Sebitaa-liba

Baka di Johanisi si di kulupu a liba ala, hën a „si wanlö gaan hia sëmbë”. Di Bëibel an ta taki un hia de dë. Andi u sabi u di kulupu aki? De bi piki Johanisi taa: „Dee sëmbë aki da dee sëmbë dee pasa di gaan fuka libilibi. De wasi dee langa koosu u de ko weti faan ku di buuu u di Sikapu Mii” (Ako. 7:14). Baka te de pasa di gaan fuka libilibi, nöö dee „gaan hia sëmbë” aki o libi a goonliba aki, nöö de o ta dë waiwai, u di de o feni gaan bunu seei (Ps. 37:9-11, 27-29; Nöng. 2:21, 22; Ako. 7:16, 17). Aantoobi ee u dë sëmbë di Gadu kai u go libi a liba ala nasö ee u dë sëmbë di o fika a goonliba aki, ma a bunu fuu hakisi useei ee a dë sö taa u ta si useei kuma wan u dee sëmbë di o feni dee soni di Akoalimbo kapitë 7 ta taki soni u de. Wë a bi o bunu seei ee u ta si useei sö. A o dë wan piizii ten seei da dee dinima u Gadu di dë a dee tu kulupu aki! Woo wai gaanfa seei taa u tei di së u di tii u Jehovah. w22.05 bld. 16 pal. 6-7

A musu u dë sö taa i bi begi Jehovah faa da i köni, di i bi o du wan fanöudu soni, u di i bi sabi taa i bi abi köni fanöudu (Jak. 1:5). Könu Salumon bi taki taa: „Köni da di möön fanöudu soni” (Nöng. 4:7). Wë Salumon an bi ta taki soni u dee peipei köni di wan sëmbë sa ko abi. Ma a bi ta taki soni u di köni di Jehovah Gadu ta da sëmbë. Ma di köni di Gadu ta da sëmbë sa heepi u fuu ko sabi unfa u sa libi ku dee bookohedi fuu a di ten aki ö? Wë aai. Tu womi dë di sömëni sëmbë ta lesipeki, u di de bi köni gaanfa seei. Wan fasi fa u sa ko köni tuutuu, hën da te u ta öndösuku dee soni di dee womi dë bi ta lei sëmbë, söseei te u ta libi ku dee soni dë. Boo taki soni u Salumon fosu. Di Bëibel ta taki taa ’Gadu bi da Salumon köni gaanfa seei’ (1 Kön. 4:29). Baka di dë, nöö a taki soni u Jesosi, di möön köni sëmbë di bi dë (Mat. 12:42). Di Bëibel bi taki a fesi taa: „Di jeje u Jehovah o dë nëën liba. Fëën mbei a o köni, a o fusutan soni bunu.”​—Jes. 11:2. w22.05 bld. 20 pal. 1-2

Wa ta gaandi poi u buta maaka da useei, söseei u mbei möiti u dou de. Boo luku di woto u wan sisa de kai Beverley, di abi 75 jaa. Di sisa aki abi wan suwaki di ta mbei a ta taanga dëën faa waka. Ma tökuseei a bi kë du möön soni a di ten di u ta kai sëmbë u ko mëni di dëdë u Jesosi. Fëën mbei a bi buta wan maaka di a bi kë dou. Sisa Beverley bi wai seei di a bi dou di maaka fëën. Di möiti di a bi mbei bi da wotowan taanga u deseei du di peleikiwooko möön hia. Jehovah ta tei di wooko di dee baaa ku dee sisa fuu dee ko gaandi ta du u bigi, aluwasi ee soni tooka a di libi u de di mbei taa de an sa du hia soni möön (Ps. 71:17). Buta maaka di i sabi taa i sa dou. Mbei möiti fii ko abi fasi di o mbei Jehovah lobi i. Lei wan wooko fii sa du möön soni da di Gadu fuu ku di ölganisaasi fëën. Suku fasi fii ta möön heepi dee baaa ku dee sisa fii. Nöö leti kuma Timoteo, Jehovah o mbei i feni gaan bunu, „nöö sëmbë o si taa i nango fesi seei”.​—1 Tim. 4:15. w22.04 bld. 27 pal. 18-19

Unfa a dë ee hii fa i mbei taanga möiti, tökuseei wan u dee mii fii taki taa an kë dini Jehovah? Na si kuma i da wan sëmbë di an sa’ u kiija mii bumbuu. Jehovah mbei hii u tuu a sö wan fasi taa u sa taki da useei andi u kë. Nöö hiniwan fuu musu taki ee woo dini Gadu, nasö ee wa o dini ën. Ja musu si kuma an o dini Jehovah nöiti möön. Hoi di woto u di womi mii di bi lasi a pakisei (Luk. 15:11-19, 22-24). Di njönku kijoo dë bi du sömëni soni di an bi bunu, ma te u kaba fëën a toona ko baka. Un dee mama ku dee tata, Jehovah da unu wan apaiti gaandi. A da unu di gaandi fuun kiija miii dee o toon sëmbë di o dini ën bakaten (Ps. 78:4-6). Di soni aki an dë wan kösökösö soni u du. Ma un fiti gafa, u di un ta mbei taanga möiti go dou u heepi dee mii fuunu u de ko lobi Jehovah, söseei ee un ta mbei taanga möiti go dou u heepi de u de ta piki hën buka. Nöö un sa dë seiki taa di Tata fuu o fii bunu.​—Ef. 6:4. w22.05 bld. 30-31 pal. 16-18

