Gaanliba

Wa ta piki sëmbë taa de musu buuse u. Söseei an ta dë wan suti soni da u te sëmbë ta du ku u u di biibi fuu hedi. Wë faandi mbei u taki taa u sa ta dë waiwai hii fa sëmbë ta du ku u? Boo taki u dii soni. Di fosu soni da, te u ta hoi dou, nöö Gadu ta wai ku u (1 Pet. 4:13, 14). Di u tu soni da, di biibi fuu ta ko möön taanga (1 Pet. 1:7). Nöö di u dii soni hën da, woo feni wan gaan dii gudu. Hën da di libi u teego (Lom. 2:6, 7). Kölö sö baka di Jesosi bi weki ko a libi baka, hën dee apösutu bi ko si taa wan sëmbë sa ta dë waiwai, hii fa sëmbë ta du ku ën. Dee apösutu bi dë ku wai, baka di sëmbë bi wipi de, söseei baka di de bi piki de u de an peleiki möön. Faandi mbei? Wë „fu di Masa Gadu bi si taa de bumbuu tjika u de tja sen fu Masa Jesosi në hedi” (Tjab. 5:40-42). De bi lobi de Masa gaanfa. Fëën mbei de an bi ta fëëë dee felantima u de. Söseei de bi lei taa de lobi de Masa tuutuu, u di de bi paaja di bunu buka go dou. A di ten aki, sömëni baaa ku sisa fuu ta dini Jehovah go dou, hii fa soni ta taanga da de. De sabi taa Jehovah an o fëëkëtë dee bunu soni di de bi ta du, ku di lei di de ta lei taa de lobi ën. w21.03 bld. 25 pal. 18-19

Te de pai wan mii, nöö an ta dë salufuwan fa i si de pai ën dë. Gadu hën ta salufu wan sëmbë. Dee salufuwan aki ta pakisei di go di de o go libi a liba ala, de ta begi fëën, nöö de dë seei ta wakiti di ten ka de o go libi a liba ala. De an saanfa sinkii u de o dë te de o dë a liba ala (Fil. 3:20, 21; 1 Joh. 3:2). Hii fa a dë sö, tökuseei de ta wakiti u de tii a di Könuköndë di dë a liba ala. Dee woto sikapu ta wakiti di ten ka de o libi u teego a goonliba aki. Di soni aki da wan soni di hii sëmbë bi o kë. De ta wakiti di ten ka de o mbei hii di goonliba ko toon wan paladëisi, ka de o ta mbei u deseei wosu, ka de o ta paandi soni, söseei ka de o ta kiija miii di an o ta suwaki (Jes. 65:21-23). De ta wakiti di ten ka de o sa waka luku dee kamiankamian u goonliba. De o sa ta subi dee waiti kuun, de o sa ta waka a dee matu, söseei de o sa ta luku dee waitiwaiti soni dee dë a wata basu. Boiti di dë, de o sa ko sabi möön soni u dee soni dee Jehovah mbei. Ma di soni di o mbei de o dë möön waiwai, hën da u di de ku Jehovah o ta ko dë möön gaan mati daka fu daka. w21.01 bld. 18-19 pal. 17-18

Wan kodo soni nöö sëmbë bi sa taki, baka di dee sëmbë u Babilon booko di köndë. De bi taki taa: „A dë wan bookobooko kamian ka na wan sëmbë ku na wan mbeti ta dë. Dee Kalideja sëmbë wë tei ën (Jel. 32:43). Söwan 200 jaa baka di Joëli bi taki di tjabukama woto fëën, hën Jehovah bi mbei Jelemia toona taki wan woto soni u di feti aki. A bi taki taa dee sëmbë dee bi ko feti ku de, bi o waka suku dee Isaëli sëmbë dee bi ta du hogi, nöö de bi o kisi hii de tuu tja go. „Jehovah taki taa: ’Luku, mi o manda te a hia sëmbë di ta kisi fisi u de go kisi de kuma fisi. Baka di dë, mi o manda te a hia höndima u go höndi de a hii dee kuun, a hii dee piki kuun, söseei a hii dee sitonu baaku dendu. . . . Mi o . . . paka de u hii dee hogi ku dee zöndu di de du.’” Dee Isaëli sëmbë dee an bi tjali u dee zöndu u de, an bi o sa go tjubi a na wan kamian u dee Babilon sëmbë an feni de kii.​—Jel. 16:16, 18. w20.04 bld. 5 pal. 12-13

Lotu an bi piki Jehovah buka wantewante a wan pisiten ka a bi dë fanöudu tuutuu. Kandë u bi o sa kë taki taa Lotu an bi ta booko hën hedi ku di soni di Jehovah bi ta piki ën, nasö taa an bi ta piki Gadu buka. Ma tökuseei Jehovah bi suku fasi faa tjubi Lotu. „U di Jehovah bi abi tjalihati fëën”, mbei dee ëngëli bi kisi dee sëmbë aki hoi a de maun, hën de tja de go a döösë u di foto (Ken. 19:15, 16). Kandë sömëni soni dë di mbei Jehovah bi abi tjalihati u Lotu. A kan taa Lotu an bi kë kumutu a wosu u di a bi ta fëëë dee sëmbë dee bi ta libi a döösë u di foto. Woto hogi bi sa miti de tu. A kan taa Lotu bi jei taa tu könu bi kai go a baaku dendu di bi abi tala. Dee baaku aki bi dë a wan lagi kamian zuntu ku ka Lotu bi ta libi (Ken. 14:8-12). A musu u dë sö taa Lotu bi ta booko hën hedi ku di mujëë fëën, söseei ku dee mii fëën. Boiti di dë, Lotu bi gudu, nöö kandë a bi abi wan waiti wosu a Sodom (Ken. 13:5, 6). Aluwasi fa soni bi dë, tökuseei na wan u dee soni aki bi musu tapa Lotu fu an piki Jehovah buka wantewante. Ma Jehovah an bi buta pakisei a di föutu di Lotu mbei, ma a bi taki taa a dë wan „bumbuu sëmbë”.​—2 Pet. 2:7, 8. w20.04 bld. 18 pal. 13-14

