Tinimu-liba

Wa sa sabi andi dë a sëmbë hati kuma Jehovah ku Jesosi. Ma tökuseei u sa mbei möiti fuu ko sabi unfa wotowan ta fii, söseei u ko sabi andi de abi fanöudu (2 Kol. 11:29). Hii fa dee sëmbë u di goonliba aki lo’ u pakisei deseei nöö, tökuseei u ta mbei möiti fu wa ’ta mëni [fuu] wanwan soni nöö a kaba, ma hibiwan [fuu] ta mëni soni u di otowan fëën tu’ (Fil. 2:4). Möön gaanfa dee gaanwomi u kemeente musu ta lei taa de ta fii ku wotowan. De sabi taa Gadu o kuutu de u di fasi fa de bi luku dee sëmbë fëën (Heb. 13:17). Ee dee gaanwomi kë heepi dee baaa ku dee sisa u de, nöö de musu ta lei taa de ta fii ku de. Unfa dee gaanwomi sa lei taa de ta fii ku wotowan? Wan gaanwomi di ta fii da wotowan, ta dë makandi ku dee baaa ku dee sisa fëën. A ta hakisi de unfa a nango ku de, söseei a ta haika de ku pasensi. Di soni dë dë fanöudu, möönmöön te wan baaa nasö wan sisa kë konda dee soni dee ta möön ën, ma a ta taanga dëën faa du ën (Nöng. 20:5). Te wan gaanwomi ta tei di ten fëën faa du dee soni aki, nöö hën ku dee baaa ku dee sisa ta möön futoou deseei, de ta möön lobi deseei, nöö de ta dë mati tu.​—Tjab. 20:37. w19.03 bld. 17 pal. 14-17

Te u ta si taa wotowan ta tei dee soni dee u ta du da de u bigi, nöö u ta wai. Te u ta lei taa u ta tei wan soni u bigi, nöö wotowan ta wai. Te di sëmbë di du wan soni da u ta si fa u ta tei soni u bigi, nöö a ta fii taa di möiti di a bi mbei u heepi u, an bi dë u sösö. Te u kaba fëën, u ku di sëmbë dë ta ko dë möön gaan mati. Di lei di u ta lei taa u ta tei soni u bigi da wan gaan bunu soni seei. Pakisei unfa wan goutu apa hanse seei a wan soofu soni dendu! A bi o dë wan gaan waiti soni seei! Unfa i bi o fii ee wan sëmbë da i sö wan kado? Dee soni dee i ta taki u lei taa i tei wan soni di wan sëmbë du da i u bigi, sa dë kuma di kado aki. Pakisei di soni aki: Wan goutu apa sa dë u wan gaan longi pisiten. Sö nöö dee soni dee i ta taki u lei taa i ta tei wan soni u bigi, sa dë wan soni di wan sëmbë sa ta mëni u nöömö. w19.02 bld. 15 pal. 5-6

Di Adam ku Eva njan di njanjan u di pau de kai „Sabi bunu ku hogi”, hën de lei taa de an ta futoou Jehovah, söseei taa de an ta biibi taa dee wëti u Jehovah bunu da de. De bi taki da deseei andi da bunu ku andi da hogi. Ma buta pakisei a hii dee soni di de lasi. De ku Jehovah an bi dë mati möön. De lasi di okasi di de bi abi u libi u teego, söseei de mbei dee mii u de ko abi zöndu, nöö de ta dëdë (Lom. 5:12). Luku di fasi fa Adam ku Eva bi du soni, nöö i luku unfa wan heihei womi u Etiopia bi du soni di Filipi bi peleiki dëën. Di womi u Etiopia bi wai tee ku dee soni di Jehovah ku Jesosi bi du dëën, hën a tei dopu wantewante (Tjab. 8:34-38). Te u buta u libi a Jehovah maun, nöö u tei dopu kuma di Etiopia womi, nöö useei ta lei sëmbë wan soni tu. U ta lei taa u ta tei dee soni dee Jehovah ku Jesosi du da u u bigi. Boiti di dë, u ta lei tu taa u ta futoou Jehovah, söseei taa u ta biibi taa hën abi leti u taki andi da bunu ku andi da hogi. w19.03 bld. 2 pal. 1-2

Unfa dee dinima u Gadu ta lei taa de ta hoi deseei nëën? Wë de ta du di soni aki te de ta lei taa de lobi Jehovah ku hii de hati, nöö di soni dë ta heepi de u de ta du soni di ta kai ku ën. Wan u dee fasi fa di Bëibel ta puu di soni aki, da te wan soni dë telutelu nasö gösöntu. Dee mbeti sëmbë bi musu tja go tjuma da Jehovah, bi musu ta dë gösöntu (Leif. 22:21, 22). Dee sëmbë u Gadu an bi musu tja wan mbeti go tjuma da Gadu ee a bi makei wan futu, wan jesi, wan wojo nasö ee a bi suwaki. Jehovah bi ta si ën kuma wan fanöudu soni taa di mbeti bi musu ta dë gösöntu nasö telutelu (Mal. 1:6-9). U sa fusutan faandi mbei Jehovah ta kë taa soni musu dë telutelu nasö gösöntu. Te u ta bai wan soni, kandë wan fuuta, wan buku nasö wan wookolai, nöö wa ta kë taa a abi baaku nasö taa pisi fëën ta makei. U ta kë wan soni di dë telutelu söndö föutu. Sö nöö Jehovah ta kë fuu lei taa u lobi ën ku hii u hati, söseei taa u kë hoi useei nëën tuutuu. w19.02 bld. 3 pal. 3

