Wajamaka-liba

Jesosi bi lei taa a ta fii ku Maita ku Malia. Di a bi si unfa de bi ta këë u di di baaa u de de kai Lazalosi bi dëdë, hën „wata [bi] pasa a Masa Jesosi wojo” (Joh. 11:32-35). Jesosi an bi ta këë u di an bi o sa dë makandi ku di mati fëën möön. Biga a bi sabi taa a bi o weki Lazalosi ko a libi baka. Ma Jesosi bi këë u di a bi fusutan unfa di soni aki bi sa hati Maita ku Malia tjika. Te u ta si unfa Jesosi bi ta lei taa a ta fii ku sëmbë, nöö a ta da u taanga seei. A dë sö tuu taa u da zöndu libisëmbë. Wa dë kumafa Jesosi bi dë. Ma u sa lei taa u lobi di fasi fa a bi ta libi ku wotowan. Di sabi di u sabi taa a dë Könu ta tii a di Könuköndë u Gadu, ta da u taanga seei. Abiti möön a o puu hii dee fuka dee ta miti sëmbë a goonliba aki. U di Jesosi bi libi a goonliba aki tu, mbei hën da di möön bunu sëmbë di sa puu libisëmbë a dee fuka di de abi u di Saatan ta tii di goonliba aki. U sa taki taa wan gaan bunu u feni u di u abi wan Tiima di ta „fii ku u te wan soni taanga da u poi fuu musu du”.​—Heb. 2:17, 18; 4:15, 16. w19.03 bld. 17 pal. 12-13

U sa heepi sëmbë u de ko sabi soni u Gadu, ma na u ta du di möön gaan pisi u di wooko (1 Kol. 3:6, 7). Jehovah hën ta hai sëmbë ko nëën. Di fa hati u wan sëmbë dë, hën o mbei taa a tei di bunu buka nasö an tei ën (Mat. 13:4-8). Hoi a pakisei taa gaansë sëmbë an bi tei di buka di Jesosi bi konda da de, hii fa sëmbë an dë a goonliba di sa’ u lei sëmbë soni kuma Jesosi! Fëën mbei wa musu lasi hati ee dee sëmbë dee u ta peleiki da an kë haika di bosikopu di u ta tja go da de. Soni o waka bunu te u ta lei taa u ta fii da dee sëmbë dee u ta peleiki da. Woo ko möön lobi di peleikiwooko. Woo ta dë waiwai u di woo dë wan sëmbë di ta da sëmbë soni. Te u ta du sö, nöö woo sa heepi „dee sëmbë dee a kai da u de feni di libi u teego” (Tjab. 13:48). Fëën mbei „ee u feni pasi u du wan sëmbë [wan] bunu nöö u musu du ën wante” (Gal. 6:10). Te u kaba fëën, woo ta wai seei taa u ta du soni di ta tja gafa ko da di Tata fuu di dë a liba ala.​—Mat. 5:16. w19.03 bld. 25 pal. 18-19

Könu Dafiti bi sikifi taa: „Jehovah bigi, nöö hën wanwan fiti gafa” (Ps. 145:3). A bi lobi Jehovah, nöö di soni dë bi ta mbei a bi ta gafëën „a dee sëmbë dee ko makandi mindi” (1 Klon. 29:10-13; Ps. 40:5). Wan fasi fa u sa ta gafa Jehovah a di ten aki, hën da te u ta da piki a dee komakandi. Hii u tuu lobi ën te u ta jei peipei sëmbë ta da piki a dee komakandi fuu. U ta fii bunu seei te wan njönkuwan da wan piki kumafa hënseei fusutëën. A ta da u taanga seei te u jei wan sëmbë da wan piki u wan njunjun soni di a lei. U ta tei ën u bigi seei te dee sëmbë dee ta sen nasö dee sëmbë dee ta lei di töngö fuu ta tai „hati” u da wan piki (1 Tes. 2:2). Unfa u sa lei taa u ta tei di möiti di de ta mbei u bigi? Wë u sa da de tangi u di piki di de da, baka di komakandi. Wan woto soni di u sa du, hën da useei musu ta da piki tu. Nöö an o dë taa u wanwan nöö ta feni taanga a dee piki di wotowan ta da, ma useei o ta da wotowan taanga tu.​—Lom. 1:11, 12. w19.01 bld. 8 pal. 1-2; bld. 9 pal. 6

I bi abi teni womi di an bi abi saanfa-u-du u deseei. Dee womi aki bi abi kököbë, nöö a bi ta djei kuma de an bi o ko bëtë möönsö. Ma wan daka de dë te wan pisi, hën de si Jesosi, di gaan Mësitë, ta waka ta ko. De bi jei kaa unfa Jesosi bi ta kula hii pei siki. Fëën mbei de bai taa: „Masa o, ke gaantangi, tei tjalihati fuu nöö i heepi u baa!” Jesosi bi kula hii dee teni womi aki. An dë u taki taa hii de tuu bi tei ën u bigi taa Jesosi bi abi tjalihati u de. Ma wan u dee womi aki bi du wan soni jeti. A bi lei Jesosi taa a bi tei di soni di a bi du dëën u bigi. Di Samalia womi aki bi fii faa „bai taanga ta gafa Gadu” (Luk. 17:12-19). Te wan sëmbë du wan soni da u, nöö u ta kë lei ën taa u ta tei di soni di a du da u u bigi, leti kumafa di Samalia womi bi lei taa a bi tei di soni di Jesosi bi du dëën u bigi. Jehovah ta lei u unfa u sa ta lei taa u ta tei soni u bigi. Wan fasi fa a ta du di soni aki, hën da te a ta mbei dee sëmbë dee ta piki hën buka feni gaan bunu (2 Sam. 22:21; Ps. 13:6; Mat. 10:40, 41). Di Bëibel ta piki u fuu ’mbei möiti fuu ko dë kuma Gadu, kumafa wan mii ta kë djeesi hën tata a soni’ (Ef. 5:1). Fëën mbei di möön fanöudu soni mbei u kë ta lei taa u ta tei soni u bigi, hën da u di u kë djeesi Jehovah. w19.02 bld. 14 pal. 1-2, 4