Un dee njönku kijoo, a sa tei ten u so sëmbë ko ta si unu kuma gaangaan sëmbë, ee de bi sabi unu sensi piki mii ten. Wë i sa dë seiki taa Jehovah ta si soni a i, di kandë wotowan an ta si seei. Jehovah sabi i bumbuu, nöö a sabi andi i sa du tu (1 Sam. 16:7). Fëën mbei, mbei möiti fii ku Gadu ko dë möön gaan mati. Dafiti bi du di soni aki, u di a bi ta luku dee soni di Jehovah mbei. Dafiti bi ta pakisei andi dee soni aki bi ta lei ën u di sëmbë di mbei de (Ps. 8:3, 4; 139:14; Lom. 1:20). Wan woto soni di i sa du, hën da i sa hakisi Jehovah fa da i taanga. Wë kandë dee mii dee i ku de nango a di wan siköö ta mbei i fa, u di i dë wan Jehovah Kotoigi. Wë ee sö a dë, nöö begi Jehovah faa heepi i fii sa hoi dou. Söseei wooko ku dee soni dee a ta piki i a di Wöutu fëën, a dee buku fuu, söseei a dee fëlön fuu. Hiniwan juu te i si Jehovah heepi i ku wan bookohedi, nöö joo ko ta möön futoou ën. Boiti di dë, te wotowan si fa i ta futoou Jehovah, nöö deseei o ko ta futoou i tu. w21.03 bld. 4 pal. 7

Te tu sëmbë dë mati, nöö de ta konda da deseei unfa de ta pakisei ku unfa de ta fii. Sö a dë tu ku di dë di u ku Jehovah dë mati ö? Wë aai! Jehovah ta fan ku u ku di Wöutu fëën, söseei a ta lei u a di Wöutu fëën unfa a ta pakisei, ku unfa a ta fii. U ta fan ku Jehovah te u ta begi, söseei te u ta piki ën unfa u ta fii ku unfa u ta pakisei fundu a u hati. U di u ku Jehovah dë mati, mbei na haika nöö a ta haika dee begi fuu, ma a ta piki de tu. So juu a ta piki u wantewante. Ma so juu u musu ta begi u wan soni sömëni pasi. Hii fa a dë sö, tökuseei u sa dë seiki taa a o piki u a di soifi ten, söseei a o piki u a di möön bunu fasi. A dë sö tuu taa so juu di piki di Gadu o da u sa tooka ku di soni di useei bi mëni. A kan taa Jehovah an o puu wan fuka di ta miti u, ma a sa da u di köni ku di kaakiti fuu sa „hoi dou” (1 Kol. 10:13). Unfa u sa lei taa u ta tei ën u bigi taa u sa ta begi Jehovah? Wan fasi fa u sa ta du ën, hën da te u ta begi Jehovah „hiniwanten.”​—1 Tes. 5:17. w20.05 bld. 27-28 pal. 7-8

Dee sëmbë dee ta kule wan fia kule ta buta hii de pakisei wantewante a di pasi sö taa de an naki futu kai. Ee de kai seei, de ta hopo baka, nöö de ta kule go dou. De ta buta hii de pakisei a di paka di de o feni ee de wini, ma na a di soni di mbei de kai. A di kule di u ta kule, u sa naki futu kai sömëni pasi. Kandë u di u taki soni, nasö u di u du soni di an bunu. Nasö kandë wan woto sëmbë di u ku ën ta kule du wan soni di hati u. An musu foondo u ee sö wan soni pasa. Hii u tuu ta mbei föutu, söseei hii u tuu ta kule a di piki pasi di ta tja u go a libi. Fëën mbei a sa pasa taa u bökusu ku useei nasö ’wan wotowan du wan soni di hati u’ (Kol. 3:13). Ma ka fuu buta pakisei a di soni di mbei u naki futu kai, a bi o möön bunu fuu buta pakisei a di paka di woo feni a di ten di ta konöö u kule go dou. Ee hati fuu ta boonu u te wa kë dini Jehovah möön, nöö wa o dou di kaba, söseei wa o feni di paka. Boiti di dë, woo tapa pasi da dee wotowan dee ta kule a di piki pasi di ta mbei sëmbë feni libi. w20.04 bld. 26 pal. 1; bld. 28 pal. 8-9

Di tjabukama de kai Daniëli bi taki u wantu tii u goonliba di bi o du soni di bi o nama ku dee sëmbë u Gadu. Dee tii aki da dee peipei pisi u wan gaan pobiki. Di lasiti tii u goonliba da dee futu u di pobiki aki, nöö dee futu mbei ku felu ku pötöpötö. Dee futu da di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë. Di tjabukama woto aki ta lei taa de o ta tii jeti te di Könuköndë u Gadu o ko booko hii dee tii u goonliba. Apösutu Johanisi seei bi taki u wantu tii u goonliba di bi du soni ku dee sëmbë u Jehovah. Johanisi taki taa dee tii aki da wan hogi mbeti di abi seibi hedi. Di u seibi hedi u di mbeti, da di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë. Di soni aki da wan fanöudu soni, u di na wan hedi o ko baka disi. Di u seibi hedi u di hogi mbeti aki o ta tii jeti te Keesitu ku dee ëngëli fëën o ko poi di hedi u di hogi mbeti ku hii di sinkii fëën tuu.​—Ako. 13:1, 2; 17:13, 14. w20.05 bld. 14 pal. 11-12

