Pe den afo fu wi de?

1, 2. San furu sma e bribi fu den wan di dede?

MILYUNMILYUN sma na ini Afrika e bribi taki dede no de a kaba fu wan sma en libi, ma taki a de wan kenki, noso na abra di wan sma e abra go libi na wan tra presi. Furu sma e bribi taki den afo fu den di dede, abra fu a grontapu di wi kan si, go na a grontapu di wi no man si, sobun den abra fu a kondre fu libisma go na yeye kondre.

² Sma e bribi taki den afo, noso den yeye fu den afo e sorgu taki den famiri fu den na grontapu e tan na libi èn taki sani e waka bun gi den. Dati meki den e si den yeye fu den afo leki makti mati fu libisma. Den e bribi taki den yeye disi e sorgu taki den gron e meki furu nyanyan, taki libisma e tan gosontu, èn taki nowan ogri no miti den. Sma e taki dati efu den no e poti prakseri na den yeye disi, noso efu den e meki den yeye atibron, dan den yeye kan tyari takru bakapisi kon gi den, soleki siki, pôtifasi, nanga tra sari sani.

3. Fa son sma e anbegi den afo fu den?

³ Den sma di de na libi, e du spesrutu sani fu gi grani na den yeye fu den afo, èn fu abi wan bun banti nanga den. Disi de krin fu si na den sani di sma gwenti du te wan sma dede, gwenti soleki fu hori aiti-dei nanga siksi-wiki. Sma e sori na tra fasi sosrefi taki den e anbegi den afo. Fu eksempre, fosi son sma dringi sopi, den e trowe pikinso na tapu a gron gi den afo fu den. Sosrefi, te den bori nyanyan, den e libi pikinso na ini a patu, so taki den afo kan feni wan sani fu nyan efu den kon.

4. San furu sma e bribi fu a sili?

⁴ Tra sma e bribi taki libisma abi wan sili di no e dede, ma di e libi go doro aladi a skin dede kaba. Den e bribi taki efu wan sma libi wan bun libi, dan a sili fu en e go na hemel noso na paradijs, ma efu wan sma no libi bun, dan a sili fu en e go pina na ini hel. Nofo tron sma e moksi a denki disi nanga den kulturu bribi fu den. Fu eksempre, te dedeboskopu fu kerkisma e bari na radio, dan son tron den e taki sani soleki „a go na yandasei”, noso „den afo kari en”. Sma e taki den sani disi fu di den e bribi taki a sili, noso a yeye e libi go doro aladi a skin dede kaba. San Bijbel e taki fu a sani disi?

A sili nanga a yeye

5, 6. San na a sili, soleki fa Bijbel e sori?

⁵ Bijbel e sori taki a sili no de wan sani na ini wan sma, ma a sili na a sma srefi. Fu eksempre, di Gado meki Adam, dan „a libisma tron wan libi sili” (Genesis 2:7). Adam no ben kisi wan sili; na ensrefi ben de wan sili, noso wan libisma.

⁶ Dati meki son Bijbel e gebroiki a wortu „libisani” noso „sma” na den presi pe a Hebrew wortu gi „sili” ben skrifi fosi. Fu eksempre, wi e leisi taki sili e gebore (Genesis 46:18). Den kan nyan èn den kan faste (Deuteronomium 12:20; Psalm 35:13). Den e krei èn den kan kon swaki (Yeremia 13:17; Yona 2:7). Sma kan tyari den gowe nanga tranga, sma kan lon na den baka, èn sma kan poti bui na den anu noso futu (Deuteronomium 24:7; Psalm 7:5; 105:18). Sobun, den wortu ’sili’ nanga ’sma’ na ini den tekst disi e kon fu a srefi Hebrew wortu, èn den wani taki a srefi sani.

7. Sortu bijbeltekst e sori taki a sili kan dede?

⁷ Fu di a sili na a libisma srefi, meki te wan sma dede, yu kan taki dati wan sili dede. Esekièl 18:4 e taki: „A sili di e sondu, ensrefi sa dede.” Sosrefi, Markus 3:4 e taki: „A fiti fu . . . kiri wan sili [noso libisma] tapu a sabadei?” Sobun, a sili a no wan sani di e libi go doro aladi a skin dede kaba.

8. San na a yeye na ini libisma?

⁸ A yeye no de a srefi leki a sili. A yeye na ini libisma, na a libikrakti fu den, di e meki taki den man du sani na ini a libi. Yu kan agersi a yeye nanga stroom. Stroom kan meki taki wan ijskasi noso wan radio e bigin wroko, ma a stroom srefi no kan meki sani kon kowru èn a no kan prei poku fu ensrefi. Na so a yeye fu wi e meki taki wi man si, yere, èn denki. Ma a yeye srefi no man du nowan fu den sani disi, efu ai, yesi, nanga edetonton no de. Dati meki Bijbel e taki fu libisma: „En yeye e komoto gowe, a e go baka na en gron; na a dei dati den prakseri fu en e lasi gowe.”​—Psalm 146:4.