Wan mujëë mii a siköö, an kë hoi wan u dee piizii daka u di köndë an ta kai ku Gadu. Wan njönku kijoo ta peleiki a sëmbë pisi, hën a naki di döö u di wosu u wan sëmbë di hën ku ën nango a di wan siköö ta libi. Di sëmbë da wan mii di bi lo’ u mbei dee Jehovah Kotoigi fa. Di basi u wan womi ta wooko taanga faa sölugu dee sëmbë fëën wosudendu hakisi ën faa du wan soni di an fiti, nasö di ta pasa lanti wëti. Hii fa a sa lasi di wooko fëën, tökuseei di womi ta piki di basi fëën taa an o sa du di soni di a hakisi ën, u di a musu hoi dee wëti u lanti, söseei u di Gadu ta kë u dee dinima fëën hoi dee wëti aki (Lom. 13:1-4; Heb. 13:18). Un pei fasi dee dii Jehovah Kotoigi aki lei taa de abi? Wë, a sa dë taa i si taa de abi degihati, söseei taa de an ta ganjan sëmbë. Ma hii dee dii Kotoigi aki tuu bi lei möön gaanfa taa de ta hoi deseei a Jehovah. Hii de tuu bi lei taa de an bi kë pasa Gadu buka. U di de bi kë hoi deseei a Jehovah, mbei de bi du soni a di lö fasi aki. U sa dë seiki taa Jehovah bi wai ku hii de tuu, u di de ta hoi deseei nëën. Useei kë u di Tata fuu di dë a liba ala wai ku u tu. w19.02 bld. 2 pal. 1-2

Di Wëti di Gadu bi da dee Isaëli sëmbë bi ta möön heepi dee mii dee an bi abi mama ku tata möön, dee mujëë dee manu u de dëdë, ku dee woto köndë sëmbë. Gadu bi piki dee kuutuma u Isaëli taa: „Te un musu kuutu wan taki u wan woto köndë sëmbë di ta libi ku unu, nasö u wan mii di an abi tata möön, nöö wan musu kuutu de a wan fasi di an fiti. Te wan mujëë an abi manu möön, u di di manu fëën ko lasi libi, nöö wan musu tei di koosu fëën go panti” (Deto. 24:17). Jehovah bi ta abi tjalihati u dee sëmbë dee an abi saanfa-u-du u deseei. Nöö a bi ta sitaafu dee sëmbë dee an bi ta libi bunu ku de (Ëki. 22:22-24). Jehovah kë taa dee sëmbë dee a da taki a wotowan liba, musu libi a wan fasi di ta lei taa de lobi dee sëmbë di de ta luku. A buuse di libi di wotowan ta libi hogi ku wotowan a di së u manu ku mujëë soni. A kë taa de musu kuutu hii sëmbë a wan leti fasi, möönmöön dee sëmbë dee an abi saanfa-u-du u deseei (Leif. 18:6-30). Te u sabi taa Jehovah ta libi ku u a wan leti fasi, nöö u ta ko lobi ën möön gaanfa. Te u ko lobi Gadu ku dee wëti fëën, nöö u ta kë du soni u lei taa u lobi wotowan, söseei u ta kë libi ku de a wan leti fasi. w19.02 bld. 24-25 pal. 22-26

Boo luku unfa u sa tjubi useei fu wa bigi ta pakisei kumafa Saatan ta pakisei. Jehovah ta piki u taa ’u musu kaba ku dee peipei takulibi a di së u manu ku mujëë soni. U musu kaba ku langa hati ku jajo libi’ (Ef. 5:3). Andi woo du ee wan sëmbë a wooko, nasö a siköö ta bigi taki fanafiti soni a di së u manu ku mujëë soni? Di wakitima fuu, nasö di háti fuu, sa ta bai u a wan soni (Lom. 2:15). Ma woo piki ku di háti fuu ö? Kandë woo kë haika dee woto sëmbë nasö kandë woo kë luku dee footoo di de kë fuu luku. Ma u musu koti pasi da di hogi di sa miti u. U sa bigi taki u wan woto soni, nasö u sa waka go fuu. U abi degihati fanöudu ee wa kë du dee soni di dee pei fuu ta kë fuu du. U sa dë seiki taa Jehovah ta si dee möiti dee u ta mbei, nöö a o da u di kaakiti ku di köni di u abi fanöudu fu wa ko ta pakisei kumafa Saatan ta pakisei.​—2 Klon. 16:9; Jes. 40:29; Jak. 1:5. w19.01 bld. 17-18 pal. 12-13