Di soni di Johanisi taki aki ta lei u taa a Gadu lobi kumutu tu. Jehovah lobi u, nöö di soni dë ta mbei u fii bunu seei. Wan Keesitu sëmbë musu u lei taa a lobi wotowan, u di a dë wan wëti di Keesitu sëmbë musu hoi (Mat. 22:37-40). Te u ko sabi soni u Jehovah, nöö an o ta taanga da u fuu hoi di fosu wëti. Jehovah an ta mbei föutu. A ta buta pakisei a u, söseei a ta libi bunu ku u. Fëën mbei te u ko sabi soni u Jehovah, nöö an ta taanga da u fuu hoi di fosu wëti. Ma a sa ta taanga da u fuu hoi di u tu wëti. Faandi mbei u taki sö? Wë di soni aki dë sö u di dee baaa ku dee sisa fuu da zöndu libisëmbë. Nöö so juu de sa ta taki soni, nasö du soni di sa hati u. Jehovah sabi di soni aki. Fëën mbei a mbei sëmbë sikifi soni a Bëibel, di ta lei u faandi mbei u musu ta lobi u na u, söseei di ta lei u unfa u musu ta du ën. Wan u dee sëmbë dee a bi tei u du di soni aki, da apösutu Johanisi.​—1 Joh. 3:11, 12. w21.01 bld. 8 pal. 1-2

Ee u ta dini Jehovah sömëni jaa longi kaa, nasö ee wa ta dini ën sö longi jeti, tökuseei a bunu fuu hakisi useei di soni aki: ’Mi ta köni ku dee soni di Saatan ta wooko ku de di sa mbei ma abi gaan lesipeki da Jehovah möön u?’ Andi i ta du te i si wan fanafiti soni u womi ku mujëë a teefei, nasö a Internet? Kandë i sa pakisei taa di soni di i si dë an hogi sö. Ma di soni aki sa dë wan soni di Saatan sa wooko ku ën u wa ko abi gaan lesipeki da Jehovah möön. Di soni di i si sa dë kuma wan matjau di wan sëmbë ta tei u latja udu. Di sëmbë ta buta di udu ku tjongo, nöö a buta di matjau buka a di udu. Baka di dë, nöö a ta naki ën pikipiki u te di udu latja a tu pisi. Dee fanafiti soni dee u ta si a dee fëlön sa dë kuma di matjau. A sa ta djei kuma dee soni aki an hogi, ma de sa mbei wan sëmbë go du zöndu. Fëën mbei u musu mbei taanga möiti sö taa na wan soni di an fiti denda a u hati! Ma u musu mbei möiti u lei taa u abi gaan lesipeki da Jehovah! w20.06 bld. 11 pal. 14-15

Te u feni wan baaa nasö wan sisa di ko suwaki a di biibi, nöö u musu ta heepi ën go dou, söseei u musu dëën degihati go dou. A kan taa soni bi pasa di o ta toobi de u wan pisiten, leti kumafa soni bi dë da di womi mii u di woto di Jesosi bi konda (Luk. 15:17-24). Söseei u di de bi dë a di goonliba u Saatan, mbei a sa dë taa de an bi dë mati u Jehovah möön. U musu heepi de u de ko abi wan taanga biibi baka. Di Jesosi bi da di woto u wan sikapu di bi lasi, hën a bi taki taa di sikapuma bi buta di sikapu fëën nëën ahömaun ta tja, nöö di sikapuma bi tjëën go ka dee woto sikapu dë. Di sikapuma aki bi lasi ten ku kaakiti kaa faa go suku di sikapu di bi lasi, ma tökuseei a sabi taa di sikapu o abi möön heepi fanöudu. A sabi taa di sikapu an taanga tjika faa waka go baka ka dee woto sikapu dë. Fëën mbei a ta hopo di sikapu tja (Luk. 15:4, 5). Kandë woo abi hia ten ku kaakiti fanöudu fuu sa heepi wan sëmbë di ko suwaki a di biibi faa disa wan soni di ta mbei a taanga dëën faa bigi dini Jehovah baka. Ma u sa wooko ku di jeje u Jehovah, di Wöutu fëën, ku dee buku dee u ta feni a di ölganisaasi u Jehovah fuu heepi dee sëmbë aki u de ko abi wan taanga biibi baka (Lom. 15:1). Fëën mbei te de hakisi i fii lei sö wan sëmbë soni u Bëibel, a bunu fii du ën ee i sa. w20.06 bld. 28 pal. 14-15

