Gaanliba

Dee sikapu dee Jesosi bi taki soni u de a Mateosi 25:31-36, da dee sëmbë dee ta libi a wan leti fasi a di kaba pisiten u di goonliba aki, söseei dee o feni di libi u teego a goonliba aki. Dee sëmbë aki da dee woto sikapu. De ta heepi dee baaa u Keesitu dee dë a goonliba aki jeti, u du di peleikiwooko di u ta du a hii di goonliba u heepi sëmbë u de toon bakama u Jesosi (Mat. 24:14; 28:19, 20). Hiniwan jaa te u ta mëni di dëdë u Jesosi, nöö sömëni wiki a fesi dee woto sikapu ta wooko makandi ku dee baaa u Keesitu u di de ta heepi de kai sëmbë u de ko mëni di dëdë u Jesosi makandi ku de. Söseei de ta heepi seeka dee soni dee dë fanöudu u de sa mëni di dëdë u Jesosi a hii dee kemeente. Dee woto sikapu ta wai seei u heepi dee baaa u Keesitu a di lö fasi aki. Dee sikapu aki sabi taa Jesosi ta si hii dee wooko di de ta du da dee baaa fëën, kuma hën de ta du ën da.​—Mat. 25:37-40. w22.01 bld. 22 pal. 11-12

Te u ta djeesi Jesosi a dee bunu fasi dee a abi, söseei a di fasi fa a bi ta libi ku wotowan, nöö u ta djeesi Jehovah tu. Jesosi bi lei taa a bi abi tjalihati da wan womi di bi abi kököbë, a bi ta fii da wan mujëë di bi dë ku suwaki, söseei a bi ta abi tjalihati u dee sëmbë dee bi ta dë ku fuka (Maik. 1:40, 41; 5:25-34; Joh. 11:33-35). Möön u ta mbei möiti fuu djeesi Jehovah a dee fasi dee a abi, möön u ku ën o ta ko dë möön gaan mati. Te u ta waka a Jesosi baka, nöö di hogi goonliba aki an o sa puu u pakisei a di dini di u ta dini Jehovah. Di lasiti ndeti di Jesosi bi dë a goonliba aki, a bi taki taa: „Mi wini hii soni a di goonliba aki kaa” (Joh. 16:33). Di soni aki bi ta lei taa Jesosi an bi da pasi, u dee sëmbë u di goonliba aki tooka di fasi fa a ta si soni, ku di fasi fa a ta du soni. Jesosi bi ko a goonliba aki u lei taa Jehovah hën abi di leti u tii hii soni. Nöö nöiti a bi da pasi u sëmbë puu hën pakisei a di soni dë. Unfa a dë ku i? Sömëni soni dë a di goonliba aki, di sa puu u pakisei a di dini di u ta dini Jehovah. Ma ee u ta djeesi Jesosi u di u ta buta pakisei a di dini di u musu ta dini Jehovah, nöö useei o sa „wini” di goonliba.​—1 Joh. 5:5. w21.04 bld. 3-4 pal. 7-8

Apösutu Paulosu bi ta biibi di soni di Jesosi bi paamusi u, di a bi taki taa ’ee wan sëmbë i ta biibi ën nöö i abi di libi u teego kaa’ (Joh. 3:16; Lom. 6:23). A dë gbelingbelin u si taa Paulosu da wan u dee sëmbë di bi ta biibi a di lusupaima. A bi dë seiki taa ee wan sëmbë bia libi, nöö Jehovah ta dë kabakaba u dëën paadon, aluwasi ee a bi du gaan zöndu (Ps. 86:5). Paulosu bi ta biibi tu taa Jehovah lobi ën gaanfa, u di a bi sabi taa Gadu bi manda Jesosi ko dëdë da hënseei tu. Dee soni dee sikifi a kaba pisi u di tëkisi ta da u kötöhati. Paulosu bi taki taa: „Di mii u Masa Gadu . . . bi lobi mi tee a tei mi dëdë dëdë da mi.” Paulosu an bi ta si kuma a hogi sö tee taa Gadu an bi sa lobi ën. An bi ta pakisei taa: ’Mi ta fusutan faandi mbei Jehovah o sa lobi dee baaa ku dee sisa u mi. Ma mi an o sa lobi mi.’ Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë u Loomë taa: „Na bumbuu sëmbë a manda [Masa Jesosi] Keesitu ko dëdë da e, ma u dee takulibima aki wë” (Lom. 5:8). Na wan soni sa tapa Gadu fu an lobi u! Paulosu bi sabi unfa di lobi u Gadu taanga tjika. Paulosu bi sabi unfa Jehovah bi ta hoi pasensi da dee Isaëli sëmbë tjika. w21.04 bld. 22 pal. 8-10

Heepi di sëmbë di i ta lei soni u Bëibel faa ko lobi Jehovah. Unfa i sa du di soni dë? Suku okasi fii sa lei di sëmbë soni u dee bunu fasi di Jehovah abi. Heepi ën faa ko fusutan taa Jehovah da wan Gadu di ta dë waiwai, söseei taa a ta heepi dee sëmbë dee lobi ën (1 Tim. 1:11; Heb. 11:6). Heepi di sëmbë faa ko fusutan taa a o feni wini ee a du dee soni dee a lei. Heepi ën faa ko fusutan tu taa dee wini dee a o feni, da soni di ta lei taa Jehovah lobi ën (Jes. 48:17, 18). Möön di sëmbë di i ta lei soni u Bëibel o ta ko lobi Jehovah, möön a o ta kë tooka soni nëën libi te a dë fanöudu Ee di sëmbë di ta lei soni u Bëibel kë go a fesi faa sa dopu, nöö a musu tooka soni nëën libi. So u dee sëmbë dee ta lei soni u Bëibel musu disa so soni tu. Kandë a o dë fanöudu u de an ta nama möön ku dee mati u de dee an lobi Jehovah. Kandë so famii u de an o kë nama ku de möön u di de an lobi dee Jehovah Kotoigi. Jesosi bi paamusi de taa ee de waka nëën baka, nöö de an o bai sabisö. Jehovah o mbei de feni famii a di biibi di lobi de (Maik. 10:29, 30). w21.06 bld. 4 pal. 8-9