Ee u kë libi fiifii makandi a di kemeente, nöö hii u tuu musu du hii soni di u sa du u heepi di kemeente. Buta pakisei a dee fesiten Keesitu sëmbë. De bi abi peipei köni ku peipei wooko di de bi musu du (1 Kol. 12:4, 7-11). Ma di soni aki an bi ta mbei taa de bi ta fia ku deseei nasö taa de bi ta buja ku deesi. Paulosu bi da de taanga u de du di soni di bi dë fanöudu, sö taa de bi sa „ko dë gbelingbelin kumafa Masa Jesosi seei dë söndö föutu”. Paulosu bi piki dee sëmbë u Efeise taa: „Te hiniwan sëmbë ta du ën wooko kumafa a fiti ta lobi dee otowan fëën, nöö woo nango a fesi seei” (Ef. 4:1-3, 11, 12). Dee sëmbë dee bi du di soni di Paulosu bi taki, bi mbei taa sëmbë bi sa libi fiifii makandi a di kemeente, nöö sö nöö a dë a dee kemeente a di ten aki. Mbei möiti fu ja ta tei iseei maaka ku wotowan. Ma suku u lei soni a Jesosi, nöö mbei möiti u ko abi dee fasi fëën. I sa dë seiki taa Jehovah ’an o fëëkëtë dee bunu libi fii dee i ta libi’ (Heb. 6:10). A ta si taa i ta du hii soni di i sa du dëën. w22.04 bld. 14 pal. 15-16

U ta wai taa na u musu taki ee Jehovah musu da wan sëmbë paadon, nasö ee an musu dëën paadon. Ma hii fa a dë sö, tökuseei wan soni dë di u musu du. Andi u musu du? Wë a sa pasa taa wan sëmbë du wan soni ku u di hati u gaanfa, ma a ko hakisi u fuu dëën paadon u di soni di a du. Ma aluwasi ee an ko hakisi u fuu dëën paadon seei, tökuseei u sa dëën paadon. Hati fuu an o ta boonu ku ën möön, söseei wa o hoi ën a bëë tu. An dë u taki taa a o dë wan taanga soni u du, möönmöön ee di sëmbë du wan gaan hati soni ku u. Di Hei Wakitimawosu u 15 u wajamaka-liba u di jaa 1994 taki taa: „Te i ta da wan sëmbë paadon, nöö an kë taki taa i ta si di soni di di sëmbë du kuma wan soni di an hogi sö. Te wan Keesitu sëmbë ta da wan wotowan paadon, nöö a ta biibi taa Jehovah o kuutu soni a wan leti fasi. Jehovah da di Kuutuma di ta kuutu soni a wan leti fasi, nöö te di juu fëën dou, nöö a o kuutu soni da u a wan leti fasi.” w22.06 bld. 9 pal. 6-7

Jehovah bi taki taa a di ten fuu aki a o tja sëmbë u peipei nasiön, lö ku töngö ko a wan u de dini ën makandi. A di ten aki, u sabi dee sëmbë aki kuma dee „gaan hia sëmbë” (Ako. 7:9, 10). Hii fa di gaan kulupu aki abi womi, mujëë ku miii u hii së u goonliba, tökuseei de ta libi fiifii makandi kuma wan famii (Ps. 133:1; Joh. 10:16). Hii juu de ta dë kabakaba u konda soni u di njunjun goonliba da dee sëmbë dee kë haika (Mat. 28:19, 20; Ako. 14:6, 7; 22:17). Ee i da wan u dee sëmbë dë, nöö an dë u taki taa dee soni dee Gadu paamusi u u di njunjun goonliba, dë wan gaan soni da i. Saatan an kë fii feni gaan bunu a di ten di ta ko. A kë fii biibi taa Jehovah an o du dee soni dee a paamusi i. Ee Saatan dou di maaka fëën aki, nöö woo lasi hati, söseei wa o dini Jehovah möön tu. w22.06 bld. 20-21 pal. 2-3

Di sabi di u sabi taa Jehovah o mbei u feni bunu a di ten di ta ko, ta heepi u fuu hoi dou, u di u dë seiki taa soni o ko möön bunu bakaten. Hoi a pakisei taa Jesosi bi taki taa sëmbë bi o du ku u (Joh. 15:20). Fëën mbei te u ta kai pakisei a dee soni dee Jehovah paamusi u, nöö a o heepi u fuu dini ën go dou. Luku unfa di sabi di Jesosi bi sabi taa a bi o feni bunu bakaten bi heepi ën faa hoi dou, hii fa a bi sabi taa de bi o kii ën a wan hogihati fasi. A di Pensiti Daka u di jaa 33 baka Keesitu, apösutu Petuisi bi taki wan soni di sikifi a di buku Psalöm, di ta lei unfa Jesosi bi dë seiki tjika taa soni bi o waka bunu bakaten. A bi taki taa: „Fa i si mi dë ku mi sösö sinkii aki seei, ma ma ta fëëë dëdë möönsö, biga mi sabi taa joo tja mi. Nöö mi sabi tu taa ja o disa mi a [Geebi]. Di futuboi fii di dë apaiti da i vö, ja o disëën sinkii a [Geebi] faa lulu poi kaba a sösö. . . . joo dë ku mi, hën mbei mi o dë waiwai” (Tjab. 2:25-28; Ps. 16:8-11). Jesosi bi dë seiki taa hën Tata bi o weki ën baka faa bi sa toona go dë ku ën a liba ala.​—Heb. 12:2, 3. w22.10 bld. 24-25 pal. 4-5