Hiniwan fuu musu lei taa u lobi wotowan kumafa tuutuu Keesitu sëmbë musu ta du ën. Ma u musu „göö ku fusutan ku köni” tu (Fil. 1:9). Ee wa du sö, nöö sëmbë sa ta „tja [u] nango ta ko ku dee ganjanganjan lei u de”, te kisi dee sëmbë dee bia baka da di biibi (Ef. 4:14). Di sömëni u dee bakama u Jesosi an bi ta waka nëën baka möön, hën apösutu Petuisi, bi taki unfa a ta biibi taa Jesosi bi „abi dee wöutu dee ta da sëmbë libi u teego” (Joh. 6:67,68). Hii fa Petuisi an bi ta fusutan hii dee soni di Jesosi bi ta taki finifini, tökuseei a bi hoi hënseei a Jesosi, u di a bi fusutan taa Jesosi da di Keesitu. Iseei sa ko ta biibi dee soni dee sikifi a di Bëibel möön gaanfa. Ee i ta du sö, nöö joo sa abi wan taanga biibi go dou, aluwasi andi ta pasa. Söseei joo sa heepi wotowan u de ko abi wan taanga biibi tu.​—2 Joh. 1, 2. w20.07 bld. 8 pal. 2; bld. 13 pal. 18

Ee u kë heepi dee baaa ku dee sisa fuu u de dini Gadu go dou, nöö u musu abi pasensi (1 Joh. 3:10, 11, 16, 17). U musu lobi useei. Ma an musu dë sö te soni nango bunu nöö. A musu dë sö te u dë a fuka tu. I sabi wan sëmbë di abi heepi ku kötöhati fanöudu u di wan sëmbë fëën lasi libi ö? Nasö i jei taa so baaa ku sisa abi heepi fanöudu u toona mbei di Könuköndë zali u de nasö di wosu u de, u di gaan wata nasö gaan ventu ko booko soni a di köndë u de u? Wë dee soni dee u ta taki ta lei taa u lobi dee baaa ku dee sisa fuu, söseei de ta lei taa u ta fii da de. Ma di soni di ta möön lei di soni dë, hën da dee soni dee u ta du. U ta lei taa u ta du soni kuma di lobihati Gadu fuu, te u ta lei taa u lobi useei (1 Joh. 4:7, 8). Wan u dee möön bunu fasi fa u ta lei taa u lobi useei, hën da te u ta da useei paadon. A sa pasa taa wan sëmbë du wan soni ku u di hati u, nöö a hakisi u fuu dëën paadon. Woo lei taa u lobi sö wan sëmbë, te u dëën paadon, nöö u mbei möiti fu wa pakisei di soni di a bi du möön.​—Kol. 3:13. w20.07 bld. 24 pal. 14-15

Hiniwan u dee sëmbë aki o abi wan sëmbë di ta lei ën soni u Bëibel, kumafa soni dë a di ten fuu aki ö? De o buta dee sëmbë aki a tookatooka kemeente u de sa lei de unfa deseei sa heepi dee woto sëmbë dee o weki ko a libi ö? A o dë fuu wakiti fuu si unfa soni o dë. Ma u sabi taa a kaba u di Dusu Jaa Tii u Keesitu „di goonliba o fuu ku di lei u Jehovah” (Jes. 11:9). Woo abi te a hia soni u du a dee dusu jaa dë, ma dee soni dë o ta da u piizii seei! A di pisiten u di Dusu Jaa Tii u Keesitu, a o dë u hii dee sëmbë u Jehovah tooka soni a de libi go dou, u de sa mbei Jehovah wai ku de. Hën da hii de tuu o ta lei taa de ta fii da wotowan. A sö wan fasi de o ta heepi dee sëmbë dee o weki ko a libi, u de sa bia libi, sö taa de sa libi kumafa Jehovah kë (1 Pet. 3:8). Dee sëmbë dee o weki ko a libi baka o si taa dee sëmbë u Jehovah abi sakafasi. De o si tu taa dee sëmbë u Jehovah ta mbei möiti go dou u de tooka soni sö taa Jehovah sa wai ku de, nöö de o kë dini Jehovah makandi ku dee sëmbë fëën.​—Fil. 2:12. w20.08 bld. 16 pal. 6-7

Te u ta libi ku di soni di apösutu Paulosu bi taki, söseei te u ta öndösuku useei, nöö u sa ko si taa u sa’ u du soni di wotowan an sa du. Kandë wan gaanwomi an ta hoi suti taki, ma kandë a sa’ u peleiki bunu da sëmbë. Nasö kandë an sa’ u seeka soni bunu, ma kandë sëmbë sabi ën kuma wan gaanwomi ka peleikima nango u suku lai di kumutu a Bëibel. Nasö kandë sëmbë sabi ën kuma wan sëmbë di lo’ u tei wotowan a wosu (Heb. 13:2, 16). Te u ko sabi andi useei sa’ u du bunu, nöö woo dë waiwai u di woo sabi taa u ta du soni u heepi di kemeente. Wa o ta haun ku dee baaa ku dee sisa dee sa’ u du so soni bunu möön u. Aluwasi andi u ta du a di kemeente, hiniwan fuu musu luku ee u sa du dee soni dë möön bunu. w20.08 bld. 24 pal. 16-18

Baaa Rutherford bi hoi di taki aki a wan könklësi a Washington, na Amëëkanköndë a di jaa 1935. Di në u di taki da: „Dee Gaan hia sëmbë.” A di taki di Baaa Rutherford bi hoi, a bi taki ambë da „dee gaan hia sëmbë” dee Akoalimbo 7:9 ta taki u de. Ufö di ten dë, de bi ta biibi taa dee sëmbë u di kulupu aki seei bi o go libi a liba ala, ma de an bi o hei kuma dee woto salufuwan. A di taki di Baaa Rutherford bi hoi, a bi tei di Wöutu u Gadu u lei taa dee gaan hia sëmbë an o go libi a liba ala, ma de da dee woto sikapu dee bi o pasa di „gaan fuka” libilibi, u de libi a goonliba aki u teego (Ako. 7:14). Jesosi bi taki taa: ’Mi abi oto sikapu dee an dë a di hipi aki dendu e, nöö deseei mi musu tja ko mökisi ku dee disi tu. Biga de o jei di töngö u mi, nöö te de jei ën nöö de o piki ko a mi, nöö woo dë wan kodo hipi sikapu ku wan kodo sikapuma’ (Joh. 10:16). Dee woto sikapu aki, da dee dinima u Jehovah dee o libi u teego a di Paladëisi a goonliba aki.​—Mat. 25:31-33, 46. w21.01 bld. 14 pal. 1-2

