Baimatu-liba

U ku Jesosi musu dë gaan mati ee u kë u Jehovah haika dee begi fuu. Di soni aki kë taki taa na taki nöö u musu ta taki taa „a di në u Jesosi” a kaba u di begi fuu. Ma u musu ko fusutan unfa Jehovah ta wooko ku Jesosi u piki dee begi fuu. Jesosi bi piki dee apösutu fëën taa: „Hiniwan soni di un ta hakisi mi Tata a mi në, nöö mi o ta du ën” (Joh. 14:13). Hii fa Jehovah hën da di sëmbë di ta haika dee begi fuu, söseei di ta piki dee begi fuu, tökuseei a da Jesosi di faantiwöutu u du dee soni dee a taki. Ufö Gadu piki dee begi fuu, nöö a ta luku ee u ta wooko ku di soni di Jesosi bi taki te a nama ku di da di u musu ta da wotowan paadon. Jesosi bi taki taa: „Ee un ta hoi sëmbë a bëë u dee hogi de ta du unu, nöö unu Tata a liba ala o hoi unu a bëë tu e, u dee hogi dee un ta du. Ma ee un puu di otowan fuunu a bëë, nöö unu Tata a liba ala o puu unu a bëë tu” (Mat. 6:14, 15). Fëën mbei a dë fanöudu seei taa u ta libi ku wotowan a di fasi fa useei kë u Jehovah ku Jesosi libi ku u tu! w20.04 bld. 22 pal. 6

Apösutu Paulosu bi ta luku andi dee sëmbë dee a bi ta peleiki da, bi lobi, nöö bakaten a bi ta taki u dee soni dë ku de. Di Paulosu bi dë a Lisita, hën a bi fan ku wanlö hia sëmbë di an bi sabi soni u Gadu, nasö di an bi sabi soni fëën wan bëtë. Fëën mbei Paulosu bi taki u soni di de bi o sa fusutan. A bi taki soni u njanjan di ta lepi ku di piizii di sëmbë sa ta piizii u di libi. A bi ta kai wöutu, söseei a bi ta konda woto di dee sëmbë bi sa fusutan. Suku u ko sabi andi dee sëmbë u di pisiwata ka i ta peleiki, lobi, nöö tooka di soni di i bi o taki ee a dë fanöudu. Unfa i sa ko sabi andi wan sëmbë lobi te i ta waka go miti ën, nasö te i go nëën pisi? Wë, buta pakisei a soni di i ta si. Kandë di sëmbë ta seeka di djai fëën, kandë a ta lesi wan buku, kandë a ta seeka di wagi fëën, nasö kandë a ta du woto soni. Ee a fiti, nöö suku u fan ku ën u di soni di a ta du dë (Joh. 4:7). Dee soni di wan sëmbë ta bisi seei sa lei i kaa un pei sëmbë a dë. Kandë a bisi soni di ta lei un köndë sëmbë a dë, andi a lo’ u du möön gaanfa, nasö di sport team di a möön lobi. w20.04 bld. 11 pal. 11-12

U di so baaa ku sisa abi wan siki di ta mbei de ta booko de hedi gaanfa ku soni, mbei de sa ta fëëë te de musu du soni ka woto sëmbë dë. A sa ta taanga da de u de dë a gaan hia sëmbë dendu. Ma hii fa a dë sö, tökuseei de nango a dee komakandi fuu, dee keling-komakandi fuu, ku dee könklësi fuu. A sa ta taanga da de u de fan ku sëmbë di de an sabi, ma tökuseei de ta fan ku sëmbë te de ta du di peleikiwooko. Ee sö soni dë da i tu, nöö hoi a pakisei taa ja dë i wanwan. Sömëni sëmbë ta fii sö tu. Söseei hoi a pakisei taa Jehovah ta wai ku dee taanga möiti dee i ta mbei. Di hoi di i ta hoi dou ta lei taa Jehovah ta mbei i feni gaan bunu, söseei taa a ta da i di kaakiti di i abi fanöudu (Fil. 4:6, 7). Ee i ta dini Jehovah go dou hii fa ja dë gösöntu nasö hii fa i ta fii bookosaka, nöö i sa dë seiki taa Jehovah ta wai ku i. Hii fa sömëni fuu an dë gösöntu, tökuseei hii u tuu ta hoi dou (2 Kol. 4:16). Jehovah sa heepi hii u tuu fuu kule dou te a di kaba! w20.04 bld. 31 pal. 20-21

Di köni u Gadu dë gbelingbelin u si a di fasi fa a mbei di goonliba (Heb. 3:4). U sa taki taa di goonliba mbei a wan apaiti fasi, u di a abi hii soni nëën u libisëmbë sa libi nëën. U sa tei di goonliba maaka ku wan boto di dë a ze. Ma wanlö soni tooka a wan boto di libisëmbë mbei, di dë fuufuu ku sëmbë, ku di fasi fa di goonliba fuu mbei. Un longi dee sëmbë aki bi o sa dë a wan boto di dë a ze, ee dee sëmbë a di boto seei bi musu mbei zuurstof, soni u njan, wata, söseei ee de an bi sa tuwë na wan sundju go a döö? An bi o tei longi, nöö dee sëmbë a di boto dë bi o bigi ta dëdë. Ma di goonliba, hën a ta hoi milionmilion sëmbë ku mbeti tuu a libi. Di goonliba ta da u zuurstof, soni u njan, ku di wata di u abi fanöudu, söseei hii juu dee soni aki ta dë tjika. Hii fa dee sundju u di goonliba ta fika a goonliba, tökuseei a ta dë fëën waitiwaiti, söseei sëmbë sa ta libi nëën jeti. Unfa a du waka? Jehovah mbei di goonliba a wan fasi taa dee sundju aki sa tooka ko woto soni di sëmbë sa tei wooko ku de bakaten. w20.05 bld. 20 pal. 3-4

