KAPITEL FEIFI
„Ala den gudu fu koni”
1-3. Fa a situwâsi ben de di Yesus hori a Bergitaki, èn fu san ede den arkiman ben fruwondru?
A DE wan moi dei na ini a yari 31. Yesus Krestes de krosibei fu Kaperna-um, wan foto pe bun furu sma e libi, èn di de na a noord-west syoro fu a Se fu Galilea. Yesus de en wawan na tapu wan bergi na ini a birti fu a foto èn drape a begi a heri neti. Di dei opo, a kari den disipel fu en èn a teki 12 na den mindri di a kari apostel. Na a srefi ten, ipi-ipi sma waka baka Yesus go na a bergi pe a de èn den go sidon na tapu wan plata pisi fu a bergi. Sonwan fu den sma disi komoto fu farawe presi. Den e angri fu yere san Yesus abi fu taki, èn den wani kon betre fu den siki fu den. Yesus e du san den e fruwakti.—Lukas 6:12-19.
2 Yesus e waka go miti a bigi ipi sma èn a e dresi ala den sikiwan. Te fu kaba, te nowan sma e firi a pen moro fu wan seryusu siki, dan Yesus e go sidon èn a e bigin gi den leri.a Den sani di a taki a dei dati musu fu fruwondru den arkiman. Fu taki en leti, noiti ete den yere wan sma gi leri soleki fa Yesus du dati. Fu sori o prenspari den leri fu en de, meki Yesus no e leri sma den gwenti fu den afo fu den, noso den leri fu den barinen Dyu leriman. Na presi fu dati, ibri tron baka a e taki sani di skrifi na ini den Hebrew Buku fu Bijbel. A boskopu fu en krin, a no e gebroiki kefalek wortu, èn a de makriki fu frustan. Te a kaba gi leri, dan ala sma e fruwondru srefisrefi. Iya, den musu fu fruwondru, fu di didyonsro den arki a moro koni man di ben libi na grontapu!—Mateyus 7:28, 29.
„Ala den sma fruwondru fu a fasi fa a ben gi leri”
3 A Bergitaki nanga furu tra sani di Yesus ben taki èn di a du, skrifi na ini Gado Wortu. A ben o bun fu go ondrosuku san Bijbel e taki fu Yesus, fu di „ala den gudu fu koni” kibri bun na ini en (Kolosesma 2:3). Pe a feni a koni dati? Iya, fa a ben man gebroiki sabi nanga a frustan di a man frustan sani, na wan bun fasi? Fa a ben sori taki a koni èn fa wi kan teki na eksempre fu en?
„Fu pe a man disi komopo nanga a koni disi?”
4. San den sma fu Nasaret ben aksi densrefi di den arki Yesus, èn fu san ede?
4 Wan leisi di Yesus teki waka fu go preiki gi sma, dan a go na Nasaret, a foto pe a gro kon bigi. Drape a bigin gi leri na ini a snoga. Furu fu den arkiman ben fruwondru èn den ben aksi densrefi: „Fu pe a man disi komopo nanga a koni disi?” Den ben sabi Yesus en papa, mama, brada nanga sisa, èn den ben sabi tu taki a komoto fu wan pôti famiri (Mateyus 13:54-56; Markus 6:1-3). A no de fu taki dati den ben sabi tu, taki a temreman disi di ben sabi taki bun, no kisi leri na nowan fu den barinen skoro fu den Dyu kerki fesiman (Yohanes 7:15). Dati meki wi kan frustan fu san ede den ben aksi densrefi a sani dati.
5. Pe a koni fu Yesus komopo, soleki fa a tyari kon na krin?
5 A koni di Yesus ben abi, no ben kon nomo fu di a no ben abi sondu. Bakaten, di Yesus ben du en diniwroko èn a ben gi leri na ini a tempel, dan a tyari kon na krin taki a koni fu en komopo fu wan moro hei presi. A ben taki: „Den sani di mi e leri sma, a no fu misrefi, ma den de fu a sma di seni mi kon” (Yohanes 7:16). Iya, a koni fu Yesus ben komopo fu a Tata di seni en kon (Yohanes 12:49). Ma fa Yesus ben kisi koni fu Yehovah?
6, 7. Na sortu fasi Yesus ben kisi koni fu en Tata?