Fuu sa tjubi di hati fuu, nöö na köni nöö u musu ta köni taa sëmbë an poi di hati fuu, ma u musu dë kabakaba u mbei sëmbë di ta si soni a wan bunu fasi, heepi u. Na awooten dee foto dee bi abi wan gaan peni, bi ta abi wan wakitima di bi ta taanpu a dee gaandöö u dee foto dë. A bi ta tapa dee döö te a bi ta si taa dee felantima bi ta ko, ma a bi ta jabi dee döö sö taa sëmbë bi sa tja njanjan ku woto soni ko a di foto. Ee de an bi ta jabi dee gaandöö, nöö hangi bi o kii hii dee sëmbë u di foto. A di wan seei fasi u musu da Gadu pasi faa heepi u fuu ko ta si soni kumafa a ta si soni. U sa lesi soni a di Bëibel di sa heepi u fuu ko si unfa Jehovah ta si soni. Fëën mbei hiniwan ten te u ta lesi di Bëibel, nöö a ta dë taa u ta da Jehovah pasi faa tooka di fasi fa u ta pakisei, di fasi fa u ta fii, ku di fasi fa u ta du soni. Andi u sa du sö taa u sa ta möön feni wini u di lesi di u ta lesi di Bëibel? U musu begi Jehovah faa heepi u fuu fusutan dee soni dee dë a di wöutu fëën (Ps. 119:18). U musu ta pakisei fundu tu u dee soni dee u ta lesi. Te u ta begi, te u ta lesi di Wöutu u Gadu, ku te u ta pakisei fundu u dee soni dee u ta lesi, nöö dee soni dee u ta lesi ta saka go „fundu a u hati”, nöö u ta ko lobi di fasi fa Jehovah ta si soni.​—Nöng. 4:20-22. w19.01 bld. 18 pal. 14-15

Jehovah sabi taa di fasi fa hiniwan fuu sa du soni tooka, söseei a sabi taa di fasi fa di libi fuu dë seei tooka tu. Fëën mbei a ta tei ën u bigi seei taa u ta tja peesenti go dëën kumafa u sa. Pakisei dee peesenti di dee Isaëli sëmbë bi ta tja go da Jehovah. So u dee Isaëli sëmbë bi ta tja wan njönku sikapu nasö wan kaabita go dëën kuma peesenti. Ma wan Isaëli sëmbë di bi pooti bi sa tja „tu pomba nasö tu njönku bakaa pomba” go dëën. Ma ee tu fou seei wan Isaëli sëmbë an bi sa tja kuma peesenti go da Gadu, tökuseei Jehovah bi ta tei ën u bigi te di sëmbë aki bi tja wan „komiki ku boon” go dëën kuma peesenti (Leif. 5:7, 11). Boon an bi dë wan dii soni, ma tökuseei Jehovah bi ta tei ën u bigi solanga di sëmbë bi tja di möön bunu „boon” go dëën. Di wan seei fasi di lobihati Gadu fuu ta si soni a di ten aki jeti. Te u ta da piki a dee komakandi, nöö Jehovah an ta dë ku di mëni taa hii u tuu musu sa fan kumafa Apolo ku Paulosu bi ta fan (Tjab. 18:24; 26:28). Di soni di Jehovah kë, hën da fuu da di möön bunu piki di u sa da. Na fëëkëtë taa di mujëë di manu fëën bi dëdë bi buta tu köpö sensi nöö a di möni këdë. Jehovah bi tei di soni di a bi du aki u bigi seei, u di a bi da andi a bi sa da.​—Luk. 21:1-4. w19.01 bld. 8-9 pal. 3-5

U di u da bakama u Keesitu mbei u musu sabi taa sëmbë o ta buuse u. Jesosi bi taki taa a dee lasiti daka sëmbë bi o ta du ku dee bakama fëën gaanfa seei (Mat. 24:9; Joh. 15:20). Di tjabukama Jesaaja bi taki a fesi taa na buuse nöö dee felantima fuu bi o ta buuse u, ma de bi o ta wooko ku peipei fetilai u ko feti ku u. Dee fetilai aki sa dë di mbei di de ta mbei möiti u ganjan u, di mindi di de ta mindi soni da u, ku di du di de ta du ku u (Mat. 5:11). Jehovah an o tapa dee felantima fuu u de an tei dee fetilai aki u de ko feti ku u (Ef. 6:12; Ako. 12:17). Ma an dë fuu fëëë. Jehovah bi taki taa „na wan fetilai” di de o tei u ko feti ku u, „o sa mbei de wini” u (Jes. 54:17). Leti kumafa wan wosu ta tjubi u da wan gaan tjuba, sö nöö Jehovah ta tjubi u te „dee hogihati sëmbë” ta ko du hogi ku u (Jes. 25:4, 5). Dee felantima fuu an o sa du hogi ku u u nöömö (Jes. 65:17). Jehovah ’o poi de kaba a sösö. De o dëdë’.​—Jes. 41:11, 12. w19.01 bld. 6-7 pal. 13-16

Un dee njönkuwan, Jehovah lobi te wan sëmbë dë fiifii, nöö a mbei i a sö fasi taa iseei ta lobi te i dë fiifii tu. Ma a kë fii wooko ku di fii di i ko fii a wan köni fasi, sö taa hogi an miti i. Kandë wotowan ta luku fanafiti soni a di së u womi ku mujëë, nasö de ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni. Kandë de ta du peipei sport di sa mbei de kisi makei nasö di sa mbei de dëdë seei, nasö de ta bebe daan pasa maaka, ta hai taku tabaku. Kandë dee soni aki sa ta djei piizii soni, ma gaansë pasi de ta tja hogi ko da i bakaten. I sa kisi siki, nasö i sa ko dë saafu u dee soni aki, nasö a sa pasa taa i dëdë seei (Gal. 6:7, 8). Dee njönku sëmbë dee ta du dee soni aki sa ta si kuma de dë fiifii, ma na sö a dë tuutuu (Tit. 3:3). Ma di piki di u ta piki Jehovah buka, bunu da u seei. Te u ta piki Jehovah buka u ta dë gösöntu, nöö u ta ko fii tuutuu (Ps. 19:7-11). Nöö te i ta wooko a wan köni fasi ku di fii di i ko fii, nasö te i ta hoi dee wëti u Gadu, ku dee mama wëti fëën, nöö i ta lei Gadu ku i mama ku i tata taa i ko dë wan gaan sëmbë di sa tja faantiwöutu. Di soni aki sa mbei i mama ku i tata ko ta futoou i möön gaanfa, söseei de sa ta da i pasi fii du so soni.​—Lom. 8:21. w18.12 bld. 19 pal. 16-17

