Tanvuuwata-liba

Wë a sa dë sö taa Jesosi bi ta taki u dee Loomë sodati, dee bi peka hën maun ku hën futu a di posu. Hii fa de bi kuutu Jesosi a wan föutu fasi, tökuseei hati fëën an bi boonu, nöö an bi hoi dee sëmbë dee bi ta du ku ën a bëë (1 Pet. 2:23). Leti kuma Jesosi u musu ta dë kabakaba u da wotowan paadon (Kol. 3:13). Dee famii fuu, nasö woto sëmbë sa ta du ku u, u di de an ta fusutan di biibi fuu, söseei u di de an ta fusutan di fasi fa u ta libi. Kandë de ta mindi soni da u, kandë de ta da u sen a woto sëmbë dendu, kandë de ta poi dee buku fuu, nasö kandë de ta bë wojo da u taa de o du wan soni ku u, ee wa disa di biibi fuu. Ka fuu hoi de a bëë, nöö u sa hakisi Jehovah faa heepi de u de ko fusutan di tuutuu lei (Mat. 5:44, 45). Kandë a sa ta taanga da u fuu da wan sëmbë paadon so juu, möönmöön te di sëmbë dë du wan gaan hati soni ku u. Ma ee u ta hoi wotowan a bëë, nöö di soni dë o mbei u fii pen (Ps. 37:8). Te u ta da wotowan paadon, hën da wa ta da pasi u dee soni dee wotowan ta du ku u ta mbei u fii bookosaka, nasö ta mbei hati fuu ta dë boonuboonu.​—Ef. 4:31, 32. w21.04 bld. 8-9 pal. 3-4

De puu wan sëmbë fii a di kemeente u? Di soni dë sa hati i gaanfa seei! Pakisei unfa a bi o sa hati Jehovah tjika, di so u dee ëngëli fëën dee ku ën bi ta dë a liba ala bia baka dëën! (Jud. 6) Söseei pakisei unfa a bi sa hati ën tjika, di dee Isaëli sëmbë dee a bi lobi seei, bi ta pasa hën buka hiniwan juu (Ps. 78:41). I sa dë seiki taa a ta hati di Tata fuu di dë a liba ala tu te wan sëmbë di i lobi go disëën. A ta fusutan unfa a ta hati i tjika. A o lei i taa a ta fii da i, nöö a o da i kötöhati. Söseei a o heepi i fii sa hoi dou. Te wan njönkuwan go disa Jehovah, nöö hën mama ku hën tata ta bia ta hakisi deseei ee andi de bi sa du jeti, u heepi di mii u de faa bi sa fika a di tuutuu lei. Wan baaa bi taki taa: „Mi bi ta si kuma mi hën mbei di soni dë pasa. Ma bi sa ta duumi bunu a ndeti.” Wan sisa a di kemeente tu, nöö hënseei bi taki taa: „Kandë sömëni soni dë di ma bi du bunu. Mi bi ta fii kuma ma bi heepi di mii u mi tjika faa ko lobi Jehovah.” w21.09 bld. 26 pal. 1-2, 4

So sëmbë ta feni taa dee Jehovah Kotoigi an sa ta lei sëmbë soni u Bëibel, u di de an go a wan nëbai siköö di ta lei sëmbë keiki soni. Ma de musu mbei möiti u de ko sabi unfa soni dë tuutuu. Lukasi di bi dë wan sikifima u wan u dee fö buku dee ta taki soni u di libi u Jesosi, bi mbei di lö möiti dë. A bi mbei möiti faa ko sabi hii soni „finifini”. A bi kë u dee sëmbë dee bi o lesi dee soni dee a sikifi, ko sabi taa de „tuu dë tuutuu soni” (Luk. 1:1-4). Dee Dju dee bi ta libi a Belia bi dë kuma Lukasi. Di de jei di bunu buka u Jesosi, hën de go öndösuku dee Hebelejën buku, u de dë seiki taa dee soni di sëmbë bi piki de, dë tuutuu soni (Tjab. 17:11). Sö nöö sëmbë a di ten aki musu ta öndösuku soni u de ko sabi unfa soni dë tuutuu. De musu öndösuku dee soni di dee sëmbë u Gadu ta lei, nöö de wegi ën luku ku dee soni di sikifi a di Wöutu u Gadu. De musu öndösuku soni u di fasi fa dee sëmbë u Jehovah ta du soni a di ten aki tu. Te de ta öndösuku luku unfa soni dë tuutuu, nöö de an o mbei soni di sëmbë ta taki, tapa de u de an waka a Jesosi baka. w21.05 bld. 3 pal. 7-8

