Piki-deewei-liba

U sa ta hakisi useei taa: ’Andi mi ta du te wan sëmbë leti mi buta a pasi? Mi ta tei taa mi föutu ö, naa mi ta fia? Mi ta buta di föutu a wotowan hedi ö? Te i ta lesi woto u womi ku mujëë a Bëibel di bi abi wan taanga biibi, nöö luku un fuka bi miti de. Te i ta lesi dee woto aki, nöö hakisi iseei taa: ’Unfa mi sa dë kuma di dinima u Jehovah aki?’ U sa feni wini tu te u ta luku unfa dee dinima u Jehovah a di ten aki ta du soni, aluwasi de njönku nasö de gaandi. I sabi wan sëmbë a di kemeente ka i dë, di ta hoi dou hii fa fuka ta miti ën u? Kandë wotowan ta duwengi ën faa du soni kuma de, kandë dee famii fëën ta du ku ën, nasö kandë di gösöntu fëën an dë sö bunu. I ta si wantu bunu fasi a di sëmbë aki di i bi o kë ko abi tu ö? Te i ta luku di fasi fa a ta hoi dou, nöö iseei o si fa i sa hoi dou tu, hii fa tesi ta miti i. U ta tei ën u bigi seei taa u abi baaa ku sisa di u sa djeesi a di fa de ta biibi!​—Heb. 13:7; Jak. 1:2, 3. w22.04 bld. 13 pal. 13-14

Hii u tuu ta feni wini u di heepi di wotowan ta heepi u. U ta tei ën u bigi seei te dee baaa u di Hatiwosu Komite ta ko heepi u, söseei te dee baaa ta ko luku u te u dë a hatiwosu. Te fuka ta miti u, nöö u ta wai te wan gaanwomi di ta booko hën hedi ku wotowan ta tei hën ten u haika u, söseei te a ta heepi u fuu ko ta fii bunu baka. Te wa kaba sabi unfa u musu heepi wan sëmbë di u ta lei soni u Bëibel, nöö u ta wai seei te wan sëmbë di ta du di pioniliwooko, söseei di abi öndöfeni ta ko ku u a di sëmbë, nöö a ta lei u andi u sa du u heepi di sëmbë. Hii dee baaa ku dee sisa aki tuu ta wai te de ta heepi u. Useei sa ta wai sö tu te u ta dë kabakaba u heepi dee baaa ku dee sisa fuu. Ee i kë du möön soni da Jehovah, nöö i sa du dee soni dee u taki aki, nasö woto soni jeti. Ma andi sa heepi i fii dou dee maaka aki? Buta maaka di ta lei gbelingbelin andi i kë du. Kandë i ta pakisei taa: ’Mi bi o kë du möön soni a di kemeente.’ Ma a sa taanga da i fii sabi unfa i sa dou di maaka dë, söseei a kan taa nöiti joo sabi un ten i dou di maaka dë. Fëën mbei i musu buta maaka di ta lei gbelingbelin andi i kë du. A bi o bunu fii sikifi di maaka fii buta a wan pampia, söseei fii sikifi unfa i sa du soni fii dou ën. w22.04 bld. 25 pal. 12-13

Jehovah ta tja wanlö „gaan hia sëmbë” ko a wan, nöö a ta lei de unfa de musu libi te di Könuköndë fëën o tii (Ako. 7:9, 10). Gaansë sëmbë u di ten aki an ta libi fiifii ku deseei, u di de ta buuse deseei, söseei u di gaan feti ta feti. Ma dee „gaan hia sëmbë” dee Gadu tja ko a wan, ta mbei möiti u lobi hii pei sëmbë. Nöunöu kaa de ta lei a di fasi fa de ta libi taa de ta mbei dee së ufangi u de ko toon soni u wooko goon (Mik. 4:3). De an nango a feti, ma de ta heepi sëmbë u de sa feni di „tuutuu libi”, u di de ta lei sëmbë soni u di tuutuu Gadu ku dee soni dee a o du da u (1 Tim. 6:19). A kan taa famii u de ta du ku de, nasö a kan taa de ko abi möni fuka, u di de tei di së u di Könuköndë u Gadu. Ma Jehovah ta da de dee soni di de abi fanöudu (Mat. 6:25, 30-33; Luk. 18:29, 30). Dee soni aki ta mbei u dë seiki taa di Könuköndë u Gadu dë tuutuu, söseei taa a o mbei dee soni dee Gadu abi a pakisei pasa tuutuu. w22.12 bld. 5 pal. 13

Baka di 1000 jaa, nöö hii dee sëmbë dee o ta libi a goonliba aki an o abi zöndu möön. Na wan sëmbë o ta tja sitaafu möön u di zöndu di Adam du (Lom. 5:12). Na wan u dee fuka dee Adam bi tja ko u di a bi du zöndu o dë möön. A di fasi aki, u sa taki taa dee sëmbë dee o dë a goonliba aki o „toona weki”, nöö de o ko dë sëmbë di an abi zöndu möön te di 1000 jaa kaba (Ako. 20:5). U sabi taa hii fa Saatan bi mbei möiti u Jesosi bia baka da Jehovah, tökuseei Jesosi finga futu dëën. A bi hoi hënseei a Gadu, hii fa tesi bi ta miti ën. Ma hii libisëmbë o hoi deseei a Jehovah te Saatan o pooba de u? Hiniwan sëmbë o sa piki di hakisi aki da hënseei te de puu Saatan a di baaku baka 1000 jaa (Ako. 20:7). Dee sëmbë dee o hoi dou a di lasiti tesi aki o kisi di libi u teego, nöö de o ta wai seei u di de o ko fii tuutuu seei (Lom. 8:21). Jehovah o poi dee sëmbë dee an kë saka deseei nëën basu.​—Ako. 20:8-10. w22.05 bld. 19 pal. 18-19