Wan daka, hën tu u dee apösutu bi mbei de mama go hakisi Jesosi faa da de wan heihei kamian a di Könuköndë. Dee apösutu aki da Jakobosi ku Johanisi (Mat. 20:20, 21). Jakobosi ku Johanisi bi ta lei a di lö fasi dë taa de bi abi gaanfasi, söseei taa de bi kë hei möön wotowan (Nöng. 16:18). Na Jakobosi ku Johanisi nöö bi lei taa de bi abi fasi di an bi bunu di daka dë. Luku unfa dee woto apösutu bi du soni. Di Bëibel ta taki taa: „Wë nöö di u wotowan ko jei fa de tu baaa bi fan dë, nöö hati fuu ko boonu ku de seei” (Mat. 20:24). U sa fusutan taa Jakobosi ku Johanisi ku dee woto apösutu bi taki hatihati soni da deseei. Andi Jesosi bi du di dee apösutu fëën bi fia ku de na de? Hati fëën an bi boonu. An bi taki taa a bi o suku wanlö möön bumbuu womi, di bi abi möön sakafasi, söseei di bi o ta lobi de na de hii juu, u de ko dë apösutu fëën. Ma Jesosi bi fan ku de ku pasensi, u di a bi sabi taa de bi kë du soni di bunu (Mat. 20:25-28). Jesosi bi ta lei dee apösutu fëën hii juu taa a lobi de. w23.03 bld. 28-29 pal. 10-13

Pakisei luku un mëni bunu soni i du kaa. Kandë sömëni jaa longi i tei ten u lei soni u Bëibel. I bi ko dë seiki taa di Bëibel da di Wöutu u Gadu. Boiti di dë, i ko lobi di Sëmbë di sikifi di santa buku aki. I bi ko lobi Jehovah sö tee taa i buta i libi nëën maun, hën i dopu. I du wan gaan bunu soni seei! U dë seiki taa ufö i dopu, soni bi ta miti i di bi ta mbei a taanga da i fii hoi iseei a Jehovah. Ma möön i ta ko gaan sëmbë a di biibi, möön soni o ta miti i. Saatan o ta mbei möiti fu ja lobi Jehovah möön, söseei fu ja dini ën möön (Ef. 4:14). Ja musu dëën pasi faa du di soni aki. Andi sa heepi i fii hoi iseei a Jehovah, söseei fii du di soni di i paamusi ën? Wë i musu „ta lei nango,” u te i ko toon gaangaan sëmbë a di biibi.​—Heb. 6:1. w22.08 bld. 2 pal. 1-2

A di wosudendu, hiniwan sëmbë abi di faantiwöutu u na taki u so soni di ta pasa a di wosudendu u de, ku woto sëmbë. Kandë wan sisa lo’ u du wan soni di ta mbei hën manu lafu. Wë an bi o dë wan bunu soni ee di womi bi o konda di soni aki da wotowan, ee di soni aki bi o mbei di mujëë fëën fii sen. U di a lobi di mujëë fëën, mbei nöiti a bi o kë du wan soni di o hati ën (Ef. 5:33). Te dee mii ta ko bigi, nöö de ta kë taa sëmbë musu ta lesipeki de. A dë fanöudu taa dee gaansëmbë u de ta hoi di soni aki a pakisei. De an o ta konda dee föutu di dee mii u de mbei da woto sëmbë, u di di soni dë sa mbei dee mii fii sen (Kol. 3:21). Pikimii musu lei u ta köni u na ta taki soni u di wosudendu u de, di bi o sa mbei dee sëmbë u de fii sen. Te hiniwan sëmbë u di wosudendu ta mbei möiti u du dee soni aki, nöö de o ko möön lobi deseei. w22.09 bld. 10 pal. 9

Jehovah bi fan ku Jöpu. A bi mëni ën unfa a köni tjika, söseei unfa a ta sölugu dee soni dee a mbei. A bi konda soni u sömëni mbeti di a mbei (Jöpu 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2). Söseei Jehovah bi mbei wan njönku kijoo de kai Elihu dëën taanga ku kötöhati. Elihu bi piki Jöpu taa hii juu Jehovah ta paka dee sëmbë dee ta hoi deseei nëën. Boiti di dë, Jehovah bi mbei Elihu leti Jöpu buta a pasi. A bi heepi Jöpu fu an pakisei hënseei wanwan nöö, ma faa fusutan unfa libisëmbë piki tjika te u tei useei maaka ku Jehovah, di Sëmbë di mbei hii di mundu. Jehovah bi piki Jöpu faa du wan soni. A bi musu begi da dee dii mati fëën dee bi du zöndu (Jöpu 42:8-10). Unfa Jehovah ta heepi u te gaan soni ta miti u? Jehovah an ta fan ku u, kumafa a bi fan ku Jöpu. Ma a ta fan ku u ku di Wöutu fëën.​—Lom. 15:4. w22.08 bld. 11 pal. 10-11

