Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w80 1/2 blz. 25-32
  • Kristen neutraliteit aladi na oorlog foe Gado e kon krosibé

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Kristen neutraliteit aladi na oorlog foe Gado e kon krosibé
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1980
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • REACTIE FOE NA SÉ FOE KERKI
  • NA KOMPLOT TEGEN NA KNEGTI FOE JEHOVAH DI ABI KOWNOEFASI
  • Wan profeiti di ben e dini na ini „den lasti dei”
    Yeremia e gi wi boskopu fu Gado
  • Yeremia — Wan impopulaire profeiti fu den krutu fu Gado
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1988
  • Yu e aksi ibri dei, „Pe Yehovah de?”
    Yeremia e gi wi boskopu fu Gado
  • Hori doro ini getrouwfasi
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1978
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1980
w80 1/2 blz. 25-32

Kristen neutraliteit aladi na oorlog foe Gado e kon krosibé

„Foe taki foe na proféti di e taki profétitori foe vréde, te na wortoe foe Jehovah kon troe, dan sa kon na krin na proféti di Jehovah ben seni ini waarheid.” — Jer. 28:9.

1. Foe sainde den wortoe foe Jeremia 27:9 abi foe doe heri boen nanga den ogri jejewroko foe na disiten grontapoesituatie?

„EN FOE taki foe oenoe, no arki na den proféti en na den loekoeman en na den drenman en na den wintiman en na den towfroeman foe oenoe di e taki gi oenoe: ’Oenoe no sa dini na kownoe foe Babylon.’” Den wortoe disi di ben taki langa ten kaba ini den dé foe na Babylon kownoekondre, wi kan tjari kon heri boen tapoe na grontapoesituatie foe now. Fa so? Foedi na grontapoe de foeroe ete nanga drenman, wintiman, loekoeman en towfroeman (Jer. 27:9). A de wan bekenti sani, dati ini den mamafoto foe grontapoe, soleki Washington, D.C., foeroe spiritist de, di broeja politiek man nanga ala prisiri e go na den foe soekoe rai. Foedi den sortoe loekoeman disi en spiritist man, nanga man di e poeroe dren nanga man di e taki sani na fesi san sa pasa e gi den rigeriman rai, dan den man disi di e wroko nanga ogri jejekrakti abi wan prenspari krakti tapoe den politiekman foe grontapoe. Tog a de so dati den man disi di e wroko nanga jejekrakti no e go den srefi ini na politiek.

2. Wi kan taki, foedi na bijbel e taki na fesi fa sani sa waka na grontapoe, dati a de bemoei nanga politiek, en sortoe piki 1 Johannes 2:15-17 e gi tapoe na aksi disi?

2 Wan owroe boekoe de di e gi hen lésiman na rai foe no bemoei nanga no wan sortoe foe ogri jejekrakti, ma di abi foeroe sani di taki na fesi fa sani sa waka na grontapoe ini na twintigste eeuw disi. A abi foeroe foe taki foe den politiek afersi foe wi ten. Ma wi kan taki foe na reden disi, dati na boekoe disi e bemoei nanga na politiek foe wi ten? Na boekoe disi e gi hen lésiman tranga foe go ini politiek foe libisoema foe go bemoei nanga politiek rigeriman? Gi den politiek rigeriman di wani gi na bijbel so wan fowtoe, wi e piki Nono! Ini wan foe den laatste boekoe foe na bijbel na kristen apostel Johannes e skrifi:

„No lobi na grontapoe en ooktoe den sani di de ini grontapoe. Efoe wan soema lobi grontapoe, dan na lobi foe na Tata no de ini hen; bikasi ala sani di de ini grontapoe — na lostoe foe skin en na lostoe foe den ai en na prodo nanga sani di wan soema abi foe tan na libi — no e komoto foe na Tata, ma foe grontapoe. Na grontapoe boiti dati e go lasi en ooktoe den lostoe foe hen, ma na soema di doe na wani foe Gado, e tan foe tégo.” — 1 Joh. 2:15-17.

Na laatste boekoe foe na bijbel di na srefi apostel Johannes disi ben skrifi, e verteri fa na grontapoe disi nanga na politiek foe hen sa lasi gwe.

3. Den kerki fesiman e gi kristen tranga foe abi sortoe fasi gi politiek, en tapoe soema den e sori leki bijbel eksempel foe gi krakti na san den e taki?