Saatan bi piki Eva taa Jehovah da wan mindisonima. Sö wë Saatan ko toon „Didibi”, nasö wan „hogihati mindisonima”. A ganjan Eva kisi ku telu. Eva bi biibi Saatan (1 Tim. 2:14). A buta möön futoou a Saatan möön a Jehovah. Fëën mbei Eva mbei wan gaan föutu. A pasa Jehovah buka, hën a njan di fuuta di Jehovah bi bai ën taa an musu njan. Bakaten, hën a da Adam faa njan tu (Ken. 3:6). Pakisei luku andi Eva bi musu piki Saatan. Boo taa a bi piki Saatan taa: „Ma sabi i, ma mi sabi mi Tata Jehovah, nöö mi lobi ën, söseei mi ta futoou ën. Hën da mi ku Adam hii soni di u abi. Unfa i sa peevu taki hogi fëën? Go kumutu a mi aki!” Na piki wai Jehovah bi o wai ee a bi jei di mujëë mii fëën taki sö wan soni! (Nöng. 27:11) Ma Eva an bi lei taa a lobi Jehovah a di lö fasi dë, nöö Adam seei an bi du ën tu. U di Adam ku Eva an bi lobi di Tata u de a di lö fasi dë, mbei de an bi tei ën së di di felantima fëën bi mindi soni dëën u poi hën në. w20.06 bld. 4 pal. 10-11

Dee sisa fuu musu ta kisi gafa da dee soni di de ta du a di dini u Jehovah. De ta heepi mbei zali, söseei de ta heepi u seeka soni a de te wan soni booko. De nango peleiki a woto töngö, söseei de ta heepi a Bëtëli. Leti kuma dee baaa, dee sisa nango a di pionili siköö, di siköö da Könuköndë peleikima, ku di Giliati-siköö tu. Boiti dee soni aki, dee sisa dee abi manu, ta heepi de manu sö taa de sa ta tja dee faantiwöutu u de a di ölganisaasi. Dee baaa aki da „gudu” di Gadu da u, nöö de ta du sömëni soni u heepi wotowan. Ma a bi o ta taanga da de u de du dee wooko u de bumbuu, ee de mujëë an bi ta wooko makandi ku de (Ef. 4:8). Dee gaanwomi ta fusutan taa dee sisa „dë kuma wan gaan kulupu sodati”, nöö de ta dë kabakaba u wooko. De sabi taa dee sisa aki ta sa’ u peleiki bunu tu. Dee gaanwomi sabi tu taa dee sisa ta heepi dee möön njönku sisa te soni ta taanga da de (Tit. 2:3-5). An dë u taki taa u musu ta lei taa u lobi dee sisa fuu, söseei taa u musu lei taa u ta tei dee soni di de ta du, u bigi! w20.09 bld. 23 pal. 13-14

Jehovah an ta fëëkëtë dee dinima fëën dee bi ta dini ën. Söseei an ta fëëkëtë dee soni di de bi du a di diniwooko fëën (Heb. 6:10). Di tjabukama de kai Jesaaja bi sikifi wan woto di ta lei unfa Jehovah ta luku dee sëmbë fëën tjika. Jesaaja bi sikifi taa: „A o sölugu dee sikapu fëën kuma wan sikapuma. A o buta de nëën hati mindi te a o ta tja de” (Jes. 40:11). Unfa Jehovah di dë di gaan Sikapuma ta fii te wan u dee dinima fëën an ta dini ën möön? Jesosi bi taki unfa hën Tata ta fii, di a bi hakisi dee bakama fëën taa: „Ee wan sëmbë abi wan höndö sikafu ta kiija, nöö hën wan u de kumutu a dee otowan dendu lasi go te a go pii, nöö unfa i mëni? Na a o disa dee nëigiteni-ku-nëigi ka de ta njan a di sabana dë, nöö a go suku di lasi sikafu dë tee a feni ën nö? Aai, sö a o du. Nöö mi taki da unu, taa te a feni di wan kodo di bi lasi go dë, nöö a o wai ku ën gaanfa seei möön leki dee nëigiteni ku nëigi dee an bi go lasi.”​—Mat. 18:12, 13. w20.06 bld. 19-20 pal. 8-9

Wan gaandi u feni fuu sa ta dini Jehovah a hiniwan fasi di u sa dini ën (Ps. 27:4; 84:10). Ee wan baaa kë du möön soni a di ölganisaasi u Jehovah, nöö a dë wan gaan bunu soni seei. Ma tökuseei ee de dëën wan faantiwöutu, nöö an musu pakisei taa a hei möön wotowan (Luk. 17:7-10). Di baaa aki musu ta kë heepi wotowan ku sakafasi (2 Kol. 12:15). Di Bëibel ta konda woto da u u sëmbë di bi ta pakisei deseei tumisi. Dioteefesi an bi abi sakafasi. A bi ta suku u „dë fesima” a di kemeente (3 Joh. 9). Usia bi suku u du wan wooko di Jehovah an bi dëën faa du (2 Klon. 26:16-21). Absalöm bi suku fasi faa sa toon könu. Fëën mbei a bi du kuma a bi lobi dee sëmbë, sö taa de bi sa butëën ko könu (2 Sam. 15:2-6). Dee woto u Bëibel aki ta lei u gbelingbelin taa Jehovah an lobi te sëmbë ta suku u wotowan gafa de (Nöng. 25:27). Te u kaba fëën, dee sëmbë dee abi gaanfasi nasö dee ta suku u sëmbë ta buta pakisei a de hii juu, o ta abi bookohedi.​—Nöng. 16:18. w20.07 bld. 4 pal. 7-8