Wan sëmbë dë a di kemeente ka i dë di i bi o sa du soni makandi ku ën u? Ten o dë ka dee baaa ku sisa fuu o wai seei ee u du soni makandi ku de. A sa taanga da so baaa ku sisa u de dë makandi ku dee famii u de dee an ta dini Jehovah, te de ta hoi dee piizii daka dee nama ku poipoi biibi, nasö di sëmbë ta hoi a di köndë u de. Wotowan sa ta fii tjali seei te so daka dou, kuma di daka di wan sëmbë di de bi lobi seei lasi libi. Te u ta suku fasi fuu dë makandi ku dee baaa ku dee sisa dee abi dee lö bookohedi aki, nöö u ta lei de taa u ta ’mëni de ku hii u hati’ (Fil. 2:20). Sömëni soni dë di sa mbei wan Keesitu sëmbë sa ta fii taa a dë hën wanwan. Ma tökuseei, wa musu fëëkëtë taa Jehovah sabi tuutuu unfa u ta fii. A lo’ u wooko ku dee baaa ku dee sisa fuu, u da u dee soni dee u abi fanöudu (Mat. 12:48-50). U ta lei Jehovah taa u ta tei ën u bigi taa a seti di kemeente, te u ta mbei hii möiti u heepi dee baaa ku dee sisa fuu. Aluwasi fa u ta fii, tökuseei nöiti u dë u wanwan, u di hii juu Jehovah ta dë ku u. w21.06 bld. 13 pal. 18-20

Jesosi an bi fii bookosaka u di sëmbë an bi kë haika di buka di a bi ta tja, ma a bi ta peleiki go dou. Unfa a waka taa a bi sa peleiki go dou? A bi sabi taa dee sëmbë bi abi di tuutuu lei fanöudu, nöö a bi kë u hia sëmbë ko sabi soni u di Könuköndë u Gadu. A bi sabi tu taa so sëmbë di an bi kë haika, bi o kë haika bakaten. Luku andi bi pasa a di wosudendu ka de bi kiija Jesosi. Dii jaa ku hafu longi Jesosi bi du di peleikiwooko. Ma na wan u dee baaa fëën bi toon bakama fëën (Joh. 7:5). Ma di Gadu weki ën ko a libi baka, hën dee baaa fëën bi ko dë Keesitu sëmbë. (Tjab. 1:14). Wa sabi ambë o toon wan dinima u Jehovah. A ta tei möön ten a so sëmbë u de tei di tuutuu lei. Dee sëmbë dee an ta kë haika u seei, ta si di fasi fa u ta tja useei, nöö kandë de o bia „gafa Masa Gadu.” w21.05 bld. 18 pal. 17-18

Di Jesosi bi dë a goonliba aki, a bi piki dee bakama fëën u de du tu soni. A bi piki de u de paaja di bunu buka u di Könuköndë, nöö a bi lei de unfa de bi musu du ën (Luk. 8:1). Jesosi bi piki de andi de bi musu du te sëmbë bi kë haika di bunu buka u di Könuköndë, nasö te sëmbë an bi kë haikëën (Luk. 9:2-5). A bi taki tu taa dee bakama fëën bi o peleiki da sömëni sëmbë a sömëni kamian. Fëën mbei a bi taki taa di bunu buka bi o paaja te dou hii goonliba, ’be hii sëmbë jei’ (Mat. 24:14; Tjab. 1:8). Boiti di dë, a bi piki dee bakama fëën u de lei sëmbë u de du hii dee soni dee a piki de. Jesosi bi taki taa sëmbë bi o ta du di fanöudu wooko aki a di ten fuu aki jeti, söseei „u tee a kaba u di goonliba aki” (Mat. 28:18-20). Boiti di dë, Jesosi bi mbei Johanisi si wan wojolimbo sunjan, ka a bi lei gbelingbelin taa hii dee bakama fëën musu lei wotowan soni u Jehovah.​—Ako. 22:17. w21.07 bld. 2-3 pal. 3-4

Sömëni sëmbë a di ten aki ta fia libi ku wotowan. Wan sëmbë di ta bai soni ta sei sa kë fia ku woto sëmbë di ta du di wooko dë tu, nöö di soni dë sa mbei an o abi toobi u du soni di o hati wotowan nasö di sa mbei hogi miti de. Wan sëmbë di ta du sport sa da wan wotowan makei ku hënseei kë, u di a kë u dee sëmbë u di kulupu fëën wini wan pëë. Wan sëmbë di nango a siköö sa du soni a wan fasi di an fiti a wan exame, faa sa go a wan nëbai siköö. U kuma Keesitu sëmbë sabi taa de lö soni dë an bunu, u di de dë soni di ’di hati fuu ta manda u fuu du di an ta kai ku Gadu’ (Gal. 5:19-21). Ma tökuseei a sa pasa taa so baaa ku sisa sa ta da wotowan taanga u de fia ku wotowan, hii fa kandë de an pena sabi seei. A dë fanöudu u buta pakisei a di soni aki, biga di fasi u libi aki sa mbei taa wa ko ta libi fiifii ku useei möön.A bunu fuu taki soni u dinima u Jehovah u di ten di pasa, di an bi ta fia ku wotowan. w21.07 bld. 14 pal. 1-2

Te u abi bunuhati da sëmbë, nöö woo kë heepi dee sëmbë dee ta fii bookosaka. Baaa ku sisa a di ten aki, ta heepi wotowan a di kemeente di ta fii bookosaka. De lobi dee baaa ku dee sisa, nöö de dë kabakaba u du hiniwan soni u heepi de (Nöng. 12:25; 24:10). Apösutu Paulosu bi da u taanga fuu du di soni dë, di a bi taki taa: „Ee wan sëmbë lasihati, nöö un fan ku ën be a kisi kötöhati. Un musu heepi dee suwakiwan, söseei un musu hoi pasensi da hii sëmbë” (1 Tes. 5:14). A lo’ u pasa taa te i ta haika wan baaa nasö wan sisa di lasihati te a ta fan, söseei te i ta mbei a sabi taa i lobi ën, nöö a ta möön heepi ën. Jehovah ta tei ën u bigi te a ta si taa i ta heepi wan dinima fëën. Nöngö 19:17 taki taa: „Di sëmbë di ta du bunu da dee möfina sëmbë ta leni Jehovah wan soni, nöö a o toona paka di sëmbë dë da di bunu di a du.” w21.11 bld. 10 pal. 11-12