3 Ma joe abi kerki fesiman, srefi den paus, patriarch nanga aarts-biskop di taki dati den no de foe kristen neutraliteit en di e taki dati ibri kristen sondro foe poeroe wan, abi na plegti foe teki prati actief na politiek afersi foe disi grontapoe. Foe gi wan bijbel eksempel foe gi krakti na a standpunt foe den, den sa sori tapoe den djoe proféti foe owroeten, soleki Jeremia, na manpikin foe na priester Hilkia, foe na di foe sébi eeuw bifo wi gewoon teri. Den wortoe di tanapoe ini Jeremia 27:9 en di wi poti na a bigin foe na artikel disi de wan pisi foe san Jehovah Gado ben komanderi Jeremia foe taki gi den diplomatieke vertegenwoordigers foe den kownoekondre Edom, Moab, Ammon, Tyrus nanga Sidon (Jer. 27:1-4). Foedi na „oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almakti wan na Har-mágeddon” e kon now snel krosibé, foe datede meki wi ondrosoekoe fa Gado ben gebroiki Jeremia ini na ten dati di pasa langa ten kaba. Na eksempel foe Jeremia e gi kristen soema ini disi ten pasi foe broko den kristen neutraliteit en go bemoei nanga wan ofoe tra vorm foe grontapoe politiek? Meki wi loekoe pikinso.

4. San Jehovah, soleki a ben taki ini na fosi jari foe na rigeri foe Jojakim nanga mofo foe Jeremia, ben sa doe ondro bepaalde omstandigheden nanga na tempel nanga Jeruzalem?

4 Wi e bigin na tori foe wi ini na jari 628 bifo G.T., ofoe 21 jari bifo den Babylon soema ben pori Jeruzalem. Disi ben de na fosi jari foe na rigeri foe Jojakim, di ben de toe foe na laatste kownoe foe Jeruzalem. Na di foe fo jari na baka dati Jeremia ben taki hen profétitori foe kownoe Nebukadnezar foe Babylon nanga na „beker” foe Jehovah, di ben moe gi abra na moro leki twenti kownoe nanga kownoekondre, pe ben de na ini Edom, Moab, Ammon, Tyrus nanga Sidon (Jer. 25:1-3). Na proféti e poti na datum foe na afersi gi wi nanga den wortoe:

„Ini na bigin foe na kownoe-rigeri foe Jojakim, na manpikin foe Josia, na kownoe foe Juda, na wortoe disi foe Jehovah ben kon, di taki: ’Disi Jehovah ben taki: „Go tanapoe ini na fesi djari foe na oso foe Jehovah, en joe moe taki foe ala den foto foe Juda, di e kon foe boigi densrefi ini na oso foe Jehovah, ala den wortoe di mi sa komanderi joe foe taki gi den. No poeroe no wan na ini. Kande den sa arki en drai kon baka, ibri wan foe hen takroe pasi, en mi sa moe firi sari foe na rampoe di mi prakseri foe doe nanga den foe na takroedoe foe den. En joe moe taki gi den: ’Disi Jehovah ben taki: „Efoe joe no sa arki na mi foedi joe sa waka ini mi wet di mi e poti gi joe, foedi oen moe arki den wortoe foe mi knegti den proféti, di mi e seni gi oen, srefi boen froekoe mamanten en mi seni den, en di oenoe no ben arki, dan mi foe mi sé, wani meki na oso disi leki Silo, en na foto disi mi sa meki de wan vloekoe gi ala naatsi foe grontapoe.”’”’” — Jer. 26:1-6.

5. Foe sainde wi kan taki dati Jeremia no ben moksi priesterwroko nanga na tiri foe wan kondre, di a ben tjari go abra na boskopoe (. . .)?

5 Jeremia ben de wan priester, ma foedi a gi jesi na a komando disi foe Gado, a no ben proberi foe moksi priesterwroko makandra nanga na wroko foe tiri wan kondre. Soso a ben gi warskow foe Jehovah, di na naatsi ben kan njan boen foe hen. A ben libi hen na den regeringsleiders nanga na pipel ofoe den ben sa poti prakseri tapoe na warskow dati foe Gado. Jehovah ben abi na reti nanga na verplegti foe warskow na kownoekondre foe Juda, foedi a ben poti den ini wan nationaal verbontoe nanga hen foedi a ben de na Gado foe den. Ini na wet foe den di a ben gi den nanga jepi foe Mozes a ben warskow na naatsi sortoe bakapisi a ben sa tjari te den ben sa broko na verbontoe disi mindri Gado nanga na libisoema. Na proféti foe Gado Jeremia soboen no ben proeberi foe moksi nanga makandra priesterwroko nanga na wroko foe tiri wan kondre, ma a ben gi na pipel soso wan warskow foe na Gado di den ben de nanga hen ini wan verbontoe. Efoe den ben sa broko na verbontoe disi moro fara, dan na tempel foe den ini Jeruzalem ben sa lasi Jehovah ark foe na verbontoe, soleki na tabernakel foe Silo ben lasi disi.