U musu sa’ u duwengi useei tu ee u kë hoi dou, söseei ee u kë kaba di wooko fuu (Mat. 28:19, 20). Te de pai u, nöö wa ta sa’ u duwengi useei wantewante dë. U ta kë du soni a di fasi di möön kösökösö da u. Ma so juu, dee möön fanöudu soni ta taanga u du. Fëën mbei u musu ko sa’ u duwengi useei. Jehovah ta da u di santa jeje fëën u heepi u fuu ko sa’ u du di soni dë (Gal. 5:22, 23). Apösutu Paulosu bi ta duwengi hënseei. Ma ku ën sö seei a bi taki taa a bi musu ta ’naki hënseei ku böö’, faa bi sa du soni kumafa a fiti (1 Kol. 9:25-27, NW). A bi da woto sëmbë taanga tu u de duwengi deseei, söseei u de du soni a wan „lesipeki fasi kumafa a fiti” (1 Kol. 14:40). U musu ta duwengi useei fuu sa ta du dee soni dee u musu ta du u di biibi fuu an ko suwaki, te kisi di peleiki di u musu ta peleiki, ta lei sëmbë soni u Bëibel.​—Tjab. 2:46. w20.09 bld. 6-7 pal. 15-17

A di ten aki, u sa peleiki a sömëni köndë söndö u sëmbë tapa u. I ta libi a wan u dee köndë aki ö? Wë ee sö a dë, nöö hakisi iseei taa: ’Unfa mi ta wooko ku di okasi di mi abi aki?’ U ta libi a dee lasiti u di goonliba aki, nöö di pisiten aki dë wan apaiti pisiten da u seei. U ta peleiki, ta lei sëmbë soni u Bëibel a wan fasi fa sëmbë an bi du ën a goonliba wan daka. Sömëni soni dë di u sa du a di wooko aki! Andi ku andi i sa ta du, ee u abi di okasi u dini Gadu söndö u sëmbë tapa u? (2 Tim. 4:2) Wë i sa wegi luku ee ju nasö wan sëmbë fii wosudendu sa seti soni u peleiki möön gaanfa, nasö u du di pioniliwooko. Wa musu suku fuu ko gudu a di ten aki, biga dee soni dee u abi an o pasa di gaan fuka ku u (Nöng. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Joh. 2:15-17). Sömëni peleikima bi lei wan woto töngö, u de sa ta peleiki, ta lei sëmbë soni u Jehovah. Di ölganisaasi u Jehovah ta tja sömëni soni ko a döö, a möön leki 1000 töngö! w20.09 bld. 16 pal. 9-11

Wan bunu sodati ta hoi hënseei a dee wotowan fëën. A o biinga taanga u tjubi wan sëmbë di a lobi, nasö wan soni di a ta si kuma wan gaan fanöudu soni. Paulosu bi piki Timoteo faa mbei möiti u libi gbelingbelin kumafa Gadu kë a hii futu. Di soni dë kë taki taa a bi musu ta hoi hënseei a Gadu (1 Tim. 4:7). Möön u ko lobi Jehovah, möön woo kë panjan di tuutuu lei hoi gingin (1 Tim. 4:8-10; 6:6). Ee wan sodati kë dë kabakaba u feti hiniwan ten, nöö a musu duwengi hënseei a soni tu. Saatan an bi sa feni Timoteo ganjan u di Timoteo bi haika Paulosu. Paulosu bi piki ën faa kule da soni di di hati fëën bi sa mandëën faa du, faa ta biinga u ko abi bunu fasi, söseei faa ta mbei ten u dë makandi ku dee baaa ku dee sisa fëën (2 Tim. 2:22). Timoteo bi musu duwengi hënseei faa bi sa du dee soni aki. Useei musu ta duwengi useei ee u kë wini dee zöndu fii fuu (Lom. 7:21-25). U musu sa duwengi useei tu ee u kë disa di awoo fasi fa u bi ta libi, nöö u mbei möiti fuu ko abi woto bunu fasi (Ef. 4:22, 24). Ee sinkii fuu wei, nöö tökuseei u musu duwengi useei fuu go a wan komakandi.​—Heb. 10:24, 25. w20.09 bld. 28 pal. 9-11

U musu abi pasensi te u ta heepi wan sëmbë u go a fesi, faa sa buta hën libi a Gadu maun, nöö a dopu. Ma te dou wan pisiten, nöö a ta dë fanöudu fuu ko sabi ee di sëmbë kë dini Jehovah Gadu. I ta si soni di ta lei taa di sëmbë ta pooba u du dee soni dee Jesosi piki u taa u musu ta du ö, naa lobi nöö a lobi taa i ku ën sa ta sindo ta fan? I musu ta wegi luku ee di sëmbë di i ta lei soni u Bëibel nango a fesi. I sa luku dee lö soni aki: A ta taki unfa a lobi Jehovah tjika u? A ta begi Jehovah u? (Ps. 116:1, 2) A lo’ u lesi di Bëibel ö? A ta ko a dee komakandi hii juu ö? (Ps. 22:22) A tooka wan soni seei a di fasi fa a ta libi, u lei taa a ta du dee soni dee a ta lei ö? (Ps. 119:112) A bigi ta konda dee soni dee a ta lei da dee famii fëën ku dee mati fëën u? (Ps. 9:1) Ma di möön fanöudu soni da: A kë ko dë wan Kotoigi u Jehovah u? (Ps. 40:8) Ee di sëmbë an nango a fesi a na wan u dee soni dee u kai aki, nöö pooba fii ko fusutan faandi mbei. Baka di dë, nöö i da di woto ku ën a wan suti fasi, ma söseei a wan fasi faa sa fusutëën gbelingbelin. w20.10 bld. 18 pal. 14-15