6 A santa yeye fu Yehovah ben abi krakti tapu na ati nanga a frustan fu Yesus. Te a abi fu du nanga Yesus di de a pramisi Mesias, dan a profeiti Yesaya ben taki: „A yeye fu Yehovah o de na en tapu. Fu dati ede a o koni, a o frustan sani bun, a o gi bun rai, a o tranga, a o abi furu sabi, èn a o abi bigi lespeki gi Yehovah” (Yesaya 11:2). A yeye fu Yehovah ben de na Yesus tapu, a ben e tiri en denki èn a ben abi krakti tapu den bosroiti di a ben e teki. Dati meki a no e fruwondru wi taki den sani di Yesus ben taki èn den sani di a du, ben sori taki a abi kefalek bigi koni.
7 Yesus ben kisi koni fu en Tata na wan tra moi fasi. Na ini Kapitel 2 wi ben si taki, fosi Yesus kon na grontapu, a ben e libi milyunmilyun yari na ini hemel, pe a ben abi na okasi fu leri fa en Tata e denki fu sani. Wi no man kaba frustan o furu koni a Manpikin ben kon kisi di a ben wroko makandra nanga en Tata leki a „tumusi bun wrokoman”, fu meki ala tra sani na hemel èn na grontapu. Fu dati ede, te Bijbel e taki fu a Manpikin fosi a kon na grontapu, dan a e taki fu en leki a sma di e prenki koni (Odo 8:22-31; Kolosesma 1:15, 16). Di Yesus ben e du a diniwroko fu en, dan a ben man gebroiki a koni di a kisi fu en Tata, di a ben nanga En na hemel (Yohanes 8: 26, 28, 38).b Fu dati ede, wi no musu fruwondru taki den sani di Yesus ben taki, e sori taki a ben abi furu sabi èn taki a e frustan sani krin. A no e fruwondru wi tu taki ibri sani di a ben e du, sori taki a ben e si sani na wan yoisti fasi.
8. Fa wi leki bakaman fu Yesus kan kisi koni?
8 Leki bakaman fu Yesus, wi tu musu si Yehovah leki a Sma pe koni komoto (Odo 2:6). A no de fu taki dati Yehovah no e gi wi koni na wan wondru fasi. Ma a e gi piki tapu den begi fu wi te wi e aksi en fayafaya fu gi wi a koni di de fanowdu fu man horidoro na ini muilek situwâsi (Yakobus 1:5). Wi musu du furu muiti fu kisi a koni dati. Wi musu tan suku en neleki „fa sma e suku gudu di kibri” (Odo 2:1-6). Iya, wi musu tan ondrosuku Gado Wortu finifini, fu di drape a koni fu en de fu feni èn wi musu fiti den sani di wi e leri na ini wi libi. Spesrutu na eksempre fu a Manpikin fu Yehovah, e yepi wi fu kon kisi koni. Meki wi poti prakseri na wan tu fasi fa Yesus ben sori taki a koni, èn meki wi go luku fa wi kan teki na eksempre fu en.
A ben e taki koni wortu
A koni fu Gado de fu feni na ini Bijbel
9. Fu san ede den sani di Yesus ben e leri sma ben de koni sani trutru?
9 Ipi-ipi sma ben kon na Yesus soso fu arki san a ben e taki (Markus 6:31-34; Lukas 5:1-3). A sani disi no e fruwondru wi, bika te Yesus ben opo en mofo fu taki, dan a ben e taki tumusi koni wortu! Den sani di a ben e leri sma, e sori taki a ben sabi Gado Wortu heri bun, èn a ben man sabi san na a rutu fu wan tori. Sma na ala sei lobi den leri fu Yesus, èn ala ten sma kan kisi wini fu den leri dati. Luku wan tu eksempre di e sori taki Yesus ben e taki koni wortu. Iya, Bijbel ben taki fu en na fesi taki en na a „Tumusi Bun Raiman”.—Yesaya 9:6.