6. Foedi sortoe komando foe na sé foe Jehovah no de, meki na Jeremia-klasse no kan bemoei densrefi nanga na politiek foe na kristenheid, en tapoe sortoe wortoe foe Jezus den memre disi foe na klasse disi e poti prakseri?

6 Soboen Jeremia no ben gi den kerki fesiman foe na disiten kristenheid na eksempel, sodati den kan go bemoei nanga na nationaal politiek. Den memre foe na Jeremia-klasse e verstan now, dati den no abi na reti foe bemoei nanga na politiek foe sortoe naatsi ofoe blok foe naatsi, srefi no nanga na politiek foe den naatsi foe na kristenheid. Den sabi dati Jehovah no teki na kristenheid ini wan verbontoe nanga hen, wans na kristenheid e taki dati disi de so. A mag taki dati a de ini wan njoen verbontoe, nanga Jezus Kristus leki mindriman, ma den feiten e sori dati disi no de so. Den memre foe na Jeremiaklasse sabi foe datede heri boen, dati den no ben kisi wan komando foe Jehovah Gado foe komanderi den naatsi foe na kristenheid wan sani di den moe doe ofoe foe teki actief prati na a politiek foe den sortoe naatsi disi. Dati den e meki getrouw bekenti na warskow foe Jehovah gi na kristenheid en na den naatsi di no de kristen naatsi, no wani taki dati den e teki prati na grontapoe politiek. Den „no lobi na grontapoe en no den sani di de ini grontapoe”, ma den e hori densrefi getrouw na den wortoe foe Jezus: „Den no de wan pisi foe grontapoe” (Joh. 17:14; 1 Joh. 2:15). Foedi den de neutraal, meki den no e teki prati na no wan sortoe politiek activiteit.

REACTIE FOE NA SÉ FOE KERKI

7. Leki fa Jeremia 26:12-15 sori, dan san Jeremia ben taki leki na bosroiti foe na verdediging foe hen gi na kroetoe ini Jeruzalem?

7 Den tra priester nanga sokari „proféti” ben hari Jeremia go fesi wan kroetoe foe granman en fesi foe na pipel na a mofodoro foe na tempel. Den kragi hen dati a de taki foe oproeroe kon. Na „man disi verdini foe dede”, den ben taki, „bikasi a ben taki profétitaki foe na foto disi joisti soleki joe ben jere nanga joe égi jesi” (Jer. 26:7-11). Na a kaba foe hen verdediging Jeremia ben taigi na kroetoe ini Jeruzalem: „Soso joe moe sabi troe troe, dati efoe joe kiri mi, joe e tjari broedoe, di no ben doe sondoe kon tapoe joe nanga tapoe disi foto nanga tapoe den soema di e libi na ini, bikasi foe troe mi e taki: Jehovah ben seni mi kon na oenoe foe mi taki ala den wortoe disi foe joe kan jere.” — Jer. 16:12-15.

8. Fa den kerki fesiman foe na kristenheid ben handri leki den „patriotten” foe Jeruzalem ini na fasi foe den gi na Jeremia-klasse?

8 Fa den féjanti disi foe Jeremia, di ben kan dringi hen broedoe srefi, ben sori wan geest foe nationalisme! Den argument foe den ben abi leki marki foe broeja na kroetoe, soleki disi no langa pasa kaba ben de den srefi patriottisch aksi ini tra kroetoe-oso. Den no ben poti jesi na a tranga aksi foe Jehovah foe arki en foe drai kon baka. Den no ben poti kwet-kweti prakseri tapoe na fowtoe foe den na hen fesi en na so fasi den ben dodoi na konsensi foe den. Den kroetoe pe na Jeremia-klasse ini disi ten ben de na ini, ben waka tapoe na srefi fasi. Den kerki fesiman foe na kristenheid aksi densrefi sani foe ben poti. Den ben teki fesi ini na tranga babari foe na dede foe na Jeremia-klasse, dati tapoe na fasi disi den égi takroe konsensi no sa trobi den.