So baaa ku sisa foloisi go libi a wan woto köndë ku hii de wosudendu, u di soni bi ta taanga da de a di köndë u de, nasö u di de an bi sa feni wooko. A dee lö ten dë, nöö dee mii u de o abi fu lei di töngö u di köndë te de o go a siköö. Kandë de mama ku de tata musu lei di töngö dë tu u de sa feni wooko. Ma unfa a dë ee wan kulupu nasö wan kemeente dë, ka de ta fan di mamabëë töngö u de? De musu go a wan kemeente ka de ta fan di töngö di sëmbë ta fan a di köndë ka de foloisi go u, naa de musu go ka de ta fan di mamabëë töngö u de? Di sëmbë di dë hedima u di wosudendu o luku na un kemeente de o go. A musu luku andi möön bunu da dee sëmbë fëën. U di di soni aki da wan soni ka hënseei musu taki andi a o du, mbei u musu lesipeki di soni di a taki. Nöö aluwasi andi a buta taa de o du, u musu tei dee sëmbë aki ku wai a di kemeente.​—Lom. 15:7. w20.08 bld. 30 pal. 17-18

Ee u kë u Jehovah da u kaakiti, nöö wa musu si kuma di dë di u dë gösöntu, di go di u go a siköö, di fasi fa de kiija u, nasö dee soni dee u abi, de ta mbei u ko dë wan bumbuu sëmbë dëën. Na dee soni aki de ta mbei Jehovah ta tei u fuu wooko dëën. Biga ee fuu taki ën, nöö sömëni u dee dinima u Gadu ’an dë leilei sëmbë a goonliba fasi. De an abi taki a köndë. De an dë heihei sëmbë’ (1 Kol. 1:26). Fëën mbei ja musu si kuma ee ja abi dee soni dee u kai a bigi u di palaklafu aki, nöö ja sa dini Jehovah. Ma i musu si taa di abi di ja abi dee soni aki, ta da i pasi fii si unfa di kaakiti u Jehovah ta wooko a i liba tjika. Ee a dë taa i ta fëëë sëmbë di kë fii biibi taa i nango a wan poipoi keiki, nöö begi Jehovah faa da i degihati fii sa lei de unfa soni dë tuutuu (Ef. 6:19, 20). Ee i lo’ u dë ku suwaki u di i abi wan siki di data an sa kula, nöö begi Jehovah faa da i di taanga di i abi fanöudu fii sa ta wooko dëën ka i sa wooko dëën dou. Möön i ta si fa Jehovah ta heepi i, möön di biibi fii o ta ko taanga, nöö möön joo feni kaakiti tu. w20.07 bld. 16 pal. 9

Ee u kë u di foto u Gadu nasö u di Könuköndë musu dë a di fosu kamian a u libi, nöö u musu dë kuma Abahamu. Abahamu bi ta dë kabakaba u disa soni u Gadu hedi. U ta lei a di woto u Abahamu taa dee sëmbë dee ta buta taa de o dini Jehovah hii de libi seei, ta abi bookohedi tu (Jak. 1:2; 1 Pet. 5:9). A di ten aki, u abi möön soni di sa da u taanga fuu buta pakisei a di ten di ta ko. Dee soni dee ta pasa a di goonliba, ta lei u gbelingbelin taa u ta libi a di kaba pisi u dee lasiti daka u di goonliba aki. Wan u dee soni di o mbei u ta wai te di Könuköndë u Gadu o tii, hën da di si di woo si fa Gadu o weki dee famii ku dee mati fuu ko a libi baka. A di ten dë, Jehovah o paka Abahamu u di a bi abi biibi nëën, söseei u di a bi wakiti ën ku pasensi. A o weki Abahamu ku dee sëmbë fëën ko a libi baka a goonliba aki. Joo sai dë fii sa wai ku de te Gadu weki de u? Wë joo sa sai dë ee iseei du soni kuma Abahamu. Joo sai dë ee i ta dë kabakaba u disa soni u di Könuköndë u Gadu hedi, ee i ta mbei möiti fii sa abi wan taanga biibi go dou aluwasi soni ta miti i, söseei ee i ta mbei möiti fii ta wakiti Jehovah ku pasensi.​—Mik. 7:7. w20.08 bld. 5-6 pal. 13-14; 7 pal. 17

U sabi taa ee dee felantima fuu kii u seei, Jehovah o weki u ko a libi baka. U dë seiki taa na wan u dee soni di de ta du, sa tapa u fuu ku Jehovah an dë mati möön (Lom. 8:35-39). Wan köni soni seei Jehovah du, di a paamusi u taa ee u dëdë, nöö a o weki u ko a libi baka! U di a paamusi u di soni aki, mbei wa ta fëëë ee dee sëmbë dee dë ku Saatan a wan së, ta piki u taa de o kii u ee wa du andi de taki. Boiti di dë, di soni aki ta da u taanga fuu hoi useei a Jehovah, aluwasi andi ta miti u. Ee dee sëmbë dee ta buuse Jehovah taki taa de o kii i, joo futoou Jehovah taa a o weki i ko a libi baka u? Unfa i sa sabi ee joo futoou Jehovah a di ten dë? Wan fasi fa i sa sabi, hën da i sa hakisi iseei taa: ’Dee pikipiki soni dee mi ta du hiniwan daka ta lei taa mi ta futoou Jehovah u?’ (Luk. 16:10) Wan woto soni di i sa hakisi iseei da: ’Di fasi fa mi ta libi ta lei taa mi ta biibi di paamusi di Jehovah paamusi mi taa a o da mi dee soni dee mi abi fanöudu, ee mi ta suku di Könuköndë fëën fosu ö?’ (Mat. 6:31-33) Ee i piki aai te i hakisi iseei dee soni aki, hën da i dë seekaseeka da hiniwan soni di o miti i a di ten di ta ko.​—Nöng. 3:5, 6. w20.08 bld. 17-18 pal. 15-16