9. San no e pasa nanga a sili èn nanga a yeye?

⁹ Fu dati ede, soleki fa Bijbel e sori, dan nowan sili èn nowan yeye e gowe libi a dedeskin fu wan sma, fu go libi na wan tra presi.

San e pasa nanga den dedewan?

10. San e pasa nanga den dedewan, soleki fa Bijbel e taki?

¹⁰ Ma san e pasa nanga den dedewan dan? Fu di Yehovah na a sma di meki libisma, meki na en sabi tu san e pasa nanga wi te wi dede. A Wortu fu en e leri wi taki dedesma no abi libi, den no man yere, si, taki, noso denki nowan sani. Bijbel e taki:

• „Den dedewan no sabi notinoti.”​—Preikiman 9:5.

• „A lobi fu den, a bita-ati fu den, nanga a dyarusu fu den no de moro.”​—Preikiman 9:6.

• „Nowan wroko, noso prakseri, noso sabi, noso koni de na ini [a grebi], a presi pe yu e go.”​—Preikiman 9:10.

11. San Yehovah taigi Adam, baka di Adam sondu?

¹¹ Prakseri san Bijbel e taki fu a fosi afo fu wi, Adam. Yehovah ben meki Adam fu „doti fu a gron” (Genesis 2:7). Efu Adam ben gi yesi na a wet fu Yehovah, dan fu têgo a ben o libi koloku na grontapu. Ma Adam ben trangayesi a wet fu Yehovah, èn a strafu fu dati ben de dede. Pe Adam go di a dede? Gado taigi en: „Yu [sa] drai go baka na a gron, bika na fu drape [mi] ben teki yu puru. Bika doti yu de èn na doti yu sa drai go baka.”​—Genesis 3:19.

12. San pasa nanga Adam di a dede?

¹² Pe Adam ben de, bifo Yehovah meki en fu doti? A no ben de nowan pe. Noti fu en no ben de. Sobun, di Yehovah taki dati Adam ben o „drai go baka na a gron”, dan A ben wani sori taki Adam ben o kon de a srefi fasi leki fa a ben de fosi; a no ben o abi libi, neleki fa doti no abi libi. Adam no libi go doro na yeye kondre. A no ’go na yandasei’, noso na a tanpe fu den yeye fu den afo. A no go na hemel noso hel. A tron wan sani baka di no abi libi; a no ben de moro.

13. San e pasa nanga libisma, èn nanga meti sosrefi, te den dede?

¹³ Na disi e pasa tu nanga tra libisma? Iya, na a srefi sani e pasa. Bijbel e taki: „[Libisma, èn meti sosrefi] e go na wán presi. Den alamala e kon fu doti, èn den alamala e drai go baka na doti.”​—Preikiman 3:19, 20.

14. Sortu howpu de gi den dedewan?

¹⁴ Bijbel e pramisi taki Gado sa wiki den dedewan fu libi na ini wan paradijs na grontapu (Yohanes 5:28, 29; Tori fu den Apostel 24:15). Ma a ten dati musu kon ete. Nownow a de leki den dedewan e sribi (Yohanes 11:11-14). Wi no musu frede den èn wi no musu anbegi den, fu di den no man yepi wi èn den no man du wi ogri.

15, 16. Fa Satan e pruberi fu meki sma bribi taki den dedewan no dede trutru?

¹⁵ Te yu luku en bun, dan a denki di sma abi taki libisma no e dede trutru, na wan lei di Satan Didibri panya go na ala sei. Fu meki sma bribi a lei disi, Satan nanga den ogri yeye fu en e pruberi fu meki sma denki taki siki nanga tra problema na sani di den yeye fu dedesma e tyari kon. A tru taki ogri yeye e tyari son problema kon. Èn a tru sosrefi taki son problema no abi fu du nanga yeye krakti. Ma a no tru taki dedewan kan meki taki ogri miti wi.

¹⁶ Ma wan tra fasi de tu fa den ogri yeye e pruberi fu meki sma bribi taki Bijbel no e fruteri trutru san e pasa nanga dedesma. Den e kori sma na so wan fasi, taki den sma e bribi taki den si dedesma, noso taki den taki nanga dedesma. Fu man kori sma na a fasi disi, den ogri yeye e gebroiki fisyun nanga dren, sosrefi libisma di e wroko gi den, èn tra sani. Sobun, te sma feni taki den si noso yere den dedewan, dan a no den dedewan den si noso yere, ma na den ogri yeye di e du leki den na dedesma. Dati meki Yehovah sori krinkrin taki a o strafu sma di e wroko gi ogri yeye, noso sma di e suku rai na den dedewan.​—Deuteronomium 18:10-12; Sakaria 10:2.