Di tjabukama woto aki pasa tuutuu di Saatan bi mbei dee Dju ku dee Loomë sëmbë kii di Womi Mii u Gadu (Luk. 23:13, 20-24). Nöö leti kumafa wan sëmbë di kisi makei nëën bakafutu an sa ta waka u wan pisiten, sö nöö Jesosi an bi sa du na wan soni u wan pisiten, di a bi dëdë (Mat. 16:21). Di tjabukama woto u Kenesesi 3:15 ta lei u taa Jesosi an bi o fika a geebi. Faandi mbei u taki sö? Wë, u di di tjabukama woto ta taki taa di mii bi o makisa di sindeki nëën hedi. Di soni aki kë taki taa Jesosi bi musu weki baka. Nöö sö a pasa tu. A di u dii daka baka di Jesosi dëdë, hën Gadu weki ën ko a libi baka, hën a go a liba ala kuma wan jeje di an sa dëdë möön. Te di juu u Gadu dou, nöö Jesosi o makisa Saatan kii (Heb. 2:14). Keesitu ku dee sëmbë dee o tii makandi ku ën, o kii dee felantima u Gadu puu a pasi. Dee felantima aki da dee mii u di sindeki.​—Ako. 17:14; 20:4, 10. w22.07 bld. 16 pal. 11-12

Un dee mama ku dee tata, un heepi dee mii fuunu u de ko abi bunu mati. Di Wöutu u Gadu ta taki gbelingbelin taa dee sëmbë dee u ta tei ko mati fuu sa mbei u du bunu soni, nasö de sa mbei u du soni di an bunu (Nöng. 13:20). Un sabi dee mati u dee mii fuunu ö? Andi i sa du u heepi dee mii fii u de ko abi mati di lobi Jehovah? (1 Kol. 15:33) I sa heepi de u de ko abi bunu mati, te i ta kai sëmbë di dë mati u Jehovah ko a i pisi, u de du soni makandi ku unu (Ps. 119:63). Wan baaa de kai Tony ta taki taa: „Sömëni jaa longi, mi ku mi mujëë bi ta kai peipei baaa ku sisa ko a u pisi. Njönkuwan ku dee ko gaandi tuu u bi ta kai. De bi ta njan makandi ku u, söseei de bi ta dë makandi ku u te u bi ta hoi Wosudendu Dini. A di lö fasi aki, i sa ko sabi dee baaa ku dee sisa dee lobi Jehovah, söseei dee ta dini ën waiwai. . . . Nöö dee mii fuu lei sömëni soni u dee woto di de konda da de. De si unfa de bi dë fajafaja u du di diniwooko, söseei de si di wooko di de ta wooko taanga da Jehovah. Dee soni aki heepi dee mii fuu u de ko dë mati u Jehovah.” w22.05 bld. 29-30 pal. 14-15

Te dee gaanwomi o go fan ku wan sëmbë di du wan zöndu, nöö di maaka di de ta kë dou, hën da u de kuutu di woto kumafa Jehovah kuutu ën a liba ala kaa (Mat. 18:18). Unfa di seti aki ta tja wini ko da dee woto baaa ku sisa u di kemeente? Wë te de puu sëmbë a di kemeente di an ta tjali u dee zöndu di de du, nöö dee wotowan ta feni tjubi (1 Kol. 5:6, 7, 11-13; Tit. 3:10, 11). Boiti di dë, a sa heepi wan sëmbë di du wan gaan zöndu faa bia du soni woto fasi, söseei faa feni wini u di da di Jehovah ta da sëmbë paadon (Luk. 5:32). Dee gaanwomi ta begi da di sëmbë di ta tjali u di soni di a du, nöö de ta hakisi Jehovah fa heepi di sëmbë u di biibi fëën ko taanga baka (Jak. 5:15). Nöö unfa a dë ee wan sëmbë an ta tjali u di soni di a du, te dee gaanwomi go fan ku ën? Wë ee a dë sö, nöö de o puu ën a di kemeente. Ma ee bakaten di sëmbë ko ta tjali tuutuu u di soni di a du, söseei ee a bia du soni woto fasi, nöö Jehovah dë kabakaba u dëën paadon (Luk. 15:17-24). Jehovah sa dëën paadon, aluwasi ee dee soni dee a bi du hogi seei.​—2 Klon. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15. w22.06 bld. 9 pal. 5-6