Apösutu Paulosu bi tei di heepi di u musu heepi sëmbë u de ko dë bakama u Jesosi maaka ku di paandi di sëmbë ta paandi soni. A bi taki taa na paandi nöö u musu ta paandi soni. A bi piki dee sëmbë u Kolenti taa: „Mi paandi di goon. Nöö hën a baka u di dë hën Apolo ko munjan di goon . . . Nöö unu wë da di goon, ma Gadu hën abi ën e” (1 Kol. 3:6-9). U da wookoma di ta wooko a di goon u Gadu. Di peleiki di u ta peleiki dë kuma sii di u ta paandi, nöö di lei di u ta lei sëmbë soni u Bëibel dë kuma te u ta munjan di goon. Ma u ta fusutan taa Gadu hën ta mbei di sii ta göö. Wan gaandi seei u abi fuu du di peleikiwooko, söseei fuu lei sëmbë soni u di tuutuu lei! Di wooko aki ta mbei u ta dë waiwai tuutuu. Apösutu Paulosu bi heepi sömëni sëmbë u Tesalonika u de ko dë bakama u Jesosi. A bi taki taa: „Andi da di soni di u ta dë ku di mëni taa woo feni, andi ta da u piizii, söseei un paka u feni di o mbei taa woo wai te Masa Jesosi ko? Na unu nö? Unu wë e. Biga unu wë da di hei fuu e, ku di wai fuu u ta wai.”​—1 Tes. 2:19, 20; Tjab. 17:1-4. w21.07 bld. 3 pal. 5; bld. 7 pal. 17

Jehovah hai hiniwan fuu ko nëën (Joh. 6:44). Pakisei luku andi di soni aki kë taki. Di Jehovah bi ta luku dee milionmilion sëmbë a goonliba aki, hën a si wan soni a i. A si taa hati fii limbo, söseei taa i sa ko lobi ën (1 Klon. 28:9). Jehovah sabi i, a ta fusutan i, söseei a lobi i. Di soni aki da wan soni di sa da i kötöhati seei. Jehovah ta booko hën hedi ku i gaanfa seei. Söseei a ta booko hën hedi ku hii dee woto baaa ku sisa fii tu. U di Jesosi bi kë heepi u fuu fusutan di soni aki, mbei a bi tei Jehovah maaka ku wan sëmbë di ta kiija sikapu. Andi di sikapuma o du ee a abi 100 sikapu, hën wan u de lasi? ’A o disa dee nëigiteni-ku-nëigi ka de ta njan a di sabana dë, nöö a go suku di lasi sikapu dë tee a feni ën.’ Te di sikapuma feni di sikapu, nöö hati fëën an o boonu ku ën. A o wai. Andi u ta lei a di soni aki? Jehovah ta kai hiniwan u dee sikapu fëën gaan soni. Jesosi bi taki taa: „Mi Tata di dë a liba ala . . . an kë na wan kodo sëmbë fëën musu lasi, te dou ku dee piki mii kuma disi aki seei. Sö a ta kai de gaan soni tjika.”​—Mat. 18:12-14. w21.06 bld. 20 pal. 1-2

Te u ta pakisei di lobi di Jehovah Gadu lobi u, nöö u ta ko möön lobi ën, söseei u ku ën ta ko dë möön gaan mati (Lom. 8:38, 39) U ta dë kabakaba u djeesi Jesosi (1 Pet. 2:21). Ufö u mëni di dëdë u Jesosi, u ta lesi dee pisi u Bëibel dee ta konda da u andi bi pasa a di lasiti wiki di Jesosi bi dë a goonliba. Söseei u ta lesi dee pisi dee ta taki soni u di dëdë fëën, ku di weki di Gadu weki ën ko a libi baka. Boiti di dë, di taki di de ta hoi a di ndeti di u ta mëni di dëdë u Jesosi, ta heepi u fu wa fëëkëtë di lobi di Jesosi lobi u (Ef. 5:2; 1 Joh. 3:16). Te u ta lesi soni di ta lei u unfa Jesosi bi ta du soni, söseei te u ta kai pakisei a dee soni dë, nöö de ta da u taanga fuu „ta waka kumafa Keesitu bi ta waka” (1 Joh. 2:6). U ta dë kabakaba u mbei möiti fuu ku Jehovah sa dë mati go dou (Jud. 20, 21). U ku Jehovah o dë mati go dou te u ta mbei hii möiti u piki hën buka a soni, te u ta tja gafa ko da di në fëën, söseei te u ta mbei a ta wai ku u (Nöng. 27:11; Mat. 6:9; 1 Joh. 5:3). Di mëni di u ta mëni di dëdë u Jesosi, ta heepi u fuu ta libi a wan fasi di ta kai ku Jehovah. A sö wan fasi, a ta dë kuma u ta piki ën taa: „Mi kë dë i mati u nöömö!” w22.01 bld. 23 pal. 17-18; bld. 25 pal. 19