10. Sortu bun fasi Yesus e taki dati wi musu abi, èn fu san ede?
10 Na ini a Bergitaki, di wi ben taki fu en na a bigin, wi kan feni a moro bigi pisi fu den leri fu Yesus baka makandra. Na ini a pisi dati, a e taki sondro fu a skrifiman, noso wan tra sma kon na mindri. Na ini a Bergitaki disi, Yesus no e gi rai nomo fu luku bun san wi e taki èn fu tyari wisrefi na wan yoisti fasi, ma a e du moro leki dati. Yesus sabi taki a fasi fa wi e denki èn den firi fu wi abi krakti tapu san wi e taki èn san wi e du. Dati meki a e gi wi a deki-ati fu kon abi bun fasi di e komoto fu wi ati èn di e sori fa wi e denki. Wi musu kon abi safri-ati, wi musu angri fu regtfardikifasi, wi musu abi sari-ati, wi musu suku fu abi vrede, èn wi musu lobi tra sma (Mateyus 5:5-9, 43-48). Te wi e kweki den fasi disi na ini wi ati, dan wi o taki sani di bun èn wi o tyari wisrefi na wan fasi di e plisi Yehovah. Boiti dati, wi o man libi bun nanga tra sma.—Mateyus 5:16.
11. Te Yesus e gi rai di abi fu du nanga sondu di sma e du, dan fa a e sori san na a rutu fu dati?
11 Te Yesus e gi rai di abi fu du nanga sondu di sma e du, dan a ben e go te na a rutu fu a tori. A no e taki wawan dati wi no musu du ogri, ma a e warskow wi tu fu no tan ati bron nanga tra sma (Mateyus 5:21, 22; 1 Yohanes 3:15). A no e taki wawan dati sma no musu du sutadu. Ma moro leki dati, a e warskow wi gi a firi di e bigin na ini na ati fu wan sma, èn di e meki taki a du so wan sondu. A e gi wi a rai fu no meki wi ai luku sani di o meki wi kisi firi di no fiti èn di o meki wi kisi takru lostu (Mateyus 5:27-30). Yesus no e poti prakseri nomo na den sani di e sori sortu sondu wan sma du. A e sori tu san e meki taki wan sma du a sondu dati. A e taki fu difrenti fasi fu denki èn lostu di e meki taki den du sondu.—Psalm 7:14.
12. Fa den bakaman fu Yesus e si den rai fu en, èn fu san ede?
12 Iya, den sani di Yesus taki, trutru na koni wortu! Dati meki „ala den sma ben fruwondru fu a fasi fa a ben gi leri” (Mateyus 7:28). Wi leki bakaman fu Yesus, e meki den koni rai fu en tiri wi na ini wi libi. Wi e du muiti fu kon abi den bun fasi di a ben gi wi deki-ati fu abi. Wi musu abi sari-ati, wi musu libi na ini vrede nanga trawan, èn wi musu sori lobi. Wi sabi taki te wi o du dati, dan wi o libi na wan fasi di Yehovah feni bun. Wi e du muiti fu rutu iniwan firi noso lostu puru di Yesus ben warskow wi gi dati, soleki fu no tan atibron èn fu no kisi takru lostu fu du sutadu. Wi sabi taki te wi o du dati, dan dati sa yepi wi fu wai pasi gi sondu.—Yakobus 1:14, 15.
A libi na wan fasi di e sori taki a koni
13, 14. San e sori taki Yesus ben teki bun bosroiti te a abi fu du nanga a fasi fa a ben o libi?
13 Yesus no ben taki koni wortu nomo, ma a ben du sani tu di e sori taki a koni. A heri fasi fa a ben e libi, soleki den bosroiti di a ben e teki, a fasi fa a ben e si ensrefi, èn a fasi fa a ben e handri nanga trawan, ben sori na difrenti moi fasi taki a koni. Meki wi go luku wan tu eksempre di e sori taki Yesus ben abi „koni nanga frustan” na ini ala sani di a ben du.—Odo 3:21.