Di Adam pasa Gadu buka, hën sömëni soni ko tooka. Wan u dee soni di bi ko tooka, hën da libisëmbë bi ko ta dëdë, nöö di soni dë bi mbei soni ko tooka a di tööu libi. Apösutu Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë taa ee wan sëmbë tööu nöö hën manu nasö hën mujëë ko lasi libi, nöö di sëmbë dë sa toona tööu baka (Lom. 7:1-3). Di Wëti di Gadu bi da dee Isaëli sëmbë bi ta taki unfa soni bi musu dë a di tööu libi. Di Wëti bi ta da wan womi u Isaëli pasi faa tei möön leki wan mujëë. Ma ufö Gadu ko da dee Isaëli sëmbë pasi u tei möön leki wan mujëë, nöö sëmbë bi guwenti u du di soni dë kaa. Hii fa dee womi bi sa tei möön leki wan mujëë, di Wëti an bi ta da de pasi u de libi hogi ku dee mujëë ku dee mii u de. Hën da ee wan womi u Isaëli bi tööu ku wan saafu, hën a toona go tei wan woto mujëë tööu, nöö a bi musu ta sölugu di fosu mujëë fëën, kumafa a bi naa du kaa. Di Wëti u Gadu bi ta taki taa sö wan sëmbë bi musu ta heepi hën mujëë a soni go dou (Ëki. 21:9, 10). Wa ta hoi di Wëti di Gadu bi da Mosesi a di ten aki möön. Ma a ta lei u taa Gadu ta si di tööu libi kuma wan gaan lesipeki soni. Wë an dë u taki taa di soni aki ta heepi u fuu ta lesipeki di tööu libi. w18.12 bld. 10 pal. 3, 5-6

Baka di Habaki bi konda dee fuka fëën da Jehovah, nöö kandë a bi ta pakisei unfa Jehovah bi o piki ën. U di Jehovah da wan lobihati Tata, mbei a bi fusutan unfa Habaki bi ta fii. Jehovah bi sabi taa a bi ta tja fuka, söseei taa a bi ta suku heepi nëën. Fëën mbei an bi bë wojo dëën, ma a bi piki ën andi a bi o du ku dee Dju dee an bi ta hoi deseei nëën. A sa kan taa Habaki bi dë di fosu sëmbë di Jehovah bi piki taa an bi o tei longi möön, nöö a bi o sitaafu dee sëmbë dë. Jehovah bi piki Habaki taa a bi dë kabakaba u du wan soni. A bi o sitaafu dee hogihati sëmbë u Juda. Jehovah bi taki taa di soni aki bi o pasa „a di ten fuunu”. Hën da de bi o kisi sitaafu a di ten di Habaki bi o dë a libi jeti, nasö a di ten u dee woto sëmbë dee bi dë a libi a di ten fëën. Habaki an bi pakisei taa Jehovah bi o piki ën sö wan soni. w18.11 bld. 17 pal. 7-8

Unfa i ta si dee sëmbë dee an sabi soni u di tuutuu lei jeti? Apösutu Paulosu bi peleiki da Dju sëmbë dee bi sabi soni u Jehovah kaa. Ma a bi ta peleiki da sëmbë di bi ta dini poipoi Gadu tu. Paulosu bi go a di fosu sëndëlengi waka fëën, nöö hën ku Banabasi bi go a di pisiwata de kai Likonia, a di foto Lisita. Dee sëmbë u Likonia bi ta si Paulosu ku Banabasi kuma gadu. Fëën mbei de bi da de dee në u dee gadu u de. De bi ta kai de Zeus ku Hermes. Paulosu ku Banabasi bi wai ku di soni aki ö? De bi ta fii bunu taa dee sëmbë aki bi ta tei de kuma gadu, u di sëmbë an bi libi bunu ku de a dee tu lasiti foto ka de bi go u? De bi ta si kuma di soni aki bi o heepi möön hia sëmbë u de ko jei soni u di bunu buka u? Wë nönö! Di soni aki bi hogi a de tee, hën de bai taa: „Dee sëmbë aki, andi u ta du aki eee! Un disa ooo, gaantangi un disa! U seei da sösö sinkii sëmbë kuma unu tu.​—Tjab. 14:8-15. w18.09 bld. 5 pal. 8-9

Te u ko sabi soni u di tuutuu lei, söseei te u bigi libi ku dee wëti u Bëibel, nöö u musu dë kabakaba u tooka di fasi fa u ta si soni ku di fasi fa u ta du soni. Apösutu Petuisi bi taki taa: „Nöö leti kumafa wan mii ta piki ën tata buka a soni, nöö söseei un musu ta piki Gadu buka a soni tu. Wan musu ta nama ku dee lö hogi dee di hati fuunu bi lobi u du di ten wan bi sabi Gadu e.” A bi taki tu taa: „Libi fuunu musu dë gbelingbelin a hii futu” (1 Pet. 1:14, 15). Dee sëmbë dee bi ta libi a di foto Kolenti, bi ta libi fanafiti. Dee sëmbë aki bi musu tooka soni a de libi gaanfa, u de bi sa ko dë limbolimbo a Jehovah wojo. A di ten aki, sömëni sëmbë ta tooka soni a de libi te de ko sabi di tuutuu lei. Petuisi bi taki wan soni di nama ku di soni aki. A bi taki taa: „Biga un bi ta libi te tjika kaa kumafa dee sëmbë an sabi Gadu ta libi e. Un bi ta du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë. Un bi ta miti makandi ta bebe ta dööngö ta bai ta kai olo ta booko Gadu wëti tee, ta begi dee soni dee an dë fanöudu fuun begi. Dee lö libi dë wë un bi ta libi.”​—1 Pet. 4:3. w18.11 bld. 7 pal. 13