Hii juu di Tata u Jesosi di dë a liba ala ta du soni a wan köni fasi, nöö Jesosi mama Malia, ku hën tata Josëfu seei bi ta du soni a wan köni fasi tu. Ma di Jesosi ko bigi, nöö hënseei bi musu taki da hënseei andi a o du (Gal. 6:5). A bi sa taki da hënseei andi a kë du, leti kumafa useei sa du ën. A bi sa buta taa an o du soni kumafa Jehovah kë, nöö a du fu hënseei soni fosu. Ma an du sö. A du soni fu hën ku Jehovah bi sa dë mati go dou. Di Jesosi bi ko sabi andi Jehovah bi kë faa du, hën a bi buta taa a o du soni kumafa Jehovah kë (Joh. 6:38). A bi sabi taa sömëni sëmbë bi o buuse ën, nöö di soni dë bi musu u hebi dëën faa tja. Ma tökuseei a bi buta taa a o piki Jehovah buka. Di Jesosi dopu a di jaa 29 Baka Keesitu, nöö di möön fanöudu soni dëën bi dë di du di a bi musu du soni kumafa Jehovah kë (Heb. 10:5-7). Di Jesosi bi dë ta dëdë a di posu seei, tökuseei an bi puu buka taa an o du andi hën Tata kë möön.​—Joh. 19:30. w20.10 bld. 29 pal. 12; bld. 30 pal. 15

I sabi baaa ku sisa a di kemeente ka i dë di soni ta taanga da u di de dë ku suwaki nasö u di de abi wan woto bookohedi ö? Nasö kandë u di wan sëmbë u de lasi libi ö? Ee u ko sabi taa wan sëmbë abi heepi fanöudu, nöö u sa hakisi Jehovah faa heepi u fuu sa taki wan bunu soni da di sëmbë dë. Nasö u sa hakisi ën faa heepi u fuu du wan bunu soni da di sëmbë. Dee soni dee woo taki nasö dee soni dee woo du, sa dë di soni di di baaa nasö di sisa fuu bi abi fanöudu (1 Pet. 4:10). U sabi tu taa wa abi fuu fëëë, u di Jehovah dë ku u. A ta mbei Jesosi ku dee ëngëli ta heepi u. Söseei ee a ta kai ku Jehovah, nöö Jehovah sa mbei sëmbë di abi makiti du soni u heepi u. Nöö leti kumafa sömëni fuu sabi kaa, Jehovah ta wooko ku di santa jeje fëën u da dee dinima fëën taanga, u de sa heepi dee baaa ku dee sisa u de. Wë u hii dee soni aki mbei useei sa taki di soni di apösutu Paulosu bi taki tu. U sa taki ku hii u hati taa: „[Jehovah] hën da mi Heepima. Ma o fëëë. Andi seei wan sösö libisëmbë sa du ku mi?”​—Heb. 13:6. w20.11 bld. 17 pal. 19-20

Dee apösutu bi ta si gbelingbelin taa Jehovah bi dë ku de. A bi da de kaakiti u de bi sa ta du foombo soni (Tjab. 5:12-16; 6:8). Ma a di ten aki, Jehovah an ta mbei u du foombo soni. Ma Jehovah ta wooko ku di Wöutu fëën u mbei u sabi taa te sëmbë ta du ku u di u ta du bunu soni hedi, nöö a ta wai ku. Söseei a o ta heepi u ku di santa jeje fëën (1 Pet. 3:14; 4:14). Hën da wa musu ta booko u hedi ku di fasi fa woo du soni te sëmbë o du ku u a di ten di ta ko. Ma u musu mbei möiti fuu ko ta möön futoou taa Jehovah o heepi u, söseei taa a o tjubi u. Jesosi bi paamusi dee bakama fëën taa: „Miseei o da unu dee wöutu dee fuun taki. Mi o da unu fusutan fuun sabi unfa fuun piki de. Nöö te un fan te un kaba kaa, nöö na wan u dee felantima fuunu o feni soni u piki möön.” Ui musu ta biibi di soni aki. Jesosi bi paamusi u tu taa: „Ee un hoi a di biibi go dou, nöö woon feni di libi u teego” (Luk. 21:12-19). Nöö hoi a pakisei taa Jehovah ta mëni hiniwan soni u dee dinima fëën dee bi hoi deseei nëën u te de dëdë, nöö a o weki de ko a libi baka. w21.01 bld. 4 pal. 12