U musu ko sa’ u wooko ku di Wöutu u Gadu a wan bunu fasi tu. U sa lei di soni aki, a dee komakandi fuu. Ma ee u kë heepi wotowan u de biibi taa dee lei u Bëibel sa heepi de, nöö u musu ta lei soni u Bëibel hiniwan daka. Ee u kë taa di biibi fuu musu ko möön taanga, nöö u musu ta wooko ku di Wöutu u Gadu. Ma na lesi nöö u musu ta lesi ën. U musu ta pakisei fundu fëën tu, söseei u musu ta öndösuku soni a dee buku fuu, sö taa u sa fusutan dee soni dee u lesi a di Bëibel, nöö u libi ku de (1 Tim. 4:13-15). Te u ta du dee soni aki, ufö woo sa wooko ku di Wöutu u Gadu u lei sëmbë soni. Na lesi nöö u musu ta lesi tëkisi da sëmbë, ma u kë u de fusutan dee tëkisi, söseei u kë u de fusutan unfa de sa wooko ku de. Wë te u ta lei soni u Bëibel hiniwan daka, nöö woo sa möön lei sëmbë soni fëën.​—2 Tim. 3:16, 17. w20.09 bld. 28 pal. 12

Pakisei fuu o ta dë hii juu a di peleikiwooko ee u ta pakisei unfa Jehovah ta heepi u tjika. A ta da u sömëni soni u mbei di biibi fuu ko möön taanga. A ta da u buku a pampia, söseei fuu sa hai tei buta a tëlëfön. A ta da u soni u haika, ku peipei fëlön. Pakisei di soni aki luku: U abi soni a möön leki 1000 töngö a di website fuu! (Mat. 24:45-47) Wan woto soni di sa heepi u fuu ta buta di peleikiwooko a di fosu kamian a u libi, hën da te u ta djeesi Jesosi a di fasi fa a bi du soni. An bi mbei na wan soni tapëën faa du di peleikiwooko (Joh. 18:37). An bi kë „dee waiti soni nëbai wan u goonliba”, ku dee könuköndë dee Saatan bi kë dëën (Mat. 4:8, 9; Joh. 6:15). An bi kë ko gudu, söseei an bi ta fëëë taa sëmbë bi o du ku ën (Luk. 9:58; Joh. 8:59). Te tesi ta miti u, nöö woo sa buta di peleikiwooko a di fosu kamian a u libi, te u mëni di soni di apösutu Paulosu bi taki a di tëkisi u tide. w20.09 bld. 10 pal. 6-7

U ta wai seei taa u abi sömëni sisa a di kemeente fuu di ta wooko taanga! De ta da piki te de dë a dee komakandi, nöö de ta paaja di bunu buka tu. So u de ta heepi seeka dee Könuköndë zali te wan soni booko. De ta lei tu taa de ta booko de hedi ku dee woto baaa ku sisa. Ma dee sisa aki ta abi bookohedi tu. So u de ta sölugu de mama ku de tata u di de ko gaandi. Wotowan musu hoi dou u di de famii ta du ku de. Boiti di dë, so sisa dë de wanwan, nöö de musu wooko taanga u de sa sölugu dee mii u de. Faandi mbei u musu ta heepi dee sisa fuu? Wë u musu ta du di soni aki, u di na hii juu dee sëmbë u di goonliba aki ta lesipeki mujëë sëmbë. Boiti di dë, di Bëibel ta piki u taa u musu ta heepi de. Apösutu Paulosu bi piki di kemeente a Loomë taa de musu tei Fiibi ku wai, söseei taa de bi „musu heepi ën a dee soni a abi fanöudu” (Lom. 16:1, 2). Paulosu bi dë wan Faliseima, nöö dee Faliseima bi ta biibi taa mujëë sëmbë bi dë lagilagi sëmbë, nöö sö de bi ta libi ku de tu. Ma di a ko toon wan Keesitu sëmbë, a bi bigi djeesi Jesosi a di lesipeki di a bi ta lesipeki mujëë sëmbë, söseei a di bunu fasi fa a bi ta libi ku de. w20.09 bld. 20 pal. 1-2

Ee u kë heepi dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel u de ko kë du di peleikiwooko, nöö u sa hakisi de dee soni aki: „Unfa di libi fii ko dë di i bigi libi ku dee lei u Bëibel? I si kuma woto sëmbë musu jei di buka aki tu ö? Andi i sa du u heepi de?” (Nöng. 3:27; Mat. 9:37, 38) Hoi a pakisei taa Jesosi bi piki u taa u musu lei wotowan ’u de piki hii dee soni tuu dee a manda u fuu musu ta du’. Di soni aki kë taki tu taa u musu heepi de tu u de hoi dee tu möön gaan wëti, di ta taki taa u musu lobi Gadu ku woto sëmbë tuu. Dee tu wëti aki nama ku di peleikiwooko, ku di heepi di u musu heepi sëmbë u de ko dë bakama u Keesitu (Mat. 22:37-39). Wë di möön gaan soni di mbei u ta du di peleikiwooko, hën da u di u lobi wotowan. U sa fusutan taa so sëmbë di ta lei soni u Bëibel sa fëëë u du di peleikiwooko. Ma u sa da de taanga taa Jehovah o heepi de pikipiki u de an fëëë sö möön.​—Ps. 18:1-3; Nöng. 29:25. w20.11 bld. 3 pal. 6-8