Jehovah mbei u a sö wan fasi taa u sa taki da useei andi u kë. U sa taki da useei andi u kë du ku di libi fuu. Di lobihati Gadu fuu ta wai te u buta taa woo dini ën (Ps. 84:11; Nöng. 27:11). Di taki di u sa taki da useei andi u kë, ta da u pasi fuu du sömëni bunu soni. Te u ta waka a Jesosi baka, nöö woo ta buta pakisei a soni u wotowan ka fuu ta buta pakisei a soni fuu wanwan nöö. Wan daka, Jesosi ku dee apösutu fëën bi wei gaanfa seei. De bi go a wan piii kamian ka de bi si kuma de bi o sa böö pikisö. Ma soni bi waka woto fasi. Wanlö hia sëmbë bi ko a de, nöö de bi kë u Jesosi lei de soni. Hii fa a bi dë sö, tökuseei Jesosi hati an bi boonu ku de. Ma a bi abi tjalihati u de. Ma nöö andi Jesosi bi du? Jesosi bi bigi ta „lei de sömëni soni” (Maik. 6:30-34). Te u ta djeesi Jesosi u di u ta tei di ten ku di kaakiti fuu u heepi wotowan, nöö u ta tja gafa ko da di Tata fuu di dë a liba ala.​—Mat. 5:14-16. w21.08 bld. 3 pal. 7-8

Jehovah an kë taa hii soni musu dë di wan, söseei an kë taa hii sëmbë musu dë di wan. U sa taki sö te u luku dee tookatooka soni di Gadu mbei, te kisi di tookatooka fasi fa libisëmbë mbei. Hiniwan fuu dë apaiti. Fëën mbei Jehovah an ta tei i maaka ku wotowan. A ta si unfa i dë tuutuu (1 Sam. 16:7). Jehovah sabi andi i sa du bunu, andi ja sa du sö bunu, söseei a sabi di fasi fa de kiija i. An ta hakisi i fii du soni di ja sa du. U musu mbei möiti fuu si useei kumafa Jehovah ta si u. Di soni dë o mbei u ’wegi useei ku bumbuu pakisei’. Wa o si useei hei möön fa u dë, ma a di seei ten wa o si kuma wa dë wan hojo soni tu (Lom. 12:3). An dë u taki taa u sa lei soni u woto sëmbë. U sa lei soni a wan baaa nasö wan sisa di ta du di peleikiwooko a wan bunu fasi (Heb. 13:7). U sa lei a de unfa u sa ta du di peleikiwooko a wan möön bunu fasi (Fil. 3:17). Ma te u ta djeesi wotowan a di bunu fasi fa de ta du soni ku te u ta tei useei maaka ku wotowan, na di wan seei soni. w21.07 bld. 20 pal. 1-2

I sa ko ta möön biibi taa wan Gadu dë di mbei hii soni, te i ta luku dee mbeti, dee pau ku dee teeja (Ps. 19:1). Möön i ta öndösuku dee soni aki, möön joo ko ta biibi taa Jehovah da di Gadu di mbei hii soni. Te i ta öndösuku dee soni dee Jehovah mbei, nöö i musu luku andi dee soni naandë ta lei i u Jehovah, di Gadu di mbei hii soni (Lom. 1:20). Di sonu dë fanöudu u hii soni a goonliba aki sa dë a libi. Ma so juu di sonu sa kendi sö gaanfa, taa a sa du hogi ku dee soni dee ta libi a goonliba aki. Fëën mbei di goonliba seei abi wan pei soni lontu ën, di ta tjubi hii soni di ta libi a goonliba aki. Te di sonu ta kendi pasa maaka, nöö di soni di lontu di goonliba aki di ta tjubi ën, ta ko möön taanga. Wë te u luku di soni aki, nöö u ta si taa a musu u dë taa wan sëmbë dë di seti di soni aki, söseei taa di sëmbë dë köni, nöö a abi lobi tu. Na sö nö? w21.08 bld. 17 pal. 9-10

Baka te wan sëmbë dopu, nöö u musu ta lei jeti taa u lobi ën, söseei taa u ta lesipeki ën (1 Joh. 4:20). Ma unfa u sa du di soni aki? Wë wan fasi fa u sa du di soni aki, hën da te u ta futoou di sëmbë. Te wa kaba fusutan faandi mbei a du wan soni, nöö wa o ta pakisei taa ku wan föutu pakisei a du ën. Ka fuu du di soni dë, nöö woo lei taa u lobi di baaa nasö di sisa fuu, söseei woo ta si ën hei möön u (Lom. 12:10; Fil. 2:3). U musu ta libi bunu ku wotowan, nöö lei taa i abi tjalihati u de. Ee u kë dë sëmbë u di wosudendu u Gadu u teego, nöö u musu libi ku dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu. Jesosi bi piki u taa u musu abi tjalihati u hii sëmbë, söseei taa u musu ta libi bunu ku de, te kisi dee felantima fuu seei (Luk. 6:32-36). So juu di soni aki sa taanga da u fuu du. Ee a ta taanga da u, nöö u musu mbei möiti fuu ko ta pakisei kumafa Jesosi bi ta pakisei, söseei fuu ko ta du soni kumafa a bi ta du soni. Te u ta mbei hii möiti fuu ta piki Jehovah buka, söseei fuu ta djeesi Jesosi, nöö u ta lei di Tata fuu a liba ala taa u kë ko dë sëmbë u di wosudendu fëën u teego. w21.08 bld. 6 pal. 14-15