Unfa u sa feni „dee sëmbë dee a kai da u de feni di libi u teego”? Di wan kodo fasi fa dee fesiten Keesitu sëmbë bi sa feni dee lö sëmbë aki, da te de bi ta du di peleikiwooko. Jesosi bi piki dee bakama fëën taa: „Aluwasi na un foto un go, un musu suku sëmbë di o sa tei unu a wosu, söseei di o kë haika di bosikopu di un tja go da de” (Mat. 10:11). U musu du di wan seei soni a di ten aki. Ma ee wan sëmbë an kë sabi soni u Bëibel tuutuu, ee a abi gaanfasi nasö ee an kë ko sabi soni u Gadu, nöö wa ta musu ën faa haika di bunu buka. U ta suku sëmbë di kë sabi soni u Bëibel tuutuu, di abi sakafasi, söseei di kë ko sabi di tuu. U sa tei di suku di u ta suku sëmbë maaka ku di wooko di Jesosi bi ta du di a bi ta tëmbë. Jesosi bi musu suku di pau di a bi abi fanöudu, ufö a bi sa mbei wan döö, wan bangi, nasö wan woto soni. Baka di dë, nöö a bi musu tei di tasi ka hii dee wookolai fëën ta dë, nöö a wooko ku di köni di a bi abi, u mbei wan soni. Sö nöö a dë da u a di ten aki tu. U musu suku sëmbë di kë haika di bosikopu di u ta tja, nöö baka di dë u sa wooko ku dee wookolai di u abi ku di köni di u abi, u heepi de u de ko toon bakama u Keesitu.​—Mat. 28:19, 20. w18.10 bld. 10 pal. 3-4

Filipi bi dë wan peleikima di u sa djeesi, u di an bi mbei na wan soni puu hën pakisei a di dini di a bi ta dini Gadu, aluwasi soni bi ko tooka nëën libi. Wan pisiten, de bi dëën wan wooko faa du a Jelusalen (Tjab. 6:1-6). Hën wë soni ko tooka nëën libi gaanfa seei. Baka di de bi kii Sitefani, hën sëmbë bi bigi ta du ku dee Keesitu sëmbë a di ten dë seei. U di soni dë mbei, dee Keesitu sëmbë bi fusi kumutu a Jelusalen. Ma u di Filipi bi kë dini Jehovah fajafaja go dou, mbei a bi go peleiki a di foto Samalia, ka sëmbë bi musu jei soni u di bunu buka tu (Mat. 10:5; Tjab. 8:1, 5). Filipi bi dë kabakaba u go ka di santa jeje u Gadu bi mandëën faa go. Fëën mbei Jehovah bi mbei a go peleiki a kamian ka sëmbë an bi jei soni u di bunu buka jeti. Sömëni Dju an bi lobi dee Samalia sëmbë, nöö de an bi ta libi bunu ku de tu. Ma Filipi an bi ta kuutu sëmbë a fesi, nöö ku piizii seei a bi ta konda di bunu buka fajafaja da de. Nöö dee Samalia sëmbë ’tuu bi ta haikëën’! (Tjab. 8:6-8) Filipi bi ta dini Gadu fajafaja go dou, nöö Jehovah bi ta mbei Filipi ku hën wosudendu feni bunu.​—Tjab. 21:8, 9. w18.10 bld. 25 pal. 14-16

Wan daka, Jesosi bi dë a di pisiwata de kai Dekapolisi, di sëmbë bi tja ’wan womi ko nëën di an ta jei soni, söseei di an ta fan bunu’ (Maik. 7:31-35). Jesosi bi kula di womi, ma an bi du ën a sëmbë fesi. Faandi mbei? Wë u di di womi an bi ta jei soni, mbei kandë an bi ta fii bunu a dee gaan hia sëmbë dendu. Jesosi bi fusutan unfa a bi ta fii, hën a „tjëën go a wan së” ka sëmbë an bi dë, hën a kulëën. Wa sa du foombo wooko, ma u musu ta pakisei andi ku andi dee baaa ku dee sisa fuu abi fanöudu, söseei u musu ta pakisei unfa de ta fii, nöö u libi bunu ku de. Jesosi bi fusutan unfa di bookojesima bi ta fii, nöö a bi hoi ën a pakisei. A di wan seei fasi u musu ta fii da sëmbë di ko gaandi kaa, söseei da sëmbë di dë ku suwaki. Di lobi di Keesitu sëmbë abi hën ta mbei sëmbë ko sabi de, ma na dee hia soni di de ta du (Joh. 13:34, 35). Te u lobi sëmbë, nöö woo ta du hii soni di u sa du fuu heepi dee baaa ku dee sisa fuu di ko gaandi kaa, nasö di a ta taanga da u ko a komakandi, nasö u go a di peleikiwooko. Woo heepi de aluwasi wa bi dë ku di mëni fëën di daka dë, nasö aluwasi wa bi o sa du hia soni möön kumafa u bi naa, söseei aluwasi deseei an bi o sa du hia möön.​—Mat. 13:23. w18.09 bld. 29 pal. 7-8