A hii së u goonliba Jehovah ta heepi baaa ku sisa u pasa dee tesi dee bi ta miti de, söseei a ta heepi de u de finga futu da Didibi (1 Pet. 5:9). A sa heepi i tu. Abiti möön Jehovah o manda Jesosi ku dee sëmbë dee o tii makandi ku ën, u de „poi dee wooko u di Didibi” (1 Joh. 3:8). Nöö baka di dë, dee dinima u Gadu a goonliba aki an ’o fëëë na wan sëmbë, söseei de an o ta dë pantapanta’ (Jes. 54:14; Mik. 4:4). Ma a di mindi aki, woo abi fu mbei taanga möiti fu wa ta fëëë möön. U musu mbei möiti go dou fuu ta biibi taa Jehovah lobi u, söseei taa a ta tjubi dee dinima fëën. Di soni di o heepi u fuu du di soni aki, hën da te u ta kai pakisei a di fasi fa Jehovah bi tjubi dee dinima fëën a di ten di pasa, söseei te u ta konda dee soni aki da wotowan. Söseei u sa toona mëni unfa a bi heepi u di soni bi taanga da u. Jehovah sa heepi u fu wa ta fëëë möön!​—Ps. 34:4. w22.06 bld. 19 pal. 19-20

Di lasitiwan u dee möön makiti tii di bi o tii goonliba da „di futu di mbei ku felu mökisi ku pötöpötö”. Di tii aki ta tii kaa. A bigi ta tii a di pisiten u di Fosu Goonliba Feti, di Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bigi wooko makandi. Di pobiki di Nebukatnesali bi si a di sunjan fëën, ta lei u tu soni di mbei di tii aki bi o tooka ku dee woto gaan tii dee bi tii a fesi. Di fosu soni di mbei di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë tooka ku dee wotowan, hën da an mbei ku soni kuma goutu nasö soofu, ma a mbei ku felu mökisi ku pötöpötö. Di pötöpötö da dee sëmbë dee a ta tii (Dan. 2:43). A di ten aki, a dë gbelingbelin u si taa a ta taanga da dee tiima u di möön makiti tii aki u de du andi de kë, u di dee sëmbë di de ta tii ta hopo fia ku de. w22.07 bld. 4-5 pal. 9-10

I ta biabia fii dopu ö? Ma kandë an o taanga sö, ee i hakisi iseei taa ’Faandi mbei mi ta wakiti jeti?’ (Tjab. 8:36) Hoi a pakisei taa Jesosi bi tei dee soni dee hën Tata bi kë faa du, maaka ku njanjan. Faandi mbei? Wë u di soni u njan bunu da u dendu. Jesosi bi sabi taa hii dee soni dee Jehovah ta hakisi u fuu du, ta tja wini ko da u. Jehovah an kë fuu du wan soni di o hati u bakaten. Wë nöö Jehovah kë fii dopu ö? Aai, a kë fii dopu (Tjab. 2:38). Wë i sa dë seiki taa ee i du di soni di Jehovah kë aki, nöö joo feni wini fëën. Ee ja bi o biabia u njan di möön suti njanjan u goonliba, nöö faandi mbei i ta biabia u dopu? Faandi mbei so sëmbë an dopu jeti? Wë sömëni sëmbë bi o taki di soni aki: „Ma kaba jeti.” Di buta di joo buta taa joo buta i libi a Jehovah maun nöö i dopu, da di möön fanöudu soni di i sa du a di libi fii. Fëën mbei a dë fanöudu fii kai pakisei bunu. A o tei ten, söseei a o dë fii mbei möiti fii sa dou di maaka dë. w23.03 bld. 6-7 pal. 18-20

Di Gadu salufu Jesosi, hën a toon di fosu mii u di mujëë. Baka di Jesosi weki ko a libi baka, hën Gadu „hei ën dëën nëbai möön hii soni”, söseei a „kisi hii makiti a liba ala ku goon aki tuu”. Gadu dëën di makiti tu „faa poi dee wooko u di Didibi” (Heb. 2:7; Mat. 28:18; 1 Joh. 3:8). Ma boiti Jesosi woto sëmbë bi o toon miii u di mujëë tu. Di apösutu Paulosu bi piki dee Dju ku dee woto köndë sëmbë di bi dë salufuwan ambë da dee mii u di mujëë, hën a bi taki taa: „Ma fu di un dë sëmbë u Masa Jesosi Keesitu, nöö unu wë da dee gbelingbelin böngö u Abahamu e, nöö woon kisi hii dee bunu Gadu bi paamusi ën taa a o da dee böngö fëën” (Gal. 3:28, 29). Te Jehovah salufu wan Keesitu sëmbë ku di santa jeje fëën, nöö di sëmbë dë ta toon miii u di mujëë. Fëën mbei u sa taki taa dee mii u di mujëë da Jesosi Keesitu ku dee 144.000 salufuwan dee o tii makandi ku ën (Ako. 14:1). Hii de tuu ta mbei möiti u ta du soni kuma de Tata Jehovah Gadu. w22.07 bld. 16 pal. 8-9