9. Den granman di ben de kroetoeman ben boigi gi na druk foe den kerkiman en fa den ben wani foe komoto foe rampoe?

9 Wan foe den granman di ben proeberi dati den no ben gi Jeremia na dede strafoe, ben de Ahikam, na manpikin foe Safan. Den granman no ben arki na druk foe den kerkiman. Den ben verstan dati Jeremia ben de foe troe na takiman foe Jehovah. Den no ben wani dati Jehovah ben aksi den frantwortoe foe na trowe foe onschuldig broedoe foe hen getrouw dienstknegti. Foe datede den ben teki na bosroiti foe na boen foe Jeremia: a no abi fowtoe! Na verdediging foe hen ben jepi den foe tjari eksempel foe na historia kon ini den prakseri. Den ben libi foe eksempel bijna wan hondro jari moro krosibé foe san Micha ben taki gi Juda nanga Jeruzalem. Kownoe Hizkia ben hori hensrefi farawe foe trowe broedoe, foedi a no ben meki den kiri Micha foe sokari wortoe di e meki oproeroe kon, di no ben de boen gi na kondre. „Soboen, wi de bezig”, so den owroeman di ben taki dati na afersi foe Jeremia ben moe handri voorzigtig, noso „wan bigi rampoe sa kon gi wi sili.” — Jer. 26:16-19, 24; Micha 3:9-12.

10. Fa na fasi foe doe foe kownoe Jojakim ini na tori foe proféti Uria, ben de tra fasi leki di foe kownoe Hizkia?

10 Na presi foe kownoe Hizkia, di ben teki na ati na warskow foe Jehovah nanga mofo foe Micha, now joe ben abi Jojakim ini makti, na baka granpikin foe Hizkia en na a ten dati a ben de ini hen fosi jari tapoe na troon foe Jeruzalem. Na fosi jari kaba a ben doti hen rigeri nanga broedoe, foedi a ben kiri Uria, na manpikin foe Semaja. Foe lon komoto foe na atibron foe kownoe Jojakim, Uria ben lon go na Egypte. Ma sondro dati wan uitleveringsverdrag ben de nanga Egypte, na kownoe disi di ben wani teki wraak ben seni man go foe soekoe Uria en tjari hen nanga tranga go na a kondre Juda, dati a dede drape wan pina dede (Jer. 26:20-23). Foe datede meki Jeremia ben abi wan extra reden ini na srefi fosi rigerijari dati foe na njoen kownoe foe taki profétitori soleki Jehovah ben gi komando. Ini disi wi kan si, dati Farao Necho ben poti Jojakim leki kownoe tapoe Juda (2 Kon. 23:34, 35). Farao Necho soboen ben kan ben wroko makandra nanga kownoe Jojakim ini na ogridoe disi.

11. Sortoe rampoe Jojakim ben tjari so fasi tapoe hensrefi?

11 Jojakim ben tjari troe troe rampoe kon tapoe hensrefi. Ini na di foe aiti jari foe hen rigeri kownoe Nebukadnezar ben kon lontoe Jeruzalem en a ben meki Jojakim leki kownoe di moe saka hensrefi na ondro na njoen makti foe grontapoe Babylon. Dri jari na baka Jojakim ben dede bifo hen ten ben doro. Den ben iti hen skin na dorosé foe Jeruzalem foe abi „boerikiberi”. A ben pasa precies soleki Jeremia ben taki na fesi (Jer. 22:18, 19; 2 Kron. 36:5-8; 2 Kon. 24:1-6). Fa disi ben de wan ogri sani.

12. Fa na Jeremia-klasse ini disi ten ben komoto foe dede foe na anoe foe den kerki elementi, soleki Jeremia foe owroeten?

12 Soleki Jeremia, na manpikin foe Hilkia, na so na Jeremia-klasse ben komoto foe na dede ini wi twintigste eeuuw. No ini ala geval en ini ala kondre den kroetoebakra ben arki na den ogri lostoe foe na krakti elementi foe kerki foe na kristenheid. Joe ben abi kroetoebakra di ben gi erkenning na den religieuze reti nanga fri foe na Jeremia-klasse, di e teki dja na grontapoe presi gi na organisatie foe Jehovah di gersi wan oema. San ben pasa ini den geval dati e meki wi prakseri soboen na san Openbaring 12:15, 16 ben skrifi. Den populair, democratisch elementi foe na „grontapoe” ben kon jepi den vertegenwoordigers foe Gado oema en den ben broko saka den moeiti foe den kerki jepiman foe Satan Didibri foe swari na Jeremia-klasse en tjari den kon na wan kaba krin krin.

13. San den memre foe na Jeremia-klasse e tan meki bekenti en nanga sortoe stré-aksi den no e sroto wan verbontoe?

13 Den memre foe na Jeremia-klasse e tan go doro foe doe na komando foe Gado foe no meki bekenti wawan na a agersi Juda nanga Jeruzalem foe disiten Gado boskopoe, ma na ala tra politiek pisi foe na seti foe sani. Wans den moesoe ini son presi foe doe den wroko „na kibrifasi”, tog den no e doe moeiti foe trowe rigeri di de, foe meki nanga tranga dati san den e meki bekenti kon troe. Den e kaka foetoe gi ala sortoe foe druk, di ben sa kan tjari den so fara foe sroto wan verbontoe nanga disi ofoe dati politiek partij. Den e wégri foe libi na kristen neutraliteit foe den.

