Wajamaka-liba

Petuisi an bi kai dee seei wöutu di a bi ta taki soni u di tjabukama woto u Joëli (Tjab. 2:16, 17). An bi taki dee wöutu „baka di dë”, kumafa Joëli bi taki a di tjabukama woto fëën. Ma a bi taki taa: „A di kaba ten u goonliba.” Hën da Petuisi bi ta taki soni u di ten u dee Dju, ufö sëmbë bi ko booko Jelusalen ku di Wosu u Gadu. A di ten dë, di jeje u Gadu bi o ko a „hii pei sëmbë” liba. Di soni aki ta lei taa ufö di tjabukama woto u Joëli pasa tuutuu, nöö wan longi pisiten bi pasa. Sensi di Gadu mbei di jeje fëën ko a dee fesiten Keesitu sëmbë liba, hën de bigi du di peleikiwooko u te dou hii di goonliba. A di pisiten di apösutu Paulosu bi sikifi di biifi manda da dee sëmbë u Kolosën a di jaa 61 Baka Keesitu, nöö di wooko bi go a fesi sö tee taa a bi taki taa di bunu buka bi paaja „a hii goonliba” (Kol. 1:23). Di Paulosu bi taki taa di buka bi dou „a hii goonliba”, nöö a bi ta taki u dee kamian ka hën ku dee wotowan fëën bi sa dou a di ten dë. U di Jehovah ta heepi u ku di jeje fëën, mbei di peleikiwooko bi sa go dou a möön longi kamian a di ten fuu aki. A go dou a „hii pei sëmbë u goonliba”!​—Tjab. 13:47. w20.04 bld. 6-7 pal. 15-16

Jehovah lobi hiniwan fuu, te kisi hii dee sëmbë dee an ta dini ën möön (Mat. 18:12-14). Jehovah paamusi taa a o go suku dee sikapu fëën dee lasi, nöö a o heepi de u de ku ën ko bunu baka. Jehovah taki andi a o du u heepi dee sëmbë fëën. Di fasi fa a o heepi dee sëmbë fëën, dë kuma di soni di wan sikapuma u Isaëli bi o du te wan sikapu fëën lasi (Eze. 34:11-16). Di fosu soni di wan sikapuma o du, hën da a o suku di sikapu fëën. Di soni aki sa tei sömëni ten, söseei a musu mbei taanga möiti u feni ën. Baka di dë, di sikapuma musu tja di sikapu go baka a di hipi. Ee di sikapu kisi makei, nasö ee hangi kisi ën, nöö di sikapuma o heepi ën, a o kula dee kasikaasi fëën, söseei a o dëën soni u njan tu. Dee gaanwomi, dee dë kuma sikapuma u „dee sëmbë u Gadu”, musu du di wan seei soni u de sa heepi dee baaa, nasö dee sisa dee an ta peleiki möön, nasö dee an ta ko a dee komakandi möön (1 Pet. 5:2, 3). Dee gaanwomi musu suku dee sëmbë aki baka, de musu heepi de u de toona ko a di kemeente, söseei de musu lei de taa de lobi de, u di de o heepi de u de ku Jehovah toona ko dë mati baka. w20.06 bld. 20 pal. 10

Jesosi bi taki taa dee njanjan u dee goon bi lepi tjika u koti, u di a bi ta hoi taa gaansë u sëmbë bi o waka nëën baka u? Wë nönö. Di Wöutu u Gadu bi taki a fesi kaa taa wantu sëmbë nöö bi o biibi Jesosi (Joh. 12:37, 38). Boiti di dë, Jesosi bi sa sabi andi dë a wan sëmbë hati dendu (Mat. 9:4). Ma tökuseei a bi ta buta pakisei a dee wantu sëmbë dee bi o ko ta biibi nëën, söseei a bi ta peleiki fajafaja da hii sëmbë. Wë u, wa sa sabi andi dë a wan sëmbë hati. Fëën mbei wa musu ta kuutu dee sëmbë dee dë a di pisiwata dee u ta peleiki da! Ma u musu ta si hii sëmbë kuma wan sëmbë di sa ko dë wan bakama u Keesitu. Na fëëkëtë andi Jesosi bi piki dee bakama fëën. A bi taki taa dee njanjan u dee goon lepi tjika u koti. Sëmbë sa tooka ko dë bakama u Keesitu. Jehovah ta si dee sëmbë aki kuma wan „gudu” (Hag. 2:7). Ee u ta si sëmbë kumafa Jehovah ku Jesosi ta si de, nöö woo kë ko sabi unfa de dë, ku andi de lobi. Wa o ta si de kuma sëmbë di wa sabi, ma woo ta si de kuma sëmbë di sa ko dë baaa ku sisa fuu a di biibi. w20.04 bld. 13 pal. 18-19

Di Wöutu u Gadu ta lei gbelingbelin taa ee u kë lei taa u ta du soni di ta kai ku Jehovah, nöö u musu ko lobi Jesosi, söseei u musu mbei möiti fuu ta lobi ën go dou. Wan soni di u sa du fuu sa ko dë mati u Jesosi, hën da u musu mbei möiti fuu ko sabi ën. U sa du di soni aki te u ta lesi dee Bëibel buku Mateosi, Maikusi, Lukasi, ku Johanisi. Te u ta pakisei fundu u dee soni dee sikifi a dee fö buku dee ta taki soni u di libi u Jesosi a goonliba aki, nöö woo ko ta möön lobi Jesosi, söseei woo ko ta möön lesipeki ën tu, u di Jesosi bi ta libi bunu ku sëmbë. Hii fa Jesosi bi dë di Masa u dee bakama fëën, tökuseei an bi ta libi ku de kuma de da saafu. Ma a bi ta piki de unfa a ta pakisei, ku unfa a ta fii. Te de bi ta tjali, nöö Jesosi bi ta tjali ku de tu, söseei te de bi ta këë, Jesosi bi ta këë ku de tu (Joh. 11:32-36). Dee felantima u Jesosi seei bi ta si taa Jesosi ku dee sëmbë dee bi ta haika di bosikopu di a bi ta tja, bi ta ko dë mati ku deseei (Mat. 11:19). Te u ta djeesi Jesosi a di fasi fa a bi ta libi ku dee bakama fëën, nöö woo ko ta möön libi bunu ku wotowan, woo ko ta möön dë waiwai, söseei woo ko ta möön lobi Keesitu. w20.04 bld. 22 pal. 9-10