Te i ta seeka iseei fii go lei wan sëmbë u Bëibel, nöö begi Jehovah da di sëmbë, söseei begi ën faa heepi ën ku dee soni dee a abi fanöudu. Begi Jehovah faa heepi i fii sa lei di sëmbë soni ku di Bëibel, a wan fasi di o dou di sëmbë hati. Hoi a pakisei taa di maaka di i kë dou, hën da fii heepi di sëmbë faa go a fesi faa sa dopu. A dë fanöudu faa ta haika Jehovah, söseei faa ta fan ku ën. A sa haika Jehovah te a ta lesi di Bëibel hiniwan daka (Jos. 1:8; Ps. 1:1-3). A sa ta fan ku Jehovah. A sa du di soni dë te a ta begi hiniwan daka. I musu ta begi ku hii i hati te joo bigi lei di sëmbë soni u Bëibel ku te i kaba lei ën, nöö i musu ta kai hën në a di begi. Te a o ta jei fa i ta begi, nöö a o ko sabi unfa hënseei sa begi ku hii hën hati tu, söseei a o ko sabi taa a musu ta begi Jehovah a di në u Jesosi Keesitu (Mat. 6:9; Joh. 15:16). Pakisei fa di lesi di di sëmbë o ta lesi di Bëibel hiniwan daka (hën da a ta haika Gadu), ku di begi di a o ta begi (hën da a ta fan ku Gadu), o heepi ën faa ko dë gaan mati u Gadu!​—Jak. 4:8. w20.10 bld. 8 pal. 8; bld. 9 pal 10-11

Wë leti kumafa soni bi dë a di ten u dee fesiten Keesitu sëmbë, di ölganisaasi u Jehovah a di ten aki, ta mbei taanga möiti u hii dee baaa ku dee sisa sa libi fiifii ku deseei (Tjab. 16:4, 5). Söseei a ta mbei möiti u soni an waka fanjanfanjan a dee kemeente. Pakisei di soni aki: Boo taa i go a wan woto kemeente, nasö a wan woto köndë, nöö de ta hoi di Hei Wakitimawosu-lei. Joo sabi unfa de o hoi di Hei Wakitimawosu-lei, söseei joo sabi un woto de o luku di daka dë. Wantewante joo fii bunu! Di santa jeje u Gadu wanwan sa du di soni aki! (Sef. 3:9) Andi i sa du? I sa hakisi iseei dee soni aki: ’Mi ta mbei möiti u mi ku dee baaa ku dee sisa u mi sa ta libi fiifii ö? Mi ta piki dee sëmbë dee ta tei fesi buka u? Dee baaa ku dee sisa sabi mi kuma wan sëmbë di de sa suku heepi nëën u, möönmöön ee mi abi faantiwöutu a di kemeente u? Mi ta dou fuuku a kamian u? Mi ta dë kabakaba u heepi dee baaa ku dee sisa u mi ö?’ (Jak. 3:17) Ee i si taa i sa du soni a wan möön bunu fasi, nöö i sa begi Jehovah faa da i di santa jeje fëën. Möön i da di santa jeje pasi faa tooka di fasi fa i dë, ku di fasi fa i ta du soni, möön dee baaa ku dee sisa fii o lobi i, nöö de o ta möön tei dee soni dee i ta du u bigi. w20.10 bld. 23 pal. 12-13

Di Wöutu u Gadu sa dë kuma wan sipei da u (Jak. 1:23-25). Gaansë fuu ta luku useei a sipei hiniwan mamate ufö u kumutu a wosu. A sö wan fasi u sa sabi ee a dë fanöudu fuu tooka wan soni, ufö woto sëmbë si u. Wë sö nöö te u ta lesi di Bëibel hiniwan daka, nöö woo ko si fasi fa u sa tooka di fasi fa u ta pakisei, ku di fasi fa u ta tja useei. Sömëni sëmbë ta taki taa de ta feni wini, te de ta lesi di daka wöutu hiniwan mamate ufö de kumutu a wosu. De ta mbei dee soni di de lesi heepi de ku di fasi fa de ta pakisei. Nöö a di daka dendu, de ta luku unfa de sa libi ku dee soni di de lei a di Wöutu u Gadu. Boiti di dë, u musu abi di guwenti fuu ta lesi di Wöutu u Gadu hiniwan daka, nöö u kai pakisei a dee soni dee u lesi. Di soni dë sa djei wan piki soni, ma a dë wan u dee möön fanöudu soni di u musu ta du, fuu sa fika a di piki pasi di ta tja sëmbë go feni libi. Di Bëibel ta mbei u ko si soni di wa bi sa si, leti kumafa di masini di dee data ta puu footoo ku ën da sëmbë, ta heepi u fuu ko si soni di wa sa si ku wojo. Ma u musu abi sakafasi ee u kë feni wini u dee lai dee u ta feni a di Bëibel, nasö di dee sëmbë dee Gadu buta a wooko ta da u. w20.11 bld. 18 pal. 3; bld. 20 pal. 8

