Fetiman nanga Gado di de lasi na stree
„Dem sa feti troe troe nanga joe, ma dem no sa wini joe”, bikasi ’mi de nanga joe’, so Jehovah taki, ’foe fri joe’”. — Jeremia 1:19.
1. Na soortoe fasi dem soema di de lasi na feti now de fetiman nanga Gado?
FETIMAN nanga Gado! No ini na fasi dati dem de feti nanga dem wetti foe dem sani di Gado meki, soleki na wetti foe na Zwaartekracht. Ma fetiman nanga Gado ini na fasi, dati dem de feti nanga na organisaatsi di de foe si foe hem pipel di a ben verkisi en nanga na wroko di a gi dem foe doe. Soboen, ini na tem disi a kan pasa, dati soema di de respeki dem wetti di wetenschap ben kon feni, de feti nanga na Gado foe na bijbel. Nanga mandi foe demsrefi, dem de lasi na feti. — Tori foe dem Apostel 5:39.
2. Fa na bewijsi de gi, dati Gado ben teki na pikin organisaatsi di wi de taki foe hem, en dati a no ben trowe hem?
2 Dem soortoe fetiman disi nanga Gado sa feni hem wan bigimemre fasi te wan pikin organisaatsi na grontapoe de prakseri dati dem de na organisaatsi, di Gado de kibri spesroetoe foe fri hem foe soema di de feti nanga Gado. Ma soortoe bosroiti, te joe loekoe hem nanga joe verstan, na organisaatsi disi moe teki leki wan bakapisi foe troe troe ondrofeni? Na bewijsi di bow ini dem 100 jari di ben pasa, moe tjari hem kon na wan joisti bosroiti, soema de na organisaatsi di Gado ben verkisi en di kisi na krakti foe hem foe kaka foetoe te lek now ete gi aanval di de kon foe heri grontapoe. Na pikin organisaatsi disi foe soema di ben gi demsrefi abra, ben kon sori demsrefi ini dem afersi foe disi tem ini na nem foe Gado. Ala bewijsi te leki now de sori dati Gado ben verkisi foe teki na organisaatsi en dati a no ben trowe hem. Na tem en disi de wan pisi tem foe 100 jari, tesi loekoe en sori dati disi de troe troe so.
3. Ini soema nem na Messias, di dem ben taki foe hem, ben kon, ma fa dem soema ben teki hem?
3 San na organisaatsi disi ondrofeni, wi kan agersi nanga san ben pasa tina-neegi-hondro jari pasa kaba ini bijbel tem. Ini na tem dati ini Midden-Oosten dem ben taki foe wan man leki na Messias, di ben froewakti langa tem, na soema di Gado ben salfoe foe de koonoe foe wan rigeri di sa gi te foe kaba na heri libisoema-famiri wan regvaardiki tiri. Na moro bigi pisi foe dem soema ben waka baka dem fesiman foe kerki en dem weegri foe teki hem leki Messias foe Gado. Ma a no ben de wan bedrigiman. Hem no ben poti hemsrefi leki Messias en a no ben gridi tapoe glori nanga makti. A ben taki gi dem streeman foe hem: „Mi no de soekoe nem na libisoema . . . Mi ben kon ini na nem foe mi Tata, ma oen no de teki mi; te wan trawan de kon ini hem eegi nem, hem oen sa teki” (Joh. 5:41-43). Na soema di ben taki dem woortoe disi ben de Jezus, wan soema di ben komoto ini na famiri foe koonoe David foe Jeruzalem en foe datede ooktoe foe na famiri foe Abraham, di nanga jepi foe hem siri ala famiri foe grontapoe sa kisi blesi. — Gen. 12:3; 22:18; Matt. 1:1-16.
4. San a ben wani taki gi Jezus srefi, dati a ben kon ini na nem foe hem Tata?
4 Dati Jezus ben kon ini na nem foe hem Tata foe hemel, wani taki dati a no ben kon foe hemsrefi, ma a ben kon leki na soema di hem hemel Tata ben seni. A ben de wan manpikin di ben moe gi jesi na grontapoe en doe na wani foe hem Tata. A ben moe meki na nem foe hem Tata bekenti en gi grani na disi en no meki soema verstan hem verkeerti.
5. Foe dem profeeti-tori foe sortoe soema na Messias Jezus ben habi belangstelling, aladi di hemsrefi ben de wan profeeti?
5 Te leki na dee foe tide, a de so dati Jezus, na Mesias, ben de na moro bigi profeeti, di na Gado foe na bijbel ben habi ooiti na grontapoe; srefi na man di ben gi wet Mozes ini dem tem bifo Kristus no de wan uitzondering (Deut. 18:15-19; Tori foe dem Apostel 13:22, 23; Openb. 22:18-20). A ben habi belangstelling gi dem profeeti-tori foe wan man di ben libi bifo na tem foe hem, foe taki Jeremia.
6. Ini soema nem Jeremia ben kon en taki, en fa soema ini na tem dati de sori dati disi de so?
6 Jeremia ben de wan memre foe na priester famiri di ben libi ini Anathoth, ondro na Koonoekondre foe Juda. Net leki Jezus Kristus, Jeremia no ben kon en taki ini hem eegi nem, aladi dem verplekti foe wan leviet priester ben de na hem tapoe. Soleki a ben de nanga Jezus, a so dem profeeti-tori foe Jeremia ben tjari vervolgoe kon. Dem feejanti foe hem di ben wani kiri hem, ben taki: „Joe no moe taki profeeti-tori ini na nem foe Jehovah foe joe no dede ini na anoe foe wi” (Jer. 11:21). Di Jeremia ben lasi ati wan tron, a ben taki: „Mi no sa taki foe hem, en mi no sa taki moro ini hem nem” (Jer. 20:9). Ma a ben si, dati na Woortoe foe Gado ben gi hem so wan faja, dati a no ben kan tapoe foe taki foe hem. Dem profeeti-tori foe hem ben kon troe nanga na pori foe Jeruzalem ini 607 bifo wi teri en ete dem djoe di ben tan na libi en di ben teki na vaste bosroiti foe waka dem eegi pasi, ben taigi hem: „Foe taki foe na woortoe, di joe ben taki ini na nem foe Jehovah, wi no de arki na joe” (Jer. 44:16). Te foe kaba, dem fetiman nanga Gado ben moe ondrofeni na bakapisi.
7. Soortoe korostoe woortoe Jehovah ben moe taki na a bigin gi Jeremia?
7 A no wan froewondroe sani, dati Jehovah ben moe taki 40 jari na fesi ini 647 bifo wi teri gi Jeremia di ben de na a tem dati wan jongoeman: „Joe moe . . . taki nanga dem, ala san mi komanderi joe. No skreki foe dem kwet-kweti, foe mi no naki joe nanga skreki na fesi foe dem. Foe mi see, loekoe, mi ben meki joe tide leki wan tranga foto en leki wan kopro skotoe en leki wan isri postoe gi na heri kondre, gi dem koonoe foe Juda, gi dem granman, gi dem priester en gi na pipel foe na kondre. En dem sa feti troe troe nanga joe, ma dem no sa wini joe, bikasi ’mi de nanga joe’, so Jehovah taki, ’foe fri joe’.” — Jer. 1:17-19.
8. Soortoe memre ben tranga Jeremia foe hori doro so langa, ma soortoe aksi wi de aksi?
8 Prakseri na vervolgoe di Jeremia ben moe ondrofeni, prakseri na hori doro di a ben moe sori — moro leki 40 jari! Hem ben de wan foe dem takiman foe Jehovah, di na kristen discipel Jakobus de poti wi prakseri nanga de woortoe: „Teki leki wan model foe na njan pina foe ogri nanga na sori foe pasensi dem profeeti, di ben taki ini na nem foe Jehovah” (Jak. 5:10). Foe di Jeremia ben prakseri alatem dati a no ben kon ini hem eegi nem, ma dati a ben taki ini na nem foe Jehovah, a ben kisi tranga foe hori doro en a ben kan komoto ondro san dem streeman foe hem ben habi na prakseri en di ben de feti troe troe nanga Gado. Jehovah no ben naki Jeremia nanga skreki na fesi dem streeman disi, foe di Jeremia no meki na skreki fasi nanga nomroe foe dem frede hem. Dati ben de toemsi moi toe doesoen siksi hondro jari pasa kaba, ma wi habi wan sani, di de sori dati ini wi tem disi de pasa ooktoe — wan agersi fasi foe disi tem? Ja, foe troe.
WAN JEREMIA-KLASSE INI DISI TEM
9, 10. Soortoe knegti di Jeremia de agersi wi habi ini prakseri, en foe sainde na knegti disi ben moe de dja now?
9 Wi no de meene, dati Jeremia, nanga wan opobaka foe dede, ben kon baka na libi. Son djoe ini dem fosi hondro jari ben denki dati foe Jezus Kristus, foe di a ben kon ini na nem foe Jehovah en a ben ondrofeni ini Israël someni vervolgoe (Matt. 16:13, 14). Ini na tem disi wi de meene wan soema di Jeremia foe owroetem de agersi. Wi habi na prakseri na knegti ofoe foetoeboi di Jezus ben taki foe hem ini hem profeeti-tori foe „na marki foe na de noja (ofoe parousia) en foe na kaba foe na seti foe sani” (Matt. 24:3). Ini na tem disi bijbel-ondrosoekoeman di de nanga ai, de si na „marki” foe na de noja, ofoe parousia foe na glori Jezus ini hemel Koonoekondre makti. Foe datede na knegti ofoe foetoeboi moe de dja now na grontapoe foe meki na „marki” kon troe ini ala dem fini pisi. Ini Matteus 24:45-47 Jezus ben taki:
10 „We, soema de dan so wan vertrouw en voorzigti foetoeboi, disi hem masra teki, poti na ala dem trawan tapoe, foe a plati njanjan gi dem na a reti tem? Blesi foe so wan foetoeboi, efi hem masra kon baka, a kon si taki, a de doe so. Troe, mi taki gi oen taki, a sa poti hem, meki a loekoe ala hem goedoe.”
11, 12. (a) Otem na „foetoeboi” ben kon na fesi en fa? (b) San de sori dati na „foetoeboi” ben poti na wroko na a reti tem foe gi dem oso-knegti njanjan?
11 Na „Foetoeboi” di ben sa kon no ben kan de wan aparti kristen man, bikasi efoe dati ben de so, dan a ben sa moe owroe moro leki ti-na-neegi hondro jari ini disi tem. Na „foetoeboi” moe de na heri kristen gemeente, di habi 144000 discipel di Gado geest meki gebore njoen foe tron makandra nanga Jezus Kristus mede-erfgenaam ini hem hemel Kownoekondre. Na „foetoeboi” disi ben bigin foe wroko tapoe na pinksterdee foe na jari 33 foe wi teri. Na fosi pisi foe na „foetoeboi”-klasse ben bigin, di Gado ben gebroiki Jezus Kristus foe kanti trowe santa jeje tapoe dem discipel di ben de wakti en di ben konmakandra ini Jeruzalem (ongeveer 120 dem ben de). Dati na „foetoeboi”-klasse disi di Gado ben meki, ben kisi na wroko foe gi na a reti tem jeje njanjan na dem oso-knegti foe na glori Jezus Kristus, de kon na krin ini wan sani di de krin foe si. San na dati?
12 Ala dem soema di ben salfoe nanga santa jeje, ben bigin foe taki ini vreemde tongo di dem no ben sabi na fesi foe „taki foe dem bigi wroko foe Gado” (Tori foe dem Apostel 2:1-11). Wantron wantron baka disi, ini na tem dati di na reti tem ben kon, 3000 djoe nanga proseliet soema di ben angri foe na waarheid ben kisi jeje njanjan en ben tron doopoe kristen di na geest ben meki gebore kon njoen, oso-knegti foe na Masra, Jezus Kristus. — Tori foe dem Apostel 2:14-42; Matt. 24:45.
13. (a) Fa na „foetoeboi” ben tan na libi te leki now en dem ben wakti san? (b) Foe sainde na pisi tem foe 63 1/2 jari sensi 1914 habi spesroetoe betekenis?