Salumon bi dë wan u dee möön gudu sëmbë di bi libi a goonliba aki, söseei a bi abi hia makiti tu. A bi go öndösuku wan soni luku. A bi taki nëën hati taa: „Be mi luku un wini piizii ta tja ko da sëmbë” (Peleik. 2:1-10). Salumon bi go mbei wanlö gaan wosu, a bi ko abi gaan waiti kamian ka a bi ta paandi soni, nöö a bi ta du andi a kë. Ma dee soni aki bi ta mbei a dë waiwai ö? Di Salumon luku hii dee soni dee a bi du te a kaba, hën a taki di soni di sikifi a di tëkisi u tide. Joo libi ku di soni di Salumon bi taki aki ö? Te soni miti so sëmbë ufö de ta lei wan soni. Jehovah an kë u di soni aki miti i. A kë fii haikëën, söseei a kë fii piki hën buka. Ee i kë du dee soni aki, nöö i musu abi biibi, nöö nöiti a o hati i taa i du soni di ta lei taa i abi biibi. Söseei nöiti Jehovah o fëëkëtë di fasi fa i ta lei taa i „lobi ën” (Heb. 6:10). Fëën mbei, i musu mbei möiti fii sa ko abi wan taanga biibi. Di soni aki o mbei joo sa du soni a wan bunu fasi, nöö joo ko si taa di Tata fii a liba ala kë taa soni musu waka bunu da i.​—Ps. 32:8. w18.12 bld. 18-19 pal. 14-15

Wan sëmbë di taanga a di biibi, ta biibi Gadu, nöö a ta mbei möiti u si soni kumafa Gadu ta si soni. A ta da Jehovah pasi faa tii hën libi, söseei a dë kabakaba u piki hën buka (1 Kol. 2:12, 13). Dafiti da wan sëmbë di u sa djeesi a di taanga biibi di a bi abi. A bi kanda taa: „Mi ta dini Jehovah, hën da hii soni di mi abi fanöudu” (Ps. 16:5). Dafiti bi dë ku tangi a hati u di a bi abi Jehovah kuma ’di gudu fëën’. Hën ku Gadu bi dë gaan mati, söseei a bi nango suku heepi nëën tu (Ps. 16:1). Te u kaba fëën, a bi sa taki taa: „Mi ta wai gaanfa seei.” Na wan soni bi mbei Dafiti wai sö kuma di dë di hën ku Jehovah bi dë gaan mati! (Ps. 16:9, 11) Dee sëmbë dee lobi möni ku piizii an o sa ta dë waiwai kuma Dafiti (1 Tim. 6:9, 10). Ee i ta biibi Jehovah, ta dini ën, nöö soni o ta waka bunu a di libi fii, söseei joo ta dë waiwai. Andi i sa du u mbei di biibi fii ko möön taanga? Wë i musu abi ten da Jehovah u di joo ta lesi di Wöutu fëën, i musu ta buta pakisei a dee waiti soni dee a mbei, i musu ta pakisei fundu u di lobi di a lobi i, söseei i musu ta pakisei fundu u dee woto fasi dee a abi.​—Lom. 1:20. w18.12 bld. 22-23 pal. 7-8

Wë na piki nöö Paulosu bi ta piki dee sëmbë dee tööu andi de an musu du. Ma a bi ta piki de unfa de bi musu ta si di tööu libi. De bi musu ta si ën kuma wan gaan lesipeki soni. Wë a di lö fasi aki i ta si di tööu libi aluwasi i tööu nasö ja tööu ö? Ee i ta si di tööu libi kuma wan gaan lesipeki soni, nöö a o dë taa i ta djeesi Jesosi a di fasi fa hënseei bi ta si di tööu libi tu. Jesosi bi ta si di tööu libi kuma wan lesipeki soni. Di dee Faliseima bi hakisi ën ee sëmbë sa booko tööu, hën a bi piki de di soni di Gadu bi taki u di fosu tööu libi. A bi taki taa: „Wan womi o kumutu disa hën mama ku ën tata nöö a go dë ku ën mujëë, nöö de an o dë tu sëmbë paatipaati möön, ma de o ko dë di wan sinkii.” A bi taki tu taa: „Nöö dee sëmbë Gadu tja ko makandi sö kaa, nöö na wan sëmbë abi leti u paati de e” (Maik. 10:2-12; Ken. 2:24). Jesosi bi mbei sëmbë ko sabi taa Gadu hën seti di tööu libi, söseei taa tu sëmbë di tööu an musu booko tööu. Di Gadu bi seti di fosu tööu libi, nöö an bi piki Adam ku Eva taa de bi sa booko tööu. Ma a bi kë u dee ’tu sëmbë’ dë bi musu dë tööutööu ku deseei u nöömö. w18.12 bld. 9-10 pal. 2-4

Di u bi bigi lei soni u di tuutuu lei, hën u ko fusutan unfa a dë fanöudu tjika fuu hoi dee wëti u Jehovah. Ma möön u ta lei soni u Jehovah, möön u ta ko sabi unfa a ta si soni. Di soni aki kë taki taa u ta ko sabi andi a lobi, andi an lobi, ku unfa a ta si so soni. Te u ta du soni, söseei te u ta pakisei soni di ta kai ku Jehovah, nöö u ta lei taa u ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. Hii fa u ta wai te u ko ta si soni kumafa Jehovah ta si soni, tökuseei a sa ta taanga da u fuu du di soni aki u di u da zöndu libisëmbë. U sabi unfa Jehovah ta si hogilibi, u sabi unfa a ta si di lobi di sëmbë ta lobi gudu, di fasi fa sëmbë ta wooko ku buuu, söseei u sabi unfa a ta si di du di sëmbë musu ta du di peleikiwooko, ku woto soni jeti. Ma so juu a sa ta taanga da u fuu fusutan faandi mbei Jehovah ta si dee soni dë sö. Wë nöö unfa u sa ko ta si soni möön gaanfa kumafa Jehovah ta si soni? Di soni aki kë taki taa u musu ta lei soni a di Wöutu u Gadu, u musu ko fusutan andi di Wöutu fëën ta taki, u musu ta pakisei fundu u dee soni dë, söseei u musu mbei hii möiti fuu ko ta si soni kuma hën. w18.11 bld. 27-28 pal. 2-4