Di kemeente u Loomë bi abi Dju ku woto köndë sëmbë di bi ko dë Keesitu sëmbë. Di de bi puu di Wëti u Mosesi, nöö dee dinima u Jehovah an bi abi fu hoi deseei möön a di wëti di bi ta tapa de u de njan so soni (Maik. 7:19). Sensi di ten dë, so u dee Keesitu sëmbë dee bi dë Dju bi bigi ta njan hii soni di bi dë u njan. Ma so u de an bi kë njan so soni. Di soni aki bi paati sëmbë ku sëmbë a di kemeente. Ma apösutu Paulosu bi taki unfa a dë fanöudu tjika fuu libi fiifii ku useei. Paulosu bi heepi dee baaa ku dee sisa fëën u de si taa dee lö soni aki bi sa mbei sëmbë an libi fiifii ku deseei möön a di kemeente (Lom. 14:19, 20). Hënseei bi dë kabakaba u tooka di fasi fa a bi ta du soni, sö taa an mbei wotowan naki futu (1 Kol. 9:19-22). U sa heepi wotowan u de go a fesi, söseei u sa libi fiifii ku wotowan, te wa ta mbei toobi ku soni di di Bëibel an ta kuutu. w22.08 bld. 22 pal. 7

Ee u kë dou wan maaka a di dini di u ta dini Jehovah, nöö u musu ta mbei möiti go dou fuu dou ën. Di wan seei soni u musu du ee u kë ta libi a wan leti fasi. Nöö Jehovah o heepi u fuu go a fesi pikipiki (Ps. 84:5, 7). Jehovah ta mëni u taa an musu dë wan hebi da u fuu ta du dee soni dee a ta piki u (1 Joh. 5:3). Dee soni aki ta tjubi u, nöö u ta abi de fanöudu hii daka. I sabi dee fetilai dee apösutu Paulosu bi taki soni u de jeti ö? (Ef. 6:14-18) Undi u dee soni dë ta tjubi wan sodati hati? Wë a dë di felu soni di a ta bisi tapëën hatimindi. Di felu soni aki da dee soni dee Jehovah ta taki taa bunu. Leti kumafa di felu soni aki ta tjubi wan sëmbë hati, sö nöö dee wëti u Jehovah sa tjubi di fasi fa u ta pakisei, di fasi fa u ta fii ku dee soni dee hati fuu ta kë. Fëën mbei a dë fanöudu fuu ta bisi di felu soni aki tapa di hatimindi fuu!​—Nöng. 4:23. w22.08 bld. 29 pal. 13-14

Dusudusu jaa kaa womi ku mujëë di ta dini Gadu ta feni köni lai a di Wöutu u Gadu. Unfa a waka? Jehovah bi mbei sëmbë toona sikifi di Wöutu fëën buta a woto soni. Dee sëmbë dee bi du di wooko aki bi dë zöndu libisëmbë, ma de bi ta köni gaanfa seei u de an mbei föutu. Wan könima bi taki soni u dee Hebelejën buku u Bëibel. A bi taki taa: „U sa taki taa woto awooten buku an dë di sëmbë bi toona sikifi a sö wan soifi fasi kuma di Bëibel.” U sa dë seiki taa a Jehovah dee soni dee u ta lesi a di Bëibel kumutu. A Jehovah „hiniwan bunu soni ku hiniwan kado di bunu te dou ta kumutu” (Jak. 1:17). Di Bëibel da wan u dee möön bunu kado di Jehovah da u. Te wan sëmbë da u wan kado, nöö di kado di a da u ta lei u unfa di sëmbë dë sabi u tjika, söseei unfa a sabi dee soni dee u abi fanöudu tjika. Sö nöö a dë ku di Sëmbë di da u di Bëibel. Te u ta buta pakisei a di kado aki, nöö u ta ko sabi gaan hia soni u Jehovah. U ta ko si unfa a sabi u tjika, söseei u ta ko si unfa a sabi andi u abi fanöudu tjika. w23.02 bld. 2-3 pal. 3-4

A o dë wan gaan daka seei te sëmbë o bigi weki ko a libi baka a di pisiten u di Dusu Jaa Tii u Keesitu! Hii u tuu ta hangi u si dee sëmbë fuu dee lasi libi. Sö Jehovah ta fii tu (Jöpu 14:15). Pakisei luku fa sëmbë o wai te dee sëmbë u de weki ko a libi baka. Dee sëmbë „dee bi libi bunu a Masa Gadu wojo”, söseei dee në u de dë sikifisikifi a di Buku u Libi, „o weki ko a libi baka u de feni libi” (Tjab. 24:15; Joh. 5:29). A kan taa sömëni u dee sëmbë fuu dee lasi libi, o weki ko a libi baka kölö sö baka Amagedon. Boiti di dë, dee sëmbë „dee an bi libi bunu”, u di de an bi feni wan bumbuu okasi u ko sabi Jehovah, nasö u dini ën ku hii de hati ufö de dëdë, „o weki ko a libi baka u de kuutu de”. Hii dee sëmbë dee o weki ko a libi baka o abi u lei soni (Jes. 26:9; 61:11). Nöö fëën mbei woo abi u du di möön gaan peleikiwooko di sëmbë an bi du jeti.​—Jes. 11:10. w22.09 bld. 20-21 pal. 1-2

