jehovah o, de ta waka a di limbo di ta sëndë kumutu a i fesi. Di në fii ta mbei de ta piizii hii daka. Di letidu fii ta mbei de ta ko möön hei” (Ps. 89:15, 16). Möön u ta pakisei fundu u di fasi fa Jehovah abi bunuhati tjika, möönmöön woo abi di biibi taa di tii fëën da di möön bunu wan. Jehovah hën mbei u. Fëën mbei a sabi finifini andi o ta mbei u ta dë waiwai. A ta da u soni möön fa u bi mëni seei. Hiniwan soni di Jehovah ta hakisi u fuu du ta tja bunu ko da u. Ee a dë taa u musu disa soni fuu dini ën, tökuseei hii juu woo ta dë waiwai te u piki Jehovah buka.​—Jes. 48:17. w17.06 bld. 24 pal. 10, 11

Wan sisa di ta libi a Ingisiköndë bi kë pai miii. Di a ko fusutan taa an sa pai, hën di soni aki mbei a fii bookosaka seei. Bakaten hën ku hën manu bi tei wan mii ta kiija. Ma tökuseei a bi ta tjali wan pisiten jeti. A bi taki taa: „Mi sabi taa di tei di mi tei wan mii ta kiija an o dë di wan seei soni kuma te miseei bi o pai wan mii.” Di Bëibel ta taki taa te wan mujëë pai wan mii, nöö a o „feni heepi a Gadu” (1 Tim. 2:15). Ma di soni aki an kë taki taa a o feni di libi u teego u di a pai miii. Nöö andi di tëkisi aki kë taki? Wan mama ta tei di ten fëën faa kiija dee mii fëën, söseei u seeka di wosu fëën. Dee soni aki sa heepi ën fu an go dë ta taki sëmbë soni, nasö fu an go tjökö buka a woto sëmbë soni.​—1 Tim. 5:13. w17.06 bld. 4, 5 pal. 6-8

Elihu bi kë taki taa dee möiti dee u ta mbei u dini Gadu dë u sösö u? Wë nönö. Jehovah an bi piki Elihu taa a ta mindi soni kumafa a bi piki dee woto womi. Wan woto soni Elihu bi ta taki. A bi ta taki taa Jehovah an abi u fanöudu fuu dini ën. Jehovah an makei soni. Wa sa du na wan soni di sa mbei Jehovah ko möön gudu nasö möön taanga. Ma hii dee bunu fasi dee u abi ku dee soni dee u sa’ u du, kumutu a Gadu, nöö a ta si unfa u ta wooko ku dee soni aki. Te u ta du soni u lei taa u lobi dee sëmbë dee ta dini Jehovah, nöö a ta si dee soni aki kuma soni di u ta du dëën. Nöngö 19:17 taki taa: „Di sëmbë di ta du bunu da dee möfina sëmbë ta leni Jehovah wan soni, nöö a o toona paka di sëmbë dë da di bunu di a du.” Hii juu Jehovah ta si te u ta lei taa u abi tjalihati u wotowan. Hii fa a dë di Gadu di mbei hii di mundu, tökuseei a ta si dee soni dee u ta du da wotowan kuma soni di u ta du dëën, nöö a ta paka u ku sömëni bunu soni. Jesosi, di Womi Mii u Gadu bi taki taa sö a dë tuu.​—Luk. 14:13, 14. w17.04 bld. 28 pal. 3, 4

Un woto soni o heepi u fuu ko möön lobi dee tuutuu lei u Bëibel? Hii juu u musu nango a dee kemeente komakandi, ka u sa lei soni u Jehovah. Di lei di u ta lei soni a Di Hei Wakitimawosu hiniwan wiki, da wan u dee fasi fa Jehovah ta lei u soni. Ee u kë feni wini u di komakandi aki, nöö u musu ta seeka a fesi. U sa lesi hii dee Bëibel tëkisi di de sikifi a di woto. A di ten aki, sömëni fuu sa lesi nasö download Di Hei Wakitimawosu buta a di tëlëfön fuu nasö a di tablet fuu, u di a dë u feni a sömëni töngö a di website fuu jw.org, söseei a di JW Library app. So u dee computer soni ta heepi u fuu feni wan Bëibel tëkisi hesihesi. Ma ee u kë lei soni u hiniwan woto, nöö u musu ta lesi dee tëkisi bunu, söseei u musu ta pakisei fundu u de, nöö woo ko möön lobi dee tuutuu lei u Bëibel. w17.05 bld. 18 pal. 14