Jehovah lobi hii dee dinima fëën gaanfa, nöö Jesosi seei lobi de tu (Gal. 2:20). U lobi dee baaa ku dee sisa fuu gaanfa. Fëën mbei u musu lei taa u ta fii ku de. U musu ta „biinga ku dee soni dee sa mbei u dë fiifii ku u seei, ku dee soni dee sa heepi u fuu ko a fesi a di biibi” (Lom. 14:19). U ta wakiti seei fuu libi a di Paladëisi ka na wan soni o dë di o sa mbei sëmbë fii bookosaka! Na wan sëmbë o ta siki möön, söseei gaan feti an o dë möön tu. Zöndu an o ta mbei sëmbë ta dëdë möön, sëmbë an o ta du ku wotowan möön, sëmbë an o ta abi bookohedi a di wosudendu libi u de möön, söseei soni an o dë di o ta mbei sëmbë lasi hati. Te di Dusu Jaa pasa kaa, nöö na wan sëmbë o ta du zöndu möön. Dee sëmbë dee o hoi deseei a Jehovah Gadu te Didibi o ko pooba u di lasiti pasi, de Jehovah o tei ko miii fëën, nöö de o ’feni di gaan waiti u de di de musu abi’ (Lom. 8:21). Fëën mbei be hii u tuu da useei taanga ku di lei di u ta lei taa u lobi useei, söseei boo ta heepi useei fuu sa pasa go a di njunjun goonliba. w18.09 bld. 11 pal. 10; bld. 13 pal. 18

Di biinga di u ta biinga lesi wan soni hesihesi, nasö di buta di u ta buta maaka a dee buku fuu te u ta seeka useei, an tjika fuu taki taa u ta lei soni u Bëibel. Te u ta lei soni u Bëibel, nöö u ta mbei möiti fuu ko sabi Jehovah möön bunu, u ta mbei möiti fuu ko sabi dee soni dee a ta du, söseei u ta mbei möiti fuu ko sabi unfa a ta si soni. U ta mbei möiti tu fuu ko fusutan faandi mbei Jehovah ta piki u fuu du wan soni, söseei faandi mbei a ta piki u fuu musu ta köni ku so soni. U ta luku tu andi ku andi u musu tooka a u libi, söseei a di fasi fa u ta si soni. Kandë na hii juu woo sa ta pakisei fundu u hii dee soni aki te u ta lei soni u Bëibel. Ma hiniwan pasi te u kaba lei soni u Bëibel, nöö a bunu fuu ta tei ten, aluwasi ee hafu u di ten di u ta tei u lei soni u Bëibel seei, nöö u pakisei fundu u dee soni dee u lesi (1 Tim. 4:15). Te u abi di guwenti u ta pakisei fundu u dee soni dee u ta lei a di Wöutu u Gadu, nöö wan soni ta pasa. U ta ko ’sa’ u wegi soni luku’, nöö u ta ko si taa di fasi fa Jehovah ta si soni bunu seei. U ta bigi ko fusutan unfa Jehovah ta si soni. Te u kaba fëën, nöö u ta ko si taa a ta si soni a di bunu fasi. Fëën mbei u ta da Gadu pasi faa tooka di pakisei fuu, be u ko abi wan hii woto pakisei (Lom. 12:2). Te u ta du di soni aki, nöö pikipiki woo ko ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. w18.11 bld. 28 pal. 5-6

Paulosu bi taki taa hën ku dee woto fesiten Keesitu sëmbë da sëmbë di ta ’wooko makandi ku Gadu’, u di de bi ta peleiki, söseei u di de bi ta lei sëmbë soni u di tuutuu lei (1 Kol. 3:6). A di ten aki, useei sa ko dë sëmbë di ta ’wooko makandi ku Gadu’, te u ta tei u ten, u kaakiti, ku dee soni dee u abi, u du di peleikiwooko di Gadu piki u fuu du. U ta tei di soni aki u bigi seei! Te u ta tei u ten ku u kaakiti u peleiki, söseei u lei sëmbë soni, nöö di soni dë ta mbei u ta dë waiwai. Di soni aki sömëni baaa ku sömëni sisa di ta lei sëmbë soni u Bëibel, taki. U ta wai seei te u ta si fa dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel ta wai te de ko fusutan dee soni di di Bëibel ta lei u, te de ko ta biibi dee soni dë, te de ta tooka soni a de libi, söseei te de bigi ta konda dee soni di de ta lei da wotowan. Jesosi seei bi wai di dee 70 sëmbë di a bi manda go peleiki, bi ’toona ko nëën waiwai’, u di soni bi waka bunu da de a di peleikiwooko.​—Luk. 10:17-21. w18.08 bld. 18 pal. 11-12

A sa pasa taa u bigi ko ta futoou useei. A sa mbei u ko ta si kuma u ta fusutan wan woto, hii fa wa sabi unfa soni dë tuutuu. Söseei a sa taanga da u tu fuu ko sabi unfa soni dë tuutuu, te u musu seeka wan woto di nama ku wan baaa nasö wan sisa di u ku ën an kaba ta feni ën. Ee hii juu u ta dë ta pakisei dee soni di dee baaa ku dee sisa fuu ta du, di an ta kai ku u, nöö a sa pasa taa u ko ta si de wan fasi. Nöö ee a ko dë taa u jei wan soni u de di an bunu, nöö woo kë biibi di soni dë, hii fa wa sabi ee sö a dë tuutuu. Andi u ta lei a di soni aki? Wë u ta lei taa ee u ta pakisei hogi u dee baaa ku dee sisa fuu, nöö a sa mbei wa du soni a wan köni fasi, u di wa bi sabi unfa soni dë tuutuu (1 Tim. 6:4, 5). Wa musu ta haun ku dee baaa ku dee sisa fuu. Hoi a pakisei taa Jehovah kë fuu lobi dee baaa ku dee sisa fuu, söseei a kë taa u musu ta da de paadon ku hii u hati.​—Kol. 3:12-14. w18.08 bld. 7 pal. 15; bld. 8 pal. 18