U sabi taa tesi o ta miti u a dee lasiti daka aki (2 Tim. 3:1). U sa fii bookosaka seei, möönmöön ee a ta djei kuma dee fuka ta miti u baka na baka, nasö ee hii dee tuu ko a u liba wan pasi vou sö. Ma hoi a pakisei taa Jehovah ta si hii dee soni dee ta miti u, nöö a o heepi u. Luku unfa Jehovah bi heepi Jöpu. Sömëni gaan hogi soni bi miti ën a wan kölö pisiten. A wan kodo daka dendu, Jöpu bi kisi bosikopu taa sëmbë bi fufuu hii dee mbeti fëën, nasö taa hii de tuu dëdë, söseei taa dee futuboi fëën ku dee mii fëën tuu bi dëdë (Jöpu 1:13-19). An bi tei longi seei, hën Jöpu bi kisi wan siki, hii fa a bi ta tjali jeti u dee hogi dee bi miti ën. Di siki dë bi mbei taa sinkii fëën bi ta poi, nöö a bi ta hati ën tu (Jöpu 2:7). Jehovah bi ta buta pakisei a Jöpu. U di a bi lobi Jöpu, mbei a bi heepi ën faa hoi dou. w22.08 bld. 11 pal. 8-10

Te de bë wojo da u, nöö di soni dë sa hati u gaanfa seei. U sa bigi si kuma de an kuutu soni a wan leti fasi. Di soni aki sa mbei taa wa si di sitaafu kumafa u musu si ën. A sa mbei taa wa si taa u di Jehovah lobi u mbei a ta sitaafu u (Heb. 12:5, 11). Fëën mbei tei di leti di de leti i buta a pasi, nöö i du soni woto fasi. Na wan kodo pasi nöö Jesosi bi leti Petuisi buta pasi a dee woto apösutu fesi (Maik. 8:33; Luk. 22:31-34). Di soni dë bi musu u mbei Petuisi fii wan fasi. Ma tökuseei Petuisi bi hoi hënseei a Jesosi go dou. A bi tei dee soni dee Jesosi bi piki ën, hën a mbei möiti u du soni woto fasi. Jehovah bi pakëën u di a bi du soni a di lö fasi dë. A bi dëën gaangaan faantiwöutu a di kemeente (Joh. 21:15-17; Tjab. 10:24-33; 1 Pet. 1:1). Te wa ta buta pakisei tumisi a di fasi fa u ta fii te de leti u buta a pasi, söseei te u tei di soni di de piki u, hën u mbei möiti u du soni woto fasi, nöö u ku wotowan tuu ta feni wini fëën. Te u ta du soni a di lö fasi dë, nöö Jehovah ku dee baaa tuu o sa möön wooko ku u. w22.11 bld. 21-22 pal. 6-7

Abahamu bi sabi taa nöiti Jehovah bi o kuutu soni a wan fasi di an bunu, nasö taa a du wan soni di ta lei taa an abi lobi. Apösutu Paulosu bi taki taa Abahamu bi fusutan taa Jehovah bi o sa weki Isaki ko a libi baka (Heb. 11:17-19). Boiti di dë, Jehovah bi paamusi de taa Isaki bi o toon tata u wan nasiön, nöö a di ten dë, Isaki an bi abi miii jeti. Abahamu bi lobi Jehovah. Fëën mbei a bi ta biibi taa hën Tata bi o du soni a wan leti fasi. Hii fa a bi taanga dëën, tökuseei a bi du andi Jehovah bi piki ën, u di a bi abi biibi (Ken. 22:1-12). Unfa u sa djeesi Abahamu? U musu ta lei soni u Jehovah go dou, leti kuma hën. Te u du sö, nöö u ku Jehovah o ko dë möön gaan mati, söseei woo ko möön lobi ën (Ps. 73:28). Boiti di dë, woo seeka di háti fuu, fuu sa ta si soni kumafa Jehovah ta si soni (Heb. 5:14). Nöö te wan sëmbë ta pooba u mbei u du wan soni di an bunu, nöö wa o haikëën. Wa o pakisei u du soni di o hati Jehovah, nasö di o poi u ku ën. w22.08 bld. 28-29 pal. 11-12

Di apösutu Paulosu ku Banabasi bi toona go a Lisita, Ikonium, ku Antiokia, hën de bi „buta gaanwomi a hiniwan u dee kemeente” (Tjab. 14:21-23). Dee gaanwomi dë bi ta da dee baaa ku dee sisa u di kemeente taanga, leti kumafa dee gaanwomi u di ten aki ta du ën. Paulosu bi toona mëni dee baaa ku dee sisa taa gaan „hia sëmbë” bi sa hoi dou, hii fa soni bi ta taanga da de, u di Jehovah bi ta heepi de (Heb. 12:1). Paulosu bi fusutan taa dee woto u dee sëmbë fu awooten dee bi hoi dou, sa da dee baaa ku dee sisa taanga u de buta pakisei a „di köndë u di libilibi Gadu” (Heb. 12:22). Sö nöö a dë a di ten aki. U ta feni taanga te u ta lesi unfa Jehovah bi heepi Gidion, Balaki, Dafiti, Samuëli, ku sömëni woto sëmbë jeti. Na sö nö?​—Heb. 11:32-35. w22.08 bld. 21-22 pal. 5-6