A di jaa 1870, Ingisiköndë bi ko dë di köndë di bi ta tii möön hia kamian a goonliba, söseei di bi abi dee möön taanga sodati. Di tjabukama woto u Daniëli ta taki soni u wan tii di bi o dë kuma wan piki tutu, nöö di tutu dë bi o wini dii woto tutu. Di piki tutu dë da Ingisiköndë, nöö dee woto tutu da Faansiköndë, Sipanjöluköndë ku Holansiköndë (Dan. 7:7, 8). Ingisiköndë hën bi dë di könu u libasë te dou a di pisiten u di Fosu Goonliba Feti. A di seei pisiten dë, Amëëkanköndë bi ko dë di möön gudu köndë a goonliba, hën a bigi ta wooko makandi ku Ingisiköndë. A di pisiten u di Fosu Goonliba Feti, Amëëkanköndë ku Ingisiköndë bi ko dë ku deseei a wan së, nöö de bi ko taanga seei. A di ten dë, Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bi ko ta wooko makandi, nöö de bi ko abi makiti möön hii dee woto köndë u goonliba tuu. Daniëli bi taki taa di könu aki bi o abi „wanlö gaan hia sodati”. Sensi di dee lasiti daka bigi, hën Amëëkanköndë ku Ingisiköndë ko dë di könu u libasë. w20.05 bld. 4 pal. 7-8

Wata dë a goonliba aki u di di goonliba an zuntu ku di sonu poi, söseei an longi ku ën poi tu, ma a dë a di soifi kamian. Ee di goonliba bi dë möön zuntu ku di sonu tjë sö möön, nöö hii soni a goonliba aki bi o dëë kaba a sösö. Di goonliba bi o dë kuma wan gaan gindi sitonu nöö. Ma ee di goonliba bi dë tjë sö möön longi ku di sonu, nöö hii di wata di dë a goonliba aki, bi o ko ëisi. Di goonliba bi o dë kuma wan logoo ëisi bali. Wë u di di goonliba dë a di soifi kamian, mbei u sa ta feni wata fuu sa dë a libi. Di sonu ta kendi di wata a di ze, ku di wata di ta dë a peipei kamian u goonliba, nöö di sonu ta dëë di wata tja go a liba ala, nöö a ta ko toon bundji. Hiniwan jaa, di sonu ta kendi milionmilion liti wata, nöö di wata dë nango a liba ala. Di wata aki ta fika ala söwan teni daka longi ufö a kai ko a goonliba aki kuma tjuba nasö ëisi. Di wata aki ta toona kai a di ze, nasö a woto kamian, nöö sö di soni aki ta pasa hiniwan juu baka. Di soni aki ta lei taa Jehovah köni, söseei taa a abi kaakiti.​—Jöpu 36:27, 28. w20.05 bld. 22 pal. 6

Jesosi bi da u taanga fuu ta begi Jehovah hakisi ën di santa jeje (Luk. 11:9, 13). Jehovah ta wooko ku di santa jeje fëën u da u di kaakiti di bigi pasa libisëmbë fusutan (2 Kol. 4:7). Di santa jeje u Gadu sa mbei u hoi dou aluwasi un fuka ta miti u. Di santa jeje u Gadu sa heepi u fuu du di wooko di Gadu da u fuu du tu. Söseei di santa jeje u Gadu ta wooko a di köni di u bi abi kaa, sö taa u sa ko möön sa u du wan soni. U sabi taa di santa jeje u Jehovah hën ta mbei u du dee soni dee u sa ta du a di dini di u ta dini Jehovah. U sa lei taa u ta tei ën u bigi taa Jehovah ta da u di santa jeje te u ta begi hakisi Jehovah faa da u di santa jeje u heepi u fuu ko sabi ee u abi föutu pakisei, nasö ee u ta kë soni di an bunu (Ps. 139:23, 24). Ee u ta begi u di soni aki, nöö Jehovah o wooko ku di santa jeje fëën u mbei u ko sabi andi da dee pakisei ku dee fii dee an bunu. Nöö u musu begi Jehovah faa da u di santa jeje fëën faa heepi u fuu finga futu da dee pakisei ku dee fii dë. Di soni dë o heepi u fuu köni be wa du na wan soni di sa mbei Jehovah an ta heepi u ku di santa jeje fëën möön.​—Ef. 4:30. w20.05 bld. 28-29 pal. 10-12