U di Jehovah hën mbei libisëmbë, mbei hën abi hii libisëmbë (Ps. 100:3; Ako. 4:11). Ma Gadu bi tei so u dee sëmbë dee libi a goonliba aki, ko dë sëmbë fëën seei vö. Psalöm 135 ta taki taa dee dinima u Jehovah fu awooten Isaëli bi dë kuma „wan apaiti gudu fëën” (Ps. 135:4). Hosea seei bi taki a fesi taa so sëmbë di an bi dë u Isaëli bi o ko dë sëmbë u Jehovah (Hos. 2:23). Di tjabukama woto aki bi pasa tuutuu di Jehovah bigi tei sëmbë di an bi dë u Isaëli u go tii ku Keesitu a liba ala (Tjab. 10:45; Lom. 9:23-26). Di Bëibel ta taki taa dee sëmbë di Gadu salufu ku di santa jeje fëën, dë „wan föluku u Gadu di dë fëën vö”. A ta taki tu taa de dë „wanlö apaiti sëmbë dee Gadu tei ko fëën seei” (1 Pet. 2:9, 10). Ma nöö unfa Gadu ta si dee sëmbë dee ta hoi deseei nëën a di ten aki, di dë ku di mëni taa de o libi u teego a goonliba aki? Wë Jehovah ta taki taa e dë ’sëmbë fëën’, söseei ’sëmbë di a tei’.​—Jes. 65:22. w18.07 bld. 21 pal. 1-2

U ta djeesi Jesosi di lei u a di möön bunu fasi unfa wan sëmbë sa ta da wotowan soni (Mat. 20:28). U sa hakisi useei di soni aki: ’Andi mi musu du u mi ko ta djeesi Jesosi möön gaanfa?’ (1 Pet. 2:21) Jehovah ta wai te u ta djeesi hën ku Jesosi. U ta djeesi de te u ta booko u hedi ku wotowan, söseei te u ta suku fasi u heepi de. Jesosi bi konda wan woto u wan Samalia womi u lei fa di soni aki dë fanöudu tjika (Luk. 10:29-37). A bi piki dee bakama fëën taa de musu ta heepi wotowan, aluwasi un pei sëmbë de dë nasö aluwasi un pei köndë sëmbë de dë. I ta mëni jeti faandi mbei Jesosi bi konda di woto aki ö? Wë a bi konda di woto aki, u di wan Dju womi bi hakisi ën taa: „Ambë da di otowan u mi di mi musu lobi kuma miseei?” Di soni di Jesosi bi piki ën ta lei u taa ee u kë u Jehovah wai, nöö u musu lo’ u heepi sëmbë a soni kuma di Samalia womi. w18.08 bld. 19 pal. 5-6

Jehovah bi ta hei Malia jeti u di a bi kiija Jesosi a wan bunu fasi ö? Wë aai. Gadu bi mbei de sikifi so u dee soni dee Malia taki, ku so u dee soni dee a du, buta a di Bëibel. A ta djei kuma Malia an bi sa nango ku Jesosi te a bi nango peleiki a dee peipei kamian a dee dii jaa ku hafu dee a bi ta du di diniwooko fëën. Kandë u di a bi dë wan mujëë di manu fëën bi dëdë, nöö fëën mbei a bi musu ta dë a Nazalëti. U sa taki taa an bi si dee sömëni soni dee bi pasa di Jesosi bi ta du di diniwooko fëën. Ma a bi sai dë di Jesosi dëdë (Joh. 19:26). Bakaten, Malia bi dë a Jelusalen makandi ku dee bakama u Jesosi, ufö de kisi di santa jeje a di Pensiti Daka (Tjab. 1:13, 14). A musu u dë taa hënseei bi ko dë salufuwan tu ku dee woto bakama u Jesosi. Ee sö a bi dë, hën da a bi feni di okasi faa sa go libi ku Jesosi a liba ala u teego. Wë di soni aki da wan gaan bunu di Malia feni u di a bi ta dini Gadu! w18.07 bld. 5 pal. 11; bld. 7 pal. 14

Jesosi bi ta wooko ku mama wëti u Bëibel u lei dee bakama fëën taa dee soni dee wan sëmbë ta du, ku di fasi fa a ta tja hënseei sa tja bunu nasö hogi ko dëën. A bi lei de taa te wan sëmbë hati ta boonu ku wotowan, nöö di soni dë sa mbei a du hogi. A bi lei de tu taa te wan sëmbë ta pakisei soni di na fiti, nöö di soni dë sa mbei a go du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë (Mat. 5:21, 22, 27, 28). Te u ta mbei dee mama wëti u Bëibel ta tii u, nöö de o seeka di háti fuu faa sa ta wooko bunu, söseei woo ta du soni di ta tja gafa ko da Gadu. Aluwasi Keesitu sëmbë ta wooko ku di Bëibel u seeka di háti u de faa sa ta wooko bunu, tökuseei so juu de an o ta si soni di wan fasi. U ta si di soni aki te a nama ku di bebe di sëmbë ta bebe daan. Di Bëibel an ta taki taa wa musu bebe daan, ma a ta piki u taa wa musu bebe daan pasa maaka, söseei taa wa musu ta bebe ta dööngö (Nöng. 20:1; 1 Tim. 3:8). Ma di soni aki kë taki taa solanga wan Keesitu sëmbë an ta bebe daan pasa maaka, nöö a sa bebe te a kë u? Wë nönö. Aluwasi háti fëën ta dëën pasi faa bebe daan, tökuseei a musu ta köni fu an du soni di sa toobi wotowan. w18.06 bld. 17-18 pal. 10-11