14 Wan sma di koni e teki bun bosroiti. Yesus ben teki bun bosroiti te a abi fu du nanga a fasi fa a ben o libi. Prakseri taki Yesus ben kan abi wan kefalek bun libi efu a ben wani dati. Prakseri a sani disi: Yesus ben kan meki wan kefalek moi oso, a ben kan abi wan bun bisnis, noso a ben kan abi biginen na ini a grontapu disi. Ma Yesus ben sabi taki te a ben o feti baka den sani dati, dan dati na ’soso sani èn a ben o de neleki na winti a e feti fu fanga’ (Preikiman 4:4; 5:10). So wan fasi fu libi e sori taki wan sma no koni. Yesus bosroiti fu libi soso nanga den sani di a abi trutru fanowdu. A no ben suku fu meki moni noso fu kon abi furu gudu (Mateyus 8:20). Soleki fa a ben e leri sma, na so a ben hori en ai krin fu di a ben abi wán marki, èn dati ben de fu du a wani fu Gado (Mateyus 6:22). Na wan koni fasi, Yesus gebroiki en ten nanga en krakti fu horibaka gi Kownukondre afersi, fu di den sani dati de moro prenspari èn den e tyari moro wini kon leki fu feti baka gudu (Mateyus 6:19-21). Na so fasi a gi wi wan bun eksempre di wi kan waka na baka.
15. Fa den bakaman fu Yesus e sori taki den e hori den ai krin, èn fu san ede dati na wan koni sani fu du?
15 Den bakaman fu Yesus na ini a ten disi, e si taki a de wan koni sani fu hori den ai krin. Fu dati ede, den e luku bun fu no poti hebi na den tapu fu di den no e poti densrefi na ini paiman di no de fanowdu. Boiti dati, den no o feti fu kisi grontapu sani di e teki tumusi furu fu den ten nanga krakti (1 Timoteyus 6:9, 10). Furu fu den tyari kenki kon na ini den libi so taki den kan abi moro ten gi a Kresten diniwroko, èn sonwan fu den go dini srefi leki furuten Kownukondre preikiman. Wan moro bun fasi fu libi no de, fu di te wi e poti Kownukondre afersi na a fosi presi na ini wi libi, dan dati o meki wi de koloku èn a o gi wi prisiri.—Mateyus 6:33.
16, 17. (a) Na sortu fasi Yesus sori taki a ben abi sakafasi èn taki a ben sabi san a man du èn san a no man du? (b) Fa wi kan sori taki wi abi sakafasi èn taki wi no e fruwakti tumusi furu fu wisrefi?
16 Bijbel e sori taki koni abi fu du nanga sakafasi. Disi wani taki dati wi o abi a sakafasi fu frustan taki sani de di wi no man du (Odo 11:2). Yesus ben abi sakafasi èn a ben sabi san a man du èn san a no man du. A ben sabi taki a no ben o man meki ala sma di arki a boskopu fu en, drai den libi (Mateyus 10:32-39). A ben sabi tu taki a no ben o man preiki gi ala sma. Fu dati ede, a handri na wan koni fasi di a gi den bakaman fu en a frantwortu fu meki disipel (Mateyus 28:18-20). Na wan sakafasi a ben sori taki den ben o „du moro bigi wroko” leki en, fu di den ben o preiki gi moro furu sma na ini moro bigi kontren, èn den ben o du dati fu wan moro langa pisi ten (Yohanes 14:12). Yesus ben sabi tu taki a ben abi yepi fanowdu. A ben teki a yepi fu den engel di ben kon dini en na ini a sabana, èn fu na engel di kon gi en krakti na ini Getseimanei. Na a momenti di a Manpikin fu Gado ben abi yepi fanowdu moro leki iniwan ten bifo, dan a bari tranga fu kisi yepi.—Mateyus 4:11; Lukas 22:43; Hebrewsma 5:7.
17 Wi sosrefi musu abi sakafasi èn wi no musu fruwakti tumusi furu fu wisrefi. A no de fu taki dati wi wani du a preikiwroko èn a wroko fu meki disipel nanga wi heri ati, èn wi wani du tranga muiti fu du dati fayafaya (Lukas 13:24; Kolosesma 3:23). Ma na a srefi ten, wi musu hori na prakseri taki Yehovah no e teki wi gersi nanga trawan, èn wi no musu du dati tu (Galasiasma 6:4). Te wi koni, dan dati sa yepi wi fu poti marki di wi o man doro. Boiti dati, koni o yepi den sma di abi frantwortu, fu si taki den no man du ala sani den wawan, èn taki wanwan leisi den abi yepi nanga deki-ati fanowdu. Sakafasi o yepi den sma disi fu de klariklari fu teki a yepi di den e kisi, fu di den e frustan taki Yehovah kan gebroiki wan tra Kresten brada noso sisa fu „tranga” den.—Kolosesma 4:11.