Te u ta mbei möiti u di në u Jehovah sa ko santa, nöö a o dë taa u ta waka a Jesosi baka. Jesosi bi mbei sëmbë ko sabi di në fëën Tata, u di a bi ta kai hën Tata në te a bi ta fan, söseei u di a bi ta lei sëmbë unfa Jehovah dë tuutuu. Jesosi bi lei dee Faliseima unfa Jehovah dë tuutuu. Biga de bi ta mbei sëmbë ta si Jehovah kuma wan Gadu di abi hogihati, di ta suku fini a sëmbë, di sëmbë an sa ko zuntu fëën, söseei kuma wan Gadu di an abi tjalihati u sëmbë. Jesosi bi heepi sëmbë u de ko fusutan taa hën Tata da wan sëmbë di ta fusutan sëmbë, di abi pasensi, di lo’ sëmbë, söseei di ta da sëmbë paadon. Boiti di dë, Jesosi bi da sëmbë taanga u de luku di fasi fa a bi ta libi, u de bi sa ko sabi unfa Gadu dë tuutuu (Joh. 14:9). Useei sa du di soni di Jesosi bi du. U sa konda dee soni dee u sabi u Jehovah da sëmbë, söseei u sa heepi de u de ko si unfa a abi bunu fasi tjika, ku unfa a lobi sëmbë tjika. Te u ta du sö, nöö u ta heepi sëmbë u de ko si taa dee hogi soni di dee felantima u Jehovah bi taki fëën, an dë sö tuutuu. U ta mbei sëmbë ko si taa Jehovah në santa, te u ta heepi de u de pakisei bunu fëën. Dee soni dee u ta taki ku dee soni dee u ta du ta heepi sëmbë u de ko si unfa Jehovah dë tuutuu. U ta mbei sëmbë ko sabi taa Jehovah da wan bumbuu Gadu, te u ta heepi de u de ko sabi unfa a dë tuutuu. w20.06 bld. 6 pal. 17-18

I sa wooko ku Internet a wan bunu fasi. I sa wooko ku ën u fan ku dee famii fii ku dee mati fii. Ma ja buta mëni taa so sëmbë ta sikifi soni buta a Internet nasö taa de ta buta footoo ku fëlön a Internet u sëmbë musu buta pakisei a de u? A ta djei kuma de ta piki sëmbë taa: „Un luku mi nö!” So sëmbë ta sikifi goofu soni buta a dee footoo di de ta buta a Internet, nasö a dee footoo di wotowan ta buta. Di Bëibel ta da u dee Keesitu sëmbë taanga fuu abi sakafasi, söseei fuu ta fii da wotowan. Fëën mbei wa o wooko ku Internet a dee lö fasi dë (1 Pet. 3:8). Ee i ta wooko ku Internet u fan ku wotowan, nöö hakisi iseei dee soni aki: ’Dee soni dee mi ta sikifi, nasö dee footoo ku dee fëlön dee mi ta buta a Internet, ta da wotowan di pakisei kuma mi ta fii miseei ö? Mi sa mbei wotowan ko ta haun ku mi ö?’ An dë fanöudu u dee Keesitu sëmbë ta hei deseei. De ta wooko ku di soni di sikifi a di Bëibel tëkisi u tide. Sakafasi o heepi u fu wa ko dë kuma dee sëmbë u di goonliba aki dee abi gaanfasi, söseei dee ta kë u wotowan si de hei.​—1 Joh. 2:16. w20.07 bld. 6 pal. 14-15

Ufö apösutu Paulosu bi ko dë wan bakama u Keesitu, a bi dë wan njönku kijoo di bi ta du ku dee bakama u Jesosi (Tjab. 7:58). A di pisiten dë de bi ta kai ën Saulosu, nöö Jesosi seei bi ko tapëën fu an du ku dee sëmbë u di kemeente möön. Jesosi bi dë a liba ala fan ku Paulosu, hën a mbei wojo fëën ko dungu. Ee Paulosu bi kë ko ta si soni baka, nöö a bi musu go suku heepi a dee seei sëmbë dee a bi ta du ku de. A bi saka hënseei, hën a mbei wan bakama u Jesosi de kai Ananiasi heepi ën faa ko ta si soni baka (Tjab. 9:3-9, 17, 18). Bakaten Paulosu bi ko dë wan sëmbë u di Keesitu kemeente di sömëni sëmbë bi sabi. Ma nöiti a bi fëëkëtë di soni di Jesosi bi lei ën di a bi dë a pasi nango a Damasikusi. Paulosu bi du soni ku sakafasi go dou, nöö a bi ta dë kabakaba u da dee baaa ku dee sisa fëën pasi u de heepi ën. A bi taki gbelingbelin taa de bi ta dëën „degihati seei”.​—Kol. 4:10, 11. w20.07 bld. 18-19 pal. 16-17

Hii fa Jehovah abi hii makiti, tökuseei a ta da wotowan taki a soni tu. A buta Jesosi faa dë Könu u di Könuköndë fëën, nöö a o da dee 144.000 sëmbë dee o tii ku Jesosi, taki a so soni tu. Wë an dë u taki taa Jehovah bi heepi Jesosi faa bi sa ko dë Könu ku Gaan Mindima (Heb. 5:8, 9). A ta heepi dee sëmbë dee o tii ku Jesosi u de ko sabi unfa de musu du di wooko u de tu. Ma an ta dë a de baka hii juu ta piki de unfa de musu du di wooko. Ka faa du sö, nöö a ta futoou de taa de o du soni kumafa a kë (Ako. 5:10). Di Tata fuu di dë a liba ala an abi fanöudu u sëmbë heepi ën. Ma tökuseei a ta da wotowan taki a soni. Di wan seei soni aki u musu ta du tu. I da wan hedima u wosudendu nasö wan gaanwomi u kemeente u? Wë ee sö, nöö djeesi Jehovah a di fasi fa a ta du soni. Da wotowan so wooko u de du, nöö na ta dë a de baka hii juu ta piki de unfa de musu du di wooko. Te i ta djeesi Jehovah, nöö di wooko o du. Ma na di dë nöö, joo heepi wotowan u deseei ko sa’ u du wooko tu. Söseei joo heepi de u de ko ta biibi taa de sa du soni tu.​—Jes. 41:10. w20.08 bld. 9 pal. 5-6