Hii fa sëmbë bi lo’ u du ku dee fesiten Keesitu sëmbë, tökuseei so juu de bi ta abi ten ka de bi ta feni pasi u de dini Gadu fiifii tu. Andi de bi ta du a dee ten dë? Wë dee womi ku dee mujëë dë bi ta paaja di bunu buka fajafaja. Di buku Tjabukama ta taki taa de bi ta „libi a pasi seei ta lesipeki Masa Gadu”. De bi ta paaja di bunu buka nango nöömö, hën te u kaba fëën, hën „sömëni oto sëmbë [bi] ta ko ta nama ku de nöömö”. U ta si gbelingbelin taa Jehovah bi ta mbei soni waka bunu da de, te de bi ta peleiki fajafaja a dee pisiten ka sëmbë an bi ta tapa de u de dini ën (Tjab. 9:26-31). Dee fesiten Keesitu sëmbë bi ta tei hii okasi di de bi feni u de paaja di bunu buka. Di apösutu Paulosu bi ko si taa a bi sa peleiki da sömëni sëmbë a di foto Efeise, hën a bi fika a di foto dë, hën a du di peleikiwooko (1 Kol. 16:8, 9). Dee Keesitu sëmbë dee an bi dë Dju, bi musu koti di maaka u dee Dju (Tjab. 15:23-29). Baka di Paulosu ku wanlö woto Keesitu sëmbë bi piki dee kemeente andi dee apösutu ku dee gaanwomi dee bi dë a Jelusalen bi taki, hën hii de tuu bi mbei gaan möiti „ta konda di buka nöömö” (Tjab. 15:30-35). Andi bi ko pasa? Di tëkisi u tide ta piki di soni dë. w20.09 bld. 16 pal. 6-8

Di Adam du zöndu, hën a dëdë. Di soni dë mbei dee bakamii fëën seei ta dëdë tu. Te kuma di daka u tide u ta tja fuka u di soni aki hedi. Ma u di Gadu weki di Womi Mii fëën ko a libi baka, mbei u sa abi di biibi taa soni o waka bunu a di ten di ta ko! „Di wan Libisëmbë di hoi Gadu wëti dë tja weki baka a dëdë ko dou a hii sëmbë.” Apösutu Paulosu bi taki taa ’leti kumafa hii sëmbë ta dëdë fu di de da bakamii u Adam, nöö söseei dee sëmbë u Keesitu o toona weki baka a dëdë tu fu de feni libi’ (1 Kol. 15:22). Andi Paulosu bi kë taki di a bi taki taa Adam tja dëdë ko da hii u tuu? Paulosu bi ta pakisei dee bakamii u Adam di bi o abi di zöndu u Adam tu, nöö te u kaba fëën de bi o dëdë tu (Lom. 5:12). Adam an dë a dendu u dee sëmbë dee Keesitu dëdë da. Di lusupaima u Keesitu an ta tapa di zöndu u Adam, u di a bi dë wan sëmbë di an bi abi zöndu. Ma ku hënseei kë a pasa Gadu buka. Di soni di pasa ku Adam, hën nöö o pasa ku dee sëmbë dee Jesosi o kuutu taa de dë kaabita. Hën da de o dëdë, nöö de an o weki ko a libi möön.​—Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9. w20.12 bld. 5 pal. 13-14

Ee wa feni wan apaiti gaandi di u kë a di dini u Jehovah, nöö u sa djeesi dee ëngëli Wan daka, a di pisiten di Könu Akab bi ta tii, hën Jehovah hakisi dee ëngëli andi a sa du u ganjan di hogihati könu dë. So ëngëli bi kai wantu fasi fa de bi o sa du ën. Ma Gadu bi wooko ku di soni di wan u dee ëngëli bi taki, nöö a piki di ëngëli dë tu taa soni o waka bunu (1 Kön. 22:19-22). I si kuma dee woto ëngëli bi fii bookosaka, hën de hakisi deseei ee faandi mbei de lasi de ten taki wan soni ö? Wë nönö. Dee ëngëli abi sakafasi, söseei de kë taa Jehovah musu kisi hii gafa (Kuutm. 13:16-18; Ako. 19:10). Hoi a pakisei taa di dë di wan sëmbë dë wan Jehovah Kotoigi, ta konda soni u di Könuköndë fëën, da di möön gaan bunu di a sa abi. Na dee gaandi dee u abi de ta mbei Gadu lobi u. Ma te u abi sakafasi, nöö Jehovah ta lobi u, söseei dee baaa ku dee sisa fuu ta lobi u tu. Fëën mbei a bunu fii begi Jehovah faa heepi i fii sa abi sakafasi hii juu. Pakisei dee woto u dee dinima u Gadu fu awooten, dee bi ta lei taa de abi sakafasi. I musu dë kabakaba u du hiniwan soni di di ölganisaasi u Jehovah hakisi i fii du.​—1 Pet. 5:5. w20.12 bld. 26 pal. 16-17

Di felu kaapusa da dee soni dee Jehovah paamusi u. A paamusi u taa a o paka hii dee sëmbë dee ta du soni kumafa a kë, söseei taa ee u ko dëdë seei, nöö a o weki u ko a libi baka (1 Tes. 5:8; 1 Tim. 4:10; Tit. 1:1, 2). Dee soni di Jehovah paamusi u ta tjubi di pakisei fuu.De ta heepi u fuu ta buta hii u pakisei a dee soni dee woo feni. Di soni dë ta heepi u fu wa bookosaka te fuka miti u. U ta bisi di felu kaapusa aki te u ta mbei möiti fuu ta si soni kumafa Gadu ta si soni. Wan fasi fa u ta du ën, hën da wa ta biinga a gudu baka, ma u ta buta futoou a Gadu (Ps. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17). Di së ufangi da di Wöutu u Gadu, di Bëibel. Di së ufangi aki ta koti hii soni jabi, u heepi u fuu sabi un woto da mindimindi woto. Söseei a ta heepi u fu wa dë saafu u poipoi lei, söseei fu wa dë saafu u guwenti di an bunu (2 Kol. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Heb. 4:12). U ta lei u wooko ku di së ufangi aki a wan bunu fasi te di ölganisaasi u Gadu ta lei u soni, söseei te u ta lei soni u Bëibel​—2 Tim. 2:15. w21.03 bld. 27 pal. 4; bld. 28-29 pal. 10-11