Jesosi bi piki dee bakama fëën taa de musu ta köni ku dee lei u dee Faliseima, dee Saduseima ku dee bakama u Helodi paatëi (Mat. 16:6, 12). Jesosi bi taki di soni aki kölö sö baka di dee sëmbë bi kë faa toon könu u de. Te dee keiki ta nama ku politiki soni, nöö möön gaanfa a ta tja feti ko. Jesosi bi piki dee bakama fëën taa de an musu nama ku politiki soni u di goonliba aki na wan pikisö seei. Di soni aki da wan u dee soni di mbei dee Gaan Begima, ku dee faliseima bi kë kii Jesosi. De bi ta fëëë taa dee sëmbë bi o haika Jesosi, nöö de an bi o ta waka a de baka möön. Di soni aki bi o mbei de an abi makiti möön a di së u keiki soni, söseei a di së u politiki soni. Dee womi aki bi taki taa: „Ee wa tapëën, nöö hii sëmbë o ko biibi nëën taa hën da di könu di bi musu ko. Nöö dee sëmbë u Loomë dee ta tii u, nöö de o ko booko di köndë fuu puu u a di kamian i si u dë aki” (Joh. 11:48). Fëën mbei di Kaba Hei Begima de kai Kajafasi, bi seti soni u de kii Jesosi.​—Joh. 11:49-53; 18:14. w18.06 bld. 7 pal. 12-13

Wan woto soni di Saatan ta tei u ganjan sëmbë, da di suku di sëmbë ta suku u ko sabi soni u dee jeje. A di ten aki Saatan ta mbei sëmbë ta kë sabi soni u taku jeje, nöö a ta du di soni aki ku poipoi biibi, söseei ku soni di sëmbë ta du u mbei piizii. Te sëmbë ta luku fëlön di nama ku taku jeje, nasö te de ta pëë game, nasö te de ta du woto soni u mbei piizii di nama ku taku jeje, nöö a sa djei kuma dee soni dë da bunu soni. Unfa u sa koti pasi da dee soni aki? Di ölganisaasi u Gadu an o piki u andi ku andi u sa du u mbei piizii. U musu seeka di háti fuu sö taa u sa ta du soni di ta kai ku dee mama wëti u Bëibel (Heb. 5:14). Fëën mbei te woo du soni u mbei piizii, nöö a bunu fuu hakisi useei dee soni aki: ’Mi ta du dee soni dee mi ta piki wotowan taa de an musu du ö? Andi dee sëmbë dee mi ta lei soni u Bëibel, nasö dee sëmbë dee mi ta peleiki da, o pakisei te de si dee soni dee mi ta du u mbei piizii? Te useei ta hoi dee mama wëti u Bëibel dee u ta piki wotowan u de hoi, nöö Saatan an o feni u ganjan.​—1 Joh. 3:18. w18.05 bld. 19 pal. 13

Unfa u sa djeesi Paulosu? Di fosu soni di u sa du, hën da u musu kë ko sabi tuutuu ambë da „dee sëmbë dee a kai da u de feni di libi u teego”. Di u tu soni, hën da u musu begi Jehovah faa heepi dee limbohati sëmbë u de haika te u ta du di peleikiwooko (Tjab. 13:48; 16:14). Di soni aki wan sisa de kai Silvana, di ta du di pioniliwooko söwan 30 jaa kaa, bi du. A bi taki taa: „Ufö mi go a di pisiwata ka mi ta peleiki, nöö mi ta begi Jehovah faa heepi mi u ma pakisei hogi u dee sëmbë.” U musu ta hakisi Jehovah tu, faa mbei dee ëngëli heepi u fuu feni sëmbë di kë haika (Mat. 10:11-13; Ako. 14:6). Wan baaa de kai Robert ta du di pioniliwooko möön leki 30 jaa kaa. A ta taki taa: „A dë wan piizii soni seei u wooko makandi ku ëngëli di ta si andi ta pasa a di wosudendu libi u dee sëmbë dee u musu peleiki da.” Di u dii soni di u musu du, hën da u musu mbei möiti fuu ta luku dee bunu soni di sëmbë ta du, nöö u musu ta si taa dee sëmbë aki o sa ko ta dini Jehovah fajafaja. Wan baaa de kai Carl dë wan gaanwomi u kemeente. A bi taki taa: „Mi ta luku hiniwan piki soni di ta lei taa wan sëmbë abi wan limbo hati. Kandë a ta lafu da mi, kandë a dë waiwai, nasö a ta hakisi mi soni di a kë ko sabi tuutuu.” Wë ee u ta du dee soni aki, nöö libi fuu ta „pai njanjan nöömö” leti kuma Paulosu. w18.05 bld. 7 pal. 13; bld. 8 pal. 15

U ta wai seei te u ta jei taa dee sëmbë dee u bi heepi, ta hoi dou a di tuutuu lei. Apösutu Johanisi bi sikifi taa: „Te mi ta jei sö taa dee mii u mi ta piki di lei u Masa Gadu, nöö mi ta wai te na soni. Soni seei an dë a goonliba di ta da mi wai kuma di dë” (3 Joh. 4). Sömëni pionili ta wai seei te de ko jei taa wan sëmbë di de bi heepi u ko sabi di tuutuu lei, ta dini Jehovah ku hii hën hati jeti, nöö de ta wai seei te de ko jei taa a ta du di pioniliwooko. Wë ee wan pionili lasi hati, nöö u sa mbei a toona mëni dee bunu soni dee a bi du da wotowan. Sömëni u dee keling-gaanwomi ku de mujëë bi taki taa di dee baaa ku dee sisa bi sikifi wan biifi u da de tangi di de bi go luku di kemeente u de, nöö di soni dë bi da de taanga seei. Di wan seei soni nöö dee gaanwomi u kemeente, dee sëndëlengi, dee pionili, ku dee sëmbë dee ta wooko a Bëtëli bi taki tu. Hii dee sëmbë aki ta dini Jehovah ku hii de hati. Te u ta da de tangi, nöö u ta da de taanga möön fa u bi o mëni. w18.04 bld. 24-25 pal. 14-15