Andi u sa du nöunöu kaa u seeka useei da di ten di ta ko? U musu dë tifeedi ku dee soni dee u abi, söseei u musu ta si di dë di u ku Jehovah dë mati kuma di möön gaan soni da u. Möön u ko sabi di Gadu fuu, möön woo dë seiki taa a o sa tjubi u te Gögi u Magögi o ko feti ku u. Di tëkisi u tide ta heepi u fuu si faandi mbei Dafiti bi sa biibi taa Jehovah o heepi ën tuutuu. Hii juu Dafiti bi ta futoou Jehovah, nöö nöiti wan daka Jehovah dëën sen. Di Dafiti bi nango feti ku Goliati, hën a bi taki taa: „Tidetide seei Jehovah o mbei mi wini i” (1 Sam. 17:46). Bakaten di Dafiti bi ta wooko da Saulosu, hën Saulosu bi pooba sömëni pasi u kii ën. Ma „Jehovah bi dë ku Dafiti” (1 Sam. 18:12). U di Dafiti bi si unfa Jehovah bi ta heepi ën a dee ten dee pasa, mbei a bi dë seiki taa a bi o heepi ën ku dee fuka dee a bi abi. w22.01 bld. 6 pal. 14-15

Jehovah da wan Gadu di abi pasensi. Fëën mbei a hii soni di a ta du, a ta tei di ten di dë fanöudu, faa sa du di soni di a kë du. A ta du di soni aki faa sa tja gafa ko da di në fëën, söseei a ta du ën u mbei wotowan feni wini fëën. Pakisei fa Jehovah bi tei hën ten u seeka di goonliba da libisëmbë. Te di Bëibel ta taki u di soni dë, nöö a ta taki soni u di fasi fa a „bigi”, söseei a ta taki u di fasi fa Jehovah „maakëën”. Boiti di dë, a ta taki unfa Jehovah seti dee hukuhuku u di goonliba (Jöpu 38:5, 6). Na mbei nöö Jehovah bi mbei di goonliba nöö a kaba, ma a bi tei ten u buta pakisei a dee soni di a mbei (Ken. 1:10, 12). Pakisei unfa dee ëngëli bi fii di de si dee njunjun soni dee Jehovah mbei. Wë di soni aki bi mbei dee ëngëli bi wai seei. Wë andi u ta lei a di soni aki? A tei sömëni dusu jaa u Jehovah mbei di goonliba, dee teeja ku hii dee libilibi soni dee dë nëën. Ma di Jehovah bi luku hii dee soni dee a mbei, hën a bi taki taa „hii de tuu bunu seei”.​—Ken. 1:31. w21.08 bld. 9 pal. 6-7

A di woto di Jesosi bi konda, a bi taki soni u wan womi di bi ta seeka faa go a wan kamian. Ufö di womi go, hën a kai dee saafu fëën ko, hën a da de wanlö talënti u de mbei möni ku de. U di a bi sabi taa na hii dee saafu aki bi abi di wan seei köni, mbei a bi da wan u dee saafu feifi talënti, wan u de a da tu talënti, nöö di wotowan a da wan talënti. Di fosu saafu ku di u tu saafu bi wooko taanga u de sa mbei möön möni da di Masa u de. Ma di u dii saafu, an bi du na wan soni ku di talënti di de bi dëën, nöö hën di masa puu ën a wooko. Di u tu saafu bi fusutan di faantiwöutu di a bi abi, leti kumafa di fosu saafu bi fusutan di soni dë, nöö a bi wooko taanga da di masa fëën. Fëën mbei a bi sa wooko mbei möni tu toon möön hia möön fa di masa bi dëën. Wë di masa bi paka di saafu aki u di bunu fasi fa a bi wooko dëën. A bi gafa di saafu, söseei a bi dëën möön faantiwöutu! w21.08 bld. 21 pal. 7; bld. 22 pal. 9-10

Jehovah ta hoi pasensi da u a dee lasiti daka aki. An kë u na wan kodo sëmbë seei musu lasi de libi (2 Pet. 3:9). A ta da hii sëmbë di okasi u de bia de libi. Ma Jehovah an o hoi pasensi u nöömö. Dee hogi dee bi miti di Falao u di ten u Mosesi, o miti dee sëmbë dee an o tei di së u di Könuköndë u Gadu möönsö. Jehovah bi piki Falao taa: „Nöunöu kaa mi sa tëndë maun, nöö mi mbei i ku dee sëmbë fii tuu kisi wan taku siki, söseei mi sa puu hii unu tuu a goonliba. Ma mi mbei i fika a libi sö taa i sa si unfa mi abi makiti tjika, söseei u mbei sëmbë a hii së u goonliba ko sabi mi në” (Ëki. 9:15, 16). Hii dee nasiön u goonliba musu ko sabi taa Jehovah da di wan kodo tuutuu Gadu (Eze. 38:23). Di seki di di tëkisi u tide ta taki fëën kë taki taa Jehovah o kii hii dee sëmbë dee an kë tei taa hën abi di leti u tii, leti kumafa a bi pasa ku Falao. w21.09 bld. 18-19 pal. 17-18