Hii fa apösutu Johanisi bi dë a dunguwosu u di a bi ta konda soni u Jesosi da sëmbë, tökuseei a bi lei taa a bi ta buta pakisei a wotowan. A bi sikifi di buku Akoalimbo manda da dee kemeente, u de bi sa sabi andi bi o pasa bakaten (Ako. 1:1). Nöö a kan taa di a bi kumutu a dunguwosu a Patimosi, nëën a bi sikifi di buku fëën di ta taki soni u di libi u Jesosi, ku di diniwooko fëën. A bi sikifi dii biifi tu, u da dee baaa ku dee sisa fëën taanga. I sa djeesi Johanisi. I sa lei taa i lobi wotowan, ku di soni di i buta taa joo du ku i libi. Di goonliba u Saatan aki, bi o kë fii ta tei di ten ku di kaakiti fii, fii ta du soni da iseei. A bi o kë fii mbei möiti fii ko abi te a hia möni, nasö fii ko dë wan nëbai sëmbë. Ma dee tuutuu Keesitu sëmbë dee dë a hii së u di goonliba a di ten aki, ta tei di ten ku di kaakiti u de u paaja di bunu buka, söseei u de heepi sëmbë u de ko dë mati u Jehovah. So u de ta du di wooko aki hiniwan daka seei. w21.01 bld. 10 pal. 9-10

Jonatan bi sa haun ku Dafiti. U di a bi dë di womi mii u Könu Saulosu, mbei a bi sa mbei toobi taa hën musu toon könu baka hën tata (1 Sam. 20:31). Ma Jonatan bi abi sakafasi, nöö a bi ta hoi hënseei a Jehovah. Fëën mbei a bi wooko makandi ku Jehovah, di Jehovah bi buta taa Dafiti hën bi o toon könu. Jonatan bi hoi hënseei a Dafiti tu, hii fa di soni dë bi mbei Saulosu hati boonu gaanfa (1 Sam. 20:32-34). Jonatan bi lobi Dafiti. Fëën mbei an bi ta haun ku ën. Jonatan bi sa’ u suti bö, söseei a bi dë wan fetima di bi abi degihati. Sëmbë bi sabi Saulosu ku Jonatan kuma sëmbë di bi „hesi möön gabian”, söseei di bi „taanga möön lëun” (2 Sam. 1:22, 23). Di soni dë bi sa mbei Jonatan njan buka, u lei fa a sa’ u du soni tjika. Ma Jonatan an bi ta fia ku Dafiti, söseei an bi ta haun ku ën u dee soni dee a bi du. Jonatan bi lobi Dafiti, u di a bi abi degihati, söseei u di a bi ta futoou Jehovah. Di soni di mbei u sa taki di soni aki, hën da baka di Dafiti kii Goliati, hën Jonatan bigi ko ta lobi ën kumafa a lobi hënseei. w21.01 bld. 21 pal. 6; bld. 22 pal. 8-9

Hii Keesitu sëmbë musu saka deseei a Jesosi Keesitu basu. Ma te wan mujëë sëmbë tööu, nöö a musu saka hënseei nëën manu basu, hii fa hën manu dë zöndu libisëmbë. Di soni aki sa dë wan taanga soni u du. Fëën mbei te wan sisa o pakisei luku ee a tööu ku wan baaa, nöö a musu hakisi hënseei dee soni aki: ’Andi ta lei mi taa di baaa aki o dë wan bunu hedima u wosudendu? A ta si soni di nama ku di dini u Jehovah kuma di möön fanöudu soni nëën libi ö? Wë ee soni an dë sö, nöö andi ta mbei mi dë seiki taa a o heepi mi u mi ku Jehovah dë mati go dou, baka te u tööu?’ Boiti di dë, wan sisa musu hakisi hënseei dee soni aki tu: ’Mi abi fasi di sa mbei soni waka bunu a di tööu libi fuu ö? Mi abi pasensi ö, söseei mi lo’ u da sëmbë soni ö? Mi ku Jehovah dë gaan mati ö?’ (Peleik. 4:9, 12) Ee wan mujëë du soni ku köni ufö a tööu, nöö soni sa waka bunu a di tööu libi fëën, söseei a o ta dë waiwai. Milionmilion sisa fuu ta saka deseei a de manu basu a di ten aki, nöö de fiti gafa. U ta wai seei taa u sa dini Jehovah makandi ku dee sisa aki! w21.02 bld. 8 pal. 1-2

A dee jaa dee pasa, sömëni peleikima bi buta taa de o lei wan woto töngö, sö taa de bi sa go peleiki a woto kamian, söseei de nango dini a wan kemeente ka de ta fan wan woto töngö, u di ala de abi möön peleikima fanöudu. Di soni di de ta du aki, da soni di deseei taki taa de o du, u de sa dini Jehovah möön gaanfa. Hii fa a sa tei wantu jaa ufö de sa fan di njunjun töngö bunu, tökuseei de ta heepi di kemeente a sömëni fasi. Dee bunu fasi di de abi, ku di öndöfeni di de abi, ta heepi dee baaa ku dee sisa. U ta tei ën u bigi seei taa dee baaa ku dee sisa aki an ta pakisei deseei nöö Dee gaanwomi an musu taki taa wan baaa an musu toon wan gaanwomi nasö wan dinai u di an ta kaba fan di töngö di de ta fan a di kemeente sö bunu. Ka u de du di soni dë, de musu luku andi di Bëibel ta taki u di fasi fa wan baaa musu dë faa sa feni dee faantiwöutu dë.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9. w20.08 bld. 30 pal. 15-16