Baka te u tei dopu, u kë mbei möiti fuu hoi useei a di buta di u buta u libi a Gadu maun, u di woo ta du di diniwooko fuu fajafaja. Solanga i soi a Jehovah fesi taa joo dini ën, nöö ja sa booko di soi dë möönsö. Wan sëmbë di ko wei u dini Jehovah, nasö di ko wei u libi kuma wan Keesitu sëmbë, an sa taki bakaten taa an bi buta hën libi a Gadu maun tuutuu, söseei an sa taki taa di dopu fëën an ta konda. Ee wan sëmbë di buta hën libi a Jehovah maun, du wan gaan zöndu, nöö a musu tja faantiwöutu fëën a Jehovah fesi, söseei a di kemeente. Nöiti wa kë dë kuma dee sëmbë dee Jesosi bi taki da de taa: „Hën da wan ta lobi mi kumafa un bi lobi mi a fesi möön.” Ma u kë faa taki taa: „Mi sabi di gaan lobi fuunu tu. Mi sabi fa un ta biibi Gadu tjika. Mi sabi fa un ta dini oto sëmbë ta heepi de. Nöö mi sabi fa un ta tai hati ta biibi Gadu tu. Wan hai baka möönsö. Mi sabi taa un ta du bumbuu soni gaanfa möön leki fa un bi du a fesi” (Ako. 2:4, 19). Woo ta hoi useei fajafaja a di buta di u buta u libi a Jehovah maun, u di u kë faa ta wai ku u. w17.04 bld. 7 pal. 12, 13

„Di sëmbë di ta kuutu hii di goonliba ta du soni a wan leti fasi, na sö u?” (Ken. 18:25) Abahamu an bi hakisi di soni aki u di an bi kaba dë seiki fëën. Ma di soni di a bi hakisi aki bi ta lei taa a bi dë seiki taa Jehovah bi o kuutu dee sëmbë u Sodom ku Gomola a wan leti fasi. A bi dë seiki taa nöiti Jehovah bi o „kii dee bunuhati sëmbë makandi ku dee hogihati sëmbë”. Abahamu bi sabi taa „nöiti” Jehovah bi o du di soni aki. A bi dë seiki taa Jehovah o ta du soni a wan leti fasi hii juu, u di Jehovah da di sëmbë di ta möön du soni a wan leti fasi. Wë u di hii juu dee wëti u Jehovah ta bunu, mbei hii juu a o ta kuutu soni a wan leti fasi. Di Bëibel taki taa: „A lobi letidu, nöö a lobi te sëmbë ta kuutu soni a wan leti fasi.”​—Ps. 33:5. w17.04 bld. 15, 16 pal. 1, 2

Un dee mama ku dee tata, un musu buta pakisei gaanfa a dee soni dee un ta du, ee un kë dee mii fuunu ko dë gaan mati ku Jehovah, söseei ee un kë u de libi u teego. Te dee mii fuunu ta si taa un ta buta di Könuköndë a di fosu kamian a unu libi, nöö de o lei u buta futoou a Jehovah a dee soni di de abi fanöudu hiniwan daka (Mat. 6:33, 34). Be di dini di un ta dini Jehovah dë a di fosu kamian a unu libi, ka fuun ta biinga a gudu baka. Un musu dë tifeedi ku dee soni dee un abi, nöö un musu mbei möiti fu wan go tei paima buta a unu liba. Un musu suku „gudu a Gadu Köndë ala”, hën da di feni di Jehovah o feni unu bunu, ma wan musu suku möni, nasö „bunu në a libisëmbë” (Maik. 10:21, 22; Joh. 12:43). Ja musu ta du woto soni sö tee taa ja ta abi ten da dee mii fii möön. Be de ko sabi taa i ta wai ku de te de ta buta Jehovah a di fosu kamian a de libi, ka u de ta suku nëbai nasö möni da i ku de tuu. Na ta pakisei taa miii hën musu mbei möiti u de mama ku de tata ko abi gudu. Hoi a pakisei taa „wan piki mii an musu ta sölugu ën tata ku ën mama, ma tata ku mama de ta sölugu piki mii”.​—2 Kol. 12:14. w17.05 bld. 10 pal. 3, 4