Apösutu Paulosu an bi dë di fosu sëmbë di bi taki soni u di weki di sëmbë o weki ko a libi baka. Jöpu bi taki soni fëën tu. A bi dë seiki taa Jehovah bi o mëni ën, nöö a bi o weki ën ko a libi baka (Jöpu 14:7-10, 12-15). Di weki di sëmbë o weki ko a libi baka, da wan u dee fanöudu lei di dee Keesitu sëmbë ta biibi (Heb. 6:1, 2). Dee soni dee Paulosu taki u di weki di sëmbë o weki ko a libi baka, sikifi a 1 Kolenti kapitë 15. Dee soni dee a taki a di kapitë dë, bi musu u da dee fesiten Keesitu sëmbë taanga. Nöö di kapitë dë sa da u taanga tu, söseei a sa mbei u ko ta möön biibi taa sëmbë di dëdë o weki ko a libi baka. Di weki di Jesosi weki ko a libi baka, da di möön gaan soni di ta mbei u ta biibi taa dee sëmbë fuu dee lasi libi, o toona weki ko a libi baka. Di soni aki seei nama ku di bunu buka di Paulosu bi konda da dee sëmbë u Kolenti (1 Kol. 15:1, 2). Paulosu bi kë lei u ku di soni aki taa ee wan Keesitu sëmbë an ta biibi taa Jesosi weki ko a libi baka, nöö u sösö a dë wan biibima.​—1 Kol. 15:17. w20.12 bld. 2 pal. 2-4

Andi bi heepi apösutu Petuisi faa fii möön bunu? Wë Petuisi bi mëni unfa Jesosi bi begi dëën taa di biibi fëën an musu ko suwaki. Jehovah bi piki di begi dë. Bakaten, Jesosi bi go fan ku Petuisi, nöö a kan taa a bi du di soni aki faa bi sa da Petuisi taanga (Luk. 22:32; 24:33, 34; 1 Kol. 15:5). Jesosi bi go dou a wan kamian ka hii dee apösutu fëën bi dë, baka di de bi mbei möiti wan hii ndeti u de kisi fisi, ma de an bi kisi na wan. A di daka dë, Jesosi bi da Petuisi di okasi faa lei unfa a lobi ën tjika. Jesosi bi da di mati fëën paadon, söseei a bi dëën woto wooko jeti (Joh. 21:15-17). Di fasi fa Jesosi bi libi ku Petuisi, ta lei taa Jesosi abi tjalihati, leti kuma hën Tata. Fëën mbei te u mbei wan föutu, nöö wa musu si kuma Jehovah an o da u paadon. U musu hoi a pakisei taa Saatan kë fuu pakisei sö. U musu ta pakisei unfa Jehovah lobi u tjika. U musu ta hoi a pakisei taa a ta fusutan taa na hii soni u sa du, söseei taa a dë kabakaba u da u paadon. U musu djeesi Jehovah te sëmbë du soni di hati u.​—Ps. 103:13, 14. w20.12 bld. 20-21 pal. 17-19

U sa lei soni tu a woto u sëmbë di an bi dë piii ta wakiti Jehovah. Te u ta öndösuku woto u dee lö sëmbë aki, nöö a o heepi u fu wa mbei dee seei föutu di de bi mbei. Könu Asa bi ta suku heepi a Jehovah te fuka bi ta miti ën. Ma bakaten, an bi ta suku heepi a Jehovah möön, ma a bi ta suku u du soni kumafa hënseei pakisei (2 Klon. 16:1-3, 12). Di Asa bi go hakisi dee Silia sodati u de heepi ën feti ku dee Isaëli sëmbë, nöö soni bi waka bunu u wan pisiten, ma an bi dë sö u nöömö. Jehovah bi manda wan tjabukama fëën go piki Asa taa: „U di ja suku heepi a Jehovah di Gadu fii, ma i go suku heepi a di Könu u Silia, mbei ja o sa feti wini dee sodati u di könu u Silia” (2 Klon. 16:7). U musu köni fu wa ko ta futoou useei te nöö u ko ta du soni kumafa useei ta pakisei, söndö fuu luku andi di Wöutu u Jehovah ta taki. So juu a sa pasa taa u musu du wan soni hesihesi. Ma u musu tei ten luku andi di Wöutu u Jehovah ta taki, nöö Jehovah o mbei soni waka bunu da u. w21.01 bld. 6 pal. 13-15

A di ten aki, so u dee dinima u Jehovah ta tja hangi pena, u di möni soni an ta waka bunu a di köndë ka de ta dë, nasö u di feti ta feti a di köndë ka de ta dë. Wotowan dë a dunguwosu u di biibi u de hedi. Ma dee gaan hia sëmbë ta wai, u di de sabi taa te de pasa di gaan fuka libilibi, nöö hii juu de o ta feni soni u njan, söseei Jehovah o ta lei de soni. Te Jehovah o poi di goonliba u Saatan aki, nöö a o tjubi dee gaan hia sëmbë aki. Te di gaan fuka pasa, nöö Jesosi o tja dee sëmbë dee pasa libilibi, go ka de sa „bebe di wata di ta da libi u teego” (Ako. 7:17). Pakisei di soni aki: A sa pasa taa dee gaan hia sëmbë aki an dëdë wan daka. Wan gaan bunu seei de o feni! (Joh. 11:26) Dee woto sikapu o feni wan gaan bunu, nöö de ta tei ën u bigi taa Jehovah ku Jesosi o mbei de feni di bunu dë! w21.01 bld. 16-17 pal. 11-12