A bi hati i di de bi puu wan sëmbë di i lobi a di kemeente u? Ma andi i sa du ee a ta djei kuma sëmbë a di kemeente ta taki soni di ta mbei i ta möön tjali? Fuu taki ën kumafa a dë, nöö na hii sëmbë o sa piki u soni di ta kai ku u hiniwan juu (Jak. 3:2). Hii u tuu da zöndu libisëmbë. Fëën mbei an ta bigi da u te u ta si taa so sëmbë an ta saandi de musu taki, söseei an ta bigi da u te u ta si taa de taki wan soni di de an bi kë taki. Na fëëkëtë di soni di apösutu Paulosu bi taki. A bi taki taa: „Un musu hoi pasensi da unuseei ta da unuseei paadon ku hii unu hati, aluwasi un feni taa wan wotowan du wan soni di hati unu” (Kol. 3:13). I musu ta heepi dee baaa ku dee sisa di de puu wan sëmbë u de a di kemeente. A dë fanöudu seei fii ta da de taanga, söseei fii ta lei de taa i lobi de, möönmöön a di pisiten dë (Heb. 10:24, 25). So juu a ta pasa taa dee famii u wan sëmbë di de puu a di kemeente, ta fii taa wotowan an ta nama ku de sö möön kuma fosu. Nöö a ta dë sö da de kuma de puu de a di kemeente tu. Wa kë taa de musu fii sö! Dee njönkuwan di de mama ku de tata an ta dini Jehovah möön, abi taanga fanöudu. w21.09 bld. 29 pal. 13-14; bld. 30 pal. 16

Te wan gaansëmbë ku wan njönkuwan ta fan, nöö hii de tuu ta feni wini u di fan dë (Lom. 1:12). Un dee njönkuwan, woon ko möön si fa Jehovah ta heepi dee dinima fëën dee ta hoi deseei nëën. Nöö dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi o ta fii bunu seei, te de o ta toona mëni dee gaan bunu di Jehovah bi mbei de feni. Möön dee jaa ta pasa, möön wan sëmbë ta ko gaandi. Ma di sëmbë di ta hoi hënseei a Jehovah, ta ko möön hanse daka fu daka (1 Tes. 1:2, 3). Faandi mbei u sa taki sö? U di dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi, bi da Gadu pasi faa mbei de ko toon möön bunu sëmbë. Fëën mbei boo mbei möiti fuu ko sabi dee baaa ku dee sisa aki möön bunu, boo lei taa u ta lesipeki de, söseei boo lei soni a de! Dee sëmbë u di kemeente ta ko abi wan möön taanga biibi te dee njönkuwan ta lesipeki dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi, söseei te dee baaa ku dee sisa dë ta lesipeki dee möön njönkuwan. w21.09 bld. 7 pal. 15-18

U musu mbei hii möiti fu wa ta kuutu sëmbë a wan hogi fasi, ma fuu „abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei” leti kuma di Gadu fuu (Ef. 2:4). Te u abi tjalihati u woto sëmbë, nöö an dë wan fii nöö di u abi, ma a ta dë u si a di fasi fa u ta du soni u heepi de. Hii u tuu sa heepi sëmbë a u wosudendu, a di kemeente, söseei sëmbë a di pisiwata ka u ta libi. Woo si taa sömëni fasi dë fa u sa lei taa u abi tjalihati u sëmbë. Kandë u sabi wan sëmbë di abi kötöhati fanöudu. Wë u sa heepi ën ku soni u njan nasö ku woto soni di a abi fanöudu. Kandë wan Keesitu sëmbë di toona ko a di kemeente abi wan mati fanöudu u dëën taanga. Nasö u sa konda di bunu buka da wan sëmbë u dëën kötöhati (Jöpu 29:12, 13; Lom. 10:14,15; Jak. 1:27). Te u ta buta pakisei a sëmbë, nöö woo si taa sömëni fasi dë u lei taa u abi tjalihati u wotowan. Te u ta lei taa u abi tjalihati u sëmbë, nöö di Tata fuu a liba ala di „abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei” o ta wai ku u! w21.10 bld. 13 pal. 20-22

A Psalöm 23, Dafiti ta taki u soni di o dë u nöömö. A bi taki u soni di dë fanöudu tuutuu. A bi taki u dee bunu soni dee Jehovah mbei a feni, u di a bi ta si Jehovah kuma di Sikapuma fëën. Jehovah bi tja Dafiti a di pasi ka leti libi dë, nöö a bi ta dë ku Dafiti te soni bi ta waka bunu dëën ku te soni an bi ta waka bunu dëën. Dafiti bi sabi taa te a bi o ta waka a di pasi u Jehovah, nöö fuka bi o miti ën. A bi sabi taa so juu a bi o ta fii bookosaka, söseei taa a bi o abi felantima. Ma u di Jehovah bi dë di Sikapuma fëën, mbei an bi ta fëëë. Na un fasi Dafiti an bi makei na wan soni? Wë a bi abi hii soni di a bi abi fanöudu faa bi sa dë gaan mati u Jehovah go dou. An bi ta suku u abi hia soni ufö a bi sa dë waiwai. Dafiti bi dë tifeedi ku dee soni dee Jehovah bi ta dëën. A bi bunu dëën kaa fa Jehovah bi ta mbei soni waka bunu dëën, söseei fa a bi ta tjubi ën. Dee soni dee Dafiti bi taki ta mbei u si taa a dë fanöudu fuu si gudu a di soifi fasi. w22.01 bld. 3-4 pal. 5-7