14. Foe soema na stré de soleki na Jeremia-klasse sabi heri boen, en fa na grontapoe sa tan baka na stré leki wan libipresi?

14 Sondro foe degedege den e sorgoe soboen consequent, dati den no de „wan pisi foe grontapoe”. Den sabi heri boen, dati Jehovah Gado, na Almakti wan, kan sorgoe foe hensrefi. A de na feti foe hen. Den no abi foe stré! Den e hori sondro degedege na a getrouw fasi foe den, ini na vertrouw dati na „oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almakti wan” ben kon krosibé, foedi ogri jejekrakti nanga den makti foe den e tjari den grontapoe rigiriman go na a grontapoe situatie di na agersifasi na bijbel e kari Har-mágeddon (Openb. 16:13-16). Na Jeremia-klasse e prisiri foe datede dati na kristen neutraliteit foe hen di no e seki de leki wan ondersteuning foe na soevereiniteit foe Jehovah. Fa na grontapoe foe wi sa de wan moi presi gi den memre foe na Jeremia-klasse nanga den mati foe den, di ooktoe e hori den kristen neutraliteit, baka te den sa de kotoigi foe na wini foe Jehovah soevereiniteit na Har-mágeddon!

NA KOMPLOT TEGEN NA KNEGTI FOE JEHOVAH DI ABI KOWNOEFASI

15. Foe sainde wi e libi ini na ten foe na moro bigi internationaal komplot ini na heri libisoema historia, en san disi sa wani taki gi kristen soema di frede Gado soleki Openbaring 14:12 e sori?

15 Ma now na ten doro gi troe kristen, dati spesroetoe tapoe den neutraliteit nanga getrouwfasi foe den den e kisi tesi. A de na ten pe wi e de kotoigi foe na moro bigi internationaal komplot foe na heri libisoema historia, bikasi a de now na pisiten foe na organisatie foe na Verenigde Naties, di e teri now 152 memre. Foe sainde wi ben sa kari na VN wan internationaal komplot ofoe wan internationaal barki? Foedi a de wan organisatie di libisoema meki en di abi leki marki foe poti na wan sé so langa leki den kan na reti tiri foe Jehovah kownoekondre ini anoe foe hen Kristus. Sortoe wan foe den toe sa komoto leki winiman ini na stré, Jehovah Messiaanse kownoekondre ofoe na VN? Na veiligheid nanga sekerfasi foe ala pipel de ini disi. Ini Openbaring 14:12 ben taki na fesi o moeiliki na pisiten sa de pe na VN leki wan wroko sani foe bescherm grontapoe ben sa de ini makti. Wi e lési drape: „Djaso a de kon tapoe na horidoro foe den santawan, gi den di de hori den komando foe Gado en na bribi foe Jezus.” — Loekoe Jesaja 8:12, 13.

16. Sortoe barki ben de tina-négi hondro jari pasa kaba, en na tapoe sortoe sani na fesi na kon troe afoe foe Psalm 2:1-4 ini na ten dati ben sori?

16 Tina-négi hondro jari pasa kaba wan internationaal komplot ofoe wan bondroe foe krakti ben de tegen Kristus srefi. Gado ben gi pasi foe disi foe kan meki Jezus dede wan pina dede (Tori foe den Apostel 3:13; 4:27; 13:28, 29; 1 Tim. 6:13). Disi ben taki na fesi ini Psalm 2:1-4. Na psalm disi nanga na kon troe afoe foe hen tina-négi hondro jari pasa kaba, e sori go na a internationaal barki ini disi ten tegen Jehovah nanga hen Kristus, now di ala toe abi na heri reti tapoe na „Kownoekondre foe na grontapoe”. — Openb. 11:15-18.

17. Kontrari soema na disiten grontapoe-organisatie de, soleki den kotoigi foe Jehovah e verstan en na sortoe standpunt di ben meki bekenti ini 1919 den e hori fasti ini disi ten?