A di lasiti ndeti di Jesosi bi dë a goonliba aki, a bi ta pakisei dee soni dee bi o miti dee bakama fëën. U di Jesosi bi lobi dee mati fëën, mbei a bi hakisi hën Tata faa „tjubi de be di didibi an musu wini de” (Joh. 17:14, 15). Jesosi bi sabi taa baka te a toona go a liba ala, Saatan bi o ta du ku sëmbë go dou, solanga de kë ko dë dinima u Jehovah. A dë gbelingbelin u si taa dee sëmbë u Jehovah bi o abi heepi fanöudu. A di ten aki, Jehovah hën ta tjubi u, nöö u abi ën fanöudu gaanfa seei a di ten aki. De puu Saatan a liba ala vinde ko a goonliba aki, nöö „a ko ku taanga hatiboonu” (Ako. 12:12). A mbei so u dee sëmbë dee ta du ku u, ko ta si kuma, „Gadu wë de ta heepi fa de ta du dë” (Joh. 16:2). Sëmbë dë tu di an ta biibi a Gadu, nöö de ta du ku u u di wa ta du soni kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta du soni. Ma aluwasi sëmbë ta du ku u u peipei soni hedi, tökuseei wa ta fëëë. Faandi mbei? Di tëkisi u tide ta taki u di soni dë. w21.03 bld. 26 pal. 1, 3

Lobi hën ta mbei Jehovah ta du hii soni di a ta du. A lobi u, nöö a ta booko hën hedi ku dee soni u abi fanöudu. U di Jehovah lobi u, mbei a seti di lusupaima da u. Nöö Jesosi bi lobi u sö tee taa a ko dëdë paka di lusupaima da u (Joh. 3:16; 15:13). Na wan soni sa tapa Jehovah ku Jesosi u de an lobi dee sëmbë u de (Joh. 13:1; Lom. 8:35). Leti kuma hiniwan woto soni, lobi hën musu mbei wan hedima u wosudendu ta du hii dee soni dee a ta du. Faandi mbei di soni aki dë fanöudu? Apösutu Johanisi bi taki taa: „Di sëmbë i ta si ku i wojo mii dë hën ja lobi, nöö unfa i sa lobi Gadu di ja si ku wojo wan daka?” (1 Joh. 4:11, 20) Wan womi di lobi dee sëmbë fëën wosudendu, söseei di kë djeesi Jehovah ku Jesosi, o heepi dee sëmbë fëën wosudendu u de ku Jehovah dë gaan mati. Boiti di dë, a o ta du soni u mbei de ta fii bunu, söseei a o ta da de dee soni di de abi fanöudu (1 Tim. 5:8). A o ta lei dee mii fëën soni, söseei a o ta bai de a soni tu. A o ta mbei möiti go dou faa sa du soni di sa tja gafa ko da Jehovah, söseei di sa tja wini ko da dee sëmbë fëën wosudendu. w21.02 bld. 5 pal. 12-13

Di Tata fuu di dë a liba ala, sabi taa dee hogi dee bi miti u sa mbei u fii kuma wa dë wan hojo soni. Söseei taa Jehovah ta si dee bunu fasi dee u abi, aluwasi u ta si kuma wa abi na wan bunu fasi (1 Joh 3:19, 20). Kandë wan sëmbë dë ta mbei taanga möiti fu an du soni di an bunu. Ma a pasa taa tökuseei a toona mbei di wan seei föutu, nöö a ko ta fii bookosaka. An dë wan föutu soni te háti ta fon u te u du wan soni di an bunu (2 Kol. 7:10). Ma wa musu kuutu useei tumisi poi. Wa musu taki taa: ’Poipoi soni nöö mi ta du. Nöiti Jehovah o da mi paadon.’ An dë wan bunu soni fuu ta pakisei sö. Ee u ta pakisei sö, nöö a sa mbei wa dini Jehovah möön. Ma a bi o bunu fuu „seeka soni ko bunu baka” ku Jehovah. U sa begi, nöö u hakisi ën faa da u paadon (Jes. 1:18). Te Jehovah si taa i ta tjali tuutuu, söseei taa i ta mbei taanga möiti u tooka soni a i libi, nöö a o da i paadon. Boiti di dë, i sa go fan ku dee gaanwomi. De o heepi i, fii ku Gadu sa ko bunu baka.​—Jak. 5:14, 15. w20.12 bld. 23 pal. 5-6

Jesosi bi ta lesipeki mujëë sëmbë. An bi ta du soni kuma dee Faliseima. Dee Faliseima an bi ta fan ku mujëë sëmbë a woto sëmbë dendu. Nöö de an bi o pena da wan mujëë sëmbë pasi faa taki soni u di Wöutu u Gadu ku de. Ma Jesosi bi ta konda soni u dee möön fanöudu soni u di Wöutu u Gadu ku dee bakama fëën, an abi e womi sëmbë nasö mujëë sëmbë (Luk. 10:38, 39, 42). Di a bi nango peleiki a dee köndëköndë, nöö a bi ta da mujëë sëmbë pasi u de ko peleiki ku ën tu (Luk. 8:1-3). Boiti di dë, Jesosi bi da mujëë sëmbë di gaandi u go piki dee apösutu fëën taa Gadu weki ën ko a libi baka (Joh. 20:16-18). Apösutu Paulosu bi piki Timoteo taa a bi musu ta lesipeki mujëë sëmbë. Paulosu bi taki taa Timoteo mama ku hën avo, de bi dë dee fosu sëmbë dee bi lei Timoteo soni u di Wöutu u Gadu (2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Di Paulosu bi sikifi wan biifi manda odi da dee sëmbë u di kemeente u Loomë, a bi kai di në u wanlö sisa tu. Na si nöö Paulosu bi si taa dee sisa aki bi ta wooko taanga, ma a bi taki soni u lei taa a ta tei di wooko di de ta du u bigi tu.​—Lom. 16:1-4, 6, 12; Fil. 4:3. w21.02 bld. 15 pal. 5-6