18, 19. (a) San e sori taki Yesus ben e fiti ensrefi na den disipel fu en, èn taki a ben handri bun nanga den? (b) Fu san ede wi abi bun reide fu abi wan bun denki fu trawan, èn fa wi kan du dati?
18 „A koni fu Gado de . . . klariklari fu fiti ensrefi,” na so Yakobus 3:17 e taki. Yesus ben e fiti ensrefi na den disipel fu en èn a ben e handri na wan bun fasi nanga den. A ben sabi taki den e meki fowtu, ma toku a ben e poti prakseri na den bun fasi fu den (Yohanes 1:47). A ben sabi taki den ben o gowe libi en na a neti di sma ben kon fu grabu en, ma a no ben tweifri taki den ben o tan horibaka gi en (Mateyus 26:31-35; Lukas 22:28-30). Petrus ben taki dri leisi dati a no sabi Yesus. Toku Yesus ben begi fayafaya gi Petrus, èn a sori taki a abi a frutrow taki Petrus no ben o drai baka gi en (Lukas 22:31-34). Di Yesus ben begi en Tata na a lasti neti fu en libi na grontapu, dan a no ben poti prakseri na den fowtu di den disipel fu en ben meki. Na presi fu dati, a ben taki bun fu a fasi fa den ben tyari densrefi teleki a neti dati. A ben taki: „Den du san yu taki” (Yohanes 17:6). Aladi den ben meki fowtu, toku a gi den a frantwortu fu sorgu gi den Kownukondre afersi na grontapu (Mateyus 25:14, 15; Lukas 12:42-44). A no de fu taki dati a frutrow di Yesus ben abi na ini den disipel, ben gi den deki-ati fu du a wroko di a gi den fu du.
19 Den bakaman fu Yesus abi bun reide fu teki na eksempre fu en ini a tori disi. Efu a Manpikin fu Gado, di no ben abi sondu ben abi pasensi nanga den disipel fu en di ben abi sondu, dan a no de fu taki dati wi leki sondu libisma musu hori trawan na prakseri tu! (Filipisma 4:5) Na presi fu poti prakseri na den swakifasi fu wi Kresten brada nanga sisa, a moro bun fu poti prakseri na den bun fasi fu den. A de wan koni sani fu hori na prakseri taki na Yehovah hari den kon (Yohanes 6:44). We, a no de fu taki dati Yehovah ben musu fu si den bun fasi fu den, èn wi musu du dati tu. Te wi e denki bun fu trawan, dan dati sa yepi wi fu „no poti prakseri na den fowtu fu den” wawan, ma wi sa luku tu na sortu fasi wi kan prèise den (Odo 19:11, The New English Bible). Te wi e sori taki wi e frutrow wi Kresten brada nanga sisa, dan na so fasi wi e yepi den fu tan du muiti fu dini Yehovah èn fu abi prisiri na ini a diniwroko.—1 Tesalonikasma 5:11.
20. San wi musu du nanga den koni rai di de fu feni na ini den Evangelietori, èn fu san ede?
20 Den Evangelietori di e taki fu Yesus en libi nanga en diniwroko, abi bun furu koni rai! San wi musu du nanga den koni rai disi di warti srefisrefi? Na a kaba fu a Bergitaki, Yesus gi den arkiman fu en a deki-ati fu no yere den koni sani nomo di a taki, ma fu du den tu (Mateyus 7:24-27). Te wi e meki den sani di Yesus taki èn den sani di a du abi krakti tapu a fasi fa wi e denki èn e handri, dan dati sa yepi wi fu abi a moro bun libi now. Boiti dati, a sa yepi wi fu tan na tapu a pasi di e tyari sma go na têgo libi (Mateyus 7:13, 14). A no de fu taki dati wan moro bun èn koni fasi fu libi no de!
a Sma kon sabi a taki di Yesus hori a dei dati, leki a Bergitaki. A Bergitaki skrifi na ini Mateyus 5:3–7:27. A abi 107 vers, èn kande a ben o teki sowan 20 miniti fu hori en.
b Soleki fa a sori, dan di „hemel opo” na a ten di Yesus teki dopu, a ben man memre a libi fu en na hemel fosi a kon na grontapu.—Mateyus 3:13-17.