Salumon an bi hoi di wëti aki. Te u kaba fëën, a bi abi 700 mujëë, nöö a bi abi 300 woto mujëë! (1 Kön. 11:3) Sömëni u dee mujëë aki bi dë u woto köndë, nöö de bi ta dini poipoi gadu. Hën da Salumon bi pasa di wëti u Gadu tu, di ta taki taa dee sëmbë fëën an musu tööu ku woto köndë sëmbë (Deto. 7:3, 4). A bi ko pasa taa pikipiki Salumon an bi ko ta lobi dee wëti u Jehovah möön. Te u kaba fëën, a bi du soni di an bunu a Jehovah wojo. A bi mbei begitafa da di mujëë gadu de kai Astolëti, ku di gadu de kai Kamösi. Bakaten, hën ku dee mujëë fëën bi go ta dini dee poipoi gadu aki. Salumon bi mbei dee begitafa aki a wan kuun di bi dë leti a woto së banda u Jelusalen, ka di Wosu u Gadu bi dë! (1 Kön. 11:5-8; 2 Kön. 23:13) Kandë Salumon bi ganjan hënseei, u di a bi ta si kuma Jehovah an bi o buta mëni a dee hogi soni dee a bi ta du, solanga a bi ta tja soni go tjuma dëën a di Wosu fëën. Jehovah an ta tapa wojo da hogi di sëmbë ta du. w18.07 bld. 16-17 pal. 7-9

Andi da dee „faja piiwa” di Saatan sa suti i ku de? Wë de sa dë soni di Saatan ta mindi da Jehovah. Saatan kë fii si kuma Jehovah an lobi i, söseei taa sëmbë an ta booko de hedi ku i. Wan sisa de kai Ida, di abi 19 jaa ta taki taa: „Sömëni pasi mi bi ta fii kuma Jehovah an dë zuntu ku mi, söseei taa an kë ko dë wan mati u mi.” Ma andi di sisa aki ta du te a ta fii sö? Di sisa aki ta taki taa: „Dee komakandi ta mbei di biibi u mi ko taanga gaanfa seei. Mi bi nango a dee komakandi, ma ma bi ta da na wan piki.” Mi bi ta si kuma dee baaa ku dee sisa an bi o kë jei di soni di mi kë taki. Ma nöunöu mi ta seeka miseei da dee komakandi, nöö mi ta mbei möiti u da tu nasö dii piki. Wan kodo fasi nöö de bi ta mbei di goboo felu soni di dee Loomë sodati bi ta tja. Ma kumafa u bi si a di woto u Ida, nöö di biibi fuu an dë sö. Di biibi fuu sa ko möön taanga nasö a sa ko suwaki. Ma useei musu luku unfa u kë di biibi fuu dë (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Ee u kë u di biibi fuu tjubi u, kumafa di goboo felu soni bi ta tjubi dee sodati, nöö u musu ta du soni u di biibi fuu ko möön taanga! w18.05 bld. 24-25 pal. 12-14

Baka di di goon seki ufö di wakitima u di dunguwosu bi ko ta si soni woto fasi (Tjab. 16:25-34). Wë sö nöö a dë a di ten fuu aki tu. So sëmbë di an ta kë haika di bosikopu u Bëibel di u ta paaja, sa ko ta si soni woto fasi te wan soni miti de, nöö di soni dë sa mbei de ko suku heepi a u. So sëmbë ta lasi wooko nasö kandë de ku de mujëë nasö de manu booko tööu. Wotowan sa ta tjali seei u di de ko jei taa de abi wan taku siki nasö u di wan sëmbë u de ko lasi libi. Te dee lö soni aki ta pasa, nöö de sa kë ko sabi so soni. Kandë de o ta hakisi deseei taa: ’Andi mi musu du u mi sa feni di heepi u Gadu?’ Kandë de o kë haika di bosikopu di u ta konda da sëmbë, taa abiti möön Gadu o mbei soni ko möön bunu a goonliba. Ee u ta du di peleikiwooko go dou söndö disa, nöö woo sa heepi dee sëmbë aki, te de bia ko ta si soni woto fasi.​—Jes 61:1. w18.05 bld. 12 pal. 10-12

Saatan ta dungu gaansë sëmbë wojo a di ten aki, nöö de an ta fusutan taa de dë a poipoi keiki. De ta kule a dee gudu u di goonliba aki baka, söseei de ta ganjan de ku dee politiki soni u di goonliba aki (2 Kol. 4:4). Wë kuma Jesosi, u abi di gaandi fuu heepi wotowan u de ko sabi Jehovah, di Gadu di ta mbei sëmbë ko fii. Nöö u kë u dee sëmbë aki ko ta dini ën tu (Mat. 28:19, 20). So juu a ta taanga u peleiki da sëmbë. A so kamian, sëmbë an ta kë ko sabi soni u Gadu, söseei so sëmbë hati ta boonu te u go peleiki da de. Ma u di Jehovah hën manda u fuu du di peleikiwooko, mbei u musu hakisi useei di soni aki: ’Mi sa du möön soni a di dini di mi ta dini Jehovah u?’ U ta wai seei taa sömëni u dee sëmbë u Jehovah ta fusutan taa abiti möön Jehovah o poi di hogi goonliba aki, nöö u wai taa de tooka soni a de libi u de sa du di pioniliwooko (1 Kol. 9:19, 23). So u de ta du di pioniliwooko a di pisiwata ka de ta libi, ma wotowan ta foloisi go a wan kemeente ka de abi heepi fanöudu. U ta wai seei te u ta si fa sömëni baaa ku sisa ta wooko ku di fii di Jehovah mbei de ko fii, u de dini ën a di lö fasi aki!​—Ps. 110:3. w18.04 bld. 13 pal. 13-14