De o luku di fasi fa dee sëmbë dee o weki ko a libi baka bi libi a fesi, nöö de kuutu de u? Wë nönö! Hoi a pakisei taa u di de dëdë kaa, mbei Gadu an o hoi de a bëë u dee hogi libi u de möön. Ma a o luku fa de o libi ku dee lei di de o kisi a di njunjun goonliba, nöö a o kuutu de. Fëën mbei sëmbë kuma Noa, Samuëli, Dafiti ku Daniëli seei, dee bi abi wan taanga biibi, o abi u ko lei soni u Jesosi Keesitu, söseei dee o abi u lei taa de ta biibi taa a paka paima da u. Nöö ee dee womi aki musu lei sömëni soni jeti, nöö hën da dee sëmbë dee an bi libi bunu a Gadu wojo o abi möön hia soni u lei! Andi o pasa ku dee sëmbë dee an o kë libi ku dee wëti u Gadu? Akoalimbo 20:15 ta taki taa: „Hiniwan sëmbë di në an dë sikifisikifi a di Buku u Libi, nöö de o hiti ën tuwë go a di gaan faja kuma ze dë dendu.” Awa, de o poi de kaba a sösö u teego. Fëën mbei a dë fanöudu seei fuu mbei möiti u në fuu sa sikifi a di Buku u Libi, söseei faa sa fika nëën! w22.09 bld. 19 pal. 17-19

Dee soni dee u lei a Bëibel de ta heepi u fuu sabi andi u musu du te a nama ku di gösöntu fuu, söseei de ta heepi u fuu sa taki unfa u bi o kë u data kula u (1 Tim. 3:9). Te woo du soni, söseei te woo piki wotowan unfa u buta taa woo du soni, nöö a bunu fuu buta mëni a di soni di sikifi a Filipi 4:5. A sikifi dë taa: „Un musu ta libi ku saka fasi a hii sëmbë dendu be de ta si.” Te u abi sakafasi, nöö wa o ta booko u hedi ku di gösöntu fuu tumisi poi. U lobi dee baaa ku dee sisa fuu, söseei u ta lesipeki de, aluwasi de an ta du soni di seei fasi kuma u (Lom. 14:10-12). Jehovah hën ta da sëmbë libi. U ta lei ën taa u ta tei soni u bigi, te u ta köni ku di libi di a da u, söseei te u ta dini ën a di möön bunu fasi fa u sa dini ën (Ako. 4:11). A di ten aki, u ta suwaki, söseei hogi ta miti u. Ma na sö di Sëmbë di mbei u bi kë taa di libi bi musu dë da u. Abiti möön a o mbei u libi u teego, söseei a o puu pen ku dëdë da u (Ako. 21:4). Ma u ta wai nöunöu kaa taa u dë a libi, söseei taa u sa dini di Tata fuu di dë a liba ala! w23.02 bld. 25 pal. 17-18

Jehovah bi lei gbelingbelin taa a abi makiti gaanfa möön „dee tii u lanti” (Lom. 13:1). Boo luku dii woto. Falao u Egepiti bi tei dee sëmbë u Jehovah buta a katibo, nöö an bi kë puu de a katibo. Ma Gadu puu de, hën a kii Falao a di Bë Ze (Ëki. 14:26-28; Ps. 136:15). Könu Bëlsasali u Babilon bi hoi wan piizii, nöö a bi „hopo hënseei ta fia ku di Masa u liba ala”, söseei a bi ta „gafa dee gadu di de mbei ku soofu, söseei dee gadu di de mbei ku goutu”, ka faa gafa Jehovah (Dan. 5:22, 23). Ma Gadu an bi disa di womi aki. Di „seei ndeti dë”, de kii Bëlsasali, nöö dee sëmbë u Media ku Pëlsia tei di könuköndë fëën (Dan. 5:30, 31). Könu Helodi Agiipa I u Palësitina, bi mbei sëmbë kii apösutu Jakobosi, nöö bakaten a buta apösutu Petuisi a dunguwosu, u di a bi kë kii ën tu. Ma Jehovah tapa Helodi. „Wan basia u Masa Gaangadu Köndë tjökö maun nëën”, hën a dëdë.​—Tjab. 12:1-5, 21-23. w22.10 bld. 15 pal. 12

Te u ta si fa Jehovah bi ta booko hën hedi ku dee sëmbë dee bi ta hoi deseei nëën a di ten di pasa, nöö möönmöön woo ta ko dë seiki taa a o du dee soni dee a paamusi u. De sikifi hii dee soni dee dë a Gadu Wöutu tuu „fu de lei u soni. Dee soni aki ta heepi u fuu hoi dou, söseei fuu feni kötöhati a di Wöutu u Gadu, sö taa u sa ta wakiti dee soni dee Gadu paamusi u taa woo feni” (Lom. 15:4). Kai pakisei a di fa Jehovah bi du dee soni dee a bi paamusi. Pakisei andi Gadu bi du da Abahamu ku Sala. De an bi sa pai miii möön u di de bi ko gaandi. Ma tökuseei Gadu bi paamusi de taa de bi o pai wan mii (Ken. 18:10). Andi Abahamu bi du di a bi jei di soni aki? Di Bëibel ta taki taa: „Abahamu bi ta biibi . . . taa a o ko di gaan sëmbë u hia föluku” (Lom. 4:18). Hii fa a bi ta djei kuma sö wan soni an bi o sa pasa, tökuseei Abahamu bi dë seiki taa Jehovah bi o du di soni di a bi paamusi ën. Abahamu bi biibi Gadu, nöö an bi bai sabisö fëën (Lom. 4:19-21). Dee lö woto aki ta lei u taa hii juu u sa biibi Gadu taa a o du dee soni dee a paamusi u. w22.10 bld. 27 pal. 13-14