Habaki bi ta libi a wan hogi pisiten. Dee sëmbë u di ten fëën bi abi hogihati, söseei de bi ta du hogi ku wotowan. Nöö di soni aki bi mbei Habaki tjali gaanfa seei. A hii së dee Isaëli sëmbë bi ta du hogi ku deseei. Habaki bi ta hakisi hënseei taa: ’Na un ten di hogidu aki o kaba? Faandi mbei Jehovah ta wakiti longi sö ufö a du wan soni?’ Habaki bi fii bookosaka seei. Fëën mbei a bi begi Jehovah faa du wan soni. Kandë Habaki bi bigi ta pakisei taa Jehovah an bi ta booko hën hedi ku dee sëmbë fëën möön, nasö taa an bi o du wan soni. I bi fii sö wan daka kaa u? Habaki bi ta hakisi hënseei dee soni aki u di an bi ta futoou Jehovah möön u, söseei u di an bi ta biibi möön taa Jehovah bi o du dee soni dee a bi paamusi de u? Na seei! Habaki bi ta hakisi Jehovah faa heepi ën faa ko fusutan dee soni dë, söseei faa heepi ën ku dee fuka fëën. Di soni aki ta lei taa Habaki bi ta futoou Jehovah jeti. Wë u ta si taa Habaki bi ta booko hën hedi u di an bi ta kaba fusutan faandi mbei sömëni hogi soni bi ta pasa. An bi sa fusutan faandi mbei Jehovah an bi hopo du wan soni jeti, söseei an bi sa fusutan faandi mbei Jehovah bi ta disëën faa tja fuka. w18.11 bld. 16 pal. 4-5

U ta si di soni aki te u luku di woto u Petuisi ku Andiasi. De bi ta kisi fisi, ma di Jesosi kai de u de ko dë bakama fëën, hën de disa di fisi wooko u de (Mat. 4:18-20). Di soni aki an kë taki taa i musu u disa di wooko fii te i ko sabi soni u di tuutuu lei. A dë fanöudu fii wooko fii sa sölugu dee sëmbë fii (1 Tim. 5:8). Ma te i ko sabi soni u di tuutuu lei, nöö di fasi fa i ta si gudu, ta tooka. I ta ko si andi dë fanöudu tuutuu a di libi. Maria bi kë ko dë wan sëmbë di ta pëë golf, ta feni te a hia möni. Ma an bi tei longi seei, hën a bigi lei soni u Bëibel. hën a bigi du dee soni dee a bi ta lei. Maria bi ko si taa a bi o taanga dëën faa ko dë wan mati u Jehovah, ee a bi tei di sport di a bi lobi dë ko dë wooko fëën (Mat. 6:24). Fëën mbei a bi buta taa an bi o tei di sport dë ko dë wooko fëën möön, ma a bi o du wan möön bunu soni. Nöunöu Maria ta du di pioniliwooko, nöö a ta taki taa a abi „di möön bunu libi di wan sëmbë sa abi”. w18.11 bld. 5-6 pal. 9-10

Di Jesosi bi abi 30 jaa, hën a disa di tëmbë di a bi ta tëmbë, hën a ko dë wan mësitë, u di a bi sabi taa di lei di a bi musu lei sëmbë soni u Gadu, bi dë di möön fanöudu wooko di a bi sa du. A bi taki taa di konda di a bi ta konda di bunu buka u di Könuköndë u Gadu da sëmbë, bi dë wan u dee soni mbei Gadu bi mandëën ko a goonliba aki (Mat. 20:28; Luk. 3:23; 4:43). Di konda di Jesosi bi musu ta konda soni u di bunu buka da sëmbë bi dë di möön fanöudu soni dëën, nöö a bi kë u woto sëmbë du di wan seei soni tu (Mat. 9:35-38). Gaansë fuu an dë tëmbëma, ma hii u tuu da sëmbë di ta lei wotowan soni u di bunu buka. Di wooko aki da wan gaan fanöudu wooko seei. Fëën mbei Gadu seei ta heepi u fuu du di wooko aki. Di Bëibel ta taki taa „Gadu buta u tuu fuu ta heepi ën a di wooko”, nöö „u ku ën ta wooko makandi” (1 Kol. 3:9; 2 Kol. 6:4). U ta piki ku di psalöm sikifima a di soni di a bi taki, di a bi piki Jehovah taa: „Hii dee soni dee i ta taki da tuutuu soni” (Ps. 119:159, 160). Di Wöutu u Jehovah hën ta taki tuutuu soni. Fëën mbei u kë mbei hii möiti fuu ta „tei di wöutu u Gadu ta [lei sëmbë soni fëën] leti kumafa a dë” (2 Tim. 2:15). Söseei fëën mbei u ta mbei möiti nöömö fuu ko sa’ u wooko ku di Bëibel, u di hën da di fanöudu soni di u ta tei u lei sëmbë soni u Jehovah ku Jesosi, ku di Könuköndë. w18.10 bld. 9 pal. 1-2