Di dee dinima u Jehovah fu awooten bi ta peleiki, nöö so sëmbë an bi ta kë haika de. Sömëni jaa longi „Noa bi ta konda da sëmbë fa de bi musu libi bunu a Gadu wojo” (2 Pet. 2:5). Wë u sa dë seiki taa Noa bi kë u dee sëmbë haikëën, ma Jehovah an bi taki taa di soni dë bi o pasa sö. Di Gadu bi piki Noa faa mbei di ark, hën a piki ën taa: „I musu go a di ark dendu, ju ku dee womi mii fii, ju mujëë ku dee mujëë u dee womi mii fii” (Ken. 6:18). Söseei di Jehovah bi piki ën unfa di ark bi musu bigi tjika, nöö kandë Noa bi ko fusutan taa hia sëmbë an bi o haikëën, u di kamian an bi o dë a di boto da de (Ken. 6:15). Wë kumafa u sabi, nöö na wan sëmbë bi haika Noa (Ken. 7:7). Jehovah bi si kuma Noa an bi du di peleikiwooko bunu tjika u? Na seei! Jehovah bi ta wai ku Noa, u di Noa bi du di soni di a bi piki ën faa du.​—Ken. 6:22. w21.10 bld. 26 pal. 10-11

I sa fusutan unfa Luti bi sa fii di a bi jei di soni dë! Luti bi du hii soni di a bi sa du u heepi Naomi. Luti bi këë makandi ku ën, a bi dëën kötöhati, söseei a bi waka sömëni daka longi makandi ku Naomi. Ma hii fa Luti bi du hii dee soni aki, tökuseei Naomi taa: „Jehovah mbei mi toona ko baka ku sösö maun.” A bi djei kuma Naomi an bi tei di heepi di Luti bi heepi ën u bigi. Biga Luti bi dë makandi ku Naomi di a bi taki di soni dë. Kandë di soni dë bi hati Luti! Ma tökuseei an bia baka da Naomi (Luti 1:3-18). A sa pasa taa wan sisa di lasihati taki wan soni di ta hati u, hii fa sömëni pasi u bi du soni u heepi ën. Ma wa musu si kuma di sisa abi ën ku u. Wa o bia baka da di sisa fuu, ma woo ta hakisi Jehovah faa heepi u fuu sa dëën kötöhati (Nöng. 17:17). Kandë bigibigi wan sisa an o kë u sëmbë heepi ën, hii fa a abi heepi fanöudu. Ma u di u abi bunuhati da sëmbë, mbei woo du hii soni di u sa du u heepi di sisa go dou.​—Gal. 6:2. w21.11 bld. 11 pal. 17-19

Te di Bëibel ta taki u di wöutu „santa”, nöö a ta taki u di fasi fa u musu libi ku di fasi fa u musu ta dini Gadu. Di wöutu aki sa kë taki tu taa wan sëmbë ta dini Gadu a wan apaiti fasi. Fuu musu taki ën sö, nöö woo sa ko dë sëmbë di santa te u ta libi a wan limbo fasi, te u ta dini Jehovah kumafa a kë, söseei te u ku Jehovah dë gaan mati. A ta bigi da u taa hii fa u abi zöndu, tökuseei Jehovah kë fuu ku ën ko dë gaan mati hii fa hën da di möön santa Sëmbë u hii di mundu. Jehovah santa a hii futu. U ta ko fusutan di soni aki te u luku di soni di dee selafu-ëngëli di dë zuntu u di könubangi u Jehovah, bi ta taki. So u de bi taki taa: „Jehovah di ta tii liba ala dë santa, santa, santa” (Jes. 6:3). Ee dee ëngëli aki an bi dë santa, nöö de an bi o sa dë gaan mati ku di santa Gadu u de. Dee ëngëli dë santa tu. w21.12 bld. 3 pal. 4-5

Njönku sëmbë ta hakisi deseei andi da di möön bunu fasi fa de sa libi. Dee siköö mësitë ku dee famii u de di an ta dini Jehovah, sa da de taanga u de go a gaan hei siköö sö taa de sa feni wan bunu wooko ka de o ta feni gaan hia möni. Nöö ee de du di soni aki, nöö a sa tei gaan hia ten u de. Ma dee gaan sëmbë u de ku dee baaa ku sisa a di kemeente, sa da dee njönkuwan aki taanga tu u de wooko da Jehovah hii de libi longi. Andi sa heepi wan njönkuwan di ta dini Jehovah faa du di möön bunu soni ku hën libi? A o feni bunu te a lesi Efeise 5:15-17, nöö a kai pakisei nëën. Baka te wan njönkuwan lesi dee vers aki, nöö a sa hakisi hënseei taa: ’Andi da di soni di „[Jehovah] kë”? Andi o kai ku ën? Andi mi musu du u lei taa mi ta wooko ku di ten u mi a wan köni fasi?’ Hoi a pakisei taa „u dë a wan gaan hogi ten”, nöö di goonliba di Saatan ta tii aki an o dë möön. w22.01 bld. 27 pal. 5