13 Dem kristen foe na fosi hondro jari di na geest ben meki gebore njoen, dem dede, ma ini dem hondro hondro jari foe sensi na tem dati, memre ben poti ini na “foetoeboi”-gemeente, en ala dem disi de wakti tapoe na „de noja” foe na glori Masra Jezus Kristus ini Koonoekondre makti. Sensi na jari 1914 „marki” ben kon — en a ben kon moro bigi — en disi de sori dati na de-noja foe na Masra ini Koonoekondre makti na a kaba foe dem tem foe dem heiden ini 1914 ben bigin (Luk. 21:24; Dan. 4:16, 23, 25, 32). Sensi na tem dati na heri libisoema-famiri ben seki so kefarliki leki no wan tem na fesi ini soso siksi tenti jari na dri nanga afoe jari nanga internationaal oorlog en politiek njoengoe-njoengoe, en disi ben go makandra nanga aardbeevi, pestsiki di ben bigi srefi srefi, mankeri foe njanjan nanga prijs foe njanjan di de kon moro hee, na broko kon na doro foe ogridoe en na heri grontapoe na kwinsi foe soema tapoe wan ogri-ati fasi nanga vervolgoe foe na „foetoeboi”-klasse foe Kristus. Na pisi tem disi mindri 1914 nanga now no de foe feni ini historia. A ben sa de prenspari gi na heri grontapoe. En dati a de so toe! Jezus Kristus, na profeeti foe Gado, di bigi moro Mozes, na profeeti fasi a ben verteri san a ben sa wani taki. San dan?
14. San na pisi tem disi wani taki leki fa Jezus ben sori?
14 Dati hem „de noja” ofoe parousia de now, sensi 1914 en dati na kaba foe na seti foe sani disi de kon moro moro krosibee!
15. Foe sainde wan Jeremia-klasse moe de now na grontapoe en soema a de?
15 Na pisi tem foe Kristus „de noja” de na tem pe hem de kroetoe dem memre foe na „foetoeboi”-gemeente di tina-neegi hondro jari pasa kaba ben poti na wroko foe gi dem oso-knegti na a reti tem jeje njanjan (Matt. 24:45-47; 25:14-30). Na laatste fika-pisi foe na „foetoeboi”-klasse di ben kon njoen gebore nanga geest moe de dja now na grontapoe foe kisi kroetoe. Na getrouw fasi nanga na jeje koni foe dem ini na diniwroko foe dem de bepaal ofoe dem de verdini foe na Masra foe dem poti dem tapoe ala grontapoe goedoe foe hem. En foedi wi tem de akroederi nanga dem dee foe na profeeti Jeremia, a de wan logisch sani dati now wan klasse leki Jeremia ben sa kon ini na nem foe Jehovah. So wan klasse de! A de na fika-pisi foe na „foetoeboi”-klasse di Gado de feni foe boen. En te leki na dee foe tide dem fetiman nanga Gado no ben wini na klasse disi!
16. (a) San ben doe kon ini Alegheny, ini na Amerkan staat Pennsylvania wan hondro jari pasa kaba, en na soortoe fasi a ben de nanga na Kristenheid? (b) Fa wan tijdschrift ben kon na doro di ben de tranga fanoodoe en soema ben doe dati?
16 Meki wi go 100 jari na baka — na a jari 1877 foe wi teri. Ini na tem dati dem sekte nanga groepoe ini na Kristenheid ben kon foeroe. Ini na tem dati joe ben habi ini Allegheny (now wan pisi foe Pittsburg) ini na Amerkan staat Pennsylvania, wan pikin gemeente foe bijbelondrosoekoeman di ben gi demsrefi abra na Gado. Na gemeente disi ben loesoe demsrefi poeroe krin krin foe na kerki seti foe sani foe na Kristenheid, di ini na tem dati ben de ondro na aanval foe na evolutietheorie, na sokari „hee kritiek” nanga na materialisme. Ini na pikin gemeente dati ini Allegheny na studi foe na Wortoe foe Gado no leki dem sekte foe na kristenheid ben meki dem kisi na firi dati na tem de tranga fanoodoe. Wan owroeman foe na gemeente dati ben verstan na fanoodoe foe tjari wan njoen tijdschrift kon na doro, di ben sa feti gi dem fundamenti gronleri foe na bijbel. A ben teki na bosroiti foe gebroiki hem goedoe. Na tijdschrift disi ben sa poti wan problema gi na grontapoe seti foe sani en spesroetoe gi na Kristenheid. A ben nem „Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence”. Na redacteur nanga uitgever foe na tijdschrift ben de na bijbelondrosoekoeman di ben gi hemsrefi foe na wroko, Charles Taze Russell.
17, 18. (a) Ini soema nem dem soema di ben habi foe doe nanga na tijdschrift, ben kon na fesi na grontapoe, srefi te joe no sa loekoe san na nem „Zion’s Watch Tower” de sori? (b) Foe sainde na tijdschrift nooiti ben sa begi ofoe aksi soema jepi?
17 Na redacteur nanga tra skrifiman foe na njoen tijdschrift nanga na gemeente di ben gi hem krakti, ben kon na fesi ini na grontapoe ini na nem foe na Gado foe Jeremia, di leki wan priester ben doe diniwroko ini na owroe Sion. Na bijbel someni tron de kari na Sion ini na tem foe Jeremia na tanpe foe na Gado foe Jeremia (Ps. 74:2; 48:1, 2). Na nem „Wachttoren”, di dem kari na tijdschrift, ben habi foe doe nanga na tekst tapoe na titel-pagina: „Waktiman, fa a de nanga na neti?” „Na mamantem moe kon” (Jes. 21:11, 12). Disi ben de sori soortoe marki na tijdschrift ben sa dini ini na kon troe foe bijbel profeeti-tori. Ma tapoe bladzijde 2 foe na tweede uitgave foe na tijdschrift (jaargang 1, nomroe 2) ben tanapoe tapoesee foe na fosi kolom dem woortoe: „Joe habi belangstelling gi ’Sions Wachttoren’?” Ondro dem woortoe disi ben tanapoe ini paragraaf dri:
18 „No si dem woortoe disi leki wan begi foe moni. Nono, ’Sions Wachttoren’ habi, soleki wi e bribi, Jehovah leki bakaman, en foe di disi de so, nooiti wi sa begi en aksi soema foe jepi. Te hem de taki: ’Ala gowtoe nanga solfroe foe dem bergi de foe mi’ no sa gi dem fanoodoe moni, dan wi sa verstan, dati a de na tem foe tapoe nanga na tijdschrift disi”.
GO NA FESI INI NA NEM FOE GADO
19. San de sori efoe Jehovah no ben gi moni foe meki na tijdschrift tan kon na doro?
19 Wi no kan meki trobi tapoe na punt disi. Na uitgever foe Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence ben kon na fesi ini na grontapoe foe kerki afersi ini na nem foe Jehovah, soleki na profeeti Jeremia foe owroetem ben doe. We, Gado no ben gi dem na fanoodoe moni foe meki na tijdschrift disi tan go doro? Na piki tapoe na aksi disi de kon krin te wi loekoe dati na tijdschrift, aladi di ini difrenti tem ini difrenti kondre dem ben tapoe hem, sensi juli 1879 te leki now nooiti ben tapoe, en dati srefi nooiti wan nomroe ben misi foe kon na doro.
20. Soortoe oplage na tijdschrift habi now, en tapoe san na titel foe na tijdschrift disi de poti na prakseri?
20 Na a momenti disi na oplage foe na tijdschrift De Wachttoren foe na bigin nanga 6000 exemplaar ini wan moen ini wan tongo (Ingrisi) gro kon habi wan oplage foe 9.800.000 exemplaar ini 79 tongo ala afoe moen. Now, en dati ben de sensi na nomroe foe 1 maart 1939, (Ingrisi) na tijdschrift nem „Na Wachttoren — Preekiman foe na Koonoekondre foe Jehovah”. Ooktoe Na Wachttoren habi wan sisa-tijdschrift di nem Ontwaakt!, di na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. de druk ini 33 tongo nanga wan oplage foe 8.900.000.
21, 22. (a) San ben kon de wan marki foe na tijdschrift, en soortoe nem den wan di ben teki na tijdschrift leki na officiëel tijdschrift foe dem, ben teki? (b) Soortoe verplekti, leki di foe Jeremia, ben kon foe datede tapoe dem?
21 Sensi na nomroe foe 1 januari 1926 na tijdschrift De Wachttoren ben doe spesroetoe moeiti foe meki na nem foe Jehovah kon na wan aparti fasi na fesi ini na grontapoe. A ben de wan logisch sani dati dem doopoe kristen di ben gi demsrefi abra en di ben teki na tijdschrift disi leki dem officiëel tijdschrift, ben teki feefi jari na baka (ini 1931) na nem di habi hem roetoe ini Jesaja 43:10, foe taki na nem Jehovah Kotoigi. Foedi dem uitgevers nanga bakaman foe na tijdschrift De Wachttoren nanga tra boekoe sensi 1879 soboen ben kon en taki ini na nem foe na Gado foe Jeremia, a no de wan vreemde sani dati wan spesroetoe verplekti ben de tapoe dem. Soortoe verplekti? Foe meki bekenti na a heri grontapoe foe libisoema san Jehovah ben meki skrifi ini na bijbel. Na verplekti disi gersi na frantwoortoe di ben kon tapoe Jeremia, di Gado ben taki gi hem taki:
22 „En foe joe see, joe moe tai joe mindri en joe moe opo tanapoe en taki nanga dem, ala san mi de komanderi joe.” — Jer. 1:17.
23. San na organisaatsi foe Jehovah Kotoigi ben proberi alatem foe doe en fa?
23 Na kristen organisaatsi foe Jehovah ben si na verplekti foe hem ini disi en ben proberi alatem foe doe na verplekti disi. No wawan a tjari kon na doro na heri bijbel ini wan toe tongo, ma a de tjari en panja toe boekoe, brochures nanga traktaat, pe na heri skrifi Woortoe foe Jehovah — dati wani taki, „ala san mi de komanderi joe” — de tjari kon na krin. Te leki na dee foe tide a no ben tapoe foe doe disi.
24. Fa Jezus ben tjari na moro prenspari wroko gi hem discipel kon na krin?
24 Jezus Kristus leki wan profeeti di bigi moro leki Jeremia, ben verteri fa na moro prenspari wroko gi hem discipel moe doe, di a ben taki: „Na boen njoensoe disi foe na Koonoekondre sa preeki tapoe na heri grontapoe pe soema de libi leki wan kotoigi gi ala naatsi.” Ooktoe: „Go datede en meki discipel foe soema foe ala naatsi, doopoe dem ini na nem foe na Tata (Jehovah) en ini na nem foe na Manpikin (Jezus Kristus) en ini na nem foe na santa jeje, en leri dem foe hori ala san mi ben komanderi joe. En loekoe! mi de nanga joe ala dee te leki na bosroiti foe na seti foe sani.” — Matt. 24:14; 28:19, 20.
25. Fa Jehovah kotoigi ben doe na wroko disi di dem ben kisi, ma fa a de nanga dem wan di de feti nanga na wroko disi?
25 Na wroko disi, di na Manpikin foe Gado, Jezus Kristus ben gi komando foe doe, Jehovah kristen kotoigi ben kon meki a kon moro bigi tapoe na heri grontapoe, sodati a de doe ini 216 kondre nanga groepoe foe eilanti ini 194 tongo. Dem sma di de kaka foetoe gi na wroko disi di Gado gi dem foe doe, de meki demsrefi troe troe fetiman nanga Gado. Foe di dem de doe disi, dem de feti wan feti di dem sa lasi. Sondro dem sabi san dem moe doe moro, dem de hori doro ini dem prakseri, dati dem sa wini ini na feti foe dem nanga na pikin salfoe Jeremia-klasse nanga dem getrouw kompe. Ma na woortoe foe Jehovah de gi wi na djaranti dati dem no sa masra (wini) wi nooiti!