Te wan womi ta djeesi Jesosi Keesitu, di dë di hedima fëën, nöö an o taanga da di mujëë fëën faa ta „lespeki” ën (Ef. 5:22-25, 33). Nöö te di mujëë ta lesipeki hën manu, nöö a o ta mbei möiti faa fusutan unfa di womi ta fii. Te wan womi ku hën mujëë ta libi bunu ku deseei, nöö dee mii u de o sa djeesi de. De musu ta lei dee mii u de tu taa de musu ta pakisei wotowan, söseei taa de musu ta libi bunu ku wotowan. Mama ku tata sa lei dee mii u de taa de an musu ta kule a di Könuköndë zali. Nasö te de dë a wan piizii makandi ku wotowan, nöö de sa piki dee mii u de taa de musu wakiti be de gaan sëmbë fosu puu soni u njan tei. Fëën mbei u musu gafa wan mii te a du wan bunu soni. A sa dë taa wan döö a jabi da u nasö da wan woto sëmbë. Te u du sö, nöö di mii o fii bunu, söseei a o ko si taa „dee sëmbë ta da sëmbë soni, de dë waiwai möön leki dee sëmbë ta feni”. w18.09 bld. 28 pal. 5-6

Dee lai di di Könu fuu Jesosi Keesitu ta da u, ta heepi u nöunöu kaa, söseei de o heepi u a di ten di ta ko tu. Buta pakisei a dee wini dee i feni, u di i bi wooko ku di fasi fa di ölganisaasi ko ta du soni nöunöu. Kandë te i ku dee sëmbë fii ta hoi di Wosudendu Dini, nöö un sa taki u dee wini dee un feni u di soni tooka a dee komakandi, söseei a di fasi fa u ta du di peleikiwooko. Ee i ta hoi a pakisei taa i ta feni gaan bunu te i ta du dee soni di di ölganisaasi u Jehovah ta piki u fuu du, nöö an o ta taanga da i fii ta du dee soni dë, söseei joo ta dë waiwai. U di wa ta doloki buku sö möön, mbei wa ta puu hia möni sö möön tu. Söseei u di u ta wooko ku dee njunjun computer soni, mbei u sa ta paaja di bunu buka da möön hia sëmbë. A bi o möön bunu fuu wooko ku dee soni dë, ka fuu wooko ku buku di de doloki nasö ku soni di dë a CD nasö a DVD. Di lö fasi u du soni aki da wan fasi fa u sa heepi Keesitu, di kë fuu wooko ku dee gudu u di ölganisaasi a wan köni fasi. Te u ta du soni kumafa Keesitu kë, nöö a sö wan fasi u ta heepi dee baaa ku dee sisa u de ko abi wan möön taanga biibi, söseei u de ko ta möön du soni kuma wan famii. w18.10 bld. 21 pal. 17-19

Te u ta lei taa u ta booko u hedi ku sëmbë kumafa Jehovah ta du ën, nöö woo sa da wan baaa nasö wan sisa di kötöhati di a bi ta suku (2 Kol. 1:3-6). Ma, na hoi taa di baaa ku di sisa fii an o mbei föutu. Na suku fini a sëmbë poi. Ee i ta hoi taa dee baaa ku dee sisa fii an o mbei föutu, nöö di soni dë sa mbei i lasi hati (Peleik. 7:21, 22). Hoi a pakisei taa Jehovah an ta suku fini a u. Fëën mbei u musu ta hoi pasensi da useei (Ef. 4:2, 32). Nöiti u kë u dee baaa ku dee sisa fuu fii kuma de an ta mbei möiti tjika, söseei nöiti u musu tei de maaka ku wotowan. Ka fuu du di soni dë, nöö u musu da de taanga, nöö u piki de be de sabi andi da dee bunu soni di de ta du. Di soni aki sa heepi de u de dini Jehovah waiwai go dou.​—Gal. 6:4. w18.09 bld. 13 pal. 16-17

Di du di Jesosi bi ta du di soni di Gadu kë, bi dë kuma njanjan dëën. Di njan di u ta njan bumbuu soni ta mbei u fii bunu, söseei a ta heepi u fuu ta dë gösöntu. Sö nöö di du di u ta du andi Gadu kë, ta mbei di biibi fuu ko möön taanga tu. Te u ta du andi Jehovah ta piki u fuu du, nöö u ta lei taa u köni (Ps. 107:43). Soni ta waka bunu da dee sëmbë dee ta du soni ku köni. „Soni an dë di sa da i piizii kuma di köni di i sa ko köni . . . Ee wan sëmbë ta panjëën hoi gingin, nöö a o dë kuma wan pau di ta da di sëmbë dë libi. Di sëmbë di ta panjëën hoi gingin o ta dë waiwai” (Nöng. 3:13-18). Jesosi bi taki taa: ’Te un ko sabi dee soni mi ta lei unu aki ta du de kaa, nöö woon ta dë waiwai’ (Joh. 13:17). Dee bakama u Jesosi bi o dë waiwai solanga de bi ta piki Jesosi buka a soni. Solanga de bi dë a libi, nöö de bi musu ta du dee soni di Jesosi bi piki de taa de musu ta du. Te u kaba fëën, de bi ko ta djeesi ën a di fasi fa a bi ta libi. w18.09 bld. 4 pal. 4-5