Unfa Jehovah kë fuu ta si dee sikapu fëën dee lasi? Jesosi bi lei u unfa u musu ta si de. Jesosi bi sabi taa Jehovah ta kai hii dee sikapu fëën gaan soni. Fëën mbei Jesosi bi ta mbei hii möiti di a bi sa mbei faa heepi dee „lasilasi sikafu” u Isaëli u de toona ko a Jehovah (Mat. 15:24). Jesosi da di bunu sikapuma. Fëën mbei hënseei bi ta mbei hii möiti di a sa mbei u na wan u dee sikapu u Jehovah lasi go (Joh. 6:39). Apösutu Paulosu bi ta da dee gaanwomi u di kemeente u Efeise taanga u de djeesi Jesosi. A bi taki taa: „Un musu wooko taanga ta heepi dee otowan dee suwaki möön unu. Un musu ta mëni nöömö fa Masa Jesosi bi taki taa dee sëmbë ta da sëmbë soni, de dë waiwai möön leki dee sëmbë ta feni” (Tjab. 20:17, 35). Di tëkisi aki ta lei taa dee gaanwomi abi di gaan faantiwöutu u luku dee sëmbë u Jehovah. Wan baaa de kai Salvador, di dë gaanwomi u kemeente a Sipanjöluköndë bi taki taa: „Te mi ta pakisei unfa Jehovah ta booko hën hedi ku dee lasi sikapu fëën tjika, nöö a ta da mi taanga u mi du hii soni di mi sa du u heepi de tu. Mi sabi taa Jehovah kë u mi heepi dee sikapu fëën dee lasi.” w20.06 bld. 23 pal. 15-16

Jehovah ta hoi pasensi ku u. A sabi taa baka dee dusu jaa ufö wa o abi zöndu möön. Nöö solanga di ten dë an dou, Jehovah o ta da u paadon u dee zöndu fuu. Fëën mbei u musu ta djeesi Jehovah. U musu ta buta pakisei a dee bunu fasi di wotowan abi, söseei u musu ta hoi pasensi da de. Jesosi ku dee ëngëli bi ta wai di Gadu bi mbei di goonliba. Ma pakisei luku unfa de o wai tjika te de si di goonliba ko fuu ku sëmbë di an abi zöndu, di lobi Jehovah, söseei di ta dini ën. Pakisei fa dee sëmbë dee o go tii ku Keesitu a liba ala o wai tjika, te de o ta si fa libisëmbë ta feni wini u di wooko di de ta du (Ako. 4:4, 9-11; 5:9, 10). Pakisei tu fa di libi o dë te wa o ta këë möön, ma woo ta bai ta lafu. Söseei pakisei fa soni o dë te siki, tjali, ku dëdë an o dë möön. Dë kabakaba u djeesi di Tata fii a di lobi di a abi, a di köni di a abi, söseei a di pasensi di a abi. Ee i mbei di möiti dë, nöö joo ta dë waiwai aluwasi andi ta miti i (Jak. 1:2-4). U sa dë ku tangi a hati seei u di Jehovah paamusi u taa „tee sëmbë dëdë de o toona weki baka”!​—Tjab. 24:15. w20.08 bld. 19 pal. 18-19

Di Bëibel da wan kado di Gadu da u. Di Tata fuu a liba ala, mbei sëmbë sikifi di Bëibel u di a lobi u gaanfa seei. Ku di Bëibel Jehovah ta piki dee möön fanöudu soni dee u bi sa ta hakisi useei. Dee soni aki sa dë soni kuma: Naasë u kumutu? Faandi mbei u dë a libi? Andi o pasa a di ten di ta ko? Jehovah kë u hii dee mii fëën ko sabi dee soni aki. Fëën mbei a mbei sëmbë puu di Bëibel ko a sömëni woto töngö. A di ten aki, hii di Bëibel, nasö so pisi fëën dë u feni a möön leki 3000 töngö! Di Bëibel da di buku di möön paaja a hii së u goonliba, söseei hën da di buku di de möön puu ko a peipei töngö. U sa lei taa u ta tei ën u bigi taa u abi di Bëibel te u ta lesi ën hiniwan daka, te u ta pakisei fundu fëën, ku te u ta mbei möiti fuu libi ku dee soni dee u ta lei nëën. Boiti di dë, u ta lei Gadu taa u dë ku tangi a hati, te u ta du hii soni di u sa du fuu konda di bosikopu fëën da hii sëmbë di u miti.​—Ps. 1:1-3; Mat. 28:19, 20. w20.05 bld. 24-25 pal. 15-16

Dee sëmbë u di pisiwata ka di tjabukama de kai Jelemia bi ta peleiki an bi ta haikëën. A bi fii bookosaka sö gaanfa taa an bi kë peleiki möön. Ma an bi disa. Faandi mbei? Wë u di „di bosikopu u Jehovah” bi dë kuma wan faja a Jelemia dendu, nöö an bi sa hoi ën! (Jel. 20:9) Di wan seei soni ta pasa ku u te u ta mbei di Wöutu u Gadu dë a u hati ku u fusutan. Di soni dë da wan woto soni di musu mbei u ta lei soni u Bëibel hiniwan daka, ta pakisei fundu fëën. Te u ta du dee soni aki, nöö woo ta möön dë waiwai a di peleikiwooko, söseei möön hia sëmbë o sa kë haika u (Jel. 15:16). Fëën mbei te i ta fii bookosaka, nöö begi Jehovah faa heepi i. A o heepi i ku dee suwakifasi fii. A o heepi i ee i dë ku suwaki. A o heepi i fii si dee gaandi dee i abi a di dini fëën a di soifi fasi. Nöö a o heepi i fii si dee sëmbë u di pisiwata ka i ta peleiki, a di soifi fasi tu. Begi di Tata fii di dë a liba ala, nöö i piki ën unfa i ta fii tuutuu. Jehovah sa heepi i fu ja fii bookosaka poi. w20.12 bld. 27 pal. 20-21

Dee okasi ka so sisa fuu sa ta dë makandi ku dee woto baaa ku sisa, da te de go a dee komakandi. Fëën mbei u kë lei de taa u wai u si de te de ko a dee komakandi, u kë fan ku de, söseei u kë u de si unfa u ta booko u hedi ku de tjika. U sa ta mbei möiti fuu dë makandi ku dee sisa fuu, leti kumafa Jesosi bi ta du ën (Luk. 10:38-42). Kandë u sa ta kai de u de ko njan wan soni a u pisi, nasö u de ko pëë wan soni makandi ku u. Ma te woo du di soni aki, nöö a bunu fuu taki soni di ta da sëmbë taanga (Lom. 1:11, 12). Dee gaanwomi musu du soni kumafa Jesosi bi ta du soni. Jesosi bi sabi taa soni bi sa taanga da wan sëmbë di an tööu. Ma a bi taki tu taa na te wan sëmbë tööu, nasö te a abi miii, nöö a o ta dë waiwai u nöömö (Luk. 11:27, 28). Woo ta dë waiwai u nöömö te u ta buta di dini di u ta dini Jehovah a di fosu kamian a u libi (Mat. 19:12). Dee gaanwomi musu ta möön lei taa de ta libi ku dee sisa kuma de da de sisa, nasö de mama. A ta bunu te dee gaanwomi ta abi ten u fan ku dee sisa u di kemeente ufö di komakandi bigi nasö te a kaba. w20.09 bld. 21-22 pal. 7-9

Na awooten, dee Isaëli sëmbë bi ta paandi soni kuma alisi a tinimu-liba, nöö de bi ta koti de a piki-deewei-liba (Maik. 4:28). Boo djeesi di sëmbë di ta paandi goon a di pasensi di a abi, hii fa di soni aki sa taanga u du. Zöndu libisëmbë ta kë taa te de mbei möiti, nöö de musu si wini fëën wantewante dë. Ma ee u kë u di goon fuu musu ko abi njanjan, nöö u musu ta luku ën hii juu. U musu ta diki baaku, u musu ta paandi soni, u musu ta hön dee taku uwii ta puu, söseei u musu ta munjan ën. Ee u kë heepi sëmbë u de ko dë bakama u Jesosi, nöö u musu ta mbei möiti hii juu tu. A ta tei ten fuu heepi dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel, u de ko lobi hii sëmbë, söseei u de an ta si wan kulupu sëmbë hei möön di wotowan. Di pasensi fuu o heepi u fu wa lasi hati te sëmbë an ta haika u. Aluwasi so sëmbë dë kabakaba u haika u, tökuseei u musu du soni ku pasensi. Wa sa duwengi dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel u de ko abi wan taanga biibi. So juu a bi ta tei ten u dee bakama u Jesosi seei ko fusutan andi Jesosi bi ta lei de (Joh. 14:9). Boo hoi a pakisei taa u sa paandi wan soni, nöö u ta dëën wata, ma Gadu hën ta mbei a göö.​—1 Kol. 3:6. w20.09 bld. 11 pal. 10-11

Hii u tuu kë u dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel go a fesi u de sa dopu. Wan bunu fasi fa u sa heepi de, da te u ta da de taanga u de ta ko a dee komakandi. A lo u pasa taa dee sëmbë dee ta bigi ko a dee komakandi wantewante te de bigi lei soni u Bëibel, nango a fesi möön hesi. So peleikima ta lei dee sëmbë di de ta lei soni u Bëibel taa sömëni soni u Bëibel dë di de o lei a dee komakandi, di de an o lei te de ko lei de soni u Bëibel a de pisi. Lesi Hebelejën 10:24, 25 ku di sëmbë di i ta lei soni u Bëibel, nöö i konda dëën un bunu a o feni te a ta ko a dee komakandi. Wë i sa konda dëën ku piizii andi i bi lei a wan u dee lasiti komakandi di pasa. Di soni dë o möön da di sëmbë taanga, möön te i kai ën faa ko a komakandi. Dee soni di di sëmbë di i ta lei soni u Bëibel o jei, ku dee soni dee a o si di fosu pasi te a ko a komakandi, o tooka ku hii dee woto soni dee a bi si ku dee a bi jei a dee keiki ka a bi go (1 Kol. 14:24, 25). A o miti woto sëmbë di a sa djeesi, söseei di o heepi ën faa go a fesi faa sa dopu. w20.10 bld. 10-11 pal. 14-15

Di jeje u Gadu o heepi i fii du dee soni dee i ta lei a di Wöutu u Gadu. I sa begi kumafa di psalöm sikifima bi begi. A begi taa: „Jehovah o, lei mi fa mi musu waka a di pasi fii e. Mi o waka a di leti pasi fii. Heepi mi u mi sa lesipeki i në ku hii mi hati” (Ps. 86:11). Söseei i musu ta lesi di Bëibel ku dee woto buku, di di ölganisaasi u Jehovah ta da u. Na sabi nöö i musu kë ko sabi soni. Ma i musu mbei möiti u dee soni dee i ta lei dou i hati, söseei i musu mbei möiti u libi ku dee soni dë. Di jeje u Jehovah sa heepi i fii du di soni aki. Boiti di dë, i musu ta da dee baaa ku dee sisa fii taanga tu (Heb. 10:24, 25). Faandi mbei? Wë u di de da famii fii. Begi Jehovah faa da i di jeje fëën sö taa i sa ta da piki a dee komakandi, söseei fii sa ta hoi dee taki fii nasö woto soni a wan bunu fasi. A dee lö fasi aki i sa lei Jehovah ku di Womi Mii fëën taa i lobi dee „sikapu” u de (Joh. 21:15-17). Abiti möön di wan kodo ölganisaasi di o fika a goonliba aki, o dë di ölganisaasi di Gadu ta tii ku di jeje fëën. w20.10 bld. 24-25 pal. 15-17

Andi Jesosi bi du a di pisiten di dee apösutu fëën bi lasi hati? Wë, di Gadu bi weki Jesosi ko a libi baka, hën Jesosi bi piki so u dee bakama fëën taa: „Wan fëëë e. Un go taki da dee otowan u mi taa [Gadu weki mi ko a libi baka]” (Mat. 28:10a). Jesosi an bi disa dee apösutu fëën. Hii fa de bi kule go disëën, tökuseei a bi kai de „dee otowan u mi”. Jesosi bi abi tjalihati u sëmbë, nöö a bi ta da de paadon (2 Kön. 13:23). Leti kuma Jesosi, useei ta booko u hedi ku baaa ku sisa di an ta du di peleikiwooko möön. De da baaa ku sisa fuu, nöö u lobi de! Wa ta fëëkëtë dee wooko di dee baaa ku dee sisa aki bi du da Jehovah. So u de bi wooko sömëni jaa longi da Jehovah (Heb. 6:10). U ta hangi de seei! (Luk. 15:4-7) Fëën mbei u musu da dee baaa ku dee sisa dee an ta peleiki möön, taanga u de ta ko a dee komakandi baka. Te wan baaa nasö wan sisa di an ta peleiki möön, ko dou a di Könuköndë zali, nöö u musu waka go fan ku ën, nöö u wai ku ën. w20.11 bld. 6 pal. 14-17

Buta pakisei a di fasi fa Jesosi bi piki di Jakobosi, Johanisi, ku de mama bi waka ko a Jesosi, hën de hakisi ën faa da de wan soni di an bi abi taki nëën liba, faa da sëmbë. Wantewante dë Jesosi bi piki de taa di Tata fëën a liba ala wanwan nöö bi sa taki ambë bi o sindo nëën leti maun së, söseei nëën töötö maun së, a di Könuköndë (Mat. 20:20-23). Jesosi bi lei taa a bi ta lesipeki di soni dë. A bi sabi andi a bi abi leti u du, ku andi an bi abi leti u du. A bi abi sakafasi. Nöiti a du wan soni di Jehovah an bi piki ën faa du (Joh. 12:49). Unfa u sa djeesi Jesosi a di bunu fasi fa a bi du soni? U ta lei taa u ta djeesi Jesosi a di sabi di a bi sabi andi a bi abi leti u du, ku andi an bi abi leti u du, te u ta du di soni di di Bëibel ta taki a di tëkisi u tide. Fëën mbei te sëmbë hakisi u fuu piki de unfa de sa du wan soni, nöö nöiti u musu duwengi de u de si soni kumafa uu ta si soni. Söseei wa musu piki de wan soni söndö fuu buta pakisei bumbuu a di soni di woo piki de. Ka fuu du soni sö, nöö u musu buta pakisei a di soni di di Bëibel ta taki, nasö di dee buku fuu ta taki. Te u ta du soni a di lö fasi dë, nöö woo lei taa u ta fusutan taa wa sabi hii soni. Boiti di dë, woo lei taa u ta fusutan taa hii juu di soni di Jehovah taki, ta bunu möön di u fuu.​—Ako. 15:3, 4. w20.08 bld. 11-12 pal. 14-15

Ee i ta si kuma a dë fanöudu fii fan ku wan mati fii u lei ën wan soni, nöö andi ku andi i musu hoi a pakisei? Ufö i go fan ku di mati fii, nöö i musu hakisi iseei taa: ’Mi ta „si kuma mi da di möön bunu sëmbë di dë” u?’ Wan sëmbë di ta si kuma hën da di möön bunu sëmbë di dë, an ta kuutu wotowan kumafa dee wëti u Jehovah ta taki. Ma a ta kuutu sëmbë kumafa hënseei ta si soni, nöö a kan taa an abi tjalihati u sëmbë wan bëtë. Ee baka di i öndösuku iseei luku, hën i si taa tökuseei a dë fanöudu fii fan ku di mati fii, nöö i musu piki ën gbelingbelin faandi mbei i ko fan ku ën, söseei i musu ta hakisi ën soni u heepi ën faa ko fusutan taa a mbei wan föutu tuutuu. Mbei hii möiti faa dë taa dee soni dee joo taki ta kai ku di Bëibel. Söseei hoi a pakisei taa na ju abi di faantiwöutu u kuutu di mati fii, ma i sa heepi ën faa ko fusutan unfa Jehovah ta si di soni di a ta du (Lom. 14:10). Wooko ku di köni di dë u feni a di Wöutu u Gadu. Nöö te joo fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö djeesi Jesosi a di tjalihati di a bi abi da sëmbë (Nöng. 3:5; Mat. 12:20). Faandi mbei? Wë u di Jehovah o libi ku u, leti kumafa useei ta libi ku wotowan.​—Jak. 2:13. w20.11 bld. 21 pal. 13

Unfa i bi o fii te sëmbë ta kuutu i, u di de ta luku di fasi fa i mbei, di föluku sëmbë di i dë, nasö di fasi fa i ta bisi soni? Kandë ja bi o lobi di soni dë. U ta wai seei taa Jehovah an ta kuutu u, u di a ta luku dee soni di libisëmbë wojo ta si! Di Samuëli bi go luku dee womi mii u Isai, an bi si andi Jehovah bi ta si. Jehovah bi piki Samuëli taa wan u dee womi mii u Isai bi o toon könu u Isaëli. Ma undi u de? Di Samuëli bi si di möön gaan womi mii u Isai de kai Eliab, hën a bi taki taa: „Di salufuwan u Jehovah wë ta taanpu a Jehovah fesi aki tuutuu.” Wë Eliab bi hanse. Fëën mbei Samuëli bi mëni taa Jehovah bi o tei ën faa toon könu. „Ma Jehovah piki Samuëli taa: ’Na luku di fasi fa a mbei, nasö fa a langa, biga nëën mi tei.’” Andi u ta lei a di soni aki? Wë Jehovah bi taki tu taa: „Di soni di di wojo ta si nöö libisëmbë ta si. Ma Jehovah ta si andi dë a di hati dendu” (1 Sam. 16:1, 6, 7). U sa djeesi Jehovah te u dë ku dee baaa ku dee sisa fuu. w20.04 bld. 14 pal. 1; bld. 15 pal. 3

Jesosi bi ta waka a dee goon dendu ka njanjan an bi lepi a dee goon jeti (Joh. 4:3-6). A bi ta tei söwan fö liba ufö dee njanjan aki lepi u sëmbë bi sa koti. Fëën mbei sëmbë bi musu u foondo di Jesosi bi taki taa: „Un hopo wojo luku dee njanjan u dee goon. De lepi tjika u koti kaa” (Joh. 4:35, 36). Andi Jesosi bi kë taki? Wë Jesosi an bi ta taki soni u tuutuu njanjan, ma a bi ta taki soni u di kai di woo go kai sëmbë tja ko a wan. Luku andi bi pasa. Hii fa dee Dju sëmbë an bi ta nama ku dee Samalia sëmbë, tökuseei Jesosi bi peleiki da wan Samalia mujëë, nöö di mujëë bi haika Jesosi! Di Jesosi bi ta taki taa di njanjan u di goon „lepi tjika u koti kaa”, nöö wanlö gaan hia Samalia sëmbë di bi jei soni u Jesosi a di Samalia mujëë, bi dë a pasi ta ko a Jesosi faa lei de soni fëën (Joh. 4:9, 39-42). Wan womi di ta öndösuku soni u Bëibel bi taki taa: „Di hangi di dee sëmbë bi ta hangi u lei soni, bi ta lei taa de bi dë kuma njanjan a wan goon di bi ko lepi tjika u koti.” w20.04 bld. 8 pal. 1-2

Dee komakandi fuu ta heepi u a woto fasi tu. De ta heepi u fuu ko möön sa’ u lei sëmbë soni, söseei fuu ko möön sa’ u peleiki da sëmbë. De ta heepi u fuu ko möön sa’ u peleiki da sëmbë ku dee soni dee u abi u lei sëmbë soni. Fëën mbei i musu ta seeka iseei bunu da dee komakandi. I musu ta haika bunu te i dë a komakandi. Te di komakandi kaba, nöö du dee soni dee i bi lei nëën. Te i ta du dee soni aki, nöö joo ko dë wan bumbuu sodati u Jesosi Keesitu (2 Tim. 2:3). Milionmilion ëngëli seei ta heepi u tu. Pakisei andi wan kodo ëngëli sa du! (Jes. 37:36) Nöö pakisei andi wan hii kulupu ëngëli sa du. Na wan libisëmbë, söseei na wan taku jeje taanga kuma dee ëngëli u Jehovah. Jehovah abi hii makiti. Fëën mbei ee Jehovah dë ku u a wan së, nöö hii juu woo taanga möön dee felantima fuu, aluwasi fa de hia tjika (Kuutm. 6:16). U sa dë seiki u di soni aki! Hoi dee soni aki a pakisei te wan sëmbë di i ku ën ta wooko a di wan kamian, nasö te wan mii di i ku ën nango a di wan siköö, nasö te wan famii fii di an ta dini Jehovah, taki wan soni nasö du wan soni di ta mbei i fëëë. Hoi a pakisei taa ja dë i wanwan a di feti aki, u di i ta du andi Jehovah piki i fii du. w21.03 bld. 29 pal. 13-14

A kan taa Paulosu bi toona taki di soni di bi sikifi a Jesaaja 22:13, di ta taki u di fasi fa dee Isaëli sëmbë bi ta du soni. Ka u de bi mbei möiti u de ku Gadu bi sa ko dë möön gaan mati, nöö de bi ta möön biinga a piizii baka. Hën da fuu taki ën, dee Isaëli sëmbë dë bi ta hoi taa de bi musu piizii u di libi wante, biga hiniwan ten de bi sa dëdë go. Sëmbë ta si soni a di lö fasi dë a di ten aki jeti. U di Jehovah o weki sëmbë ko a libi baka, mbei u musu ta köni ku dee sëmbë dee u ta tei ko dë mati fuu. Dee baaa ku dee sisa u Kolenti bi musu ta köni u de an ta hulu sëmbë di an bi ta biibi taa Gadu o weki sëmbë ko a libi baka. Useei sa lei wan soni a di soni aki tu: Wa o feni bunu ee u dë mati ku sëmbë di ta pakisei nöö taa de musu ta piizii u di libi. Ee wan tuutuu Keesitu sëmbë ta nama ku dee lö sëmbë dë, nöö di soni dë sa mbei a disa dee bunu guwenti dee a abi. Boiti di dë, dee sëmbë aki sa mbei a du soni di Jehovah ta buuse. Fëën mbei Paulosu bi taki taa: „Un bia kumutu disa di [sösö] pakisei dë, nöö un ko ta libi wan leti libi a Gadu wojo. Un musu kaba ku dee hogi du fuunu.”​—1 Kol. 15:33, 34. w20.12 bld. 9 pal. 3, 5-6

Di tëkisi aki ta lei u unfa Jehovah seti soni a di wosudendu fëën a liba ala ku goonliba aki. U di Jehovah da di hedima u di wosudendu fëën a liba ala ku goonliba aki, mbei hën abi taki a hii soni liba. A seti soni sö taa sëmbë sa ta abi taki a wotowan liba, ma dee sëmbë aki musu tja di faantiwöutu u de kumafa a kë u de tjëën (Lom. 14:10; Ef. 3:14, 15). Jehovah buta Jesosi faa dë hedima u di kemeente, ma a o buta pakisei a di fasi fa a o tja di faantiwöutu fëën (1 Kol. 15:27). Jehovah da wan womi di tööu, di faantiwöutu faa dë hedima u di mujëë fëën ku dee mii fëën. Unfa a sa ko dë wan bunu hedima u wosudendu? Di fosu soni hën da a musu fusutan andi Jehovah kë faa du. Söseei a dë fanöudu faa sabi faandi mbei Jehovah buta sëmbë u ta tei fesi a soni, ma söseei unfa a sa djeesi Jehovah ku Jesosi. Faandi mbei dee soni aki dë fanöudu sö? Wë u di Jehovah da dee hedima u wosudendu taki a wotowan liba, nöö a kë taa de musu tja di faantiwöutu u de a wan bunu fasi.​—Luk. 12:48b. w21.02 bld. 2 pal. 1-3

Ma u musu djeesi Jehovah tu a di fasi fa a ta buta taa a o fëëkëtë so soni. Wë Jehovah sa toona mëni hii soni di a kë, ma tökuseei ee u mbei wan föutu, hën u tjali u di soni di u du, söseei hën u bia libi, nöö Jehovah ta buta taa a o da u paadon u di föutu di u mbei, nöö a ta fëëkëtë ën tu (Ps. 25:7; 130:3, 4). Jehovah kë fuu du di wan seei soni tu te wotowan ko hakisi u paadon u di de bi du wan soni di hati u (Mat. 6:14; Luk. 17:3, 4). U sa lei taa u ta tei ën u bigi taa Jehovah da u di töönzön fuu, te u ta tei ën u gafa di Sëmbë di da u ën. So sëmbë ta wooko ku di töönzön u de u du soni kumafa deseei kë. Söseei de ta wooko ku ën u taki da deseei andi bunu ku andi an bunu. Ma u di Jehovah hën mbei u, mbei a dë wan köni soni seei u fusutan taa dee wëti fëën bunu möön hiniwan wëti di u bi o buta da useei (Lom. 12:1, 2). Te u ta libi ku dee wëti u Jehovah, nöö u ta dë bööböö (Jes. 48:18). Söseei woo ko fusutan tuutuu faandi mbei u dë a libi. U musu ta tja gafa ko da di Gadu fuu, söseei u musu ta du soni u mbei a wai ku u.​—Nöng. 27:11. w20.05 bld. 23-24 pal. 13-14

Andi sa heepi u fuu ko ta lobi dee baaa ku dee sisa fuu a di ten aki? Te u ko sabi dee baaa ku dee sisa fuu möön bunu, nöö an ta taanga da u sö fuu fusutan de, söseei fuu lei de taa u lobi de. U ku de sa ko dë mati, aluwasi de njönku möön u, nasö de gaanwan fuu, nasö aluwasi wa dë sëmbë u di wan nasiön. Hoi a pakisei taa Jonatan bi ta da Dafiti 30 jaa. Ma tökuseei hën ku ën bi ko dë gaan mati. I bi o sa mbei möiti fii sa ko dë mati ku wan sëmbë a di kemeente ka i dë, aluwasi a njönku möön i nasö a gaanwan fii ö? Te i ta du sö, nöö i ta lei taa i ta „lobi dee wotowan dee dë ta biibi Masa Jesosi kuma i” (1 Pet. 2:17). A dë sö tuu taa di Bëibel ta taki taa u musu ta lobi dee baaa ku dee sisa fuu. Ma di soni dë kë taki taa woo dë gaan mati ku hii sëmbë a di kemeente u? Wë nönö, biga wa sa dë gaan mati ku hii sëmbë. A lo’ u pasa taa so sëmbë ta möön hai u möön woto, u di u ku de lobi dee seei soni. Nöö di soni dë an dë wan hogi soni. Jesosi bi kai hii dee apösutu fëën „mati”. Ma a bi lobi Johanisi gaanfa (Joh 13:23; 15:15; 20:2). Hii fa soni bi dë sö, Jesosi an bi ta libi bunu ku Johanisi möön dee wotowan.​—Maik. 10:35-40. w21.01 bld. 23 pal. 12-13

Di fasi fa apösutu Paulosu bi peleiki da dee woto köndë sëmbë a Atene, bi tooka ku di fasi fa a bi peleiki da dee Dju dee bi ta dë a dee keikiwosu. A bi ta buta pakisei a di fasi fa dee sëmbë bi dë, söseei a dee soni di de bi ta biibi (Tjab. 17:23). Paulosu bi suku soni di a bi sabi taa dee sëmbë bi sabi tu, söseei a bi ta luku soni di de bi ta biibi kaa di dë a di Wöutu u Gadu. Hën da Paulosu bi dë kabakaba u suku wan fasi faa bi sa peleiki da de. A bi piki dee sëmbë u Atene taa di bosikopu fëën bi kumutu a di „Gadu di de an sabi”, di de bi ta mbei möiti u dini. Hii fa dee sëmbë aki an bi sabi soni u di Wöutu u Gadu, tökuseei Paulosu an bi disa de. Ma a bi ta si de kuma njanjan di bi ko lepi tjika u koti, nöö a bi mbei möiti u peleiki di bunu buka da de a wan fasi di de bi sa fusutan. Buta pakisei a soni di i ta si, kumafa Paulosu bi ta du ën. Luku soni di ta lei andi dee sëmbë u di pisiwata ka i ta peleiki, ta biibi. Luku unfa di sëmbë seeka di wosu fëën, nasö di wagi fëën. Luku ee di në fëën, dee soni dee a bisi, nasö di fasi fa a ta fan, ta lei andi a ta biibi. w20.04 bld. 9-10 pal. 7-8