Dee soni dee Jesaaja bi taki, bi pasa di dee Dju bi kumutu a katibo. Jehovah bi lei taa hën da di Gaan Leima u de, a bi lei de unfa de bi sa toona seti soni u de sa ta dini ën a wan soifi fasi baka. U ta tei ën u bigi seei, taa Jehovah da di Gaan Leima fuu tu. Jesaaja bi taki taa u dë kuma siköö mii, nöö Jehovah hën da di Sëmbë di ta lei u soni. A bi taki taa Jehovah ta lei u soni a tu pei fasi. Di fosu soni di a bi taki da: „Woon si di Gaan Leima fuunu ku unuseei wojo.” A di woto aki Jesaaja bi taki taa di Leima dë taanputaanpu a dee sëmbë dee a ta lei soni fesi. Wan gaandi seei u abi aki, taa Gadu ta lei u soni. Ma unfa Jehovah ta lei u soni? A ta lei u soni ku di ölganisaasi fëën. U ta tei dee lei dee di ölganisaasi u Jehovah ta da u, u bigi seei! U ta lei soni a dee komakandi fuu, söseei a dee buku fuu. Boiti di dë, u ta lei soni a dee fëlön ku dee woto soni dee di ölganisaasi ta mbei da u. Dee soni aki ta heepi u fuu ta dë waiwai go dou hii fa fuka ta miti u. w22.11 bld. 10 pal. 8-9

Jesosi bi ta taki u di booko di de bi o booko Jelusalen ku di Wosu u Gadu kaba a sösö, söseei u „di kaba u di goonliba aki” tu. Jesosi bi taki taa: „Na wan sëmbë sabi di juu ku di daka dë e. Dee basia u Gadu köndë ala ku di Womi Mii seei an sabi ën, ma Gadu u Tata wanwan tö nöö sabi ën.” Baka di dë, hën a piki dee bakama fëën taa de „musu dë ta luku pasi”, söseei taa de „musu dë ku wojo limbo” (Maik. 13:32-37). Dee fesiten Keesitu sëmbë bi musu dë ku wojo limbo ee de bi kë fika a libi. Jesosi bi piki dee bakama fëën: „Te un si sodati lontu Jelusalen buta a djegi, nöö un musu sabi taa di ten dou fu de booko ën puu dë e.” Te de bi si sö, nöö de bi „musu kule go tjubi a dee gaan kuun”, kumafa Jesosi bi piki de (Luk. 21:20, 21). Dee sëmbë dee bi piki Jesosi buka, bi fika a libi di dee Loomë sodati bi ko booko Jelusalen kaba a sösö. Nöunöu u ta libi a dee kaba pisiten u di hogi goonliba aki. Fëën mbei useei musu dë setiseti ku wojo limbo tu. w23.02 bld. 14 pal. 1-2; bld. 16 pal. 3

Jehovah ta lei dee dinima fëën taa de musu ta du soni a wan leti fasi. A sö wan fasi de o ta dë bööböö (Nöng. 13:5, 6). Jehovah bi heepi i fii ko ta dë bööböö di i bi bigi lei soni u Bëibel ö? I bi ko fusutan taa di fasi fa Jehovah kë fuu libi da di möön bunu fasi fa hii sëmbë musu libi (Ps. 77:13). Fëën mbei i kë du dee soni dee Gadu taki taa bunu (Mat. 6:33). I kë hopo taki da di tuutuu lei, u di i kë u sëmbë ko sabi di tuu, söseei u di i kë lei taa mindi Saatan ta mindi soni da Jehovah. Unfa i sa du di soni dë? I sa libi a wan fasi di o dë kuma i ta taki taa: „Ma ta biibi dee mindimindi woto u Saatan, ma mi tei di së u di tuutuu lei. Mi kë taa Jehovah hën musu ta tii di libi u mi, söseei mi kë ta du dee soni dee ta kai ku ën.” Unfa i sa du di soni dë? Wë i sa du sö te i begi Jehovah buta i libi nëën maun, nöö i dopu u lei hii sëmbë taa i buta i libi a Jehovah maun. Te wan sëmbë lobi leti libi, söseei te a lobi soni di dë tuu, nöö di soni dë ta mbei a kë dopu. w23.03 bld. 3 pal. 4-5

Wan kötöhati dë di dee sëmbë u di goonliba aki an sabi. Di kötöhati aki da di „kötöhati u Gadu”. Hën da di dë di u ta dë bööböö u di u ku di Tata fuu a liba ala dë gaan mati. Te u feni di kötöhati u Gadu, nöö u ta fii bunu seei (Fil. 4:6, 7). U ta dë mati ku dee sëmbë dee lobi Gadu. Söseei u ku Masa Gaangadu ta dë gaan mati tu. Nëën „hii kötöhati ta kumutu” (1 Tes. 5:23). Te u sabi di Tata fuu, söseei te u ta futoou ën ta piki hën buka, nöö di kötöhati fëën o mbei u ko ta dë bööböö hii fa hogi ta miti u. I si kuma u sa feni di kötöhati di Gadu ta da sëmbë te siki ta paaja, te gaan ventu nasö gaan wata ko, te sëmbë nango a sitaati ta ligei, söseei te sëmbë ta du ku u ö? Hiniwan u dee soni aki sa mbei u fëëë gaanfa seei. Sömëni baaa ku sisa piki Jesosi buka a di soni di u ta lesi a di tëkisi u tide. U di Jehovah bi heepi de, mbei de bi sa feni kötöhati, hii fa sömëni fuka bi ta miti de. w22.12 bld. 16 pal. 1-2

Wa sa sabi unfa soni o waka a di libi fuu. Fëën mbei a dë fanöudu taa wa ta si kuma dee soni dee u ta du a di dini di u ta dini Jehovah, hën ta mbei taa Jehovah ta kai u gaan soni, söseei wa musu tei dee soni dee u ta du da Jehovah maaka ku dee soni di wotowan ta du dëën (Gal. 6:4). A dë fanöudu fuu ta suku fasi u heepi wotowan, söseei fuu dini Jehovah go dou. Joo sa du möön soni a di dini di u ta dini Jehovah, te ja ta biinga a gudu baka, söseei te i ta mbei möiti u libi a sö wan fasi taa ja ta abi paima di an dë fanöudu. Buta pikipiki maaka di o heepi i fii dou dee möön gaan maaka fii. Boo taa i buta taa i kë du di kowoonu pioniliwooko. Wë i sa bigi du di heepi pioniliwooko hiniwan liba fii sa dou di maaka dë. Ee i kë toon wan dinai, nöö i sa mbei möiti fii ta peleiki möön hia. Dee soni dee i ta lei nöunöu sa heepi i fii sa du möön soni a di dini di u ta dini Jehovah a di ten di ta ko. Dë kabakaba u du hii soni di i sa du a hiniwan wooko di de da i fii du. w22.04 bld. 26 pal. 16-17

Jehovah sa heepi u fuu libi ku dee fuka dee u abi, söseei fuu ta du di diniwooko fëën ku wai. Te u ta konda wan fuka fuu da Jehovah, nöö wantewante a sa da u di taanga di u abi fanöudu fuu sa hoi dou. Nöö ee di fuka fuu an ta kaba wantewante, nöö u musu ta hakisi Jehovah nöömö faa da u taanga fuu sa hoi dou. Hënseei ta da u taanga fuu du di soni aki. U sa si di soni aki a di soni di Jesaaja bi sikifi. A bi taki taa: „Ja musu mbei Jehovah böö” (Jes. 62:7). Andi di soni aki kë taki? Wë a kë taki taa u musu ta begi Jehovah nöömö, be a dë kuma wa ta mbei Jehovah böö. Di soni di Jesaaja bi taki dë, ta mbei u mëni dee soni dee Jesosi bi taki di nama ku begi. U sa feni de lesi a Lukasi 11:8-10, 13. A dee tëkisi dë Jesosi ta da u taanga „fuu ta begi Masa Gadu nöömö”. U sa ta hakisi Jehovah tu faa heepi u fuu du soni a wan köni fasi. w22.11 bld. 8 pal 1; bld. 9 pal. 6-7

I ku dee sëmbë fii wosudendu sa seeka unuseei nöunöu kaa da di du di sëmbë sa du ku u. Na pakisei dee hogi soni dee sa miti i. Ma mbei möiti fii ku Jehovah sa ko dë möön gaan mati, nöö i heepi dee mii fii u deseei du di seei soni tu. Ee so juu i ta fëëë, nöö begi Gadu, nöö i konda hii soni di dë a i hati dëën (Ps. 62:7, 8). I ku dee sëmbë fii wosudendu sa taki u dee soni dee mbei un sa futoou Jehovah. Leti kumafa i sa heepi dee mii fii u de dë seekaseeka da wan gaan hogi di sa pasa, sö nöö i sa heepi de u de dë seekaseeka da di du di sëmbë sa du ku de tu. Di soni aki o heepi de u de an fëëë, söseei u de an ta dë pantapanta, u di de sabi taa de sa futoou Jehovah. Di kötöhati di Gadu ta da u, ta mbei taa wa ta dë fëëëfëëë (Fil. 4:6, 7). Jehovah ta da u di kötöhati dë u heepi u fuu sa dë bööböö, hii fa u sa ko dë ku suwaki, hii fa gaan hogi sa miti u, söseei hii fa sëmbë sa du ku u. Jehovah ta tei dee gaanwomi u heepi u, söseei a ta da u di gaandi fuu sa ta heepi u na u. Di kötöhati di a ta da u nöunöu o heepi u fuu sa hoi dou te möön gaan soni o miti u a di ten di ta ko, möönmöön a di pisiten u di „gaan fuka”.​—Mat. 24:21. w22.12 bld. 27 pal. 17-18

U musu mbei möiti u háti fuu an ta fon u poi, u di u bi mbei föutu a di ten di pasa. An dë u taki taa na u di Jesosi paka paima da u, mbei woo „du hogi ku sabi nango nöömö” (Heb. 10:26-31). Ma u sa dë seiki taa ee u bi tjali tuutuu u wan gaan zöndu di u bi du, ee u bi suku heepi a Jehovah ku dee gaanwomi, söseei ee u tooka di fasi fa u bi ta tja useei, nöö Jehovah da u paadon ku hii hën hati (Jes. 55:7; Tjab. 3:19). Di lusupaima bigi tjika u tapa hii dee zöndu fuu. Wa o ta fuufei a di Paladëisi. Woo ta miti sömëni apaiti sëmbë, söseei woo ta du wooko di ta da u piizii. Ma di möön gaan soni, hën da hiniwan daka woo ta ko sabi di Tata fuu möön bunu, söseei woo ta piizii ku dee soni dee a seeka da u. Hii juu woo ta lei njunjun soni fëën, söseei sömëni soni o dë u lei a dee soni dee a mbei. w22.12 bld. 12 pal. 17; bld. 13 pal. 19

Di mujëë aki an bi o sa dë Eva. Di tjabukama woto ta taki taa di mii u di mujëë bi o „makisa” di sindeki nëën hedi. Di sindeki da di hogihati ëngëli de kai Saatan, nöö fëën mbei na wan zöndu libisëmbë bi o sa makisëën. Ma nöö unfa de bi o kii Saatan? Di lasiti buku u Bëibel ta piki u ambë da di mujëë di Kenesesi 3:15 ta taki soni fëën (Ako. 12:1, 2, 5, 10). Di mujëë aki an dë wan tuutuu mujëë! Di libawojo dë nëën basufutu, nöö a dë ku wan könu kaapusa nëën hedi di dë ku tuwalufu teeja. A pai wan apaiti mii, nöö di mii dë da di Könuköndë u Gadu. Di Könuköndë dë a liba ala, nöö di mujëë seei musu u dë a liba ala tu. Di mujëë aki hën da di pisi u di ölganisaasi u Jehovah di dë a liba ala, nöö dee ëngëli dee ta hoi deseei a Jehovah de dë nëën (Gal. 4:26). Di Wöutu u Gadu ta heepi u fuu ko sabi ambë da di fosu mii u di mujëë. A bi o dë wan bakamii u Abahamu.​—Ken. 22:15-18. w22.07 bld. 15-16 pal. 6-8

Jehovah da u di Bëibel kuma wan kado di ta lei u fa a köni tjika. Dee lei u Bëibel ta mbei sëmbë feni wini, söseei de ta tooka sëmbë libi. Di de bi sikifi dee fosu pisi u di Bëibel, hën Mosesi bi piki dee Isaëli sëmbë taa: „Wan musu si dee soni dee mi taki kuma sösö soni e. Biga de o mbei un feni libi” (Deto. 32:47). Dee Isaëli sëmbë dee bi ta libi ku dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu bi sa abi wan bunu libi, söseei de bi sa dë waiwai (Ps. 1:2, 3). Hii fa de sikifi di Wöutu u Gadu wan longi pisiten kaa, tökuseei a abi di kaakiti u tooka sëmbë libi jeti. Nöiti dee mama wëti u Bëibel ta gaandi. De bi heepi sëmbë fu awooten ku sëmbë u di ten aki tuu. Te u ta lesi di santa buku aki, söseei te u ta kai pakisei a dee soni dee u ta lei nëën, nöö di Sëmbë di mbei sëmbë sikifi ën, ta wooko ku di santa jeje fëën u heepi u fuu ko fusutan unfa u sa libi ku dee soni dee u ta lei (Ps. 119:27; Mal. 3:16; Heb. 4:12). Awa, di Sëmbë di mbei sëmbë sikifi di Bëibel dë a libi, nöö a dë kabakaba u heepi i. Di soni aki musu mbei u ta kë lesi di Bëibel hiniwan daka! w23.02 bld. 3 pal. 5-6

Akoalimbo kapitë 13 ta piki u tu taa di u seibi hedi, nasö Ingisiköndë ku Amëëkanköndë, ta du soni kuma wan taku mbeti di ’abi tu tutu kuma wan sikafu mii, ma a ta fan leti kuma wan hogi kaima’. Di mbeti aki „ta du sömëni foondofoondo soni. A ta kai faja kumutu a liba ta puu ta kai a goon a hii lanti fesi” (Ako. 13:11-15). Akoalimbo kapitë 16 ku 19 ta kai di taku mbeti aki „di ganjan tjabukama” (Ako. 16:13; 19:20). Daniëli bi taki sö wan soni tu. A bi taki taa di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bi o poi soni kaba a sösö (Dan. 8:19, 23, 24). Di soni aki hën pasa a di u Tu Goonliba Feti. Dee könima u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bi wooko makandi u mbei tu gaan bömu, nöö de bi tuwë dee tu gaan bömu dë a di pisiwata u Asia. Di soni aki da wan u dee soni di mbei di gaan feti aki kaba. Di mbei di Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bi mbei dee gaan bömu aki tuwë a di pisiwata u Asia, bi dë kuma de mbei ’faja kumutu a liba puu kai a goon a hii lanti fesi’. w22.05 bld. 10 pal. 9