Hii fa Adam ku Eva wanwan nöö bi dë a di djai u Eden, tökuseei a bi musu u dë taa de bi buta pakisei a wotowan. Faandi mbei u taki sö? Wë u di Jehovah bi da de wooko u de du. A bi piki de u de pai mii fuu di goonliba, söseei u de mbei di goonliba ko toon wan paladëisi (Ken. 1:28). A bi musu u dë taa Adam ku Eva bi kë u dee mii u de bi musu ta dë waiwai, leti kumafa Jehovah bi kë u hii sëmbë musu ta dë waiwai. Jehovah bi kë taa hii dee bakamii u Adam ku Eva wooko makandi u mbei di goonliba ko toon wan paladëisi. A bi o dë wan gaan wooko seei! A di ten di ta ko, sëmbë di an o abi zöndu möön, seei o wooko makandi ku Jehovah u mbei di goonliba ko toon wan paladëisi, söseei u mbei soni ko ta waka a goonliba kumafa Jehovah kë. A di lö fasi aki, de o sa feni di böö u Gadu (Heb. 4:11). Pakisei fa di wooko aki o ta da de piizii! Jehovah o mbei soni waka bunu da de gaanfa seei, u di de an ta pakisei deseei nöö, söseei u di de ta booko de hedi ku wotowan. w18.08 bld. 15 pal. 2; bld. 17 pal. 8-9

Andi i sa du ee wan sëmbë ta waka ta mindi soni da i? Di soni aki bi pasa ku Jesosi ku Johanisi di Dopuma (Mat. 11:18, 19). Andi Jesosi bi du? Jesosi an bi tei hën ten faa ta waka ta piki sëmbë taa dee soni di de ta taki fëën an dë sö tuutuu. Ma a bi da de taanga u de luku ee sö soni dë tuutuu. A bi kë u de buta pakisei a dee soni dee a bi ta du, ku dee soni dee a bi ta lei sëmbë. Jesosi bi taki taa: „Dee bunu soni dee wan sëmbë ta du, ta lei taa a köni” (Mat. 11:19). U sa lei wan soni a di woto u Jesosi. So juu sëmbë sa ta taki soni fuu di sa poi në fuu, nöö di soni aki sa ta toobi u. Ma di fasi fa u ta tja useei sa lei wotowan unfa u dë tuutuu. Di woto u Jesosi ta lei taa di fasi fa u ta tja useei sa mbei sëmbë ko sabi ee dee soni di wotowan ta taki fuu dë sö tuutuu. w18.08 bld. 6-7 pal. 11-13

Kain, Salumon ku dee Isaëli sëmbë tuu bi feni pasi u de bia de libi (Tjab. 3:19). A dë gbelingbelin u si taa Jehovah an ta disa sëmbë u di de mbei wan föutu. Pakisei unfa a bi da Alon paadon. A di ten aki, Jehovah ta da u lai u heepi u fu wa go du soni di an bunu. A ta du di soni aki ku di Bëibel, dee buku fuu ku dee baaa ku dee sisa fuu. Te u ta köni fu wa go du dee soni dee Jehovah ta bai u taa wa musu du, nöö u sa dë seiki taa a o abi tjalihati fuu. Wë wan soni mbei Jehovah ta lei u taa a abi bunuhati fuu (2 Kol. 6:1). Di bunuhati di Gadu ta lei taa a abi da u ta heepi u fuu bia disa „dee libi Gadu an lobi”, söseei fuu „kaba ku dee soni dee sëmbë u di goonliba aki ta hangi u de feni” (Tit. 2:11-14). Solanga u dë a di hogi goonliba aki, nöö soni o ta pasa ka u musu ta lei taa u ta hoi useei a Jehovah. Mbei hii möiti fii ta dë a Jehovah së .w18.07 bld. 20 pal. 20-21

Andi sa heepi u fuu ko ta möön du soni u Gadu feni u u bunu, ma na u dee sëmbë u di goonliba aki feni u u bunu? U musu buta pakisei a tu fanöudu soni. Di fosuwan da: Hii juu Jehovah ta buta pakisei a dee sëmbë dee ta dini ën ku hii de hati (Heb. 6:10; 11:6). Jehovah ta kai hii dee dinima fëën gaan soni. Nöö u di a ta kuutu soni a wan leti fasi, mbei nöiti a bi o fëëkëtë dee soni di de du.A „sabi di pasi u di bunuhati sëmbë”, nöö a sabi unfa a musu tjubi ën u hogi an miti ën (Ps. 1:6; 2 Pet. 2:9). Jehovah sa lei u taa a ta feni u u bunu a wan fasi di wa bi pena mëni seei. Ee wan sëmbë ta du soni u di a kë woto sëmbë gafëën, nöö Jehovah an o paka di sëmbë dë. Wë faandi mbei? hën da a feni di paka fëën kaa (Mat. 6:1-5). Ma Jehovah ta luku „hii soni ee a tjubi seei, nöö hën o si ën nöö a o da i paima fëën”. A ta luku dee sëmbë dee wotowan an ta gafa u dee bunu soni di de ta du da wotowan. A ta si andi de ta du, nöö a ta paka de, nasö a ta mbei de feni gaan bunu. w18.07 bld. 5 pal. 8, 10

Baka di Petuisi bi si di wojolimbo sunjan, nöö an bi fusutan di soni di a bi jei. An bi tei longi seei, hën wanlö bosikopuma u Konelisi bi ko nëën. Baka di dë, hën di santa jeje u Gadu bi tja Petuisi go a Konelisi pisi. Ee Petuisi bi „kuutu soni hesihesi”, u di a bi ta luku andi a ta si, nöö an bi o go a Konelisi pisi. Dee Dju an bi nango a woto köndë sëmbë pisi. Ma nöö faandi mbei Petuisi bi go? Hii fa an bi ta hulu ku woto köndë sëmbë, tökuseei di wojolimbo sunjan di a bi si, ku di soni di di santa jeje u Gadu bi mbei a ko fusutan, bi heepi ën faa tooka di fasi fa a bi ta pakisei. Baka di Petuisi bi haika Konelisi te a kaba, hën a taki taa: „Ai, wë dee sëmbë, mi jei. Nöö awaa mi ko sabi taa Masa Gadu an ta luku fesi. A ta si hii sëmbë di wan fasi. Biga ee wan sëmbë i ta lesipeki ën ta libi bunu nëën wojo, nöö a o tei i ko sëmbë fëën kaa” (Tjab. 10:34, 35). Petuisi bi wai seei taa a ko fusutan di soni aki, nöö di soni aki bi o heepi hii dee woto Keesitu sëmbë. w18.08 bld. 10 pal. 3-4