Na un ten Jakobosi bi ko toon wan bakama u Jesosi? Wë baka di Jesosi weki ko a libi baka, hën „a ko a Jakobosi be a si ën tu. Nöö hën a toona go a dee tjabukama fëën möön” (1 Kol. 15:7). Di miti di Jesosi ku Jakobosi miti aki mbei a bia libi. A bi dë a di södö a wan wosu a Jelusalen tu, di daka di dee apösutu bi dë ta wakiti u u Gadu da de di santa jeje (Tjab. 1:13, 14). Bakaten, Jakobosi bi abi di gaandi u dë wan u dee baaa di bi dë a di Tii Kulupu u di ten ala (Tjab. 15:6, 13-22; Gal. 2:9). Ufö di jaa 62 baka Keesitu, di santa jeje bi mbei a sikifi wan biifi da dee salufu Keesitu sëmbë. A di ten aki u tuu ta feni wini u di biifi dë jeti, aluwasi ee woo go libi a liba ala nasö ee woo libi a goonliba aki (Jak. 1:1). Wan womi di bi ta libi a di pisiten u dee fesiten Keesitu sëmbë, di bi ta sikifi fesiten soni, bi taki taa di Gaan Mindima de kai Ananiasi di Pikiwan, hën bi manda sëmbë u de kii Jakobosi. Ma Jakobosi bi hoi dou a di biibi u te a dëdë, nöö a o feni di paka fëën a liba ala. w22.01 bld. 8 pal. 3; bld. 9 pal. 5

Wan soni di u sa lei a di daka wöutu u tide, hën da wa musu ta dë ku di mëni taa Jehovah o tjubi u da soni ka u musu lei taa u ta hoi useei nëën. Leti kumafa Jesosi bi musu hoi hënseei a Jehovah u te a dëdë, sö nöö useei musu dë kabakaba u lei taa u ta hoi useei a Jehovah, aluwasi u musu dëdë seei (Mat. 16:24, 25). Wë u sa dë seiki taa Jehovah an o da pasi u wan tesi ko a u, di wa sa tja (1 Kol. 10:13). Wan woto soni di u sa lei, hën da leti kuma Jesosi, sëmbë sa du ku u, hii fa wa du na wan soni (1 Pet. 2:19, 20). Sëmbë an ta du ku u, u di u ta du wan soni di an bunu. Ma de ta du ku u, u di wa dë ku de a wan së, söseei de ta du ku u, u di u ta konda soni u di tuutuu lei da wotowan (Joh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16). Jesosi bi fusutan faandi mbei Jehovah bi da pasi u sëmbë du ku ën. So juu dinima u Jehovah di ta hoi deseei nëën, ta hakisi deseei ee faandi mbei Jehovah da pasi u so soni miti de (Hab. 1:3). Jehovah da wan Gadu di abi tjalihati, söseei a abi pasensi. A ta fusutan taa de lö sëmbë aki abi kötöhati fanöudu, ma na taa biibi de an abi.​—2 Kol. 1:3, 4. w21.04 bld. 11 pal. 9-10

Jehovah o wai ku di fasi fa u ta dini ën ee u ta du soni di ta kai ku ën, ee u lobi ën, söseei ee u ta lesipeki ën. U sabi taa a fiti fuu dini Jehovah, fëën mbei u kë dini ën a di möön bunu fasi di u sa dini ën. Wan fasi fa u ta dini Jehovah, da te u ta begi ën. Di Bëibel ta taki taa dee begi fuu dë kuma sumëësuti soni di sëmbë bi ta tjuma da Gadu a di Wosu fëën. Dee soni aki bi ta sumëësuti da Jehovah, nöö de bi ta mbei a ta piizii tu. Wë sö nöö dee begi fuu „ta dëën piizii” tu (Nöng. 15:8; Deto. 33:10). U sa dë seiki taa Jehovah ta fii piizii te u ta piki ën fa u lobi ën tjika, söseei te u ta dëën tangi. A kë fuu ta konda dëën andi ta da u bookohedi, andi u ta dë ku di mëni taa woo feni, söseei andi da dee soni dee u ta kë. A bi o bunu fii pakisei bunu andi i kë taki a di begi fii ufö i fan ku Jehovah. Te i ta du sö, nöö a o dë kuma i ta tjuma di möön bunu „sumëësuti soni” da di Tata fii di dë a liba ala. w22.03 bld. 20 pal. 2; bld. 21 pal. 7

Na Amagedon, na u o taki ambë Jehovah musu abi tjalihati da ku ambë an musu abi tjalihati da (Mat. 25:34, 41, 46). Woo futoou di fasi fa Jehovah o kuutu soni ö, naa woo disa u dini Jehovah, u di di fasi fa a kuutu soni an kai ku u? A dë gbelingbelin u si taa u musu mbei möiti nöunöu kaa fuu ko ta futoou Jehovah möön gaanfa, sö taa u sa futoou ën ku hii u hati a di ten di ta ko. Pakisei unfa woo fii a di njunjun goonliba. Poipoi biibi an o dë möön, dee sëmbë dee ta bai soni ta sei an o dë möön, nöö dee tiima u di goonliba aki seei an o dë möön tu. Dee sëmbë aki ta pena wotowan, söseei de tja sömëni fuka ko da de. Siki, gaandi, ku di dëdë di sëmbë fuu ta dëdë an o dë möön. De o söötö Saatan ku dee taku jeje fëën wan dusu jaa longi. Hii dee hogi dee bi ta pasa u di de bi hopo fia ku Gadu an o dë möön (Ako. 20:2, 3). Woo wai seei u di u bi futoou Jehovah! w22.02 bld. 6-7 pal. 16-17

Jesosi bi ta mbei möiti u seeka soni sö taa a bi sa libi fiifii ku wotowan hii juu, söseei a bi ta da sëmbë di bi kisi toobi ku deseei taanga u de toona ko ta libi fiifii ku deseei baka. A bi ta lei sëmbë taa ee de bi kë u Jehovah feni di dini di de ta dini ën u bunu, nöö te de ku de baaa nasö de sisa abi wan toobi, nöö de bi musu seekëën (Mat. 5:23, 24). A bi ta heepi dee apösutu fëën tu u de an ta mbei toobi ku deseei möön ta luku undi u de hei möön dee wotowan (Luk. 9:46-48; 22:24-27). Ee u kë ta libi fiifii ku wotowan, nöö na köni nöö u musu ta köni fuu ku wotowan an kisi toobi. Ma u musu mbei hii möiti u seeka soni sö taa u sa ta libi fiifii ku wotowan hii juu, söseei u musu da dee baaa ku dee sisa fuu taanga u seeka soni u de ko dë bunu ku deseei baka, ee de bi abi wan toobi (Fil. 4:2, 3; Jak. 3:17, 18). U sa hakisi useei taa: ’Mi dë kabakaba u mbei hii möiti di mi sa mbei u mi ku wotowan ko ta libi fiifii ö? Mi ta hoi dee baaa ku dee sisa u mi a bëë te de taki wan soni nasö te de du wan soni di hati mi ö? Te mi ku wan sëmbë kisi toobi, mi ta wakiti u di wotowan fosu hën musu ko seeka di toobi ö, naa mi fosu nango seeka di taki aluwasi ee mi ta si kuma hën suku di toobi?’ w22.03 bld. 10 pal. 10-11

Gaanduwe kaa Bëibel bi taki taa dee sëmbë u Gadu bi o dë „kabakaba” u dini Jehovah, söseei u du dee soni dee Jesosi ta piki de (Ps. 110:3). Di tjabukama woto aki ta pasa a di ten aki. Hiniwan jaa dee dinima u Jehovah ta peleiki milionmilion juu longi. Sëmbë an ta paka de u de du di wooko aki, ma de ta du ën u di deseei kë. De ta buta ten a wan së u heepi dee baaa ku dee sisa u de ku dee soni di de abi fanöudu, de ta da de taanga, söseei de ta heepi de u de ko abi wan möön taanga biibi. Dee gaanwomi ku dee dinai ta tei sömëni juu u seeka deseei da dee soni di de ta hoi a dee komakandi. Söseei de nango luku dee baaa ku dee sisa a de pisi u da de taanga. Faandi mbei dee sëmbë u Jehovah ta du hii dee soni aki? De ta du dee soni aki u di de lobi Jehovah ku woto sëmbë (Mat. 22:37-39). Jesosi bi ta möön booko hën hedi ku woto sëmbë, möön fa a bi ta booko hën hedi ku hënseei. U ta mbei möiti u djeesi ën (Lom. 15:1-3). Dee sëmbë dee ta djeesi ën o feni gaan bunu. w22.02 bld. 20 pal. 1-2

A Isaëli hia sëmbë bi ta wooko goon da sëmbë, nöö de bi musu paka de a kaba u hiniwan daka. Ee di sëmbë an bi paka di wookoma di daka dë, nöö di wookoma an bi o abi möni u sölugu dee sëmbë fëën di daka dë. Jehovah bi taki taa: „A dë ku di mëni taa joo dëën di möni fëën, biga a abi ën fanöudu gaanfa seei (Deto. 24:14, 15; Mat. 20:8). A di ten aki de an ta paka so wookoma hiniwan daka, ma de ta paka de wan pasi nasö tu pasi a wan liba. Tökuseei di soni di sikifi a Leifitiki 19:13 dë da di ten fuu aki jeti. So basi ta paka dee wookoma u de biti möni möön fa de musu ta paka de. De ta sabi taa dee wookoma aki an ta abi woto fasi u du so juu, nöö de o wooko go dou hii fa di möni di de o feni an hia. A sö wan fasi di basi an ta da di wookoma ’di möni fëën’. Wan Keesitu sëmbë di tei sëmbë a wooko, musu hoi di soni aki a pakisei. w21.12 bld. 10 pal. 9-10

Dëëwata bi kisi Jesosi, u di a bi tja sömëni sitaafu. Fëën mbei a bi ta suku soni u bebe. Jesosi an bi si kuma a bi dë wan föutu soni u taki unfa a ta fii. Nöö sö useei tu, wa musu si kuma a dë wan föutu soni u konda unfa u ta fii. Kandë wa abi di guwenti u konda da wotowan andi ku andi u abi fanöudu. Ma ee u abi heepi fanöudu, nöö wa musu fëëë u hakisi wotowan u de heepi u. Kandë u ko gaandi kaa, nasö kandë u dë ku wan suwaki, nöö u sa hakisi wan mati fuu u tja u go a wënkë, nasö faa tja u go a data. Ee u ta fii bookosaka, nasö kandë ee u lasi hati, nöö u sa hakisi wan gaanwomi, nasö wan baaa, nasö sisa di taanga a di biibi, faa haika u, nasö faa konda wan soni da u di sa da u taanga (Nöng. 12:25). Boo hoi a pakisei taa dee baaa ku dee sisa fuu lobi u, nöö de kë heepi u te u dë a fuka (Nöng. 17:17). Dee baaa ku dee sisa fuu an o sabi unfa soni dë da u, ee wa kondëën da de. w21.04 bld. 11-12 pal. 11-12

A ta taanga da sömëni fuu te soni tooka a u libi. So baaa ku sisa di bi ta du di hii-ten diniwooko wan hii pisiten, bi kisi wan woto wooko u de du. Wotowan bi musu tapa u du wan wooko di de bi lobi, u di de bi ko gaandi kaa. An dë wan hogi soni ee u ta fii bookosaka te soni tooka a u libi. Te soni ko tooka a u libi, nöö an ta taanga da u sö fuu hoi dou, te u ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. Jehovah ta du wan gaan wooko a di ten aki, nöö u abi di gaandi fuu sa wooko makandi ku ën (1 Kol. 3:9). Di lobi di Jehovah lobi u an o tooka möönsö. Fëën mbei ee di ölganisaasi tooka wan soni di nama ku di wooko di i ta du, nöö an bi o bunu fii ta booko i hedi ta pakisei ee faandi mbei de tooka sö wan soni. Ka fii ta pakisei nöömö unfa soni bi dë „fosu”, nöö a bi o möön bunu fii begi Jehovah faa heepi i fii si di bunu pisi u di soni di tooka dë (Peleik. 7:10). Mbei möiti u ta si soni a wan bunu fasi hii juu. Te u ta du sö, nöö woo ta hoi useei a Jehovah, söseei woo ta dë waiwai, aluwasi soni ko tooka a u libi. w22.03 bld. 17 pal. 11-12

Ambë Jehovah ta lei taa a abi bunuhati da? Di Bëibel ta taki taa u sa lobi sömëni soni, kuma „goon wooko”, „win ku fatu”, „köni”, „te de ta leti u buta a pasi”, „di sabi di sëmbë ta sabi soni”, ku woto soni jeti (2 Klon. 26:10; Nöng. 12:1; 21:17; 29:3). Ma wan sëmbë an sa lei taa a abi bunuhati da wan soni. Sëmbë nöö a sa lei taa a abi di fasi aki da. Ma na hii sëmbë Jehovah ta lei taa a abi bunuhati da. A ta lei taa a abi bunuhati da dee sëmbë dee ku ën dë gaan mati. Di Gadu fuu ta hoi hënseei a dee mati fëën. A abi bunu soni a pakisei di a kë du da de, nöö hii juu a o ta lobi de. Jehovah ta lei taa a lobi hii libisëmbë. Jesosi bi piki wan womi de kai Nikodemusi taa: „Masa Gadu lobi libisëmbë sö tee a da de di wan kodo Womi Mii fëën di a abi. Nöö ee wan sëmbë i ta biibi a di Mii fëën aki liba, nöö ja o lasi go kaba a sösö möönsö, ma i abi di libi u teego kaa.”​—Joh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 bld. 2 pal. 3; bld. 3 pal. 6-7

Di libi taanga seei, nöö kandë woto soni sa miti u a di ten di ta ko di sa mbei di libi ko möön taanga da u (Mat. 24:21). U ta hangi di ten seei ka wa o ta mëni dee soni aki möön, söseei ka hogi an o ta miti u möön! (Jes. 65:16, 17). U musu ko sa’ u hoi dou. Faandi mbei u taki sö? Wë u di Jesosi bi taki taa: „Ee un hoi a di biibi go dou, nöö na wan u dee uwii a unu hedi seei sa lasi” (Luk. 21:19). Woo sa hoi dou te u ta si unfa dee sëmbë dee abi dee seei fuka kuma u ta hoi dou. Ambë da di möön bunu sëmbë di u sa djeesi a di hoi di a ta hoi dou? Wë Jehovah Gadu. Di soni dë ta foondo i ö? A sa dë sö. Ma te i kai pakisei nëën, nöö joo fusutan faandi mbei a dë sö. Didibi hën ta tii di goonliba, nöö sömëni fuka dë nëën. Jehovah abi di makiti u tooka soni wantewante, ma a ta wakiti di daka di a buta taa a o hopo du wan soni (Lom. 9:22). Di Gadu fuu ta hoi dou u te di juu fëën dou. w21.07 bld. 8 pal. 2-4