So sëmbë ta pakisei taa te de abi wan bunu gösöntu, te de abi hia möni, nasö te soni ta waka bunu a di wosudendu libi u de, nëën ufö de sa ta dë waiwai. Jakobosi bi taki taa di wai di wan sëmbë sa ta wai tuutuu, da wan fasi di di santa jeje u Gadu ta mbei sëmbë ko abi. Nöö di soni dë sa mbei wan sëmbë ta dë waiwai, aluwasi andi ta pasa nëën libi (Gal. 5:22). Wan Keesitu sëmbë sa ta dë waiwai tuutuu, u di a sabi taa a ta du soni di ta kai ku Jehovah, söseei u di a ta waka a Jesosi baka (Luk. 6:22, 23; Kol. 1:10, 11). Leti kumafa wan faja töngö ta tjuma go dou a wan lantei dendu, hii fa tjuba ta kai nasö ventu ta böö, sö nöö wan Keesitu sëmbë sa ta dë waiwai go dou aluwasi andi ta pasa. A sa ta dë waiwai go dou hii fa a dë ku suwaki, hii fa a abi möni fuka, hii fa sëmbë ta lafu ën ta mbei ën fa, nasö hii fa dee famii fëën nasö woto sëmbë ta du ku ën. Hiniwan juu te sëmbë ta du ku ën, nöö a ta ko ta dë möön waiwai. An ta lasi hati. Dee fuka dee ta miti u u di u ta hoi dou a di biibi ta lei taa u da tuutuu bakama u Keesitu (Mat. 10:22; 24:9; Joh. 15:20). Di soni dë mbei Jakobosi bi sa taki di soni di sikifi a di daka woutu u tide. w21.02 bld. 27 pal. 6

Te i ta lesi di Bëibel, hën i ko si tëkisi di ta lei faandi mbei a dë fanöudu fuu ta dë piii ta wakiti Jehovah, nöö mbei möiti fii hoi de a hedi. Fii sa möön hoi de a hedi, nöö kandë a bi o möön bunu fii lesi de taanga, nasö fii sikifi de buta a wan kamian. Jehovah bi piki Josua taa a bi musu ta lesi di wëti buku hii juu. A bi musu ta lesi ën sapisapi, faa bi sa du soni a wan köni fasi. Dee soni dee Josua bi o ta lesi a di wëti buku, bi o heepi ën tu fu an ta dë fëëëfëëë, ma a bi o sa abi di degihati u tii dee sëmbë u Gadu (Jos. 1:8, 9). Soni dë di sa miti i di sa mbei i fëëë. Ma sömëni tëkisi dë a di Wöutu u Gadu di sa heepi i fu ja fëëë, hii fa dee soni dë ta miti i (Ps. 27:1-3; Nöng. 3:25, 26). A dee komakandi, u ta feni wini u dee taki di de ta hoi. U ta feni taanga a dee piki di de ta da, söseei u ta feni degihati te u ta fan ku dee baaa ku dee sisa fuu (Heb. 10:24, 25). U ta feni wini tu, te u ta konda da dee mati fuu dee u abi a di kemeente andi da dee bookohedi fuu. w21.01 bld. 6 pal. 15-16

Di i dopu, i lei taa i bi abi wan taanga biibi, söseei taa i ta futoou Jehovah. Nöö Jehovah da i di gaandi fii sa ko dë a di wosudendu fëën. Di soni di i musu du nöunöu, hën da i musu ta futoou Jehovah go dou. Kandë an o taanga da i fii futoou Jehovah te i musu du gaangaan soni a di libi fii. Ma unfa a dë ku woto soni? A dë fanöudu fii ta futoou Jehovah tu, te joo luku andi ku andi joo du u mbei piizii, te joo luku un wooko joo du, söseei te joo luku andi ku andi joo du a di libi fii. Na buta futoou a di u fii seei köni, ma suku mama wëti a Bëibel di sa heepi i fii sabi andi i musu du, nöö i du kumafa a taki dë (Nöng. 3:5, 6). Te i du sö, nöö Jehovah o wai ku i, söseei wotowan a di kemeente o ta lesipeki i tu. Joo ta mbei föutu so juu u di i dë zöndu libisëmbë. Di soni aki an musu tapa i fii du hii soni di i sa du da Jehovah. w21.03 bld. 5-6 pal. 14-15

Dee famii fii ta du ku i u di i ta dini Jehovah u? I ta libi a wan köndë ka lanti tapa di wooko u dee sëmbë u Jehovah, nasö ka de ta du ku de gaanfa u? Ee sö a dë, nöö i sa feni taanga te i lesi 2 Timoteo 1:12-16 ku 4:6-11, 17-22. Apösutu Paulosu bi sikifi di pisi u Bëibel aki di a bi dë a dunguwosu. Ufö i lesi di woto u Paulosu, nöö piki Jehovah dee fuka fii, söseei piki ën tu unfa i ta fii. Konda hii soni finifini dëën. Baka di dë, nöö i hakisi ën faa heepi i fii sa si mama wëti a di woto u Paulosu, di sa heepi i fii sabi andi i musu du. Jehovah bi piki Paulosu taa a bi o abi u hoi dou, u di sëmbë bi o du ku ën u di a dë wan Keesitu sëmbë (Tjab. 21:11-13). Unfa Jehovah bi heepi Paulosu? Wë Jehovah bi piki dee begi u Paulosu, nöö a bi da Paulosu kaakiti (2 Tim. 4:17). Paulosu bi dë seiki taa a bi o feni di paka u di fasi fa a bi wooko taanga. Jehovah bi mbei dee mati fëën heepi ën tu ku soni di a bi abi fanöudu. w21.03 bld. 17 pal. 14-15; bld. 18 pal. 19