17 Troe kristen soema sa verstan dati na disiten internationaal komplot de tegen Jehovah nanga hen Kristus. Den sa tan hori doro ini den kristen neutraliteit, aladi den e hori fasti na a standpunt di den ben teki ini na ten dati ini 1919 tapoe na congres foe na International Bible Students Association (Vereniging foe Internationaal Bijbelondrosoekoeman) ini Ceder Point (Ohio Amerkankondre). Na a ten dati den ben de na sé foe Jehovah Kownoekondre ini anoe foe Kristus leki na rigeri di ben de kontrari na Volkoebontoe foe grontapoevréde nanga sekerfasi en na Verenigde Naties teki now na presi foe na bontoe disi. Na standpunt foe den e akroederi nanga di na proféti Jeremia ben sa teki srefi ini na ten disi, bikasi a ben gi wan warskow nanga jepi foe santa jeje foe wan srefi barki kontrari na tiri foe Jehovah „knegti” di abi kownoefasi.

18. San Jeremia ben moe meki ini na fosi jari foe na rigeri foe Jojakim, en na soema a ben moe seni den go makandra nanga wan boskopoe?

18 Na profétitori foe Jeremia kapitel 27 foe datede abi wan actuele betekenis gi wi. Na tori foe na proféti e taki drape:

„Ini na bigin foe na kownoekondre foe Jojakim, na manpikin foe Josia, na kownoe foe Juda (ini 628 bifo G.T.), na wortoe disi foe Jehovah ben kon na Jeremia, di taki: ’Disi Jehovah ben taki gi mi: „Meki gi joesrefi banti nanga tjatjari foe oedoe, en joe moe poti dati tapoe joe neki. En joe moe seni den go na a kownoe foe Edom en na a kownoe foe Moab en na a kownoe foe den manpikin foe Ammon en na a Kownoe foe Tyrus en na a kownoe foe Sidon, nanga na anoe foe den boskopoeman di e kon na Jeruzalem na Zedekía, na kownoe foe Juda. En joe moe gi den wan komando gi na masra foe den, taki: ’Disi Jehovah foe den fetiman, na Gado foe Israël, ben taki: Disi joe moe teki na den masra foe oenoe.’”’” — Jer. 27:1-4.

19. Oten Jeremia ben kisi na boskopoe foe Jehovah soleki na normale Hebrew tekst e sori, en na sortoe okasi a ben handri akroederi nanga disi?

19 Wi e si dja dati toe kownoe nen e kari di e tiri tapoe Juda nanga Jeruzalem, fosi Jojakim en baka dati hen brada Zedekía, di rigeri baka Jojakim nanga hen brada Jojachin. Efoe na nen Jojakim ini Jeremia 27:1 de joisti, dan Jeremia ben kisi na profétitori ini 628 bifo G.T. en a ben hori den erfoe jari disi ini reserve, bifo a ben handri akroederi nanga hen. Ma ini dri Hebrew skrifi nanga ini den Syrische nanga Arabische vertaling foe Jeremia 27:1 tanapoe „Zedekía” na presi foe „Jojakim”, en naso den e poti na afersi disi ini foeroe bijbelvertaling. Ma ini ibri geval Jeremia, di ben gi jesi na a komando foe Jehovah, ben bigin handri ini na ten foe na rigeri foe kownoe Zedekía, di boskopoeman foe féfi kondre ini na birti — Edom, Moab, Ammon, Tyrus nanga Sidon — ben kon na Jeruzalem foe doe zaak nanga kownoe Zedekía. Ini na pisiten disi Nebukadnezar ben rigeri kaba bijna aiti jari leki kownoe foe na grontapoe kownoekondre Babylon. Ini na positie dati a ben tjari kownoe Jojachin go na Babylon en a ben poti na omoe foe hen Zedekía tapoe na troon foe Jeruzalem. Leki kownoe di ben de ondro Nebukadnezar, Zedekía ben moe de getrouw na Babylon.

20. Na opo foe doe wan sani foe na kon foe den féfi boskopoeman ben teki na presi foe san, en foe sainde den ben kisi na komando foe no jere na den wortoe foe den soema di e doe ogri jeje wroko?

20 Na kon foe féfi boskopoeman foe kondre ini na birti ben de wan ala makandra actie. A ben de wan opo foe doe wan sani makandra. Ini na sani di Jeremia ben kisi foe taki gi den boskopoeman disi, e sori dati wan komplot ben de foe alamala makandra ben opo makandra tegen kownoe Nebukadnezar. Den loekoeman nanga den soema di ben doe ogri jeje wroko ben tanapoe boen nanga na oproeroe. Foe datede meki Jeremia ben moe taki gi den boskopoeman: „En foe taki foe oenoe, no arki den proféti en den soema di e doe loekoeman wroko en na den drenman en na den man di e doe wintiwroko en na den towfroeman foe oenoe, di e taki gi oenoe: ’Oenoe no sa dini na kownoe foe Babylon.’ Bikasi soso lé den e taki na fesi gi oenoe, foe den tjari oenoe go farawe foe na gron foe oenoe; en mi sa moe drifi oenoe poeroe en oenoe sa moe dede.” — Jer. 27:9, 10.