Hii fa tiima u peipei köndë bi fiti buka u de hopo fia ku Jehovah, tökuseei Jehovah bi lei taa a abi makiti möön de. A bi feti da dee Isaëli sëmbë, nöö sö de bi sa feti wini gaangaan pisi u di Paamusi Köndë (Jos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24). Sömëni pasi Jehovah bi lei taa hën da di Kaba Hei Gadu! Ka u Könu Nebukatnesali u Babilon tei taa Jehovah hën fiti u kisi gafa, hën a njan buka u lei fa a abi makiti tjika, söseei fa a hei tjika. Nöö u di a njan buka sö, mbei Gadu mbei a ko abi hedikamian siki. Di Nebukatnesali bi ko kisi hënseei, hën a „gafa di Kaba Heiwan”, söseei a bi taki taa Jehovah „ta tii u teego”. A bi taki tu taa: ’Sëmbë an dë di sa tapa Jehovah faa du andi a kë’ (Dan. 4:30, 33-35). „Jehovah tapa dee sëmbë u di goonliba aki u de an du andi de abi a pakisei u du. A tapa pasi da de, sö taa de an bi sa du andi de bi pakisei u du. Dee sëmbë dee abi Jehovah kuma Gadu u de, dë bunu. Dee sëmbë dee a tei ko gudu fëën, dë bunu” (Ps. 33:12). Dee soni aki mbei u musu ta hoi useei a Jehovah go dou! w22.10 bld. 15-16 pal. 13-15

Sömëni tjabukama woto u Bëibel pasa tuutuu, nöö di soni dë ta mbei u dë seiki taa dee soni dee Gadu paamusi u da di ten di ta ko o pasa tuutuu. U ta fii kumafa di psalöm sikifima bi fii, di a bi piki Jehovah taa: „Mi ta wakiti fii ko puu mi a fuka. Ju mi ta wakiti fii piki mi andi mi musu du” (Ps. 119:81). Jehovah ta piki u a di Bëibel taa soni o waka bunu da u a di ten di ta ko, nöö a kë fuu dë ku ën mëni (Jel. 29:11). Na dee soni dee libisëmbë ta du de ta mbei u biibi taa soni o waka bunu da u a di ten di ta ko, ma dee paamusi u Jehovah de ta mbei u ko abi di biibi dë. Boo mbei hii möiti fuu ko ta fusutan dee tjabukama woto u Bëibel bumbuu, u di de o heepi u fuu ko ta möön biibi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu. Wan u dee soni di ta lei taa u sa biibi dee soni dee sikifi a Bëibel, hën da di heepi di a ta heepi sëmbë te de ta du dee soni di de ta lei nëën (Ps. 119:66, 138). Womi ku mujëë di tööu ko abi wan piizii wosudendu libi u di de du dee soni di de lei a Bëibel, hii fa de bi dë u booko tööu. Nöö dee mii u de ta dë waiwai, u di de mama ku de tata ta sölugu de, söseei u di de ta lei de taa de lobi de.​—Ef. 5:22-29. w23.01 bld. 5 pal. 12-13

Pakisei un wini i feni kaa, u di dee soni dee Gadu paamusi i a di Wöutu fëën pasa tuutuu. Jesosi bi taki taa hën Tata bi o da i dee soni dee i abi fanöudu fii sa dë a libi (Mat. 6:32, 33). Jesosi bi taki tu taa Jehovah bi o da i di santa jeje fëën te i hakisi ën faa da i ën (Luk. 11:13). Jehovah du andi a bi taki. Wë i sa pakisei fa a bi du woto soni da i jeti, di a bi paamusi i taa a bi o du da i. A bi paamusi i tu taa a bi o ta da i paadon, taa a bi o ta da i kötöhati, söseei taa a bi o ta heepi i fii ku ën sa dë mati go dou (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kol. 1:3). Te i ta kai pakisei a dee soni dee Gadu du da i kaa, nöö joo ko möön dë seiki taa a o du dee soni dee a paamusi i taa a o du da i, a di ten di ta ko. U di u dë seiki taa a o du dee soni dee a paamusi u. Di psalöm sikifima bi taki taa: ’Di sëmbë di ta futoou Jehovah, di Gadu fëën, dë bunu. Hën da di Sëmbë di ta dë u futoou hii juu.’​—Ps. 146:5, 6. w22.10 bld. 27 pal. 15; bld. 28 pal. 17

Di tjabukama woto di ta taki u di seti di Jehovah bi o seti di soifi fasi u dini ën baka, nama ku u tu ö? Aai an dë u taki! Wë nöö na un futu a nama ku u? Wë sensi di jaa 1919 u di ten fuu aki, hën milionmilion sëmbë ko fii, u di de bi dë saafu u di Gaan Babilon. Di Gaan Babilon dë, da hii dee poipoi keiki tuu. Jehovah bi tja dee sëmbë aki go a wan kamian, di bunu möön di Paamusi Köndë ka a bi tja dee Isaëli sëmbë go. A bi tja de go a wan pei paladëisi (Jes. 51:3; 66:8). Sensi di jaa 1919, hën dee salufuwan ta dini Jehovah a di paladëisi aki. Nöö möön dee jaa ta pasa, möön dee „woto sikapu” ta ko nama ku dee salufuwan. Di paladëisi aki dë a hii së u goonliba. Fëën mbei aluwasi naasë u goonliba u ta libi, tökuseei u sa libi a di paladëisi aki tu, solanga u ta dini Jehovah ku hii u hati kumafa a kë. w22.11 bld. 11-12 pal. 12-15

A ta taanga da i fii fusutan taa Jehovah „dë u hii ten” u? (Jes. 40:28). Ee sö a dë, nöö na i wanwan a ta taanga da. Elihu bi taki wan soni u Gadu. A bi taki taa: „Na wan sëmbë sa sabi un longi kaa a dë a libi” (Jöpu 36:26). Ma na u di wa ta fusutan wan soni, nöö hën da di soni dë an dë tuu. Hii fa kandë wa ta kaba fusutan unfa sitolomu ta wooko, tökuseei u ta biibi taa a dë. Sö nöö a sa ta taanga da libisëmbë u de fusutan taa Jehovah bi dë gaanduwe kaa, söseei taa a o dë u teego. Ma di taanga di a ta taanga da libisëmbë u de fusutan di soni aki, an ta puu taa Gadu ta libi u teego. Di fusutan di wa ta kaba fusutan di fasi fa Gadu dë, an ta tooka di fasi fa a dë tuutuu (Lom. 11:33-36). A bi dë gaanduwe kaa ufö hii soni a mundu. Ufö di sonu ku dee teeja tuu. Awa, a bi dë kaa ufö a „jabi liba ala kuma wan koosu”.​—Jel. 51:15. w22.12 bld. 2-3 pal. 3-4

So juu de sa hakisi u fuu begi da wotowan. Kandë wan sisa di ta lei wan sëmbë soni u Bëibel sa hakisi wan woto sisa di go ku ën u lei wan sëmbë soni u Bëibel, faa begi. Te a dë sö, nöö kandë di sisa di go ku ën, o kë tapa ku begi, u di an kaba sabi di sëmbë sö bunu. A sö wan fasi a o möön sabi andi a musu taki te a o begi da di sëmbë. De sa hakisi wan baaa faa begi a wan peleikiwooko komakandi, nasö a wan kemeente komakandi. Dee baaa dee abi dee lö gaandi aki musu hoi a pakisei un pei soni woo du. Te de ta begi, nöö de an musu tei di okasi dë u bë wojo da sëmbë, u leti sëmbë buta a pasi nasö u piki di kemeente soni di de musu sabi. A gaansë u dee kemeente komakandi u ta abi feifi miniti fuu sa kanda, söseei fuu begi. Nöö fëën mbei di baaa di o begi, an musu „begi longi”, möönmöön te di komakandi o bigi.​—Mat. 6:7. w22.07 bld. 24 pal. 17-18

Jesosi bi taki taa a dee lasiti daka taku siki bi o „ko a mundu” (Luk. 21:11). Unfa di soni aki ta heepi u fuu ta dë bööböö? Wë an ta bigi da u te u ta jei taa taku siki ta paaja a goonliba. U ta si taa soni ta pasa leti kumafa Jesosi bi taki a fesi. Fëën mbei u dee sëmbë dee ta libi a di kaba pisi u di goonliba aki musu haika di soni di Jesosi bi taki, di a bi taki taa: „Wan musu panta e.” Te wan taku siki ta paaja, nöö a kan taa wa o sa ta du hii dee soni dee u bi guwenti möön. Ma wa musu mbei di soni dë tapa u fu wa lei soni u Bëibel möön, nasö fu wa go a dee komakandi. Dee woto dee dë a dee buku fuu, söseei a dee fëlön fuu, o toona mëni u taa dee baaa ku dee sisa fuu ta hoi deseei a Jehovah go dou, hii fa dee seei soni ta miti de. w22.12 bld. 17 pal. 4, 6

Jakopu bi ta lei taa a bi lobi di womi mii fëën de kai Josëfu gaanfa seei (Ken. 37:3, 4). Di soni dë bi mbei taa dee gaan baaa u Josëfu bi ko ta haun ku ën. Di de feni di okasi, hën de sei ën da wan kulupu Midian womi di bi ta bai soni ta sei. Dee womi aki bi tja Josëfu go te a Egepiti, hën de toona sei ën da wan womi de kai Potifali. Di womi aki bi dë di hedima u dee wakitima u Falao. Di libi u Josëfu bi tooka vou sö, biga a bi dë wan mii di hën tata bi lobi gaanfa seei, ma nöunöu a bi ko dë wan saafu u wan Egepiti womi! (Ken. 39:1) Di Bëibel ta taki taa „hogi soni ta miti hii sëmbë” (Peleik. 9:11). So juu tesi ta miti u di ta miti woto sëmbë tu (1 Kol. 10:13). Soni sa miti u, u di u da bakama u Jesosi. A sa pasa taa sëmbë sa mbei u fa, nasö de sa du ku u u di biibi fuu hedi (2 Tim. 3:12). Aluwasi un fuka ta miti i, Jehovah sa mbei soni waka bunu da i. w23.01 bld. 14-15 pal. 3-4

So juu, u sa fii fuu go fan ku wan baaa nasö wan sisa di du wan soni di hati u. Ma ufö u du di soni dë, a bunu fuu hakisi useei dee soni aki: ’Mi fusutan andi pasa tuutuu ö?’ (Nöng. 18:13) ’A sa kan taa na ku hënseei kë a du di soni ö?’ (Peleik. 7:20) ’Miseei bi mbei sö wan pei föutu kaa u?’ (Peleik. 7:21, 22) ’Mi o mbei soni ko möön hogi ee mi go fan ku di sëmbë u?’ Te u tei ten kai pakisei a dee soni aki, nöö u sa ko si taa di lobi di u lobi di baaa nasö di sisa fuu, sa heepi u fuu pena disa di soni. Hiniwan fuu ta lei taa u dë tuutuu bakama u Jesosi, te u ta lei taa u lobi dee baaa ku dee sisa fuu ku hii u hati, hii fa de ta mbei föutu. Te u ta du sö, nöö u sa heepi woto sëmbë u de ko sabi di tuutuu biibi, söseei u de ko dini Jehovah makandi ku u. Boo dë kabakaba u mbei möiti go dou, u lei taa u abi di lobi di bi o heepi sëmbë, u de ko sabi dee tuutuu bakama u Jesosi. w23.03 bld. 31 pal. 18-19

Di Bëibel ta heepi u fuu fusutan taa lobi da di fasi di Jehovah abi möön gaanfa. U di Jehovah lobi u, mbei a sikifi dee möön fanöudu soni buta a di Wöutu fëën (Joh. 21:25). Jehovah ta lei u taa a lobi u, u di a ta fan ku u a wan fasi di ta lei u taa a kai u gaan soni. Jehovah an da u gaan hia wëti, söseei an ta piki u andi u musu du ku andi wa musu du a hiniwan pikipiki soni u di libi fuu. Ma a ta konda da u unfa soni bi waka da sëmbë a di ten di pasa, a ta konda tjabukama woto, söseei a piki u finifini unfa u musu du soni, sö taa u sa du soni a wan köni fasi. A dee fasi aki, di Wöutu u Gadu ta mbei u ko lobi di Gadu fuu, söseei a ta heepi u fuu ta piki hën buka a soni ku hii u hati. Di Bëibel ta lei u taa Jehovah kai u gaan soni. Unfa sö? A di Wöutu fëën sömëni woto dë di ta lei fa libisëmbë ta fii. U ta fusutan di fasi faa dee sëmbë dee Bëibel ta taki soni u de bi ta fii, u di de bi dë sëmbë di bi abi „dee seei fii kuma u nöö” (Jak. 5:17). Di möön fanöudu soni, hën da te u ta luku di fasi fa Jehovah bi ta libi ku sëmbë kuma u. Di soni aki ta mbei u möön fusutan taa Jehovah ’abi tjalihati u sëmbë’.​—Jak. 5:11. w23.02 bld. 6 pal. 13-15

Di lasiti buku u Bëibel ta bigi ku dee wöutu aki: „Di bosikopu aki da wan bosikopu di Jesosi Keesitu tja ko a limbo, di Gadu seei dëën faa musu mbei dee saafu u Gadu ko sabi dee soni dee o pasa abiti möön” (Ako. 1:1). Fëën mbei u ta buta pakisei gaanfa seei a dee soni dee ta pasa a goonliba nöunöu aki, fuu sa si unfa de o mbei dee tjabukama woto u Bëibel pasa tuutuu. Boiti di dë, kandë woo ta kë taki u dee soni aki ku u na u. Te u ta taki soni u dee tjabukama woto u Bëibel, nöö u musu köni fu wa ta taki andi u ta mëni taa o pasa. Wë faandi mbei? U di wa kë taki wan soni di sa mbei taa dee baaa ku dee sisa u di kemeente an ta libi fiifii ku deseei möön. A sa pasa taa u ta jei fa dee tiima u di goonliba aki ta taki taa de o seeka soni fuu sa ta libi bööböö. Ka fuu ta taki taa di soni aki hën o mbei di tjabukama woto u 1 Tesalonika 5:3 pasa tuutuu, nöö a bi o möön bunu fuu ta buta pakisei a dee njunjun soni di dee baaa ta tja ko a limbo da u. Te dee soni dee u ta taki ta kai ku dee soni dee sikifi a dee buku fuu, nöö u ta heepi dee sëmbë u di kemeente u de ta libi fiifii ’makandi ku wan pakisei, söseei ku wan hati’.​—1 Kol. 1:10; 4:6. w23.02 bld. 16 pal. 4-5

Faandi mbei i lobi Jesosi Keesitu? Jesosi lobi soni di dë tuu, a lobi sakafasi, söseei a lobi leti libi. Ee i lobi soni di dë tuu, söseei ee i lobi leti libi, nöö a musu u dë sö taa i lobi Jesosi Keesitu. Pakisei luku fa Jesosi bi hopo du soni u lei taa a lobi leti libi ku soni di dë tuu (Joh. 18:37). Ma nöö unfa Jesosi bi lei taa a lobi sakafasi? Di fasi fa Jesosi bi ta du soni, bi ta da wotowan taanga u de ko abi sakafasi. A bi ta du soni u mbei hën Tata kisi gafa, ma an bi ta du soni u tja gafa ko da hënseei (Maik. 10:17, 18; Joh. 5:19). Unfa i ta fii te i ta buta pakisei a di sakafasi di Jesosi abi? An ta da i taanga fii ko lobi di Womi Mii u Gadu, söseei fii ta djeesi ën u? A musu u dë sö. Faandi mbei Jesosi abi sakafasi? Wë u di Jesosi Tata abi sakafasi, nöö a lobi hën Tata, söseei a ta djeesi ën (Ps. 18:35; Heb. 1:3). Jesosi ta djeesi hën Tata te dou, a hii dee fasi dee a abi. Di soni aki an ta mbei i kë ko dë mati u Jesosi ö? w23.03 bld. 3-4 pal. 6-7

Di Bëibel ta taki soni u tu kulupu sëmbë, di o weki ko a libi baka u libi u teego a goonliba aki. Dee sëmbë „dee bi libi bunu a Masa Gadu wojo ku dee an bi libi bunu tuu”. Dee sëmbë „dee bi libi bunu a Masa Gadu wojo”, da dee sëmbë dee bi dini Jehovah ku hii de hati di de bi dë a libi. Ma dee sëmbë „dee an bi libi bunu”, dee soni di de bi ta du an bi ta kai ku Gadu. Ma u di hii dee tu kulupu sëmbë aki tuu o weki ko a libi baka, mbei u sa taki taa në u de dë sikifisikifi a di Buku u Libi ö? Ufö de dëdë, në u „dee bi libi bunu a Masa Gadu wojo” bi dë a di Buku u Libi. De feki në u dee sëmbë aki puu a di buku di de dëdë u? Wë nönö, u di de dë a libi jeti a Jehovah pakisei. Jehovah ’an dë wan Gadu u dëdë sëmbë’, biga ’hii dee sëmbë dee Gadu mbei tuu dë ku libi jeti nëën wojo’ (Luk. 20:38). Di soni aki kë taki taa te dee sëmbë dee bi libi bunu a Gadu wojo o weki ko a libi baka u libi a goonliba aki, nöö në u de o dë a di Buku u Libi, hii fa ku „pötuloutu” a o sikifi.​—Luk. 14:14. w22.09 bld. 16 pal. 9-10

Jehovah bi kë u di fosu sëmbë wai ku dee soni dee a mbei. Di Gadu mbei Adam, hën a dëën wan waiti paladëisi faa ta libi. A bi dëën di wooko faa ta seeka di kamian, söseei faa mbei ën ko möön bigi (Ken. 2:8, 9). Pakisei unfa a bi o ta suti da Adam te a bi ta si fa soni ta göö, söseei fa dee uwii bi ta puu folo. Wan gaandi seei Adam bi abi, u di a bi musu ta seeka di djai u Eden! Jehovah bi hakisi Adam tu faa da dee mbeti në (Ken. 2:19, 20). Jehovah seei bi sa da hiniwan u dee mbeti në, ma tökuseei a da Adam di wooko dë. Wë a musu u dë sö taa Adam bi tei ten luku dee mbeti bumbuu faa ko sabi un pei fasi de abi ku unfa de ta du soni, ufö a da de wan në. Di soni dë bi musu u suti da Adam seei. A musu u dë sö taa a bi heepi ën faa ko fusutan unfa Jehovah köni tjika, söseei a bi heepi ën faa ko si unfa dee soni dee Jehovah mbei waiti tjika. w23.03 bld. 15 pal. 3

Di soni di mbei di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë tooka ku dee wotowan, hën da u di a dë dee futu u wan gaan pobiki, nöö a dë di lasitiwan u dee möön makiti tii u goonliba di di Bëibel ta taki soni fëën (Dan. 2:31-33). Na wan woto tii o ko nëën baka. Di Könuköndë u Gadu o booko hën ku hii dee woto tii, kaba a sösö na Amagedon (Ako. 16:13, 14, 16; 19:19, 20). Un wini di tjabukama woto aki ta tja ko da u? Di tjabukama woto u Daniëli ta mbei u dë möön seiki taa u ta libi a di pisiten u di kaba u di goonliba aki. Möön leki 2500 jaa pasa, Daniëli bi taki taa baka Babilon, nöö fö woto tii bi o ko di bi o abi gaan makiti, nöö de bi o ta du ku dee sëmbë u Gadu. Boiti di dë, a bi taki tu taa di tii u Ingisiköndë ku Amëëkanköndë bi o dë di lasitiwan u dee möön makiti tii di bi o tii goonliba. Di soni aki ta da u kötöhati, söseei a ta mbei u möön biibi taa abiti möön di Könuköndë u Gadu o booko hii dee tii u goonliba, nöö a o tii hii di goonliba. w22.07 bld. 4 pal. 9; bld. 5 pal. 11-12