Wa ta nama ku soni di Gadu ta buuse. Ma andi u musu du ee u kë du wan soni, ma di Bëibel an ta piki u gbelingbelin andi u musu du? Unfa woo du sabi andi Gadu kë taa u musu du? Wë ee u bi mbei di Bëibel seeka di háti fuu faa sa ta wooko bunu, nöö woo sa du soni a wan köni fasi. U di Jehovah lobi u, mbei a da u dee mama wëti fëën, di sa heepi u fuu seeka di háti fuu. A ta piki u taa: „Mi Jehovah, da i Gadu. Mi da di sëmbë di ta lei i sö taa i sa feni bunu. Mi da di sëmbë di ta tii i ka i musu waka” (Jes. 48:17, 18). Te u ta pakisei fundu u dee mama wëti u Bëibel u de sa dou u hati, nöö di soni dë o seeka di háti fuu faa sa ta wooko bunu. Di soni aki o heepi u fuu ta du soni a wan köni fasi. Wan mama wëti u Bëibel da wan soni di an ta tooka, nöö a ta heepi u fuu du soni a wan köni fasi. Te u sabi dee mama wëti u Bëibel, nöö de ta heepi u fuu ko fusutan unfa Jehovah ta si soni, söseei de ta heepi u fuu ko fusutan faandi mbei a buta so wëti da u. w18.06 bld. 16-17 pal. 5, 8-10

Dee „sëmbë u Könu Helodi paatëi”, bi kë u Jesosi taki taa de an musu paka di lantimöni, nöö di soni dë bi o mbei de kuutu ën taa a dë wan felantima u di Tii u Loomë. Ma ee Jesosi bi taki taa de musu paka di lantimöni, nöö kandë sëmbë an bi o kë waka nëën baka möön. Wë Jesosi bi köni fu an tei wan sëmbë së a di woto aki. Jesosi bi sabi taa sömëni u dee pii-lantimönima, bi ta ganjan sëmbë, ma an bi buta pakisei a di soni dë. A bi buta pakisei a di Könuköndë u Gadu, di o puu hii dee fuka di libisëmbë abi. Wë useei sa djeesi Jesosi. Wa musu tei së a politiki soni u di goonliba aki, aluwasi a ta djei kuma wan paatëi ta du soni a wan leti fasi, nöö di wotowan an ta du soni a wan bunu fasi. Keesitu sëmbë ta buta pakisei a di Könuköndë u Gadu, söseei de ta buta pakisei a dee soni di Gadu ta piki de. Fëën mbei wa ta buta pakisei gaanfa a di fa sëmbë an ta libi bunu (Mat. 6:33). Sömëni Jehovah Kotoigi an ta nama ku politiki soni u di goonliba aki möön. w18.06 bld. 6 pal. 9-11

Boiti di tesi di Saatan bi tesi dee ëngëli aki u du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë soni, a bi sa dë sö taa a paamusi de taa de o kisi makiti u tii hii libisëmbë. A sa kan taa Saatan bi kë mbei möiti u di tjabukama woto di Jehovah bi taki u „di mii u di mujëë”, an pasa tuutuu (Ken. 3:15). Ma Jehovah an bi dëën pasi faa du di soni aki. Jehovah bi tja di Gaan Wata ko, sö taa Saatan ku dee taku jeje fëën an bi sa du di soni de bi abi a pakisei u du. Saatan ta ganjan gaan hia sëmbë ku gaanfasi söseei ku fanafiti libi a di së u manu ku mujëë soni. Dee ëngëli dee bi tei di së u Saatan bi dë makandi ku Gadu sömëni jaa longi a liba ala! Tökuseei de bi mbei taku fii ko a de hati, nöö de an bi puu dee taku fii dë. Nöö dee fii dë bi ko möön taanga. U musu hoi a pakisei taa hii fa u ta dini Jehovah sömëni jaa longi kaa, tökuseei taku fii sa ko a u hati tu (1 Kol. 10:12). Fëën mbei u musu ta öndösuku useei luku ee u ta pakisei fanafiti soni a di së u manu ku mujëë soni, söseei ee u abi gaanfasi!​—Gal. 5:26; Kol. 3:5. w18.05 bld. 18 pal. 11-12

Paulosu bi lasi hati u di dee Dju an bi kë haika di bosikopu u di Könuköndë. Ma tökuseei Paulosu bi ta peleiki da de jeti. A bi konda unfa a bi ta fii da dee Dju tjika. A bi taki taa: „Mi hati ta hangi seei u dee Isaëli sëmbë kuma mi musu feni di heepi u Gadu. Mi ta begi Gadu gaanfa da de fu di soni dë. Biga miseei dë kotoigima u de taa de ta biinga taanga seei u de sa dini Gadu e, ma fa i jei dë, na ku fusutan o” (Lom. 10:1, 2). Ma nöö faandi mbei Paulosu bi ta peleiki go dou? Wan u dee soni di mbei Paulosu bi ta peleiki da dee Dju go dou, hën da u di hën ’hati bi ta hangi seei u dee Isaëli sëmbë bi sa feni di heepi u Gadu’ (Lom. 11:13, 14). Di u tu soni di Paulosu bi taki, hën da a bi „ta begi Gadu gaanfa da de fu di soni dë”. Wë Paulosu bi begi Jehovah faa heepi dee Dju u de sa haika di bosikopu u di Könuköndë. Di u dii soni di Paulosu bi taki, hën da: „De ta biinga taanga seei u de sa dini Gadu.” Wë Paulosu bi ta si dee bunu soni di sëmbë bi ta du, nöö a bi ta si taa dee sëmbë dë bi o sa dini Jehovah fajafaja. A bi sabi taa dee Dju dee bi dë fajafaja a di Dju biibi, bi o sa ko dë bakama u Keesitu di dë fajafaja leti kumafa hënseei ko dë. w18.05 bld. 4 pal. 4; bld. 7 pal. 13-14

Hii u tuu musu pakisei luku andi u sa du u heepi wotowan. Paulosu bi sikifi wan biifi manda da dee Hebelejën Keesitu sëmbë. A bi taki taa: „Un hopo taanpu be dee suwakisuwaki maun fuunu ku dee suwakisuwaki kini fuunu ko taanga baka. Un musu ta waka tololoo a di pasi u Masa Jesosi e, ta koti ën ku sinkii tee a ko gbegedee. Nöö te dee sëmbë dee an bi sa waka taanga ta ko, nöö de o feni ën limbolimbo fu de waka, nöö de o ta waka a di pasi te de ko kisi deseei” (Heb. 12:12, 13). Hii u tuu sa da wotowan taanga ku dee soni dee u ta taki, aluwasi u njönku. Paulosu bi sikifi wan biifi da dee baaa ku dee sisa u Filipi. A bi taki taa: „Wë dee sëmbë o, fa unu ku Masa Jesosi Keesitu ko di wan naandë, nöö an ta da unu degihati nö? Fa a lobi unu tjika naandë, nöö hati fuunu an ta dë bööböö nö? Fa un kisi di [santa jeje] u Masa Gadu dë, an ta heepi unu fuun libi makandi a wan suti fasi nö? Wan ko ta abi fii ku tjalihati da unu na unu nö? Ma seei a fika wan soni eti o. Biga mi kë ta jei fuunu taa un tuu ta libi makandi ku wan hati nöömö. Mi kë ta jei taa un ta lobi unu seei ta fiti buka makandi ta biinga ku di wan soni nango nöömö. Wan musu ta du soni fuun feni nëbai hedi e, dee sëmbë. Wan musu mbei taa i hei möön otowan tu, ma be i saka i seei da dee otowan fii ta luku de kuma de hei möön i. Ja musu ta mëni fii wanwan soni nöö a kaba e, ma hibiwan fuunu musu ta mëni soni u di otowan fëën tu.”​—Fil. 2:1-4. w18.04 bld. 23 pal. 10; bld. 24 pal. 12.

Di soni mbei Jehovah bi tei Jesosi u puu u a zöndu ku dëdë basu, hën da fuu sa dini Jehovah hii u libi longi. Di möön bunu fasi fa u sa wooko ku di fii di Jehovah mbei u ko fii, hën da te u ta wooko ku di ten fuu ku di kaakiti fuu u dini Jehovah. Di soni aki o heepi u fu wa mbei dee soni u di goonliba aki, ku dee soni dee useei ta kë, ko dë di möön fanöudu soni a u libi (Gal. 5:16). Pakisei di soni di Noa ku dee sëmbë fëën wosudendu bi du. De bi ta libi a wan pisiten ka sëmbë bi ta du hogihati soni seei, söseei de bi ta libi fanafiti. Ma tökuseei Noa ku dee sëmbë fëën wosudendu an bi go du dee soni di dee sëmbë u di ten dë bi ta du. De bi du di wooko di Jehovah bi da de. De bi mbei di ark, de bi suku soni u njan buta go a di ark u de ku dee mbeti bi sa njan, söseei de bi piki sëmbë taa di Gaan Wata bi o ko. „Noa du hii dee soni Gadu mandëën faa du. Leti sö a du gbolo” (Ken. 6:22). Te u kaba fëën, hën Noa ku dee sëmbë fëën fika ku libi di di Gaan Wata bi ko poi di goonliba a di ten dë.​—Heb. 11:7. w18.04 bld. 11 pal. 8; bld. 12 pal. 11-12

Saatan ku dee taku jeje fëën ta wooko tu ku poipoi biibi ku dee gudu u di goonliba aki u „ganjan sëmbë a hii di goonliba” (Ako. 12:9). Saatan ta wooko ku poipoi biibi u paaja mindimindi woto u Jehovah, söseei a ta mbei möiti u sëmbë an ko sabi di në u Gadu (Jel. 23:26, 27). Di soni aki ta mbei so sëmbë ta mëni taa de ta dini Gadu, hii fa dee taku jeje de ta dini (1 Kol. 10:20; 2 Kol. 11:13-15). Saatan ta wooko ku dee gudu u di goonliba aki tu, u mbei sëmbë paaja mindimindi woto di ta mbei sëmbë si kuma te wan sëmbë abi hia möni ku hia soni, nöö a ta dë waiwai (Nöng. 18:11). Dee sëmbë dee ta biibi di soni aki ta dini „gudu” ka u de dini Gadu (Mat. 6:24). Aluwasi dee sëmbë aki bi lobi Gadu bigibigi, tökuseei de ta ko lobi gudu sö tee taa de an ta lobi Gadu möön.​—Mat. 13:22; 1 Joh. 2:15, 16. w18.05 bld. 17 pal. 6-7