21. Den demoon ben gi den naatsi foe doe san ini na ten dati?

21 Soleki den demoon ini disi ten e meki den politiek rigeriman e waka go na Har-mágeddon, na „oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almakti wan”, na a ten dati den srefi demoon ben gi tranga na den politiek rigeriman foe den kondre, pe den boskopoeman ben komoto foe bigin wan ala man makandra oproeroe tegen na „knegti” foe Jehovah, Nebukadnezar (Openb. 16:13-16). Den naatsi dati no ben abi trobi di kownoe Zedekía foe Juda ben opo meki oproeroe ini na di foe négi jari foe hen rigeri.

22. Foe sainde wi kan taki dati Jeremia no ben bemoei nanga politiek di a ben verteri na boskopoe foe Jehovah na den boskopoeman dati, en fa Jehovah ben meki kon na krin ini na boskopoe dati, dati hen de soeverein?

22 Di Jeremia ben meki boskopoe foe Jehovah bekenti gi na coalitie foe féfi naatsi, a no ben bemoei nanga politiek, bikasi na Gado foe hen, Jehovah, ben de „kownoe foe den naatsi” en a ben sori den féfi naatsi wan boen foe gi den wan warskow foe nationaal belang. Jehovah ben poti krakti tapoe hen égi universele soevereiniteit di a ben gi Jeremia na komando foe taki:

„Misrefi ben meki na grontapoe, den libisoema nanga den meti di de tapoe grontapoe, nanga mi bigi krakti en nanga mi anoe di mi langa; en mi ben gi hen na den soema di mi ben feni boen ini mi ai. En now misrefi ben gi ala den kondre disi ini na anoe foe Nebukadnezar, na kownoe foe Babylon, mi knegti; en srefi den wilde meti foe boesi mi ben gi hen, foe den kan dini hen. En ala naatsi moe dini, ja, hen nanga hen manpikin (Evil-Merodach) en hen granpikin (Belsazar), te leki na ten foe hen égi kondre kon ooktoe, en foeroe naatsi nanga bigi kownoe moesoe foefoeroe hen leki knegti.” — Jer. 27:5-7; 2 Kon. 25:27; Dan. 5:1, 11, 18, 22.

23. O langa na katibo foe Babylon ben sa de, en san ben sa pasa nanga na naatsi di ben kaka foetoe gi na bosroiti foe Jehovah?

23 Soleki na bosroiti foe Jehovah ben de, dan den naatsi di na Babylon kownoekondre ben wini, soboen wan heri langa ten — sébi tenti jari — langa ben moe tjari na tjatjari foe katibo. Den banti nanga oedoe tjatjari, di Jeremia ben moe meki soleki Jehovah ben taki en ben moe gi na den tra kondre boskopoeman di ben kon visiti Zedekía, ben agersi na katibo dati. Na oproeroe foe den naatsi dati no ben kan meki na bosroiti foe Gado no go doro.

„’En a moe pasa dati na naatsi nanga na kownoekondre, di no sa dini hen, ja, Nebukadnezar, na kownoe foe Babylon . . . nanga na fet’owroe en nanga na angri en nanga na pestsiki mi sa poti mi prakseri tapoe na naatsi dati’, so Jehovah taki, ’te leki mi meki wan kaba kon na den nanga wroko foe hen anoe.’” — Jer. 27:8.

24. Foe sainde meki Jehovah Knegti di abi kownoefasi moe rigeri now na mindri hen féjanti?

24 Soleki a ben de ini na ten dati, ini den dé foe kownoe Zedekía, na so a de ini na ten disi, ini na ten foe na Jeremia-klasse, wan moro verstan sani foe poti prakseri tapoe na rai foe na Soevereine Masra foe na universum, dan foe go soekoe rai na den demoon (Jer. 27:9-12). Wi no ben sa wani kon kwet-kweti ini wan internationaal mekimofo tegen na Knegti foe Jehovah di abi kownoefasi, Jezus Kristus. Na salfoe Jeremia-klasse ben verteri den politiek rigeriman, spesroetoe di foe na kristenheid, nanga foeroe publiki bekendmaking foe na situatie, ma den tiriman e feni hen moro boen foe tan ini na Verenigde Naties (Jer. 27:12-15; Openb. 17:12, 13). Den e hori krakti na a nationaal soevereiniteit foe den en den e wégri krin krin foe poti den neki ondro na tjatjari foe Jehovah kownoe di abi kownoe fasi. Foedi den politiek tiriman no e teki na kaba foe den „ten foe den heiden” so ernstig, dan den no erken dati den de ini wan mofo di meki na heri grontapoe tegen na grontapoe-rigeri-makti foe Jehovah Knegti di abi kownoefasi. Ma soleki Zedekía ben kisi pasi foe Jehovah „Knegti” Nebukadnezar, foe de kownoe foe Juda, na so den politiek tiriman, nanga di foe na kristenheid toe, e kisi now pasi foe tiri. Sensi 1914 den ben kan tan doe den politiek afersi. Leki wan bakapisi foe dati, na Knegti foe Jehovah di abi kownoefasi, moe rigeri now na mindri hen féjanti, den soema di e meki mofo tegen hen.