I musu lei u ko ta futoou Jehovah. A paamusi u taa a o mbei u feni sömëni gaan bunu te u ta futoou ën, söseei te u ta du hii soni di u sa du dëën Di Bëibel abi sömëni woto u sëmbë, di bi wooko taanga da Jehovah. Sömëni u de bi musu lei taa de ta futoou Jehovah, ufö Jehovah mbei de feni gaan bunu. Te u luku di woto u Abahamu, nöö u ta si taa di a foloisi kumutu a di kamian ka a bi ta libi „söndö faa sabi naasë a nango”, nëën ufö Jehovah mbei a feni gaan bunu (Heb. 11:8). Di Jakopu feti ku di ëngëli, nëën ufö Jehovah mbei a feni gaan bunu (Ken. 32:24-30). Di dee Isaëli sëmbë bi o go a di Paamusi Köndë, nöö de bi musu aba di Joodan Lio. Di dee mindima buta futu a di wata, nëën ufö de ku dee Isaëli sëmbë bi sa aba di Lio (Jos. 3:14-16). I sa lei soni a dinima u Jehovah u di ten aki tu di bi futoou Jehovah, söseei di bi mbei möiti u de du möön soni da dëën. w21.08 bld. 29-30 pal. 12-14

Un dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi un sabi unfa un bi ta du soni a di ten di pasa. Ma di di juu bi dou fuun tooka soni, hën un tooka soni. Un dee gaansëmbë dee an dopu sö longi jeti, sa heepi tu. Dee njönkuwan o wai seei u jei dee woto fuunu. Ee un ta lei wotowan dee soni dee un sabi, nöö Jehovah o mbei un feni gaan bunu (Luk. 6:38). Te un dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi ta mbei möiti fuun ko dë mati ku dee möön njönkuwan, nöö woon sa ta heepi unuseei (Lom. 1:12). Un tuu abi wan soni di un sa du da di wotowan. Dee gaansëmbë abi köni ku öndöfeni u di libi. Dee möön njönkuwan abi kaakiti. Te njönkuwan ku gaansëmbë tuu ta wooko makandi kuma mati, nöö de ta tja gafa ko da Jehovah. Boiti di dë, di soni dë ta tja wini ko da wotowan a di kemeente. w21.09 bld. 8 pal. 3; 13 pal. 17-18

Faandi mbei di fasi fa de bi kii Jesosi bi toobi sömëni Dju? Di dëdë di Jesosi dëdë a di posu, bi mbei de bi si ën kuma wan hogiduma, ma de an bi si ën kuma di Mësiasi (Deto. 21:22, 23). Dee Dju dee an bi ta biibi Jesosi, an bi ta si taa Jesosi an bi du na wan hogi, söseei taa sëmbë bi kuutu ën a wan föutu fasi. Dee sëmbë dee bi kuutu Jesosi, an bi ta booko de hedi ku di kuutu di de musu kuutu soni a wan leti fasi. Dee kuutuma u di gaan kuutuwosu u dee Dju, bi ko makandi hesihesi u kuutu Jesosi, nöö de an bi hoi dee wëti di de bi musu hoi te de musu kuutu wan sëmbë (Luk. 22:54; Joh. 18:24). De an bi kuutu soni a wan bunu fasi, söseei deseei bi „ta suku föutu nëën nöömö fu de feni tja go konda da dee lanti u Loomë dee ta tii di köndë, be gaan lanti sa piki taa a musu dëdë” (Mat. 26:59; Maik. 14:55-64). Nöö baka di Jesosi bi weki ko a libi baka, hën dee seei kuutuma aki bi paka wantu Loomë sodati dee bi ta luku di geebi u Jesosi, „wan gaan möni”, u de an taki unfa a waka taa soni fëën an bi dë a di geebi dendu.​—Mat. 28:11-15. w21.05 bld. 11 pal. 12-13

Hiniwan juu Jehovah sa poi di hogi goonliba aki. Ma u ta feni wini u di a ta hoi pasensi. Buta pakisei a di woto aki. Hii dee bakamii u Adam ku Eva tuu ta abi zöndu te de pai de. Ma tökuseei Jehovah lobi de, nöö a ta booko hën hedi ku de, söseei a paamusi u taa a o poi di hogi goonliba aki kaba a sösö (1 Joh. 4:19). A buta wan daka ka a o puu hii dee soni dee ta mbei libisëmbë ta tja sitaafu. Di lobi di Jehovah abi ta heepi ën faa hoi dou. Di soni dë musu da u taanga fu useei hoi dou makandi ku ën. Jehovah da di möön bunu sëmbë di u sa djeesi a di hoi di a ta hoi dou. Jesosi seei bi hoi dou kuma hën Tata. Di Jesosi bi ko dë kuma wan libisëmbë a goonliba aki, nöö a bi ta hoi dou hii fa sëmbë bi ta fan hogi ku ën ta dëën sen, söseei hii fa de bi pekëën a wan posu fuu hedi (Heb. 12:2, 3). A musu u dë sö taa di hoi di Jehovah ta hoi dou, hën bi da Jesosi taanga fu hënseei hoi dou. Di soni dë sa da u taanga fuu hoi dou tu. w21.07 bld. 12-13 pal. 15-17

Di Tata fuu di dë a liba ala ta da u paadon hiniwan daka (Ps. 103:10-14). Dee bakama u Jesosi bi dë zöndu libisëmbë, nöö Jesosi bi ta da de paadon. Jesosi bi dë kabakaba u dëdë da u, sö taa Gadu sa ta da u paadon u dee zöndu fuu (1 Joh. 2:1, 2). U ta ko lobi dee baaa ku dee sisa fuu möön gaanfa te u ta da de „paadon” (Ef. 4:32). So juu a sa ta taanga da u fuu da wotowan paadon. Fëën mbei u musu mbei taanga möiti fuu sa ta du di soni aki. Wan sisa bi taki taa wan woto u Di Hei Wakitimawosu bi heepi ën faa da wotowan paadon ku hii hën hati. Di në u di woto dë da „Gi makandra pardon nanga un heri ati”. Di sisa aki bi taki taa: „Di woto bi taki taa te i ta da sëmbë paadon, nöö an kë taki taa i feni di soni di de du u bunu, nasö taa i musu du kuma di soni di de du an hati i. Ma te i ta da sëmbë paadon, nöö a kë taki taa ja ta hoi de a bëë möön, nöö i ta mbei möiti fii dë bööböö.” Te u ta da dee baaa ku dee sisa fuu paadon, nöö u ta lei taa u lobi de, söseei taa u ta djeesi Jehovah, di Tata fuu. w21.09 bld. 23-24 pal. 15-16

Jesosi bi lobi di tuutuu lei. Di tuutuu lei da di lei u Gadu ku dee soni di Gadu o du da u. Di fasi fa Jesosi bi ta libi bi lei taa a bi ta biibi dee soni dee a bi ta lei, nöö a bi ta konda soni u di lei aki da woto sëmbë (Joh. 18:37). Dee tuutuu bakama u Jesosi lobi di tuutuu lei tu (Joh. 4:23). Apösutu Petuisi bi taki taa di Keesitu biibi da dee „bumbuu lei u Gadu dee a buta da u” (2 Pet. 2:2). U di dee fesiten Keesitu sëmbë bi lobi di tuutuu lei, mbei de an bi ta haika keiki lei, söseei de an bi ta haika sëmbë di bi ta ko ku di u deseei pakisei. De an bi ta hoi guwenti di an bi kai ku di tuutuu lei tu (Kol. 2:8). Wë a di ten aki, dee tuutuu Keesitu sëmbë ta mbei möiti u „waka a di pasi ta piki di lei u Masa Gadu”. Hii soni di de ta biibi kumutu a di Wöutu u Gadu, söseei de ta hoi dee wëti fëën (3 Joh. 3, 4). Dee Jehovah Kotoigi an ta taki taa hii juu de ta fusutan hii soni di sikifi a di Bëibel. A bi pasa taa de bi mbei föutu a di fasi fa de bi fusutan wan Bëibel lei, söseei a di fasi fa de bi seeka soni a di kemeente. Di de ko fusutan di soni möön bunu, hën de tooka soni ka de bi musu tooka. w21.10 bld. 21-22 pal. 11-12

Leti kumafa dee peni di bi lomboto wan foto na awooten bi ta tjubi dee sëmbë u di foto, sö nöö di bunuhati u Jehovah lomboto u. A ta tjubi u da soni di bi o sa poi di dë di u ku ën dë mati. Na di dë nöö, di bunuhati u Jehovah ta mbei a ta hai u ko nëën (Jel. 31:3). Di psalöm sikifima Dafiti bi taki wan woto soni tu di ta lei u unfa Gadu ta tjubi dee sëmbë fëën. A bi sikifi taa: „Gadu da wan kuun ka mi sa kule go tjubi. A dë wan Gadu di ta lei mi bunuhati.” Söseei Dafiti bi taki u Jehovah taa: „Hën ta lei mi bunuhati, a dë wan taanga foto da mi, mi sa kule go tjubi nëën biga an dë wan kamian di ta da fëëë. A ta tjubi mi, a ta tapa hogi da mi, nöö nëën mi ta kule go tjubi” (Ps. 59:17; 144:2). Faandi mbei Dafiti bi taki taa di bunuhati u Jehovah dë kuma wan tjubi kamian, söseei taa a dë kuma wan taanga foto? Wë an abi naasë u goonliba u dë, solanga u dë dinima u Jehovah, a o ta tjubi u u di a o da u hii soni di u abi fanöudu sö taa u ku ën sa dë mati go dou. w21.11 bld. 6 pal. 14-15

Di Jesosi ku dee bakama fëën bi nango a wan kamian ku boto, hën di wata bigi seki gaanfa. Jesosi bi tei di soni di pasa dë u heepi de u de si taa de musu ko abi möön biibi (Mat 8:23-26). Di wata bi ta seki sö tee taa a bi ta ko a di boto dendu, ma di ten dë Jesosi bi ta duumi seei piii. Dee bakama bi ta fëëë te na soni, hën de weki Jesosi faa heepi de. Hën a hakisi de taa: „Womi, andi un ta fëëë sö u du? Piki nöö di biibi fuunu piki sö nö?” I dë ku wan gaan „fuka” nöunöu ö? Kandë i dë ku wan fuka u di gaan ventu nasö gaan wata ko a di pisiwata ka i ta dë. Nasö kandë wan fuka miti i di dë kuma wan gaan ventu. Kandë i dë ku wan suwaki di ta mbei i fii bookosaka, nöö ja saandi i musu du. Kandë joo ta booko i hedi so juu, ma na mbei dee bookohedi fii mbei taa ja ta futoou Jehovah möön. Mbei möiti fii ta begi ën fajafaja fii ku ën sa ko dë möön gaan mati. Kai pakisei a dee fasi fa Jehovah bi heepi i kaa, sö taa di biibi fii sa ko möön taanga (Ps. 77:11). I sa dë seiki taa nöiti a o go disa i. w21.11 bld. 22 pal. 7, 10

Wan sëmbë sa pakisei taa ee an ta tei woto sëmbë soni, nöö hën da a ta hoi di wëti dë kaa. Ma hii fa a sa dë sö, tökuseei a sa pasa taa a sa fufuu a wan woto fasi. Wan sëmbë di ta sei soni di ta wooko ku wan wegi nasö wan woto soni di an dë soifi, ta fufuu. Leifitiki 19 ta taki unfa fufuu nama ku di ganjan di wan seisonima ta ganjan wotowan. Di vers dë ta taki taa: „Wan musu ganjan wotowan.” Fëën mbei u sa taki taa ee wan seisonima ta ganjan wotowan, nöö hën da a ta fufuu. Dee woto soni dee kai a di buku Leifitiki ta heepi u fuu ko fusutan unfa u musu libi ku di u aiti wëti, di bi ta taki taa wa musu fufuu. U sa feni wini fëën, te u ta buta pakisei a di fasi fa Jehovah ta si fufuu, nasö di ganjan di wan sëmbë ta ganjan wotowan. Wë u sa hakisi useei dee soni aki: ’Wan soni dë a mi libi di mi musu tooka te mi luku Leifitiki 19:11-13 ö? Soni dë di mi musu tooka a di fasi fa mi ta du wooko soni nasö möni soni ö?’ w21.12 bld. 9-10 pal. 6-8

Te i ta begi Jehovah, nöö pakisei dee föutu dee i bi du a di daka dendu, nöö i hakisi ën paadon u de. Ma an dë u taki taa ee i du wan gaan zöndu, nöö i musu go a dee gaanwomi u de heepi i. Dee gaanwomi o haika andi i abi u taki, nöö de o heepi i ku di Wöutu u Gadu. De o begi makandi ku i, nöö de o hakisi Jehovah faa wooko ku di lusupaima u mbei i kisi iseei (Jak. 5:14-16). Wan soni di sa heepi i tu hën da te i ta pakisei fundu u soni u di lusupaima. Kandë a ta hati i tu, te i ta pakisei unfa di Womi Mii u Gadu bi tja sitaafu. Ma möön i ta pakisei fundu u di lusupaima di Jesosi ko paka da u, möön joo ko lobi hën ku hën Tata. Hiniwan jaa te u nango mëni di dëdë u Jesosi, söseei te u ta kai sëmbë u de ko mëni di dëdë fëën ku u, u ta lei taa u ta tei di lusupaima u bigi. Wan gaandi wë i si Jehovah da u fuu sa lei wotowan soni u di Womi Mii fëën! w21.04 bld. 18-19 pal. 13-16

Luku andi Jesosi bi du di sömëni sëmbë bi ko miti ën a wan kuun kamian. Hii di ndeti Jesosi bi begi. A musu u dë sö taa a bi wei gaanfa seei, ma di a si dee sëmbë, hën tjali u de kisi ën, u di so u de bi pooti, söseei so u de bi dë ku suwaki. Na kula nöö a bi kula dee sëmbë, ma a bi hoi wan taki di bi da de taanga seei. Di taki dë da di taki di a bi hoi a di kuun liba (Luk. 6:12-20). Jesosi bi lo’ u tei di ten fëën tu u heepi wotowan. Pakisei unfa Jesosi bi fii di a bi jei taa de bi kii hën mati Johanisi di Dopuma. Di Bëibel ta taki taa: „Nöö fa Masa Jesosi jei di buka dë [nöö a bigi dëën tee]. Nöö hën a kumutu naandë, hën a subi a boto, u ku ën, hën u koti wata go a di oto së banda ala. Biga a bi kë fuu dë u wanwan pii ufö” (Mat. 14:10-13). Ma wanlö hia sëmbë bi go ta wakiti ën a di kamian ufö a dou (Maik. 6:31-33). A bi si taa de bi kë ko sabi soni u Gadu gaanfa seei, hën a bigi lei de soni wantewante.​—Luk. 9:10, 11. w22.02 bld. 21 pal. 4, 6

Andi u musu du ee hën u ko fusutan taa u du wan soni di hati wan baaa nasö wan sisa fuu? Wë u musu begi Jehovah fajafaja. U sa hakisi ën faa heepi u fuu du soni di sa mbei u ku di baaa nasö di sisa fuu sa ko dë bunu baka. U musu tei ten fuu öndösuku useei tu. U sa hakisi useei dee soni aki: ’Mi dë kabakaba u saka miseei u mi go hakisi di wotowan u mi paadon, sö taa mi ku ën sa ko dë bunu baka u? Unfa Jehovah ku Jesosi o fii te mi go a di baaa nasö di sisa u mi u mi ku ën sa ko dë bunu baka?’ Te u ta pakisei dee soni aki, nöö de sa heepi u fuu go a di wotowan fuu sö taa u ku de sa ko ta libi fiifii baka. Te woo go a wan baaa nasö a wan sisa fuu seeka wan taki, nöö u musu abi sakafasi (Ef. 4:2, 3). Te woo go fan ku di wotowan fuu, nöö u musu go ku di pakisei taa u ku di sëmbë musu ko dë bunu baka. Hoi a pakisei taa di libi di i ku dee baaa ku dee sisa fii musu ta libi fiifii ku unuseei möön dë fanöudu. Aan toobi ee i abi leti nasö ee di wotowan fii hën abi leti.​—1 Kol. 6:7. w21.12 bld. 26 pal. 13-16

Jesosi bi ta tjali gaanfa seei u di a bi sabi taa gaansë u dee sëmbë an bi o tei di bosikopu u di Könuköndë ku wai. Te u kaba fëën, Jelusalen bi o booko, nöö de bi o tja hii dee sëmbë dee bi o fika a libi go a katibo (Luk. 21:20-24). A dë wan tjali soni seei u si taa soni bi pasa kumafa Jesosi bi taki. Gaansë u dee sëmbë an bi haikëën. Dee sëmbë u di pisiwata ka i ta peleiki ta haika di bosikopu u di Könuköndë u? Ee wan tu sëmbë nöö ta haika di bosikopu u di Könuköndë di i ta tja go da de, nöö andi i sa lei a di këë di Jesosi bi këë? Jehovah ta booko hën hedi ku sëmbë. Di këë di Jesosi bi këë ta heepi u fuu si unfa Jehovah ta booko hën hedi ku sëmbë tjika. „An kë u na wan sëmbë lasi go kaba a sösö, ma a kë taa hii sëmbë musu bia de libi ko nëën” (2 Pet. 3:9). A di ten aki u ta lei taa u lobi wotowan te u ta mbei möiti nöömö sö taa di bunu buka sa dou de hati.​—Mat. 22:39. w22.01 bld. 16 pal. 10-12

Di biibi fii o ko möön taanga, te i ta kai pakisei a dee soni dee Jehovah du da dee sëmbë fëën, söseei a dee soni dee a du da i. Joo ko möön lobi Jehovah, nöö di soni aki da di möön fanöudu soni. Lobi da di soni di o möön heepi i fii ta piki Jehovah buka, fii ta du soni di a lobi, söseei fii sa hoi dou te fuka ta miti i (Mat. 22:37-39; 1 Kol. 13:4, 7; 1 Joh. 5:3). Na wan soni dë di waiti möön di dë di u ku Jehovah dë gaan mati (Ps. 63:1-7). Hoi a pakisei taa di begi di i ta begi, di lei di i ta lei soni u Bëibel, ku di kai di i ta kai pakisei a dee soni dee i ta lei, da wan fasi fa i ta dini Jehovah. Suku piii kamian ka joo sa ta du soni di ta mbei i ta dë makandi ku Jehovah. Na mbei soni puu i pakisei a dee soni dee i ta du. Te joo du soni di nama ku di dini u Jehovah, nöö hakisi Jehovah faa heepi i fii sa buta hii i pakisei a dee soni dë. Ee i ta wooko ku di ten fii a wan bunu fasi nöunöu kaa, nöö Jehovah o mbei i libi u teego a di njunjun goonliba.​—Maik. 4:24. w22.01 bld. 30-31 pal. 18-20

Dee soni dee u ta pakisei de u ta du. Fëën mbei Jesosi bi taki taa u musu köni ku dee soni dee u ta pakisei, u di de sa mbei u go du gaan zöndu (Mat. 5:21, 22, 28, 29). An dë u taki taa u ta kë du soni di sa mbei di Tata fuu wai ku u. Fëën mbei ee a ko pasa taa u pakisei wan soni di an bunu, nöö wantewante u musu mbei möiti u puu di taku pakisei dë. Jesosi bi taki taa: „Dee soni dee i ta puu a i buka ta taki, nöö na kaba u de di dë e. Biga a i hati de ta kumutu” (Mat. 15:18). Dee soni dee u ta taki ta lei un pei sëmbë u dë tuutuu. Fëën mbei a bunu fii hakisi iseei taa: ’Mi ta mbei möiti u taki di tuu hii juu, hii fa di soni dë sa mbei soni miti mi ö? Mi ta mbei möiti u ma du soni di sa mbei wan sëmbë fii kuma mi kë ën, hii fa mi tööu kaa u? Mi ta wai pasi da woto di nama ku fanafiti soni ö? Mi ta piki a wan saapi fasi te wan sëmbë du wan soni di mbei hati u mi boonu ö?’ Wë dee hakisi aki sa heepi i. Te i ta mbei möiti fu ja kosi sëmbë möön, fu ja mindi soni möön, söseei fu ja taki fanafiti soni möön, nöö an o taanga da i fii tapa ku dee awoo fasi dee i bi abi. w22.03 bld. 5 pal. 12-14

Dee sëmbë dee ta suku lai nango möön hesi a fesi a di biibi, möön dee sëmbë dee an ta suku. Fëën mbei a bunu fii go suku lai. Na un ten u sa suku lai a dee baaa ku dee sisa fuu? Wë kandë wan sisa sa hakisi wan woto peleikima di abi öndöfeni u ko makandi ku ën u lei wan sëmbë soni u Bëibel, nöö bakaten a sa hakisi di peleikima andi a sa du faa sa ta lei sëmbë soni a wan möön bunu fasi. Nasö kandë wan sisa di an tööu kë bai soni u bisi, nöö a sa hakisi wan woto sisa di abi wan taanga biibi faa piki ën tuutuu unfa a ta si dee soni dee a kë bai. Nasö boo taa wan baaa ta hoi di fosu taki fëën. A sa hakisi wan woto baaa di sa’ u hoi taki faa haika unfa a ta hoi di taki fëën, sö taa di baaa sa dëën lai di sa heepi ën faa sa ta hoi taki a wan möön bunu fasi. Aluwasi ee wan baaa guwenti u hoi taki sömëni jaa longi seei, tökuseei a bi o bunu faa hakisi woto baaa di sa’ u hoi taki tu unfa de feni di fasi fa a ta hoi taki, nöö a musu tei di lai di de dëën.​—Nöng. 19:20. w22.02 bld. 13 pal. 15-17

Leti kumafa Jehovah bi lei Jesosi taa a lobi ën di a bi dë a goonliba aki, sö nöö a ta lei u taa a lobi u tu (Joh. 5:20). Jehovah bi heepi Jesosi faa bi sa abi wan taanga biibi go dou, a bi dëën taanga di a bi abi bookohedi, söseei a bi ta dëën dee soni dee a bi abi fanöudu faa sa libi. Jehovah bi piki di Womi Mii fëën taa a lobi ën, söseei a bi mbei a sabi taa libi fëën ta kai ku ën (Mat. 3:16, 17). Jesosi bi sabi taa hën Tata lobi ën, söseei taa an bi o disëën. A bi sabi tu taa hën Tata bi o ta heepi ën. Fëën mbei nöiti wan daka Jesosi bi fii kuma a dë hën wanwan. Leti kuma Jesosi, hii u tuu bi si sömëni pasi taa Jehovah lobi u. Pakisei di soni aki: Jehovah tei u ko dë mati fëën, a da u sömëni baaa ku sisa di ta du soni di ta mbei u fii bunu, söseei di ta da u taanga te u ta fii bookosaka (Joh. 6:44). Jehovah ta da u hii soni di u abi fanöudu fuu sa abi wan taanga biibi go dou. Söseei a ta heepi u fuu feni dee soni dee u abi fanöudu fuu sa libi (Mat. 6:31, 32). Te u ta pakisei unfa Jehovah lobi u tjika, nöö u ta ko lobi ën möön gaanfa. w21.09 bld. 22 pal. 8-9

Unfa di libi fii bi dë ufö i bi bigi lei soni u Bëibel ku dee Jehovah Kotoigi? Sömëni fuu an lo’ u pakisei di ten dë. Kandë u bi ta si soni kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta si soni. Nasö kandë u bi ko abi fasi di de abi. A kan tu taa a di ten dë ’u bi ta libi fuu a di goonliba aki nöö a kaba. Wa bi ta mëni Gadu seei’ (Ef. 2:12). Ma di i bigi lei soni u Bëibel, hën i bi ko fusutan taa i abi wan Tata a liba ala di lobi i gaanfa seei. I bi ko si tu taa ee i kë du soni di ta kai ku ën, söseei ee i kë dë wan sëmbë u di wosudendu fëën, nöö i musu tooka soni a di libi fii. I bi musu du soni di Jehovah taki taa da bunu soni, söseei i bi musu wai pasi da dee soni dee a taki taa an bunu (Ef. 5:3-5). U di Jehovah da di Sëmbë di mbei u, söseei u di hën da di Tata fuu, mbei hën musu taki unfa a kë u dee sëmbë u di wosudendu fëën musu ta tja deseei. Fëën mbei a taki taa ufö u dopu, u musu mbei möiti u ’tooka dee fasi dee u bi abi fosu, nöö u kaba ku dee soni dee u bi ta du’. w22.03 bld. 2 pal. 1-3

Dee woto sikapu ta wai te de ta si fa soni ta waka te de ta mëni di dëdë u Jesosi, söseei de ta kai pakisei a di gaan bunu di de o feni. De ta hangi u jei di taki di ta hoi te u ta mëni di dëdë u Jesosi. Di taki aki ta mbei de buta pakisei a di soni di Keesitu ku dee 144.000 sëmbë dee o tii makandi ku ën, o du a di pisiten u di Dusu Jaa Tii, da dee sëmbë dee ta hoi deseei a Gadu. Te di Könu u de Jesosi Keesitu o tii, nöö dee sëmbë dee o tii a liba ala o heepi ën mbei di goonliba ko toon wan paladëisi. Nöö dee sëmbë dee ta piki Gadu buka o ko dë sëmbë di an abi zöndu möön. Dee milionmilion woto sëmbë dee ta mëni di dëdë u Jesosi, ta wai gaanfa seei te de ta pakisei di ten ka so u dee tjabukama woto dee sikifi a Bëibel o pasa tuutuu. Wantu u dee tjabukama woto aki sikifi a Jesaaja 35:5, 6; 65:21-23; ku Akoalimbo 21:3, 4. Te de ta pakisei fa soni o dë da de ku dee sëmbë u de a di njunjun goonliba, nöö di biibi u de ta ko möön taanga, söseei de ta dë kabakaba u dini Jehovah go dou.​—Mat. 24:13; Gal. 6:9. w22.01 bld. 21 pal. 5-7

Andi da di lusupaima? A dë di paima di Jesosi paka, u toona bai dee soni dee Adam bi lasi (1 Kol. 15:22). Faandi mbei u bi abi di lusupaima fanöudu? U di di wëti di Jehovah bi da dee Isaëli sëmbë, bi dë taa ee wan sëmbë bi kii wan wotowan, nöö de bi musu toona kii ën baka. Di soni aki ta lei u taa Jehovah ta du soni a wan leti fasi (Ëki. 21:23,24). Adam bi ko dë wan zöndu libisëmbë. Fëën mbei Jesosi bi musu ko dëdë a goonliba aki kuma wan sëmbë di an abi zöndu, u soni sa pasa a wan leti fasi kumafa Jehovah kë (Lom. 5:17). Jesosi ko dë di „Teego Tata”, da hii sëmbë di ta biibi taa a ko dëdë paka di lusupaima da u (Jes. 9:6; Lom. 3:23, 24). Jesosi bi dë kabakaba u dëdë paka zöndu da u, u di a bi lobi hën Tata, söseei u di a bi lobi u (Joh. 14:31; 15:13). Di lobi aki mbei Jesosi bi dë kabakaba u du hii soni di hën Tata bi piki ën faa du. Jesosi bi du di soni aki u di a bi hoi hënseei u te a dëdë. Di soni dë mbei Jehovah bi sa du hii soni di a bi abi a pakisei faa du da libisëmbë ku di goonliba aki tuu. w21.04 bld. 14 pal. 2; bld. 16 pal. 3