25. (a) Na soema na Jeremia-klasse moe go nanga na boskopoe, foedi den rigeriman e wégri foe poti prakseri na tapoe?

25 San na Jeremia-klasse moe doe now, foedi den politiek rigeriman sori krin dati den no wani poti den neki ondro na tjatjari foe Jehovah Knegti, hem manpikin di poti tapoe na troon ini hemel? Den moe go na aparti soema. Na fesi foe den na Jeremia-klasse moe tjari kon na krin den soema di meki na mofo.

„Disi Jehovah ben taki: ’No arki na den wortoe foe den proféti foe oenoe, di e taki proféti-tori gi oenoe, taki: „Loekoe! Den wrokosani foe na oso foe Jehovah heri esi sa tjari komoto foe Babylon!” Bikasi lé den e verteri oenoe. No arki na den. Foe sainde na foto disi ben sa tron wan broko presi? Ma efoe den de troe troe proféti en efoe na wortoe foe Jehovah de troe troe na den, meki den begi grantangi Jehovah foe den fetiman, dati den wrokosani di tan abra ete ini na oso foe Jehovah en ini na oso foe na kownoe foe Juda en ini Jeruzalem, no kon ini Babylon.’” — Jer. 27:16-18.

26. San ben sa pasa soleki Jehovah wortoe ben taki nanga den wrokosani di ben tan abra, na presi dati ini wan sjatoe ten wrokosani ben sa tjari kon baka?

26 Ini Jeruzalem na tempel nanga hen postoe ben tanapoe ete. Ini na fesi-djari ben tanapoe ete na bigi wasi-beki, di den ben kari „se”, en ooktoe ben de drape ete pikin wagi foe pikin beki di joe kan tjari en foeroe tra sani di den priester nanga leviet ben gebroiki. San ben de foe taki foe ala den tempel sani disi?

„Disi Jehovah foe den fetiman, na Gado foe Israël ben taki foe den wrokosani di libi abra ini na oso foe Jehovah en na oso foe na kownoe foe Juda nanga Jeruzalem: ’„Na Babylon den sa tjari go en drape den sa tan, te leki na dé di mi sa poti mi prakseri na tapoe”, so Jehovah taki. „En mi wani opo hen poeroe en tjari hen kon baka na a presi disi.”’” — Jer. 27:19-22.

27. (a) San den wortoe foe Jehovah wani taki ini na internationaal komplot? (b) Sortoe fasi foe libi sa meki wi njan boen ini na Njoen Ordening ini den froktoe foe na wini foe Jehovah veldmaarschalk?

27 San den wortoe disi foe Jehovah wani taki? Disi: Dati na internationaal komplot tegen na rigerimakti foe Jehovah Knegti no sa abi winimarki. A sa sori dati den kerki proféti nanga den di e wroko nanga ogri jeje en e taki sani na fesi san sa pasa, de bidrigiman, di e tjari den goedgelovige soema go na pori. Foe na boen foe na veiligheid foe oenoe, wi no moe arki na den. Wi no moe poti wi vertrouw ini na Verenigde Naties ofoe ini wan ofoe tra internationaal organisatie, ma ini Jehovah kownoekondre ini anoe foe hen égi Knegti di abi kownoefasi, Jezus Kristus. Ini kristen neutraliteit di wi sa de nanga den politiek afersi nanga stré foe disi grontapoe, wi sa boigi wi neki ondro na tjatjari foe a Soema di Jehovah ben poti, na Soema di a e ondersteun leki hen veldmaarschalk ini na „oorlog foe na bigi dé foe Gado na Almakti wan” di e kon krosibé na Harmágeddon. Disi sa meki dati wi sa teki prati ini den froktoe foe Jehovah glori wini ini hen regtvaardiki njoen seti.

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma